E Premte, 03.29.2024, 11:28am (GMT+1)

Ballina Linqe Stafi Kontakt
 
 
::| Fjala:       [Advance Search]  
 
Gjithë lajmet  
LAJMI I FUNDIT
OPINONE-EDITORIALE
ZVICRA
INTERVISTË-PRESS
SHQIPTARËT
LAJME NDËRKOMBËTARE
POLITIKË
DIASPORA NË ZVICËR DHE BOTË
PERSONAZH
ART KULTURË
DOSSIER
KËNDI I SHKRIMTARIT
HOLLYWOOD
AFORIZMA
GOSSIPE
SPORT
::| Newsletter
Emri juaj:
Emaili juaj:
 
 



 
OPINONE-EDITORIALE
 

RRETH MARRËDHËNIEVE SHQIPTARO-JUGOSLLAVO-SOVJETO-KINEZE (1944-1976)

Duke iu referuar librit "Jeta ime" të Ramiz Alisë (2010)

Nga SKIFTER KËLLIÇI


E Enjte, 06.16.2011, 06:14pm (GMT+1)

1- Hyrje

Një njeri që merr në dorë librin e fundit të Ramiz Alisë, "Jeta ime", dhe lexon vetëm pjesë të kapitullit të 4-t-"BASHKIMI SOVJETIK-MIKU DHE ARMIKU YNE,",si:  "Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Bashkimit Sovjetik","Shtimi i divergjencave me sovjetikët","Bisedimet shqiptaro-sovjetike,prill 1957,"Thellimi i mosmarrëveshjeve me PK të BS","Në komisionin për përgatitjen e Deklaratës së 81 partive", "Mbledhja e Mosës e 81 partive komuniste e punëtore" dhe së fundi "Ndarja me sovjetikët',"në qoftë se njeriu nuk di vitin në të cilin është botuar ky libër, pa asnjë ngurrim do të gjykojë se pjesët e mësipërme janë shkruar më 1961, vit që shënoi fundin e marrëdhënieve midis Shqipërisë marksisto-stalinisto-enveriste dhe Bashkimit revizionisto-modernisto-hrushovian Sovjetik, siç zuri ta mbiquante Neroni shqiptar Enver Hoxha për të cilin në Fjalorin Enciklopedik Shqitar,(botimi i parë ,1985 ,faqe 380), shkruhet:

"Enver Hoxha...udhwheqws i madh dhe i PPSH-sw,i RPSH-sw, revolucionar marksist leninisti shquar,qw mbrojti me besnikwri dh e zhvilloi mwsimet e Marksit.Engelsit,Leninit dhe Stalinit,...arkitekt i ndwrtimit tw socializmit.personalitet i shquar i komunizmit ndwrkombwtar dhe i luftws clirimtare tw popujve te shtypur,figura mw e madhe historike e popullit dhe kombit tonw,qw twrw jetwn ia kushtoi Partisw dhe popullit lavdishwm...".

Dhe ky lexues arrin nw kwtw pwrfundim, ngaqw kwto kujtime janw shkruar me kaq mall,me kaq frymwzim,me kaq krenari pwr kwtw periudhw dhe pwr kwtw diktator, qw e katandisi Shqipwrinw nw vendin mw tw shtypur, mw tw prapambetur dhe mw tw varfwr tw Evropws,sic e ka pohuar vetw Ramiz Alia shumw herw nw faqet e librit nw fjalw,pwr tw cilat kam shkruar nw dosierin e botuar para disa javwsh nw faqet kwsaj gazete dhe nga tw cilat po ricitoj kwto pohime tw sinqerta dhe rwqethwse,qw ,twrthorazi, hedhin poshtw katwrcipwrisht vlerwsimet e mwsipwrme pwr Enver Hoxhwn,sepse ishte ai shkaktari kryesor qw vendi ynw u katandis nw gjendjen e mwposhtme:

"Nw vitin1990,ne hymw me mungesa tw mwdha qw ndiheshin nw tw gjitha fushat. Industrisw i mungonte lwnda e parw,gjw qw e detyroi qeverinw tw ndalojw punwn nw disa fabrika.Tw ardhurat nga eksporti nuk mjaftonin pwr tw sjellw nga importi mallrat mw tw domosdoshme pwr tw cilat kishte nevojw vendin.Papunwsia shtohej vecanwrisht nw disa qytete tw mwdha, si Tiranw,Durrws,Shkodwr,Elbasan,Vlorw etj.Valuta e lirw qw dispononte Banka Kombwtare, kishte mbaruar ,ndwrsa pwr tw kwrkuar kredi,as qw mund tw flitej,askush nuk i jepte Shqipwrisw..." (Faqe 332 e librit "Jeta ime",kujtime,2010).

