Takimi i ardhshëm ndërmjet Presidentit Amerikan e atij Kinez do të zhvillohet në një kohë, në të cilën në të cilën po bëhet progres në zgjidhjen e shumë çështjeve dhe një komunikatë pozitive është e mundshme. Megjithatë, të dy udhëheqësit përballen me një mendim në mesin e elitave të vendeve të tyre duke theksuar më shumë konfliktin sesa bashkëpunimin.
Shumica e kinezëve me të cilët unë jam ndeshur jashtë qeverisë dhe disa brenda saj, duken të bindur se Shtetet e Bashkuara përpiqen të përfshijnë Kinën e të ngushtojnë rritjen e saj. Mendimtarët strategjikë amerikanë i bëjnë thirrje Kinës që të jetë e vëmendshme në lidhje me rritjen ekonomike globale dhe aftësinë e forcave ushtarake të saj.
Të dyja palët duhet të bëjnë kujdes në analizimin e vetes për vetë-përmbushjen e profecive. Natyra e globalizimit dhe arritja e teknologjisë moderne i detyron Shtetet e Bashkuara dhe Kinën që të bashkëveprojnë rreth botës. Një luftë e ftohtë midis tyre do të sillte një zgjedhje ndërkombëtare të palëve, duke shkaktuar mosmarrëveshje në politikën e brendshme të çdo rajoni në një kohë kur çështje të tilla si përhapja e armëve bërthamore, energjia, mjedisi dhe klima kërkojnë një zgjidhje të përgjithshme globale.
Konflikti nuk është i natyrshëm në rritjen e një kombi. Shtetet e Bashkuara të shekullit të 20-të janë shembulli i shtetit në lartësinë e duhur, pa konflikt me vendet e atëhershëm dominues. Gjithashtu dhe konflikti i shumë përmendur amerikano-britanik nuk ishte i pashmangshëm. Politikat e shkujdesura dhe provokuese kanë luajtur rol në transformimin e diplomacisë evropiane në një lojë me përfundimin zero.
Marrëdhëniet sino-amerikane nuk duhet të marrin një kthesë të tillë. Mbi çështjet më bashkëkohore dy vendet bashkëpunojnë në mënyrë adekuate, ajo çfarë i mungon atyre është koncepti gjithëpërfshirës për bashkëveprimin e tyre. Gjatë luftës së Ftohtë një kundërshtar i përbashkët ka lidhur marrëveshjet. Konceptet e përbashkëta nuk janë shfaqur ende nga shumëllojshmëria e detyrave të reja duke u përballur me një botë të globalizuar e të nënshtruar politikash, ekonomish dhe trazirash teknologjike.
Kjo nuk është një çështje e thjeshtë. Ajo nënkupton aspirata kombëtare që varen nga vizioni i një rendi global.
Si Shtetet e Bashkuara ashtu edhe Kina nuk kanë eksperiencë në një detyrë të tillë. Secili prej këtyre vendeve pretendon që vlerat e tij të jenë unike dhe të një lloji të cilin natyrisht vendet e tjera aspirojnë. Pajtimi i këtyre dy versioneve është sfida më e madhe e marrëdhënieve sino-amerikane.
Zgjerimi amerikan e ka të natyrshme që ta përhapë sjelljen e tij drejt shoqërive të tjera në mënyrë që ato të pranojnë vlerat amerikane. Shumë kinezë e shohin zhvillimin e vendit të tyre jo si një sfidë kundrejt Amerikës, por si një rikthim në punët normale të shtetit kur Kina ishte e shquar. Sipas pikëpamjes kineze, janë 200 vitet e shkuara të dobësisë relative dhe jo ringjallja e tanishme e Kinës që përfaqësojnë një anomali.
Amerika ka vepruar historikisht sikur të mund të marri pjesë ose të tërhiqet nga çështjet ndërkombëtare. Në perceptimin kinez të vetvetes si një Mbretëri e Mesme, ideja e barazisë sovrane të shteteve ishte e panjohur. Deri në fund të shekullit të 19-të, Kina i trajtonte vendet e huaja si kategori të ndryshme vasalësh. Kina nuk ka hasur kurrë në një vend me magnitudë të krahasueshme derisa ushtritë evropiane i dhanë fund izolimit të saj. Një Ministri e huaj nuk ishte themeluar akoma deri më 1861 dhe pastaj kryesisht për trajtimin e pushtuesit kolonialist.
