|
|
POLONIA HUMB KRYEMINISTRIN, EVROPA FITON PRESIDENTIN Nga ERDA CANI
E Martë, 09.02.2014, 06:43am (GMT+1)
Më 1 Maj 2004, Varshava së bashku me 9 kryeqytete të tjera të ish
bllokut komunist festonte një nga ngjarjet më domethënëse të historisë
së saj të lirisë, hyrjen në Bashkimin Europian. Ëndra europiane
materializohej para syve të qytetarëve të ish bllokut komunist dhe një
fitore e madhe e proçesit të gjatë të transformimeve bëhëj realitet.
Këtë herë era që frynte nga lindja drejt Europës nuk kishte më shijen e
hidhur të Luftës së Ftohtë por freskinë e ndryshimit e vizionin
frymëzues të solidaritetit.
Rrugëtimi i këtyre vendeve në
Bashkimin Europian përbën një shëmbull të denjë për tu ndjekur dhe një
vërtetim të mëtejshëm së zgjerimi i BE-së në perimetrin e tij
gjeopolitik është një trend jo vetëm i domosdoshëm por dhe mjaft i
dobishëm dhe frytdhënës për të dyja palët. Sot pas 10 vitësh në BE,
blloku i vendeve të reja anëtare tregojnë me ecurinë e tyre se jo vetëm
janë pjesëtarë të denjë të këtij unioni por kanë arritur pjekurinë e
duhur institucionale, politike dhe profesionale për të marrë
përgjegjësinë edhe të drejtimit të organeve të rëndësishme të tij.
Nga
vizioni i lirisë së Solidarnosc na vjen sot pas vetëm 10 vitësh i
sapozgjedhuri President Këshillit Europian, Kryeministri i Polonisë
Donald Tusk. Drejtues i një prej partive më të mëdha të vendit
pësëdhjëtë e shtatë vjeçari Donald Tusk, që nga viti 2007 mban
funksionin e kryeministrit të Polonisë dhe pa frikë mund të cilësohet si
një nga kryeministrat më të suksesshëm të BE-së. Për shtatë vjet me
radhë ai ka drejtuar një vend të rëndësishëm e me potencial të madh duke
realizuar një rritje ekonomike të vazhdueshme në një kohë kur vendet e
eurozonës përjetonin një prej krizave më të mëdha financiare që çuan
deri në lëkundjen e vizionit të BE-së dhe vunë në dyshim efektivitetin
dhe funsionalitetin e strukturave të saj. Si asnjë kryeministër tjetër
në BE, Tusk arriti të rizgjidhet për një kadencë të dytë në 2011 duke
konsoliduar kështu pozicionin e tij prej lideri të padiskutueshëm jo
vetëm në arenën politike të Polonisë por edhe atë Europiane.
Fillimisht
kur mori detyrën e kryeministrit, Donald Tusk krijoi idenë e një
politikani jo të mirë orientuar në çështjet ndërkombëtare. Në qarqet
diplomatike kjo u reflektua sidomos gjatë përiudhës së rivalizimit të
brendshëm me Presidentin Lech Kaczyñski, i shfaqur kryesisht në
pamundësinë e përcaktimit se cili prej tyre kishte rolin kryesor në
përfaqësimin e Polonisë në samitet dhe takimet ndërkombëtare. Këto
rivalizime të ashpra sollën dhe në moskoordinimin e mirë të veprimeve
dhe detyrave gjatë përgatitjes së vizitës të Presidentit Kaczyñski dhe
94 anëtarëve të politikës dhe elitës polake e cila përfundoi tragjikisht
me rënien e avionit presidencial aksidentalisht në Smoleñsk të Rusisë. Donald
Tusk u përball për herë të parë në mënyrë frontale në arenën
ndërkombëtare në fund të vitit 2013 teksa nëpërmjet telefonit në mënyrë
të drejtpërdrejtë kritikoi kryeministrin britanik David Cameron ndaj
deklaratave të ashpra kundër hapjes së tregut të punës për vendet e reja
anëtare. Sot David Cameron është kthyer në një nga mbështetësit më të
fortë të kryeministrit polak. Gjatë këtyre viteve si kryeministër ai ka
ndërtuar një komunikim mjaft të mirë dhe një raport solid besimi e
respekti reciprok me kancelaren gjermane Angela Merkel dhe kjo do të
përbëjë një avantazh të madh në punën e tij të mëtejshme.
Një
nga sukseset më të mëdha të Donald Tusk dhe gjithë qeverisë polake është
realizimi mjaft i suksesshëm i Presidencës së BE në vitin 2011, edhe
pse presidenca konçidonte me zgjedhjet e përgjithshme parlamentare.
