15 Marsi i këtij viti shënon 20-vjetorin e rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Shqipërisë. Ky është një moment i veçantë dhe shumë i rëndësishëm, pasi, natyrisht është një simbol i miqësisë midis dy shteteve , por pas 50 vjet të një armiqësie absurde të regjimit të Enver Hoxhës kundër Uashingtonit, kjo datë shënon edhe lidhjet e para komb me komb midis kombit amerikan dhe atij shqiptar.

15 Marsi, 1991, ishte njw ditw kwnaqwsie tw jashtwzakonshme shpirtrore pwr mua dhe pwr tw gjithw shqiptarwt e vullnetit tw mirw kudo, e tw cilwt vuanin nga mungesa e marrwdhenjeve tw Shqipwrisw me Shtetet e Bashkuara. Ishte njw ditw kur, mw nw fund, flamuri i kombit shqiptar u vendos nw radhwn e flamujve tw shteteve tw botws nw Departmentin e Shtetit. Ishte njw ditw, kur Shqipwria mew nw fund iu pwrgjigj, ndoshta me ngurrim, por e detyruar nga ndryshimet gjeopolitike tw kohws nw Evropw, thirrjes se pothuaj tw pwrvitshme tw Shteteve tw Bashkuara pwr tw lidhw marrwdhwnje diplomatike me Washingtonin. Me kujtohet sw pwr cdo vit me rastin e 28 Nwntorit, Ditws sw Pavarwsisw sw Shqipwrisw, pwrgatisnim njw program tw posacwm nw Zerin e Amerikws, nw tw cilin pwrfshinim edhe deklaratwn e rastit tw Departmentit tw Shtetit, me tw cilewn pa pwrjashtim, cdo vit, bwhej thirrje pwr rivendosjen e lidhjeve historike me "popullin mik shqiptar". Kwto thirrje tw Washingtonit zyrtar, natyrisht binin nw veshw tw shurdhwt tw regjimit komunist shqiptar deri aty nga fundi i vitit 1990 , kur regjimi komunist shqiptar i vet-izoluar, tregoi mw nw fund shwnja se ishte gati qw pas 50-vjetwsh tw kwrkonte vendosjen e lidhjeve diplomatike me Amerikwn, jo nga bindja e deshira, por nga zori i rrethanave.

E vwrteta wshtw se, megjithse kjo ditw u pritw me njw gwzim tw madh, nw atw kohw, kishte zwra si jashtw ashtu edhe brenda qeverise amerikane por sidomos nw radhwt e komunitetit me influencw shqiptaro-amerikan qw memorandumi pwr lidhjet diplomatike midis Tiranws e Washingtonit tw mos nwnshkruhej me regjimin komunist shqiptar tww Ramiz Alise, pasi gjithsesi ishte duke marrw frymwn e fundit tw ekzistencws sw tij, por tw pritej deri pasi Shqipwria tw kishte njw qeveri tw zgjedhur me vota tw lira. I kwtij mendimi isha edhe unw, por nw tw njwjtwn kohw, nuk donim qw tw humbej ky rast i pritur me dekada. Me qendrime pragmatike dhe kompromis nga tw dy palwt u vendos qw tw nwnshkruhej memorandumi. Kompromisi i rastit i propozuar nga Washingtoni ishte qw nw ceremoninw e nwnshkrimit tw memorandumit pwr rivendosjen e marrwdhwnjeve midis Shteteve tw Bashkuara dhe Shqipwrisw, tw merrnin pjesw edhe pwrfaqesues tw opozitws sw posa krijuar shqiptare, tw Partisw Demokratike. Ky kompromis kwnaqi pjeswrisht komunitetin shqiptaro-amerikan. Si pwrfundim, nw Washington erdhwn pwr kwte rast Zotwrinjt Sali Berisha e Gramoz Pashko, pwrfaqsues tw opozitws shqiptare sw bashku, por jo pjesw e delegacionit zyrtar shqiptar qw kryesohej nga Ministri i Jashtwm Muhamet Kapllani. Flitej nw atw kohw se Misjoni i Shqipwrise Komuniste pranw Kombeve te Bashkuara nw New York historikisht, njw cerdhe kwjo enveristwsh tw pa-gdhwndur qw me vite pwrcau komunitetin shqiptaro-amerikan kishte ngulur kwmbw qw tw mos pranohej propozimi amerikan pwr tw pwrfshirw pwrfaqsues tw opozitws shqiptare nw ceremoninw e Washingtonit por sipas informatave tw atwhershme, qe Ministri i Jashtem Kapllani ai i cili bindi Tiranwn qw pwrfaqsuesit opozitarw tw merrnin pjesw nw ceremoninw historike tw nwnshkrimit te memorandumit pwr rivendosjen e marrewdhjeneve Washington-Tirane. Ashtu edhe u bw. Sali Berisha e Gramoz Pashko ishin tw pranishwm nw ceremoni megjithëse asnjwri nuk foli me atw rast.

