TIRANA IME E VOGEL {sa e vogel ne Universin e madh} Nga EGLANTNA MANDIA
E Hënë, 04.13.2015, 07:13am (GMT+1)
TIRANA E VOGËL
Tirana e vogel Papritur nje rreze dielli Ndriçoi Emrin tend Dhe rinine time te hereshme E te pashe krejt e habitur Degjova neper ajer, Tingujt e lashte te nje melodie Qe kumbonte E shoqeronte kengen E muezinit Simbolet e para te dashurise Qe me ngjiten drejt qiellit E nje lot Ma njomi zemren Te thirra atehere Tirana ime e vogel [sa e vogel ne universin e madh] Dhe prita te degjoj Me drithme jehonen e Dajtit Po dielli u zu Dhe ndjeva Nje rrenqethje fantazmash Gjoksin te ma shterngonte
NERMIN VLORA,1967
POETJA
Ato ishin vitet e pritjes pa fund të ëndrrave pa shprese. E kur qielli u ça u përballem me një realitet të pa imagjinuar buze nje krateri, llava e te cilit valonte tash sa mot, shpertheu me nje urrejtje e zemerim te frikshem.
Shpirtera te trazuar, te shkrete e te humbur, qe kerkojne vetevehten me delire te cuditeshme,me sy te marrur,gjysem te verber nga erresira e gjate e jetes. Ne nje perplasje te eger iluzionesh e diziluzionesh per te vendosur nje e kuiliber te ri. Ne nebulozen e dhjetvjecarit te fundit te shekullit te xx, shqiptaret e gjeten vehten jashtezakonisht te pafuqishem te pa mbrojtur, krejtesisht te hutuar.
Vjeshte Tirane, qe cfaredo te ndodhte ishte aty,si mali i Dajtit dhe pervijimet e detit qe duken prej tij,nje ngushellim jo i vogel.
Pikerisht atehere,u shfaqen nen qielli me re te kryeqytetit,Nje Pape,Nje Shenjtore dhe Nje zonje e aristokracise se larte,POETJA.
Zonja elegante,me nje gjerdan perlash ne qafen e gjate si te nje mjellme,qe nje enderr e prekeshme,disi e besueshme,tek zbriste shkallet e hotel Dajtit,me nje buzeqeshje gati hyjnore,nje vegim yllesie me floke te bardhe e fytyren fisnike pa asnje rrudhe,me sy te zinj ,depertuse te bute e jashtezakonisht inteligjente,dukej si nje dhurate nga zoti,si nje oaz shlodhje ,pas nje rrugetimi te gjate.
E ca enderrimtare, si puna jone,qe nuk u pat vdekur fare shpresa per mrekulli te rralla,u kuturisem te benim nje dokumentar ne T.V.Sh,per Nermin Vloren.
Po sikurse ca flluska te tjera,edhe kjo mbeti e tille,sepse grupi i xhirimit u shpernda ne "drejtime te panjohura" dhe mua me mbeti ne dore shkrimi,me titull:Tirana e vogel,sipas nje poezie brilante te saj. = = = Dite me shi ne Tirane.
Shi shi i rrembyer tirane.Nje vajze e vogel me emrin Nermin,mbetet befas matane lumit te Lanes,ndersa nena e saj Zonja Belkiz e pret ne anen tjeter.Vajza e vogel e perlotur s'di nga t'ja mbaje.Nje burre i moshuar e pyet: - ç'ke moj bije? Vajza degjon zerin e nenes dhe tregon ,me doren e vocer,se nuk e kaperxen dot lumin e rrembyer,dhe atje, atje eshte nena e saj qe po e therret"NERMIN!"......
Ç'qe ky episod i çuditshem?
Nje shenjeze,nje parathenie e viteve te me voneshme te pritjes se gjate,teper te gjate per takimin e shumepritur midis nenes dhe bijes?
Asaj cupeze te vogel per vuajtejen dhe pritjen plot durim,fati I fali hapesirat e detrave,oqeaneve,kontinenteve dhe mundesine e fjales me yllesite.