Megjithëse Traktati i Lisbonës ka ulur ndjeshëm rolin e vendeve që
mbajnë presidencën e BE-së, Polonia arriti me sukses të realizonte disa
inicjativa të rëndësishme. Në kuadër të realiteteve të reja të krijuara
në tabelën e shahut europian, padyshim më e rëndësishmja ishte
organizimi i Samitit të Partneritetit Lindor i cili përforcoi
insititucjonalisht interesin e BE-së ndaj vendeve përtej kufijve të saj
lindor.
Situata e vështirë e krijuar në Ukrainë i dha atij
mundësinë të jetë aktiv në forumet e BE-s duke forcuar në këtë mënyrë
pozitën e Polonisë. Gjatë gjithë pjesës së parë të vitit 2014
Kryeministri Tusk ka vizituar kryeqytetet më të rëndësishme të Europës
për ti njohur ato me kompleksistetin dhe vështirësinë e situatës dhe për
ti bindur për pasojat e rënda të saj. Padyshim që zgjedhja e Tuskut
në këtë pozicion të rëndësishëm, përveçse një fitore e madhe personale
përbën një vlerësim për Poloninë dhe arrtitjet e saj. Është kjo një
dëshmi e rritjes së rolit të polakëve brenda strukturave të BE-së.
Kujtojmë këtu që Parlamenti Europian u drejtua me sukses nga Jerzy Buzek
në vitet 2009-2012, që një nga komisionerët më të rëndësishëm dhe më të
suksesshmën në historinë ë BE-së është Janusz Lewandowski, dhe një nga
Ministrat e Jashtëm më karizmatik dhe më premtues sot në Europë është
pikërisht Rados³aw Sikorski. Sikorski ishte dhe rivali kryesor i shefes
së re të diplomacisë europiane Fedrica Mogherini, por s'duhet harruar se
në 2009 ai ishte favoriti kryesor për pozicionin e Sekretarit të
Përgjithshëm të NATOs, të zënë më pas nga Rasmussen.
Zgjedhja e
Donald Tuskut si President është hapi i parë i thyerjes së tabuve dhe
praktikave të vendosjes në pozicione drejtuese të institucioneve të
rëndësishme të BE-së dhe NATOs vetëm personalitete të ardhur nga vendet e
vjetra anëtare apo nga SHBA. Bariera psikologjike e zyrtarëvë,
opinionit publik dhe elitave politike nuk linte hapsirë që drejtimi i
institucioneve të rëndësishme drejtuese t'ju lihej në dorë polakëvë,
çekëvë, sllovakëvë apo vendeve balltike, por vetëm gjermanëvë,
francezëve apo britanikëvë. Bariera psikologjike ishte dhe muri i fundit
për tu shembur.
Është e qartë që roli i Polonisë dhe vendeve të
tjera të rajonit të Europës qëndrore dhe lindore nuk do të rritet
automatikisht me marrjen e kësaj detyre të rëndësishme nga Tusk. Sesa
influencë do të ketë ky funksion për rajonin do të varet shumë nga roli
dhe stili i punës së zgjedhur nga vetë kryeministri por edhe sesi do të
zhvillohen ngjarjet në këtë realitet tashmë tejet të vështirë. Zhvillimi
i ngjarjeve në kufirin lindor të BE-së do të ndikojë në përcaktimin e
tonit dhe funksionimin e ardhshëm të Europës, do të influencojë në
rendin politik, ekonomik dhe ushtarak të kontinentit të vjetër. Rusia,
e rikthyer në rolin e saj të armikut dhe rivalit të BE-së dhe NATOs
është sfida më ë madhe e Europës. Sfida e dytë është vetë fati i
Ukrainës këtij vendi të madh por më një shtet të dobët dhe
jofunksional i cili në mënyrë dramatike dëshiron të shkëputet nga
ndikimi i Moskës dhe të jetë më pranë BE-së, në prag të pagimit të një
çmimi mjaft të lartë për cdo vënd, luftën.
Përveç problemeve të
reja Europa akoma nuk ka finalizuar relizimin e sfidave të vjetra. BE-ja
nuk është shëruar plotësisht nga stanjacioni dhe kriza ekonomike.
