VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - ZOGU I PLAGOSUR dhe RRALLIMISkica nga FASLLI HALITI

FASLLI HALITI

                  ZOGU I PLAGOSUR
                                   Përshtatur nga një skicë e librit «Nuove voci»

                                  (Skicë )

Didini ishte gjuetar pasionant. Çdo fundjavë, hidhte çiften në krah, ngjishte gjerdanin e fishekëve, lidhte në brez trastën e gjahut, ndillte zagarët dhe nisej me besimin se dita do të ishte e përshtatshme për një gjah e gjueti të suksesshhme.
Pasi, gati gjithë ditën, nuk hasi në asnjë lepur apo derr të egër, u largua nga zona e kënetës, ku shpresnte shumë se do t'i dilte ndonjë derr i egër, u fut në pyllin e Plemrës gjithë drurë frashëri. Edhe aty, fare. As derr as lepur nuk i panë sytë. I mbeti çiftja ngrehur. Po thyente dita dhe ai s'ia bëri bam, pa le pastaj: bam bam... Qejfprishur mori nga fshati që i thoshin Ferraz, por që në të vërtetë ishte i tëri drizë e gjallë. Këtu së paku do t'i dilte patjetër ndonjë lepur. Por gëk mëk. S'pipëtinte gjë. Vendosi ta linte Ferrazin plot driza dhe zbriti në një fushëtirë laboti me plepa, shkurre, ferra e shelgje. Buzë pellgjesh kishte copa përrenjsh të tharë e lumenjsh të vdekur të cilët ne i quajmë Delle. Didini pa se ky ishte një mjedis i pasur në zogj që pasi ngopeshin me manaferra apo insekte, fluturonin e zinin vend në shelgje e plepa, kurse gargujt merrnin qiellit e ia nisnin valles fluturimit...Herë - herë tufa e gargujve pluskonte në kaltërsi si një re e zezë që e trazonte era sa andej-këtej, sa lart e poshtë.
Didini pa i trishtuar vallen e gëzuar të zogjve dhe u nervozua, sepse ndërsa ai s'kishte vrarë qoftë edhe një çerr, zogjtë preheshin mbi shelgje të çmendur nga cicërimat, kurse gargujt vallëzonin të kënaqur qiejve. Nxorri nga çiftja fishekun me plumba derri dhe e mbushi me fishekun me saçma zogjsh. Kishte dëgjuar të thoshin për të se «Didini e harxhon plumbin si për derrin dhe për cerrin»
Pa vallen fluturake të gargujve në kaltërsinë e qiellit, vërejti vetullat dhe i hipi një dëshirë e egër që të kapte një skifter sqepve e kthetrahekur dhe ta nxiste të sulej egërsisht kundër tufës së gargujve që vallëzonte dhe ta shpartallonte atë vallëzim të tyre fluturues që i prishte humorin dhe e nervozonte tërbimshëm. Në këtë gjendje nervoze, Didini pa një zog që po çukiste fara në fushën e Labotit që kishte plot ushqim për shpendët si në dimër dhe në verë, ngriti çiften, ia drejtoi të dyja tytat zogut që qëmtonte me uri farat dhe po me nervozizëm, tërhoqi këmbëzën... zogu fluturoi këtu - aty dhe ra krahapur, u zhyt mes gjetheve të labotit. Didini kujtoi se zogu u tremb nga krisma, por në të vërtet s'e kishte vrarë zogun. Por një saçmë e kishte marrë në majë të krahut, pra e kishte plagosur. Zogu fluturoi pak dhe u ul. Ai nuk mund të fluturonte gjatë. Didini, ndërseu zagarin që ta kapte. Zagari sapo iu afrua, zogu fluturoi dhe iu largu zagarit duke lënë pas pika gjaku si një varg rruazash të kuqe. Zagari iu afrua prapë. Por zogu fluturoi përsëri dhe u fsheh pas një kaçuleje në mes të labotit, por zagari e gjeti sërish pas erës së gjakut. Zagari ndiq e zogu fluturo, zogu fluturo e zagari ndiq. Më në fund zogu fluturoi pak më larg dhe qëndroi mbi gardhin e trëndafilave të egër që ndante Hajlerin, pellgun ku tërbonin bajzat dhe çajkat, me fushën e Labotit. Zagari duke nuhatur erën e gjakut arriti deri te gardhi i trëndafilave të egër pranë pellgut dhe u ndal. Nuk po e nuhaste dot më erën gjakut. Trëndafilat e egër kundërmuan në çast dhe e mbuluan erën gjakut me erën e tyre që lëshuan sapo panë zagarin.
Zogu, pasi pa zagarin të largohej, filloi cicërimat duke i dhuruar gardhit të trëndafilave të egër si falënderim e mirënjohje një grusht cicërimash të gëzuara dhe fluturoi...
Temën, tha Didini, edhe një harabel që e qëllova s'e vrava dot...