Kwjo ditw pra shwnon njw datw historike nw marrwdhwnjet midis dy vendeve, e pwr kombin shqiptar kwjo datw rivendosi edhe miqwsinw me njw aleat tw njw rwndwsie jetike strategjike pwr shqiptarwt. Roli i Shteteve tw Bashkuara gjatw kwtyre 20 vjetw marrwdhwnjesh diplomatike, ishte kritik dhe i pa zevwndsueshwm nw favor tw zhvillimeve demokratike nw Shqipwri dhe nw mbrojtje tw interesave tw kombit shqiptar nw Ballkan, nw pergjithwsi. Pwrkrahja e Shteteve tw Bashkuara pwr antarwsimin e Shqipwrisw nw NATO ishte njw provw e rwndwsishme e forcimit tw bashkpunimit bilateral nw tw gjitha fushwt dhe njw hap i rwndwsishwm pwr sigurimin, paqwn dhe stabilitetin nw rajon.

Washingtoni vazhdon tw veprojë nw favor tw anëtarwsimit tw Shqipwrise nw Bashkimin Evropian dhe gjatw kwtyre 20 vjetwve tw kaluar, Shtetet e Bashkuara kanw dhenw pwr Shqipwrinw ndihma ekonomike e te tjera, pwr tw ndihmuar tranzicionin e vwshtirw tw saj nga njwri prej regjimeve mw tw ashpwr komunist nw Evropw. Pwrkrahja e Shteteve tw Bashkuara pwr lirinw dhe mirwqenjwn e kombit shqiptar gjatw kwtyre 20 vjetwve tw kaluar u pasqyrua mw sw miri nga konflikti new Kosove, ku falw ndwrhyrjes sw NATO-s, tw shtyrw dhe tw udhewhequr nga Shtetet e Bashkuara, coi nw shpwtimin e popullit shqiptar tw Kosovws nga gjenocidi serb, si edhe nw lirinw dhe demokracinw e mohuar me dekada dhe mw nw fund nw realizimin e wndwrrws shekullore, nw pavarwsinw e Kosovws, si shteti mw i ri i Evropws. Ishte gjatw njw vizite historike nw kryeqytetin shqiptar nw Tiranw, qw Presidenti amerikan, republikani George Bush i deklaroi botws se "koha wshtw tani", pwr pavarwsinw e Kosovws. Presidenti amerikan, gjatw asaj vizite deklaroi gjithashtu se "e vlersoj faktin se Shqipwria wshtew njw vend mik i besueshem dhe njw aleat i fortw. Kwjo vizitw sot do tw pwrcjellew njw sinjal tek populi shqiptar: ju mund tw mbwshteteni tek Amerika ashtu sikurse Amerika mund tw mbwshtetet tek ju pwr tw punuar me pewrkushtimin e duhur dhe pwr pwrhapjen e lirisw, dhe rrjedhimisht, edhe paqews". Shtetet e Bashkuara, ndwrkohw, vazhdojnw pwrkrahjen dhe ndihmat pwr Shqipwrinw dhe nw tw njwjtwn kohw janw nw krye tw pwrpjekjeve pwr stabilizimin dhe forcimin e institucioneve tw shtetit tw ri e demokratik tw Kosovws si edhe pwr integrimin e shpejtw tw Prishtinws nw organizmat euroatlantike, si NATO e Bashkimi Evropian.