Amerika ka hasur në mjaft probleme, të cilat ajo i konsideronte si të zgjidhshme. Kina në historinë e saj mijëra vjeçare, beson se disa probleme kanë zgjidhje përfundimtare. Amerika ka një mënyrë për zgjidhjen e problemeve; Kina po menaxhon në mënyrë të rehatshme kontradiktat pa supozuar se ato janë të zgjidhshme.
Diplomacia amerikane ndjek rezultatet specifike me mjaft vendosmëri. Negociatorët kinezë janë më të prirur për ta parë procesin si një kombinim të elementëve ekonomikë, politikë e strategjikë dhe të kërkojnë rezultate nëpërmjet një procesi më të zgjeruar. Negociatorët amerikanë i shqetëson shumë kjo situatë pa rrugëdalje; Negociatorët kinezë i konsiderojnë ata si një mekanizëm të pashmangshëm të bisedimeve. Negociatorët amerikanë përfaqësojnë një shoqëri që nuk ka pësuar katastrofë kombëtare me përjashtim të Luftës Civile e cila nuk është parë si një eksperiencë ndërkombëtare.
Negociatorët kinezë nuk mund ta harrojnë shekullin e poshtërimit, ku ushtritë e huaja kërkuan haraç kineze. Udhëheqësit kinezë janë jashtëzakonisht të ndjeshëm ndaj implikimit më të vogël të përbuzjes dhe janë të prirur që ta përkthejnë insistimin amerikan si mungesë respekti.
Koreja e Veriut jep një shembull të mirë të dallimeve në perspektivë. Amerika është e fokusuar në përhapjen e armëve bërthamore. Kina, në afat të gjatë ka më shumë frikë nga armët bërthamore sesa ne këtu dhe e vë theksin tek afërsia. Ajo është e shqetësuar në lidhje me trazirat që mund të pasojnë, nëse presionet e mospërhapjes çojnë në shpërbërjen e regjimit të Koresë së Veriut.
Amerika kërkon zgjidhje konkrete të një problemi të caktuar. Kina e shikon një rezultat të tillë si një rrugë e mesme në një sërë sfidash të ndërlidhura, të pafundme, rreth së ardhmes të Azisë Verilindore. Për një progres të vërtetë, diplomacia me Korenë ka nevojë për një bazë më të gjerë.
Amerikanët i bëjnë shpesh thirrje Kinës që të provojë kuptim e "përgjegjësisë së saj ndërkombëtare" duke kontribuar në zgjidhjen e një problemi të caktuar. Propozimi se Kina duhet të provojë mirëbesimin e saj, është i pakëndshëm në një vend që e konsideron veten si të përshtatshëm për anëtarësimin në një sistem ndërkombëtar të projektuar në mungesë të saj në bazë të programeve që nuk kanë marrë pjesë në zhvillim.
Ndërkohë që Amerika ndjek politika pragmatike, Kina ka tendencë për t'i parë këto politika si pjesë e një dizajni të përgjithshëm. Në të vërtetë, ajo tenton të gjejë një arsyetim për iniciativat thelbësore në vend që e shtyjnë Kinën drejt një strategjie të përgjithshme që e mban atë të nënshtruar.
Testi i rendit botëror është shkalla me të cilën çdo pretendues mund të qetësojë njëri-tjetrin. Në marrëdhëniet amerikano-kineze, realiteti thelbësor është se asnjë vend nuk do të jetë ndonjëherë në gjendje të dominojë tjetrin dhe se konflikti ndërmjet tyre do të shterojë shoqëritë e këtyre vendeve. Mund të gjejnë ata një strukturë konceptuale për të shprehur këtë realitet?Koncepti i një komuniteti paqësor mund të bëhet parimi i shekullit të 21 për të shmangur krijimin e blloqeve. Për këtë, ata kanë nevojë për një mekanizëm konsultativ që lejon hartimin e objektivave të përbashkëta afatgjata dhe koordinon pozicionet e dy vendeve ne konferencat ndërkombëtare. Qëllimi duhet të jetë krijimi i traditës, respektit dhe bashkëpunimit në mënyrë që pasardhësit e udhëheqësve ta shohin atë në interesin e tyre për ta ndërtuar botën si një ndërmarrje të përbashkët.
*Autori ishte Sekretar i Shtetit Amerikan nga 1973 deri më 1977
(http://www.gazeta55.net)
--
Avoiding a U.S.-China cold war
By Henry A. Kissinger
Friday, January 14, 2011;
The
between the American and Chinese presidents is to take place while progress is being made in resolving many of the issues before them, and a positive communique is probable. Yet both leaders also face an opinion among elites in their countries emphasizing conflict rather than cooperation.