*Duke lexuar skicën «Zogu i braktisur» të poetit dhe shkrimtarit Qerim Skëbneraj, m'u kujtua një skicë që kisha lexuar në vitet gjashtëdhjetë në një libër leximi italisht, në kohën kur mësoja italisht dhe vendosa ta shkruaj në ngasje të skicës së mikut tim Qerim Skënderaj.

                            RRALLIMI
                                  (Skicë )
Në kohën e rrallimit të misrit xhaxhai na porosiste që midis dy-tri degëve, të linim atë më të shëndoshën. Dy të tjerat t'i shkulnim.
        Rrallonte xhaxhai. Rralloja dhe unë. Xhaxhai nuk hezitonte fare.   C'ishte për të shkulur e shkulte . linte degën më të shëndoshë. Edhe kur degët e misrit ishin gati të njëllojta, ai linte vetëm njërën. Dy të tjerat i shkulte pa të keq.
        Atë që bënte xhaxhai, unë s'e bëja dot kurrë. I shihja degët. Matesha të shkulja njërën prej tyre që më dukej e shëndoshë, e blertë, e rritur si të tjerat. E lija edhe aty ku ishin tre-katër, mendohesha gjatë kë të shkulja e kë të lija. Ky çast mëdyshjeje, më vononte në punën e rrallimit. Ndërkaq sa mendohesha unë, xhaxhai bënte përpara, më linte prapa. Ai rrallonte dy rreshta, kurse unë gjysmë rreshti. Nuk më linte dhimbja të shkulja bimën, kisha   keqardhja t'i rralloja, t'i shkulja, degët e misrit.
          Xhaxhai thoshte me bindje:
          Rrallimi rrit kallirin. Neve kallinjtë na duhen jo degët, gjethet e misrit. Degët u duhen qeve, lopëve. Ç "˜bënë kështu mor tutkun, më qortonte xhaxhai dhe i shkulte pa pikën e dhimbjes degët e lëna pa shkulur nga unë.
         I thosha xhaxhait:
         Po pse t'i shkulim xhaxha. Dy degë bëjnë dy kallinj, tre degë bëjnë tre kallinj. Një degë sado e mirë që të jetë, një kalli do të bëjë, xhaxha!
         - Tutkun, më thoshte xhaxhai me një qortim përkëdhelës, po një degë e mirë misri bën dy edhe tre edhe katër, pesë kallinj të shëndoshë.
        Kur rritej misri dhe çonte kallirin, degët e rreshtave të misrit që kishte rralluar xhaxhai zinin nga dy, tre, katër kallinj. Degët e rreshtave të misrit që kisha rralluar unë zinin nga një kalli dhe atë fare të imët sa gishti i vogël i dorës.
         I shikoja kallinjtë ashtu të vegjël dhe ndjenja dhimbje. Xhaxhai që i shihte dhe çelej në fytyrë kur shihte degët me dy, tre, katër,5,6 kallinj të shëndoshë të cilëve nga shëndeti çahej lëpushkat dhe dilnin kokrrat e misrit si dhëmbë të bardhë që qeshnin e më përqeshnin mua mëshirëmadhin...
Por jo, ata qeshnin me paditurinë time në punët e rrallimit e jo me mëshirën time...! Dëgjova të thuhej se mëshira nxit fajin.. pra nuk duhej të kisha pasur mëshirë.
Po pyjet rrallohen xhaxha? Rrallohen si s'u rralluakan. Ndryshe do të kishim shkurre dhe jo pyje, përndryshe, mes pyjeve do të kishi dru zjarri dhe jo lisa!
Po mes misrit tonë do të ketë lisa? Do të ketë që çke me të, si s'do ketë? Dega e misrit me gjashtë kallinj do të jetë lisi më i lart mes arës sonë! Do të kemi bereqet sivjet, jo llafe, tha xhaxhai i kënaqur me rrallimin ndërsa shihte gjethet e misrit qe luanin me flladin e ndajnatës...

12 nëntor 1988-2015