| VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve | ||||
|
'KLITHMA FRYME' E LUMTURI YMERIT - NË LEDHATIME POETIKE IMPRESIONUESE Esé nga DRITA LUSHI E Mërkurë, 02.04.2015, 09:25am (GMT1)  "Më shumë se magjia e fjalës së poetëve më në zë në Botë mu desh lëkura ime ...letër dhe s'di se sa ...bojë-lotë!"-  Duke lexuar poezitë e Lumturi Ymerit,dy cilësitë që më vijnë shpesh në mendje dhe përsëris në(n)zë janë: "Fuqishëm dhe bukur". Përpos të gjithave, mua më mjafton të them se ajo ështe një krater i hapur, llava e të cilit ështe në rrjedhë të vazhdueshme dhe do të vazhdojë të na befasojë me ngjyrësimin e saj poetik. ...dhe ja, mu desh të citoja përsëri veten, dhe me plot bindjen them që s'kam gabuar në asnjë gërmë teksa kam në lexim librin e ri poetik"Klithma fryme", (dalë nga shtypi në fundvit 2014), të kësaj autoreje. Libri është i konceptuar në katër pjesë që titullohen: 1 Planeti im 2-Frymë në klithmë 3-Mirazhe tingujsh 4 -Hi shpirti Ky vëllim, (i katërti për Lumturinë) poezi pas poezie, shpalos një planet emocionesh të vërteta, të krijuara mjeshtërisht dhe me një natyrshmëri mahnitëse varg pas vargu. Fjala është e njëjtë, ajo që njohim, por të ndërthurura me njëra tjetrën nga poetja,ato na japin një ndjesi të fortë,të besueshme, e janë të veshura aq bukur, sa na marrin në rrugë të panjohura, me të papritura poetike, ç'ka nuk është diçka e re, për këtë autore. Në planetin poetik të Lumturi Ymerit takon jo thjesht poezi që lexohen, por mbi të gjitha... në fund të çdo poezie merr. E ajo ç'ka merr, është pikërisht emocioni i shoqëruar me ndjesi të bukura e drithërima që prekin çdo shpirt të ndjeshëm njerëzor gruaje apo burri, mjaft që të lexosh jo vetëm me sy . "Ti mbjell dridhërimën në çdo pore me sy, me duar me buzë e fjalë ngadalë..." e më pas vazhdon: "Do të të duhen hambarë dielli qielli gjithësia e prapë s'ta nxë Ndaj të jap borxh përjetësinë veç, ma kthe...!" Poezitë e Lumturi Ymerit nuk janë të rastësishme; Ato janë sintezë e një mendimi të qartë poetik, dhe mbi të gjitha shpalosen dhe lindin bukur estetikisht. Ato jane shkruar jo në rimimin tradicional, e as në varg të lirë prozaik. Por ato kanë një ritëm te bukur, ku dhe rimimi vjen logjik e pa sforcime duke ruajtur bukurinë dhe ndërlidhjen logjike- estetike të fjalëve... Poetja shpalos bukur botën e gruas në të gjithë intimitetin e saj; Fjalët, në penën e saj bëjnë magji në sytë tanë duke na tëhequr si magnet breda lojëfjalëve kuptimplota": "Ti, eh ti, më thuaj pra, tani ndaç, plas nga inati! S'e shkruaj unë poezinë, por ti! Unë thjeshtë e kam gati..." Dhe sa bukur vjen vargu i saj, veshur në intimitet femëror: ..." Dy buzë vizatonin dekoltenë dhe gishtat zgjidhnin fjongo prej hëne..." Nuk mund të lë pa cituar poezinë : DITËT E JAVËS Të hënën, Hëna seç pikon ar gënjen një yll të bjerë Të martën gdhij me të e marrë në sy më çel pranverë Të mërkurën, Mërkuri e mer lart e enjte(m) duke pritur Të premten, premtimi gjall' e mban përmallshëm paska zbritur Të shtunën, shtratit shtroj jaseminë Mbi ta