Tiranë, 2 maj - Plot 100 vite më parë, një karikaturë ka bërë xhiron e botës.
Është botuar në Amerikë, Francë, Rumani... ishte viti 1913. Valter Gjoni
rinxjerr nga arkivat karikaturën politike, shkruan sot "Shekulli". Shqipëria si
një vajzë e bukur lufton kundër një leopardi, një majmuni dhe një gjarpri.
Shqipëria ishte veçse një shtet motak, që në konferenca ambasadorësh po
copëtohej çika-çika për t'u mbyllur gojën ballkanasve poteremëdhenj. Ishte
atëherë kur një ambasador amerikan idealist hedh në qarkullim një karikaturë
apo një grafikë politike. Tepër provokuese. Shqipëria paraqitet si një femër e
bukur e veshur me xhubletë e opinga, me gërsheta të gjatë, që në njërën dorë
mban një shpatë, në tjetrën një kobure, drejtuar përkatësisht "Grekut", i personifikuar
si një leopard ngritur mbi dy këmbë, duke kafshuar shpatën dhe Malit të Zi,
paraqitur si një majmun i zi.
Rrotulluar nëpër këmbë është një gjarpër, pranë të cilit lexohet "Serbi". I
apasionuar pas arkivave, studiuesit Valter Gjoni i ra në dorë kjo karikaturë.
Rruga për të deshifruar firmën në skaj të karikaturës e çoi te tri
personalitete: ambasadori amerikan George F. Williams, fotoreporteri
frankozviceran, Robert Vaucher dhe ish-kryeministri rumun, Nikolla Jorga
(Nicolae Iorga).
I pari që e ka përdorur këtë karikaturë në shkrimet në shtypin e kohës dhe
botimet tij mbi çështjen shqiptare, ishte ambasadori amerikan në Greqi e
Shqipëri, George F. Williams. Janë të gjitha gjasat që ai të jetë edhe autor i
kësaj karikature. Më pas, kjo karikaturë është përdorur edhe nga fotoreporteri
i luftës, Robert Vaucher, si dhe politikani rumun, dashamirës i shqiptarëve,
Nikolla Jorga. Sipas Gjonit, kjo karikaturë nuk ka përse të mbahet e fshehur...