Historikisht, marrwdhwnjet midis shqiptarwve dhe popullit amerikan kanw patur dhe vazhdojnw tw kenw perkrahjen e tw dy partive kryesore tw Amerikes. Edhe administrata e Presidentit Obama e ka cilwsuar Shqipwrinw si njw ortake dhe mike tw cmueshme. Kwjo miqesi, e cimentuar me 15 Mars te vitit 1991 sa vjen e shtohet e zgjwrohet nw tw gjitha fushat midis dy qeverive dhe midis dy popujve.

Historia e miqwsisw midis dy vendeve wshtw konsoliduar nw Konferencwn e Parisit tw vitit 1919 me mbwshtetjen e fuqishme qw Presidenti Udrou Vilson i akordoi Shqipwrisw nw atw kohw. New pwrshwndetjen qw bwri me rastin e Ditws sew Pavarwsisw sw Shqipwrisw vitin qw kaloi, Sekretarja e Shtetit Hillari Klinton tha ndwr tw tjera se, "si partnere e NATOs dhe si kwshilltare e vendeve tw tjera tw Ballkanit Perwndimor qw aspirojnw tw bwhen anwtare tw NATOs, Shqipwria luan njw rol tw rwndwsishwm dhe aktiv pewr avancimin e integrimit dhe stabilitetit rajonal. Mbwshtetja jonw pwr antarewsimin e Shqipwrisw nw Bashkimin Evropian mbetet e fuqishme." Ajo shtoi duke thwnw se "Heqja e vizave kohwt e fundit pwr Shqipwrinw eshtw njw tregues i fortw i pwrparimit qw vazhdon tw bwj vendi juaj drejtw antarwsimit tw plotw nw komunitetin euro-atlantik." Zonja Klinton shprehu gjithashtu optimizmin e saj pwr vazhdueshmewrinw e partneritetit midis dy vendeve pwr ceshtje me rwndwsi rajonale e globale, dhe pwr njw tw ardhme demokratike , tw sigurt dhe tw begatw pwr tw dy popujt.

Pwrkujtimi i kwtij pwrvjetori duhet tw shikohet --nga cdo shqiptar qw i konsideron kwto marrwdhenje tw rwndwsishme pwr tew ardhmen e Shqipwrisw dhe tw kombit shqiptar-- si njw rast pwr tu dhwnw kwtyre marrwdhwnjeve njw hov edhe mw tew madh pwrpara. Rivendosja e marrwdhwnjeve shqiptaro-amerikane dhe kultivimi i tyre ka qenw njw objektiv pwr tw cilin kanw punuar shumew breza shqiptaro-amerikanewsh nga tw gjitha trojet shqiptare -- gjatw 50 vjetwve tw regjimit komunist nw Shqipwri. Njw fjalw e urtw kineze thotw se "kur tw pish ujin, mendo pwr ata qw kanw hapur pusin". Dwshiroj qw tw gjithw ata qw kanw pwrfituar nga kwto marrwdhwnje, si individw, si familje dhe i gjith kombi shqiptar, tw kujtojnw nw kwte pwrvjetor tw rivendosjes sw marrw dhenjeve diplomatike midis Shteteve tw Bashkuara dhe Shqipwrisw, tw gjithw ata vizionarw qw nuk pushuan kurr se punuari pwr kwto marrwdhwnje diplomatike, dhe qw u pwrpoqen twrw jetwn e tyre pwr tw angazhuar Shtetet e Bashkuara per bashkpunim me kombin shqiptar, e jo pwr izolim e armiqwsi.

Duke zbritur ne aeroportin, Nene Tereza

 

Presidenti Bush dhe Presidenti Moisiu ne Tirane

Presdienti Bush me Kryeministrin Berisha

 

 

 

Kemisha Perkujtimo"‹re e vizites se delegacion"‹it te pare diplomatik ne Tirane, Mars/Prill"‹, 1991