flijojmë frymë E dielltë, të dielën prej diellit tim Shtatzanë, pres një Hënë... ...Ku fjalët rendin njëra pas tjetrës në pasqyre të shtatë ditëve, që neve na japin kuptimin e përditshmërisë dhe vazhdimësisë. Ajo përdor varg të shkurtër,konçiz, shpesh me një fjalë të vetme dhe karakteristikë janë dhe fjalëbashkimet shumë interesante. "...Një natë edhe një natë dhe një, bëjnë përnatë, nxin sterrmenatë... Por ti mos i shuaj neonet e syve ndezur me çelësin e buzëve..." metaforat janë bashkudhëtare e të gjithë vëllimit dhe ato shkëndijosin aty shpesh e më shpesh... Poetja mjeshtërisht arrin të na japë grimca fryme në vargje, duke i mbledhur dhe qëndisur si më poshtë: Mekur pritja nga ikjet Mekur puthja nga pritjet Mekur fryma nga puthjet** Pjesa e parë përbëhet nga lirika të mrekullueshme,të ndërtuara me dorë poeteje dhe mendje -zemër gruaje, andaj, thuajse gjatë gjithë kohës se leximit, të kaplojnë ndjeshmëri të thella pozitive. Te vëna, sup me sup, shkallë shkallë, secila në vendin dhe fronin që i takon fjalët e saj janë ku një gdhëndje në ndërtimin e nje kalaje, që të grish të qëndrosh dhe pushtosh me lexim madje dhe të fantazosh... ...diku një mozaik ku ke dëshirë të ndalesh e ta kundrosh...në ngjyra, ndërtim dhe përmbajtje. TOKA Toka, eh, tokë e ngratë! Ngre padi për çdo pëllëmbë e imja e jotja me thika me krisma me e pa gjyqe... e pirgje mbi pirgje në krye ngul kryqe... Toka është e rrumbullakët? Oh, poo! Po rrokulliset... Shpesh habitem sesi çdo fjale Ajo i gjen komplementaren e saj, si në një ADN-poetike ku jo vetëm çdo fjalë,por edhe çdo gërmë, ka vendin e vet, çdo varg rrugën e vet, dhe poezia gjen autostradën e sigurtë per tek lexuesi. Autorja nuk thur poezi për poezi, por në çdo krijim, na përcjell një shqetësim, një mendim, një mësim, një gjendje; Cdo poezi të fut në meditim-e, që të bëjnë të reflektosh ose gjykosh. Poezia e saj, përvec bukurisë, ka një fuqi fjale që të bën të mbash leximin dhe rileximin po aty. * Të ndjej frymë! Oh, sa t'i ndjej, kërcitmat e lëndesës në pragun e lotit tek mësyn gjoksit, shemb plasat e shpirtit nga klithmat e heshtjes... Futja në poezi e fjalëve të rralla, pikante dhe pak të përdorshme është veçori tjetër e këtij vëllimi poetik;Përdorimi i gegnishtes është një risi e vëllimit marrë frymëzimin nga udhëtimet e autores në veri, apo qoftë dhe nga bisedat me miq gegnishtfolës si një dialekt më shumë se i pëlqyeshëm për shumë poetë. Duke rendur në stinët poetike të saj, dëbore apo diell, në mjegull a ngrica lexojmë edhe "Nëpër shi", vargjet e saj te ndjera: "Bie shi jashtë xhamit brenda mallit, larg diellit poshtë qiellit, dhe në iris, portretin tënd m'a shprish..." Dhe vjen një monolog i brendshëm i bukur që ka brenda dhimbje, shqetësim dhe gëzim përmbledhur në dyvargëshin: "Sa dhembje nuk shoh pa gjyslyke? Sikur ta kisha dhe ndjenjën miope?" Ajo në këtë libër, ka perfshirë dhe poezitë dedikim, si p.sh ato për Gjoke Becin dhe Vaçe Zelën,krijuar pas vdekjes së këtyre figurave të mëdhaja të artit shqiptar. "...u dashka humbja