VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - DEUTSCHE WELLE - NGA KRERËT POLITIKË NË KOSOVË PRITET DEKLARIMI 'HABEMUS QEVERI'

Gati pesÑ‘ muaj pas zgjedhjeve nÑ‘ KosovÑ‘ kuvendi nÑ‘ PrishtinÑ‘ nuk Ñ‘shtÑ‘ konstituuar. Koha nuk pret, KosovÑ‘s i duhen sa mÑ‘ parÑ‘ institucionet. Zgjidhja e ngÑ‘rÒ«it Ñ‘shtÑ‘ pÑ‘rgjegjÑ‘si e politikÑ‘s, mendon Vilma Filaj-Ballvora.

MosmarrÑ‘veshjet, qÑ‘ po vazhdojnÑ‘ prej muajsh mes krerÑ‘ve politikÑ‘ tÑ‘ KosovÑ‘s, duket se janÑ‘ thjesht Ò«Ñ‘shtje perceptimesh dhe interpretimesh jo racionale tÑ‘ kushtetutÑ‘s nga palÑ‘t: nga njÑ‘ra anÑ‘ PDK-ja, qÑ‘ ka fituar numrin mÑ‘ tÑ‘ madh tÑ‘ votave, por tÑ‘ pamjaftueshÑ‘m pÑ‘r tÑ‘ qeverisur e vetme dhe nga ana tjetÑ‘r koalicioni pas-elektoral i krijuar mes LDK-sÑ‘, AAK-sÑ‘, NismÑ‘s dhe me tolerimin e VetÑ‘vendosjes, kjo e fundit si forca e tretÑ‘ nÑ‘ parlament. I gjithÑ‘ debati sillet tani rreth postit tÑ‘ kreut tÑ‘ kuvendit. E sikur ky tÑ‘ ishte i vetmi problem i shtetit vetÑ‘m gjashtÑ‘vjeÒ«ar tÑ‘ KosovÑ‘s i gjithÑ‘ debati merr notat e njÑ‘ kapriÒ«oje "prej adoleshenti" duke u zhvilluar nÑ‘ frymÑ‘ jo konstruktive dhe mosbesuese: Mosbesim ndaj kushtetutÑ‘s, mosbesim ndaj presidentes, mosbesim ndaj njeri-tjetrit dhe shpÑ‘rfillje e elektoratit. KÑ‘shtu nuk funksionon demokracia. Lipset pra tÑ‘ shohim pak nÑ‘ retrospektivÑ‘ se Ò«'ndodhi dhe si ndodhi mÑ‘ 8 qershor 2014: KÑ‘to zgjedhje, nÑ‘ tÑ‘ cilat ndonÑ‘se pjesÑ‘marrja linte pÑ‘r tÑ‘ dÑ‘shiruar, sollÑ‘n risi nÑ‘ disa drejtime: Arritjet më të rëndësishme të këtij procesi ishin zhvillimi në qetësi i zgjedhjeve - një provë për demokracinë, si edhe pjesëmarrja e serbëve në votime në të gjitha rajonet e Kosovës - një hap në drejtimin e duhur. Pakica serbe e përqëndruar me shumicë në veriun e Kosovës mori pjesë për herë të parë që nga pavarësimi i saj në zgjedhjet për parlamentin e Prishtinës. Ky ishte njÑ‘ hap pozitiv drejt integrimit tÑ‘ kÑ‘saj pakice nÑ‘ politikÑ‘n e vendit. Zgjedhjet u vlerÑ‘suan nga mÑ‘ korrektet dhe si njÑ‘ test i pjekurisÑ‘ sÑ‘ shoqÑ‘risÑ‘ kosovare nÑ‘ rrugÑ‘n e demokratizimit dhe integrimit drejt standardeve europiane. Pra qytetaret dhe qytetarÑ‘t e KosovÑ‘s provuan, se janÑ‘ shumÑ‘ hapa pÑ‘rpara nÑ‘ raport me tÑ‘ zgjedhurit prej tyre. NÑ‘ vend qÑ‘ politikanÑ‘t drejtues, pavarÑ‘sisht numrit tÑ‘ votave, tÑ‘ veprojnÑ‘ me pÑ‘rgjegjshmÑ‘ri kundrejt sovranit dhe tÑ‘ merren vesh mes tyre, ata grinden pÑ‘r njÑ‘ post.