Mw pak se katwr vjet,(1944-1948), vazhdoi "besa e pwrjetshme" me fqinjwt kufitarw veri-lindorw,sa thirrjet "Enver-Tito!", na u ngjitwn nw buzw e mezi na shqiteshin.Eshtw e cuditshme tw mendosh se si Stalini nuk shfaqi interesa ndaj Shqipwrisw,derisa ia la atw qw ta mbikqyrnin "kushurinjtw",sllavw tw Jugut, sic pohon edhe vetw Ramiz Alia nw librin e tij,kur shkruan:"Bashkimi Sovjetik, nga ana e tij,menjwherw pas clirimit ,u tregua i pwrmbajtur pwr tw ndihmuar vendin tonw,sepse ai,sic u duk,"kujdesin"pwr Shqipwrinw ia kishtw e lwnw Jugosllavisw."(faqe 131).

Por kjo nuk zgjati shumw.Si dwboi nga vatha plangprishwsin Tito,(1892-1980),ishte Stalini,(1879-1953),qw na "birwsoi"nw vitet 1948-1953,sa tani ishin thirrjet "Enver-Stalin!" qe mezi na shqiteshin nga buzwt. Por pas vdekjes sw tij, ishte Hrushovi,(1894-1971),dhe kwtw radhw zumw tw cirreshim "Enver-Hrushov!",i cili na mbylli derwn,por jo pa mwkatet e Enver Hoxhws nw periudhwn1953-1961.Por nuk mbetwm jetimw:njw "baba" u shfaq, mirwpo edhe mw nw lindje, ose Lindjen e Largwt,sic mbiquhet gjeografikisht.Ishte Mao Ce Duni,(1893-1976).Tani e kishim radhwn tw cirreshim "Enver Mao Ce Dun!"

Por pastaj reshtwm....Por jo sepse na braktisi "babai i ri",por ishim ne qw e braktiswm, pwr hir tw tekave cmenduriake tw Enver Hoxhws, qw tw mbeteshim "banorwt e tw vetmit vend nw botw,qw vazhdonte tw ruante idealet e pavdekshme tw komunizmit shkencor, tw krijuara nga klasikwt e mwdhenj,Marks,Engels,Lenin dhe Stalin,tw cilat,ishin tradhtuar nga renegatwt revizionistw,Tito,Hrushovi,Mao Ce Duni dhe pasuesit e tjerw nw vende ku komunizmi po degjeneronte.Kwsisoj,kur mbetwm vetwm, u detyruam tw thwrritnm "Parti-Enver jemi gati kurdoherw!..."

Le t'i analizojmw tani mw hollwsisht kwto periudha qw luajtwn rol pwrcaktues nw fatet e popullit shqiptar,nwn dritwn e veprws "Jeta ime",tw Ramiz Alisw.

"Lufta e Dytw Botwrore,-shkruan ai nw librin e tij,-u fitua nga aleatwt,ku rolin kryesor nw Evropw e pati Bashkimi Sovjetik.Dihet gjithashtu se bashkw me tw gjitha vendet e Evropws Lindore Shqipwria u pwrfshi mw zonwn sovjetike tw influencws.(faqe 134).

Njwmendwsi me tw vwrtetw e hidhur.Dhe kjo ndodhi, sepse kwto vende, qw nga Polonia,Cekosllovakia,Hungaria,Rumania Bullgaria dhe Jugosllavia dhe pjesa lindore e Gjermanisw, u cliruan nga Ushtria e Kuqe.

Por jo Shqipwria.Ajo u clirua nga ushtria Nac. Cl.,natyrisht pasi forcat aleate, si nga Lindja, ashtu edhe nga Perendimi po i jepnin goditjen pwrfundimtare Gjermanisw naziste.Ndryshe, pushtuesit nazistw nuk dihet se sa gjatw do ta mbanin tw pushtuar vendin tonw.

Mw poshtw Ramiz Alia shkruan:

"Pas Luftws sw Dytw Botwrore nuk qemw ne shqiptarwt qw vendoswm se nw cilwn zonw tw influencws do tw qwndronim.Ishte Jalta ,Konferenca e tre tw mwdhenjve tw Luftws, Stalinit,Ruzveltit dhe Cwrcilit ,e cila Shqipwrinw,(pa e pwrmendur fare),e la nw zonwn e sovjetikwve."(faqe 136).

Cfarw fataliteti!Eshte me tw vertetw pwr t'u cuditur se si nw vendimet e Konferencws sw Jaltws, tw mbajtur nw shkurt tw vitit 1945, pra mw pak se tre muaj pasi komunistwt shqiptarw uzurpuan pushtetin pwr ta mbajtur mw dhunw pwr gati 45 vjetw,Shqipwria nuk wshtw zwnw nw kwtw konferencw nw gojw,thua se nuk ekzistonte fare nw kwtw botw?!.

Mirw qw Stalini qw, sic do tw shohim mw poshtw, nuk kishte fare haber pwr kwtw vend, i cili nuk kishte pasur kurrw tw bwnte mw sllavwt ,por si wshtw e mundur qw tw "harronin" Ruzvelti,(1882-1945) dhe Cwrcili,(1874-1965),ndryshe nga presidenti Uillson,(1856-1924),qw mbrojti me kwmbwngulje interesat territoriale tw Shqipwrisw nw Konferencwn e Paqes nw Versajw,(1919-1920), se nw Evropw wshtw njw vend i vogwl, por me histori dhe tradita tw lashta,qw ka gjithashtu kulturw tw lashtw, qw prej 500 vjetwsh ka qenw e pushtuar nga Perandoria turke dhe, megjithatw, ka arritur tw ruajw gjuhwn qw nuk ngjan me asnjw gjuhw tjetwr tw Ballkanit, ose Evropws,traditat,kulturwn,qw jo mw shumw sw 6 vjet nga kjo konferencw u pushtua nga Italia fashiste e pastaj nga Gjermania naziste...Si ishte e mundur?!...