për të kuptuar dhimbjen e madhe, dashurinë... U dashka këputur fryma për të pushtuar zëri, qiellin, e shndërruar në yje..." shkruan ajo për Vaçe Zelën. Ndërsa për Gjoke Becin ... "...Hapur krahët kaltërsia zbret në këng' fisnikëria në lahutë, pas çiftelia * Një zambak i bardhë në gur si një yll që s'shuhet kurrë" Ketij vëllimi, autorja i ka bashkëngjitur edhe nëntë tercina të bukura si më poshtë: ZEMRA... Në goditjen e parë, kriset Në goditjen e dytë, thyhet Në të tretën. më, s'ndjen" Ndër poezitë model për nga forca, vargu, fjala emocioni, metafora, mendimi dhe domethënia, është poezia "Jeta në trekëndësh" ndër më të bukurat jo vetëm të këtij vëllimi; "...Harrove , Njeriu modern, se Toka e Qielli Hëna e Dielli Qëllimi e Njerëzimi janë Një që po çon dëm në Big Bang! E ndërtove trekëndëshin Njeri?! Varu tani!!!" Ajo luan në "Intervale" poetike bukur, me hapësira, pushime,intensitet, frymëmarrje duke bërë të lakmueshme të jesh prezent-e në të gjitha këto gjendje; ...E unë jam ajo dallgë e bardhë... Të derdhesha përmbi të rrëshqisja nën ty... Shkumëzoj inatin e thërrmoj bregun dhe veten në stërkalë në valë në mall... "Sytë mbyllen të shohin brenda trupit vërshimet..." Duke na dhënë një përfundim jo vetëm vetjak poetik, por mbi te gjitha njerëzor të dhe grishës. Të shkruash letërsi,poezi, prozë,nuk ështe një mision; Aq më shumë ta shohesh si një punë që duhet bërë. Poeti shkruan, dhe vetëm lexuesi mund ta kthejë poezinë apo krijimin në një himn të ditës, apo vlerë jetësore,duke ngritur në piedestal poezinë së pari dhe përmes saj poeten apo poetin. Të shkruash shpirtin me shpirt, po. At'herë mund të thuash që ke shkruar diçka.Madje ta shkruash në shkallën sipërore të sinqeritetit, natyrshëm rrjedhshëm, ta bësh lexuesin të ndalë të përjetojë çastin dhe gjendjen tende... "KLITHMA FRYME"ështe një vëllim me dimensione të vërteta, ndjenja të jetuara, të përjetuara,shumëllojshmeri tematikash; Atdhe, familje,femijë,dashuri, tradhëti, mall... mbi të gjitha, kanë njerëzoren dhe të prekshmen brenda tyre, jo fluide dhe ëndërrimtare. Lumturia ia ka arritur, që me këtë vellim të ngrejë në një shkallë më të lartë poetiken e saj individuale e te krijoje nje profil unik, qe s'e gjen tek askush, të identifikojë veten përmes krijimeve të saj, që do ti cilesoja vërtet të bukura. Pa dallim gjinie, krahine,niveli....po. Aty gjejnë dhe lexojnë të gjithë ata që duan të marrin emocion dhe të ndihen ndryshe në ditën e tyre. Edhe në rilexim, të duket diçka e re- po.Edhe këtë e gjen përsëri. Ajo tashmë është afirmuar si një poete e vërtetë me fjalë të paster e të qartë,me ngjyrim ala Lumturi, me varg të drejpërdrejtë, në lojë fjalësh, që të bëjnë të mbash vëmendjen der' në fund të poezisë. "KLITHMA FRYME"- të zgjon pa klithma, por me frymë,bindshëm dhe bukur, fuqishëm dhe magjishëm, dhe të kujton, se ekzitson ende emocioni pa të cilin dita dhe jeta s'ka kuptim.  Drita LUSHI. 3 shkurt, 2015. Autore. DRITA LUSHI
|
||||
| Copyright © 2005-2008 Nulled by [x-MoBiLe]. All rights reserved. | ||||