Goca e Tiranes se vogel u be nje zonje e nderuar,intelektuale e ndritur,qe me humanizmin,dijet enciklopedike arrijti te futej ne thellesite e shekujve per te njohur te sotmen dhe parathene te ardhmen.Forca kreative e Nermin Vlores ka nje opus shume te gjere,ne fushen e gjuhesise,prozes dhe vecanerisht poezise.Me nje sensibilitet te rralle poetik ku dendesohet nje mall e brenge njerezore dhjetravjecare,per Tiranen e vogel, nenen, gjyshen shkollen ,shoqet,shtepine ,atdheun e gjithecka shqiptare. "Muza e poezise sime lindi ne Shqiperi[poezia e pare u botua ketu ne moshen 12 vjecare]u rrit ne Shqiperi,kendoi per Shqiperine ne masen e nje harmonie midis popujve te Europes,si qytetare te Europes qe jemi"
Me se e vertete ,ne kete KOHE kur thirrja e brendeshme e shpirtit te Kombit kerkon te kete Shqiperi te bashkuar "Si gjithe Europa"Krijimtaria poliedrike e NerminVlores eshte nje shembull i forces kreative te ketij populli te lashte e fisnik,bijte e te cilit ,sic ka shkruar Barleti"Ndjekin gjurmet e fisit e gjakut te vet"
Poezia "NJE KRIZE'vjen pas pas lajmit te vdekjes se gjyshes ne Tirane.Fytyra e se ciles eshte vizatuar ne poemen"ARRATISJA"qe eshte vjersherimi me i bukur i vellimit"Nga gjysem hena tek Hena,1973"Nje ditar i plote poetik,qe lidhet me Atdheun, feminine,rinine ,dashurine,martesen ,arratisjen nga arrdhja e nazisteve ne Shqiperi me njemije rreziqe,poema si nje elegji largimi nga lufta shkaterrimtare,e mjafte per t'i dhene njeriut qe e ka pare ne sy per te gjithe jeten te behet kunder saj,kunder kasapeve te njerezise.
Dhe kudo mesazhe te Atdheut,sado larg qe te jete POETJA,sado qe ne poezine e saj te fryje flladi i kozmosit, i universit, yllesive, misterit te jetes dhe vdekjes, do te dali pa pritur nje mall tjeter i larget qe te kujton dhimbjen e thelle te ndarjes.sic qe vdekja e gjyshes Mevedet aq te dashur e te respektuar nga Nermini.
Mevedetin,vajzen e madhe te Ismait Qemalit vdekur ne nje varferi ekstreme, sa qe te bijes,Belkizit i pat mbetur peng ne zemer,se nuk pati as sheqer per nje caj ne castet e fundit,se gjithcka qe paten u a rrembeu pushteti popullor. "Ne mjegullen e kohes ,ende kujtoj lamtumiren e gjyshes dhe buzeqeshjen e embel te ngrire nga hidherimi ,qe s'e pashe me kurre!" Asgje me teper.Poezia e Nerminit frymezon ligjin e miresise. "Vjersha eshte gjuhe nderkombetare. vjersha nuk pranon dallime klasash.
Vjersha nxirret nga burimi i misterit te krijimit,me forcen e artit duke kaluar neper vijat e imeta te fjales,e cila dhuron ate qe i eshte caktuar per te pushtuar vetveten ne kerkese te vlerave madheshtore te shpirtit"shkruan autorja ne parathenien e librit me vjersha 'Zoteruesi i kohes'1967."
Nga Tirana e vogel ne hapesirat e pafundme ,shpirtin e etur te POETES nuk e pengon asgje per te kerkuar misterin e jetes e te gjeje afersite shpirterore ne gjithesine e pamate. "Ne driten e rrufese syte e tu pashe ne nje nate me stuhi Pastaj zbardhi Dita ====== " Oh jo,o diell, Ti i madh je Dhe per njerezimin ne levozhge Cak i pakalueshem je Po jo aq fort per mendmet Shkendija te shpirtit qe hapesiren marrin pertej orbites sate thesare duke kerkuar shekujve pert'u fale"
Poezia eshte nje bukuri qe shihet me sy,futet thelle ne zemer dhe pasuron shpirtin.Nje shpirt i pasur behet i meshirshem ndaj vuajtjes se te tjereve.
