Në
intervistën dhënë Radios Evropa e Lirë, drejtori i Qendrës Emergjente,
në QKUK, Basri Lenjani, thotë se numri i pacientëve që kërkojnë
shërbime emergjente shëndetësore në këtë qendër, i tejkalon të gjitha
standardet e parapara nga OBSH-ja.
RADIO EVROPA E LIRË
Zoti Lenjani, a është i madh fluksi i pacientëve në Qendrën
Emergjente, duke marrë parasysh që është qendër referente për gjithë
Kosovën?
BASRI LENJANI: Qendra Klinike Universitare e
Kosovës, gjegjësisht Qendra Emergjente, sidomos gjatë muajve të verës,
kur njerëzit tanë që jetojnë jashtë vendit, vijnë në Kosovë, gjithsej
mund të konstatojmë se kemi një rritje të numrit të madh të të sëmurëve
dhe të lindurve që kërkojnë ndihmë në këtë qendër.
Në vitin 2013, Klinika Emergjente ka pasur mbi 20 mijë raste që kanë
kërkuar ndihmë emergjente dhe krahasuar me vitin 2013, sivjet gjatë
kësaj periudhe është rritur numri, dhe ndihmë mjekësore kanë kërkuar 25
mijë e 700 persona.
Ky numër është i madh për shërbimet emergjente mjekësore, duke i
pasur parasysh normativat e Organizatës Botërore të Shëndetësisë, që
praktikisht shërbimet emergjente brenda 24 orësh duhet t'i kenë 60
raste, prej tyre 16 për qind të jenë të natyrës emergjente. Por, te ne
çka ndodh?
Kemi 200 raste dhe prej tyre numri i rasteve të natyrës jo të rëndë
që kërkojnë shërbime emergjente është mbi 80 për qind, derisa vetëm 20
për qind janë të natyrës së rëndë, pra raste emergjente.
RADIO EVROPA E LIRË
Sa keni kapacitete t'i mbuloni gjitha rastet?
BASRI LENJANI: Klinika Emergjente, aktualisht, ka
507 metra katrorë dhe është minimumi i ofrimit të shërbimit emergjent
mjekësor. Ne punojmë me kapacitete të zvogëluara hapësinore dhe
pavarësisht kësaj, shërbimet emergjente duhet të posedojnë kapacitete të
mjaftueshme hapësinore për ta ushtruar ndikimin e profesionit për të
ofruar shërbime emergjente, qoftë në degët internistike,
traumatologjike, kirurgjike, por edhe për mbështetje reanimimi.
Ne, si klinikë, nga viti 2007 kemi filluar një aktivitet për të
ngritur kapacitete hapësinore në QKUK. Menaxhmenti aktual ka arritur ta
hartojë projektin ideor të Qendrës Emergjente që ka kaluar gjitha
procedurat dhe pritet që nga fillimi i shtatorit, të nisë ndërtimi i
objektit të ri të Qendrës Emergjente, me mbi 20 mijë metra katrorë, ku
do të përfshihen të gjitha shërbimet emergjente mjekësore. Me këtë, për
50 vjetët e ardhshme Kosova do t'u ofronte të gjithë qytetarëve ndihmë
emergjente të tipit profesional.
Krahas kësaj, edhe tash, me gjithë kapacitetet e zvogëluara,
shërbimet emergjente janë në nivel të detyrës, ata janë të thirrur të
ofrojnë kujdes emergjent, janë të motivuar dhe stafi aktual po bën të
pamundurën për të shpëtuar jetë njerëzish.
RADIO EVROPA E LIRË
A është mbi normën e paraparë të Organizatës Botërore të
Shëndetësisë, numri i pacientëve që kërkojnë ndihmë emergjente në nivel
vendi?
BASRI LENJANI: Numri për shërbime emergjente
shëndetësore i tejkalon të gjitha standardet e parapara me Organizatën
Botërore të Shëndetësisë. Rastet që dërgohen në Qendrën Emergjente nga
spitalet rajonale janë raste të papërpunuara mirë, dërgohen pa ndonjë
kriter dhe nuk kemi ndëshkim të atyre që i dërgojnë në klinikën tonë.
Për mungesë të sistemit të referimit në QKUK, mbetet që në të ardhmen
Ministria e Shëndetësisë të hartojë një udhëzim apo draft se cilat
raste duhet referohen në QKUK. Ne nuk mund t'i mbulojmë gjitha rastet që
vijnë për gjëra e elementare, që mund të stabilizohen në pjesën
parësore dhe dytësore shëndetësore.
RADIO EVROPA E LIRË
Duke e marrë parasysh buxhetin e limituar të Ministrisë së
Shëndetësisë, dedikuar barnave, sa jeni të furnizuar dhe a ndodh të ketë
mungesë barnash nga lista esenciale?
BASRI LENJANI: Gjatë këtij viti kemi pasur batica
dhe zbatica, derisa nga qershori, do të thotë këta dy muajt e fundit
jemi të furnizuar mirë dhe kemi një stabilitet të furnizimit me material
shpenzues dhe barna.
Qendra Emergjente është prioritet i QKUK-së, si dhe i Ministrisë së
Shëndetësisë. Ata po bëjnë të pamundurën që shërbimet emergjente t'i
kenë gjitha mjetet e domosdoshme për mbijetesën e të sëmurëve, të cilët
kanë nevojë për shërbime emergjente. Unë dëshiroj që kjo qëndrueshmëri e
materialit shpenzues dhe barnave, si dhe pajisjeve, të jetë afatgjate
dhe jo të ketë batica dhe zbatica.
Para qershorit kemi pasur mungesa për shkak të procedurave dhe
referimet që kur fitohen tenderët, duhet të kalojnë 60 deri në 70 ditë
procedura administrative, e që e ndërlikojnë furnizimin në emergjencë.
Por, këto procedura janë tejkaluar tashmë dhe, tani për tani, qëndrojmë
mirë me furnizim.
RADIO EVROPA E LIRË
Cilat janë vështirësitë më të mëdha që ju ballafaqoheni?
BASRI LENJANI: Problemet aktuale që më së shumti na
mundojnë, janë qëndrimi i gjatë i të sëmurëve të intubuar me
rrezikshmëri të lartë. Kjo ndodh për shkak të mungesës së vendeve në
Kujdesin intensiv.
Kosova ka vetëm 14 vende për t'i trajtuar këta të sëmurë. Ata mund të
qëndrojnë me ditë të tëra derisa të lirohet një vend në Kujdesin
intensiv. Unë bëj thirrje që spitalet regjionale t'i plotësojnë
kapacitetet e tyre, e që mendoj se i kanë të boshatisura, derisa të
gjitha rastet i dërgojnë në Qendrën Klinike Universitare.