SÑ‘ dyti, vlen tÑ‘ theksohet veÒ«anÑ‘risht nÑ‘ kÑ‘tÑ‘ kontest, se vetÑ‘ rezultati i votimeve Ñ‘shtÑ‘ pasqyrÑ‘ e programeve pa dallime esenciale mes partive politike. E pra pÑ‘rderisa kÑ‘to parti kanÑ‘ ngjashmÑ‘ri mes tyre, pÑ‘rderisa asnjÑ‘ra syresh nuk ka fituar bindshÑ‘m pÑ‘r tÑ‘ pasur shumicÑ‘n e shÑ‘ndoshÑ‘ qeverisÑ‘se, pÑ‘rderisa Kosova si shtet i ri ka shumÑ‘ punÑ‘ pÑ‘rpara, pÑ‘rderisa vendi konsiderohet ndÑ‘r mÑ‘ tÑ‘ varfÑ‘rit nÑ‘ EuropÑ‘ dhe bllokimi i buxhetit pÑ‘r shkak tÑ‘ ngÑ‘rÒ«it politik mund tÑ‘ krijojÑ‘ krizÑ‘ financiare dhe tÑ‘ ngjallÑ‘ pakÑ‘naqÑ‘si nÑ‘ popull, atÑ‘herÑ‘ Ò«'kÑ‘rkojnÑ‘ politikanÑ‘t e zgjedhur? QÑ‘ po kÑ‘ta qytetare e qytetarÑ‘ tÑ‘ dalin sÑ‘rish nÑ‘ votime? Mos vallÑ‘ nÑ‘ zgjedhje tÑ‘ reja tÑ‘ parakohshme qytetarÑ‘t dhe qytetaret e KosovÑ‘s do tÑ‘ kenÑ‘ aleternativa tÑ‘ reja pÑ‘r tÑ‘ votuar? Mos vallÑ‘ partitÑ‘ politike do tÑ‘ importojnÑ‘ programe dhe politikanÑ‘ tÑ‘ rinj, nÑ‘ mÑ‘nyrÑ‘ qÑ‘ t'i ofrojnÑ‘ elektoratit diÒ«ka krejt tÑ‘ re dhe ekskluzive pÑ‘r zgjidhjen e problemeve? Apo tek e fundit ata duan tÑ‘ demonstrojnÑ‘ me kÑ‘mbÑ‘nguljen ad absurdum tÑ‘ shfaqur deri tani, se secili politikan mendon pÑ‘r veten pa e vrarÑ‘ mendjen pÑ‘r pÑ‘rgjegjÑ‘sinÑ‘ politike? Analizimi i kÑ‘saj situate detyrimisht rezulton me njÑ‘ varg pyetjesh, pasi vet krerÑ‘t politikÑ‘ nuk ofrojnÑ‘ arsye tÑ‘ qarta pÑ‘r bllokadÑ‘n. NÑ‘se krerÑ‘t e partive politike tÑ‘ KosovÑ‘s do tÑ‘ reflektojnÑ‘ vÑ‘rtetÑ‘ duke kuvenduar bashkarisht pÑ‘r tÑ‘ dhÑ‘nÑ‘ pÑ‘rgjigjet e munguara deri tani, me kÑ‘tÑ‘ ata do tÑ‘ provojnÑ‘ pjekurinÑ‘ e tyre. EshtÑ‘ i domosdoshÑ‘m gjykimi i kthjellÑ‘t i tyre pÑ‘r tÑ‘ gjetur gjuhÑ‘n e pÑ‘rbashkÑ‘t dhe kompromisin e nevojshÑ‘m nÑ‘ dobi tÑ‘ qytetareve dhe qytetarÑ‘ve, qÑ‘ u kanÑ‘ besuar atyre drejtimin e fateve tÑ‘ vendit. KÑ‘to negociata duhet tÑ‘ zhvillohen absolutisht mbi baza politike dhe programore, e jo orientuar nga interesa tÑ‘ ngushta individuale.
Vilma Filaj Ballvora Leiterin DW-Albanisch

Vilma Filaj Ballvora

PavarÑ‘sia e fituar duhet edhe menaxhuar

Por edhe mÑ‘ imediate bÑ‘het Ò«Ñ‘shtja e zgjidhjes sÑ‘ ngÑ‘rÒ«it politik nÑ‘ KosovÑ‘ nÑ‘ sfondin e sfidave, qÑ‘ e presin parlamentin e ri: Dialogu PrishtinÑ‘-Beograd i mbetur nÑ‘ vend numÑ‘ro qÑ‘ pas marrÑ‘veshjes pÑ‘r për normalizimin e marrëdhënieve pÑ‘rmes planit 15-pikësh, nënshkruar para një viti. Shteti i ri - pa ushtrinë e vet dhe pa një mëvetësi të plotë në drejtësi dhe institucionet e tjera të shtetit të së drejtës - ndeshet me kufizime të mëdha. Trupat e NATO-s me KFOR-in kujdesen për sigurinë, ndërsa misioni i BE-së, EULEX-i ndihmon në ngritjen e strukturave të shtetit ligjor dhe tÑ‘ sistemit gjyqësor.