Most Chinese I encounter outside of government, and some in government, seem convinced that the United States seeks to contain China and to constrict its rise. American strategic thinkers are calling attention to China's increasing global economic reach and the growing capability of its military forces.
Care must be taken lest both sides analyze themselves into self-fulfilling prophecies. The nature of globalization and the reach of modern technology oblige the United States and China to interact around the world. A Cold War between them would bring about an international choosing of sides, spreading disputes into internal politics of every region at a time when issues such as nuclear proliferation, the environment, energy and climate require a comprehensive global solution.
Conflict is not inherent in a nation's rise. The United States in the 20th century is an example of a state achieving eminence without conflict with the then-dominant countries. Nor was the often-cited German-British conflict inevitable. Thoughtless and provocative policies played a role in transforming European diplomacy into a zero-sum game.
Sino-U.S. relations need not take such a turn. On most contemporary issues, the two countries cooperate adequately; what the two countries lack is an overarching concept for their interaction. During the Cold War, a common adversary supplied the bond. Common concepts have not yet emerged from the multiplicity of new tasks facing a globalized world undergoing political, economic and technological upheaval.
That is not a simple matter. For it implies subordinating national aspirations to a vision of a global order.
Neither the United States nor China has experience in such a task. Each assumes its national values to be both unique and of a kind to which other peoples naturally aspire. Reconciling the two versions of exceptionalism is the deepest challenge of the Sino-American relationship.
America's exceptionalism finds it natural to condition its conduct toward other societies on their acceptance of American values. Most Chinese see their country's rise not as a challenge to America but as heralding a return to the normal state of affairs when China was preeminent. In the Chinese view, it is the past 200 years of relative weakness - not China's current resurgence - that represent an abnormality.
America historically has acted as if it could participate in or withdraw from international affairs at will. In the Chinese perception of itself as the Middle Kingdom, the idea of the sovereign equality of states was unknown. Until the end of the 19th century, China treated foreign countries as various categories of vassals. China never encountered a country of comparable magnitude until European armies imposed an end to its seclusion. A foreign ministry was not established until 1861, and then primarily for dealing with colonialist invaders.
America has found most problems it recognized as soluble. China, in its history of millennia, came to believe that few problems have ultimate solutions. America has a problem-solving approach; China is comfortable managing contradictions without assuming they are resolvable.
American diplomacy pursues specific outcomes with single-minded determination. Chinese negotiators are more likely to view the process as combining political, economic and strategic elements and to seek outcomes via an extended process. American negotiators become restless and impatient with deadlocks; Chinese negotiators consider them the inevitable mechanism of negotiation. American negotiators represent a society that has never suffered national catastrophe - except the Civil War, which is not viewed as an international experience. Chinese negotiators cannot forget the century of humiliation when foreign armies exacted tribute from a prostrate China. Chinese leaders are extremely sensitive to the slightest implication of condescension and are apt to translate American insistence as lack of respect.
North Korea provides a good example of differences in perspective. America is focused on the proliferation of nuclear weapons. China, which in the long run has more to fear from nuclear weapons there than we, in addition emphasizes propinquity. It is concerned about the turmoil that might follow if pressures on nonproliferation lead to the disintegration of the North Korean regime. America seeks a concrete solution to a specific problem. China views any such outcome as a midpoint in a series of interrelated challenges, with no finite end, about the future of Northeast Asia. For real progress, diplomacy with Korea needs a broader base.
Americans frequently appeal to China to prove its sense of "international responsibility" by contributing to the solution of a particular problem. The proposition that China must prove its bona fides is grating to a country that regards itself as adjusting to membership in an international system designed in its absence on the basis of programs it did not participate in developing.
While America pursues pragmatic policies, China tends to view these policies as part of a general design. Indeed, it tends to find a rationale for essentially domestically driven initiatives in terms of an overall strategy to hold China down.
The test of world order is the extent to which the contending can reassure each other. In the American-Chinese relationship, the overriding reality is that neither country will ever be able to dominate the other and that conflict between them would exhaust their societies. Can they find a conceptual framework to express this reality? A concept of a Pacific community could become an organizing principle of the 21st century to avoid the formation of blocs. For this, they need a consultative mechanism that permits the elaboration of common long-term objectives and coordinates the positions of the two countries at international conferences.
The aim should be to create a tradition of respect and cooperation so that the successors of leaders meeting now continue to see it in their interest to build an emerging world order as a joint enterprise.
The writer was secretary of state from 1973 to 1977.
(http://www.washingtonpost.com)
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