Poeti edhe kur eshte i vobekte nuk eshte kurre i varfer,me qe ka mundesi te pervetesoje si madheshtine e pafundme,ashtu edhe te vuaje per mediokritet dhe padretesite e kesaj bote"-thote Nermini. ===== NENES, "TE GJITHE NENAVE,QE PUSHOJNE NE KOPESHTIN E KUJTIMEVE"
Kur s'isha,Ti ishe Kur linda,Ti me buzeqeshe Kur u rrita,Ti me udhehoqe Kur gabova,Ti me qortove se Ti me deshe Dashurine per gjithesine,Ti ma mesove Bukurine e ndjenjave,Ti m'keshillove Me universin n'harmoni t'jetoj,Ti me urdherove Driten e vertete,ti ma tregove pse Ti me deshe Ti nene,vlla,moter,shoqe Ti ne lundrimet e veshtira t'kesaj bote Ti eksperiencen e flokeve t'bardha ma Dorezove Ti n'heshtje pergjithemone u largove, pse Ti me deshe Ne gjirin e universit Ti u ktheve Por prej meje Ti kurre s'u ndave Ne yjte e qiellit xixellojne syte e Tu Kudo n'ajer marr fryme shpirtin t'end Sa shume te paskam dashur! ==== Harku qe pershkon dijet eNerminit,lashtesine,kulturat e hereshme te botuara ne librin e saj te fundit"LASHTESIA E GJUHES SHQIPE"Sipas dokumentave epigrafike nga Egjeu deri ne Atlantik[BARDI EDITORE-Roma,Gusht 1991],eshte nje nga kulmet e punes se imet hulumtuese prej nje shkencetareje te mirefillte.E te duket pak si cudi ku bashkohet Poetja me studjuesen.,ndoshta tek ngulmimi i raportit te njeriut me boten,mesazhet qe pret shpirti i etur nga universi.pyetjet e nje zeri human,qe kerkon te zbuloje misterin e fatit te njeriut,filozofine dhe te verteten,e sa e sa pyetje qe kerkojne pergjigje si kjo: " Ku duhet kerkuar misteri i gjuhes Ilire? Ajo nuk u helenizua,megjithese perdori shkrimin grek per shume shekuj,nuk u latinizua pas zaptimit te Romes,nuk u sllavizua,as nuk u turqizua. Kete gje te mrekullueshme e kreu dashuria e shqiptarit per kulturen,traditat,nevojen shpirterore dhe me ndihmen e maleve vigane,qe mbrojten nje popull me te kaluar po aq vigane. Dhuna dhe egersia I mshehin kulturat nen shkure te helmatisura.Po kultura eshte drite,qe edhe kur duket e mshehur,nuk asgjesohet dhe shpejt a vone del dhe vezullon ne nje treve kulture te zhvilluar me finikeri te vertete. Fitimet tokesore te popujve shkojne e vijne.fitimet shpirterore mbesin te vulosura ne kohe si drite e vertete qe nuk shuhet gjate shekujve,po behet energji,shkence,dituri. Si perfundim,e gjithe vepra e kesaj humatiste te shquar,Nermin Vlora Falaschi ,eshte thirrje kunder dhunes,cdo lloj mekati e krimi,per te qene i paster,kur te perballesh me vehten, pertej Robikonit Zbrazetira Asgjeja Dhe shpirti qe ne hapesire udheton I etshem perdituri Hapat e pare Te sigurt Luhaten sikur mbeshtetje t'kerkonin Por ne asgje mbeshtetje nuk ka Zbrazetira vend nuk ze Dhe shpirti zhytet ne prsosmeri Ne asgje Atehere vezullojne yjet Qe ndricojne udhen Drejt Asgjese se madhe Qe eshte gjithcka Qe eshte ,Drite Hyjnore
EGLANTINA MANDIA
|