Në listën e detyrave të parlamentit të ri qëndrojnë shumë lart tema jopopullore, që bartin potencial konflikti: Njëra prej tyre është themelimi i ushtrisë kosovare. Pikërisht kjo problematikë çoi në zgjedhjet e parakohshme parlamentare, pasi pakica serbe e lidhi miratimin e saj për ushtrinë me një kusht: Rregullorja kushtetuese, që u garanton serbëve dhjetë mandate, duhet të mbetet në fuqi edhe për legjislaturat e tjera. Ndryshime të tilla kushtetuese kërkojnë kompromise shumë të vështira.

Së fundmi por jo e fundit pÑ‘r nga rÑ‘ndÑ‘sia, Kosova duhet të ballafaqohet me të shkuarën. 15 vjet pas luftës vendi ende nuk është përballur me fakte me të shkuarën. Një gjykatë e posaçme ndërkombëtare do të duhet së shpejti të zbardhë krimet e mundshme të kryera nga shqiptarët dhe përgjegjësit e tyre - përfshirë këtu edhe politikanë të njohur - do mund të nxirren para drejtësisë. Në rrugën drejt Evropës janë të domosdoshme jo vetëm katarsisi në lidhje me të shkuarën, por edhe lufta kundër korrupsionit - Kosova renditet nga Transparency International si vendi më i korruptuar i rajonit.

Konstituimi i kuvendit vetÑ‘m me kompromise dhe jo me debat ad absurdum

E pra shtrohet pyetja, mos vallÑ‘ politikanÑ‘t e zgjedhur, kÑ‘ta "heronj" tÑ‘ pavarÑ‘sisÑ‘ sÑ‘ KosovÑ‘s, siÒ« konsiderohen nÑ‘ popull, nuk dinÑ‘ apo nuk duan ta menaxhojnÑ‘ kÑ‘tÑ‘ pavarÑ‘si? Apo mos vallÑ‘ ata preferojnÑ‘ tani mÑ‘ mirÑ‘ shtyrjen e krijimit tÑ‘ institucioneve nÑ‘ kalendat greke, se sa pÑ‘rballjen me kÑ‘to sfida kaq tÑ‘ vÑ‘shtira? NÑ‘ njÑ‘ vend demokratik Ñ‘shtÑ‘ detyra dhe pÑ‘rgjegjÑ‘sia e politikÑ‘s qÑ‘ tÑ‘ kapÑ‘rcejÑ‘ vetveten dhe tÑ‘ gjejÑ‘ zgjidhje e kompromise nÑ‘ dobi tÑ‘ vendit dhe qytetareve e qytetarÑ‘ve. KrerÑ‘t politikÑ‘ tÑ‘ KosovÑ‘s janÑ‘ tÑ‘ detyruar ta gjejnÑ‘ forcÑ‘n nÑ‘ vetvete pÑ‘r t'i zgjidhur mes vedi mosmarrÑ‘veshjet dhe tÑ‘ mos presin mÑ‘ zgjidhje as nga Gjykata Kushtetuese, qÑ‘ e ka thÑ‘nÑ‘ fjalÑ‘n e saj, as nga presidentja, qÑ‘ u ka lÑ‘nÑ‘ kohÑ‘ sÑ‘rish atyre tÑ‘ kuvendojnÑ‘ e tÑ‘ reflektojnÑ‘ pÑ‘r tÑ‘ gjetur gjuhÑ‘n e kompromisit, e as nga deputetja mÑ‘ e vjetÑ‘r e kuvendit, qÑ‘ tÑ‘ rithÑ‘rrasÑ‘ kuvendin, nÑ‘se nÑ‘ tÑ‘ nuk kuvendohet e nuk parashtrohen zgjidhje. As zgjedhjet e jashtÑ‘zakonshme nuk mund tÑ‘ jenÑ‘ zgjidhja pÑ‘r KosovÑ‘n. VetÑ‘m Ò«arja e kÑ‘tij ngÑ‘rÒ«i do t'u hapÑ‘ rrugÑ‘ ndryshimeve nÑ‘ KosovÑ‘. Deri tani dÑ‘mi Ñ‘shtÑ‘ mjaft i madh dhe thuajse tÑ‘ gjithÑ‘ kanÑ‘ humbur. Òªdo zvarritje ad absurdum e thellon edhe mÑ‘ shumÑ‘ krizÑ‘n nÑ‘ vend dhe i dÑ‘mton madje edhe mÑ‘ shumÑ‘ vet politikanÑ‘t. Kjo duhet rikuperuar sa mÑ‘ shpejt, sepse koha nuk pret! LiderÑ‘t e KosovÑ‘s duhet sa mÑ‘ parÑ‘ tÑ‘ kuvendojnÑ‘, derisa sÑ‘ bashku tÑ‘ dalin faqebardhÑ‘ para sovranit pÑ‘r t'i deklaruar: "habemus Governo"!