Rimëkëmbja ekonomike proçedon me ritme të ulta dhe papunësia mbetet në
nivele të larta. Në këtë gjendje zgjedhja e Donald Tusk, kryeministrit
të një vendi i cili edhe pse gjendet jashtë eurozonës ka arritur suksese
të lavdërueshme ekonomike merr një simbolikë të veçantë. Disiplina
finaciare dhe rritja ekonomike janë motot kryesore të Presidentit të ri
të BE-së. Tusku në krye të organit më të lartë të BE-së përbën një
argument më shumë kundër ndarjes së Europës në dy nivele. Ai do të
mbështesë politikat liberale të tregut dhe do të luftojë për qëndrimin e
Britanisë së Madhe brenda strukturave të BË-së. Donald Tusk ka nevojë
për Britaninë e Madhe si një aleat i fuqishëm për zgjidhjen e situatës
në Ukrainë e për këtë mund të shfrytëzojë edhe komunitetin e madh polak
që jeton nën qeverisjen e David Cameron.
Në Europë mbeten akoma
të pazgjidhura çështjet energjitike. Polakët kanë folur gjithmonë për
solidaritetin energjitik i cili do ta çlironte më në fund Europën
lindore nga shantazhet energjitike të Rusisë. Gjithashtu në Europë nuk
është kristalizuar akoma një vizion i qartë për sa i përket organizimit
të brendshëm BE-së, nësë ky bashkim shtetesh do të vazhdojë të
funksionojë nën këtë strukturë apo proçeset intëgruese do të thellohen
duke shkuar drejt skemës së një federate.
Për sa i përket
rajonit tonë dhe prespektivës Europiane të Shqipërisë, zgjedhja e Donald
Tusk në pozicionin e Presidentit të BE-së është për tu përshëndetur dhe
mirëpritur. Donald Tusk vjen nga një vend i ish bllokut komunist që më
mirë se të tjerët i kupton problemet dhe vështirësitë e transfomimit por
dhe që përbën një shembull të jashtëzakonshëm suksesi dhe ndryshimi
falë përkushtimit për përmbushjen e standarteve të BE-së. Ai është një
pro- europian i bindur dhe një promotor i idesë që e ardhmja e BE-së nuk
është tkurrja por zgjerimi. Ashtu siç thotë në deklaratën e tij të parë
për shtyp, ai vjen nga një vend ku 80 % e popullsisë beson te BE-ja dhe
nuk kërkon ose shikon asnjë alternativë tjetër jashtë saj. Kurse në
aspektin bilateral vendet tona gëzojnë një miqësi dhe mbështetje të
madhe. Mund të përmendim këtu që Polonia ka dhënë një mbështetje pa
kushte për futjen e Shqipërisë në NATO dhe është një nga vendet e para
që ka njohur pavarësinë e Kosovës. Një nga shprehjet më domethënëse të
deklaratës së tij të parë është: Europa ma sens (Europa ka kuptim).
Sigurisht
për vetë situatën e krijuar në Ukrainë, interesave strategjikë të
Polonisë si kufiri lindor i Europës dhe roli që ky vend kërkon të marrë
si lider i Europës qëndrore dhe lindore, fokusi i Presidentit të ri do
të jetë kryesisht i përqëndruar në atë çfarë po ndodh dhe sesi do të
zhvillohen ngjarjet në Ukrainë. Në saj të pozicionit të tij, Tusk do të
ketë mundësinë që të influencojë, ndalojë osë vonojë marrëveshje të
mundshme të Rusisë me BE-në të bëra në kurriz të Ukrainës ose në dëm të
vendeve të Europës lindore.
Mbetet për tu theksuar që mundësitë e
Presidentit të BE-së janë të kufizuara dhe gjithshka duhet te arrihet
në konsensus më të gjithë liderët e tjerë të unionit. Influenca e rolit
të tij rrjedh jo nga proçedurat institucionale apo legjislative por
kryesisht nga fakti se do të jetë në kontakt të vazhdueshëm me liderët e
të gjitha vendeve. Edhe pse ky funksion u konceptua në fillim si
përgjigje ndaj pyetjes së famshme të Henry Kissinger (Nësë duhet ti
telefonoj Europës, kujt duhet ti drejtohem?!), komptencat e kufizuara,
Donald Tusk mund ti kompensojë me dy atute të tjera që kryeministri
polak i ka me tepricë: personalitetin dhe ambicjen.
E duke njohur
personalitetin e tij të fortë dhe aftësitë bindëse duket se era e
ndryshimit sot në Bruksel ashtu si 10 vjet më parë vjen persëri nga
Varshava.
Tirane 31/08/2014
ERDA CANI
|
|
|
|
::| Lajme të fundit |
|
|
|
|
|
|
|
|
D |
H |
M |
M |
E |
P |
S |
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
28 |
29 |
30 |
31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
::| Hot News |
|
|
|
|
|
|
|