Nuk mjaftonte ky paradoks,por ndodhte ajo mw e tmerrshmja, shpjegimin e sw cilws na e jep pwrswri me sinqeritet Ramiz Alia, kur vazhdon tw trajtojw kwtw cwshtje:

"Kjo mund tw ishte edhe pasojw e "ndarjes" sw zonws sw influencws nw Jaltw qw bwnw Cwrcili me Stalinin,kur flitej pwr Jugosllavinw dhe Greqinw,por nuk bwhej fjalw pwr Shqipwrinw,mbase duke e quajtur pjesw tw Jugosllavisw."(faqe 131)

Kjo wshtw njw tjetwr e vwrtetw tragjike qw dwshmon edhe njwherw se Evropa, madje me keqardhje,duke pwrfshirw kwtw radhw edhe Amerikwn,nuk tregoi vemendje pwr kwtw vend dhe pwr kwtw popull, duke na kujtuar kwshtu vargjet njohura tw Fishtws, tw shkwputura nga "Lahuta e malcis":

"Uh,Evropw,ti kurva e motit,/Qi t'rae mohit besws e Zotit,/ Po ky a shenji i gjytetnis,/Me da tokwn e Shqypnis,/Pwr me mbajt klysht' e Rusis?"

Pra,ashtu si Kongresi i Berlinit,mw 1878, ku kancelari gjerman Bismark mohonte ekzitencwn e kombit shqiptar, kongres qw me vendimet e tij arbitare shkwpuste nga trungut shqiptar vise tw twra tw Veriut, si Plava dhe Gucia, pwr t'ia dhwnw Malit tw Zi, kurse Swrbisw toka tw tjera me popullsi shqiptare,nw krahinat e Vranjws, Nishit etj.,deri,nw afwrsi tw Gjilanit, ashtu si Konferenca e Londrws, mw 1913 qw i dhuronte Swrbisw Kosovwn,kwtw radhw "tre tw mwdhenjtw e mwsipwrm" vepronin nw Jaltw daha mw keq,sepse, pa asnjw vendim, e nwnkuptonin Shqipwrinw pjesw tw Jugosllavisw.Pra, i jepnin asaj tw drejtwn qw njw ditw ajo edhe ta gllabwronte atw...

Lindja-fati kobzi i Shqipwrisw

Ramiz Alia e vazhdon mw tej kwtw argument qw solli si pasojw qw Shqipwria tw bwhej vend komunist:

"Nw Jaltw,- shkrua ai,-midis Cwrcilit dhe Stalinit u vendos qw Rumania dhe Bullgaria tw ishin 80 pwrqind nwn influencwn e Bashkimit Sovjetik ,ndwrsa 20 pwrqind nwn atw tw Perendimit.Jugosllavia 50 pwrqind nwn influencwn e BS dhe 50 pwrqind nw atw tw Perendimit.Greqia 80 pwrqind nwn influencwn e Perendimit dhe 20 pwrqind nw atw tw BS.Pwr Shqipwrinw nuk wshtw folur fare konkretisht,por ajo, sic duket qartw nga zhvillimet e mwvonshme,wshtw pwrfshirw nw kuadrin e Jugosllavisw ,e cila kaloi plotwsisht nwn ndikimin rus." ("Jeta ime", faqe 136).

Ky fat pra i ra "pwr hise" Shqipwrisw.C'do tw ndodhte sikur "tre tw mwdhenjtw " tw merrnin nw Jaltw njw vendim posacwrisht pwr vendin tonw,pra qw ai tw mos konsiderohej nw mwnyrw trashamane pjesw e Jugosllavisw,sepse nuk ishte vend sllav, por tw ishte 80 pwrqind nwn ifluencwn e Perendimit dhe 20 pwrqind e BS.?Ose, tw paktwn, ashtu sic kishte gjykuar Sejfulla Malwshova:qw Shqipwria tw ishte e lidhur njwlloj si e Lindjen, pra me Bashkimin Sovjetik,meqw Luftwn e Nac Cl. e kishte udhehequr Partia Komuniste dhe me Perendimin,sepse nw kwtw luftw kishin marrw pjesw edhe forca qw nuk ishin komuniste dhe pwrfaqwsonin edhe drejtime tw tjera politike?

Atwherw do tw ishin krijuar parti tw tjera, tw cilat nw fakt u krijuan,por atyre nuk iu dha kohw qw tw zhvillonin fushatwn e tyre zgjedhore, sepse zgjedhjet u bwnw nw fillim tw dhjetorit tw vitit 1945.Ishte periudha kur midis Shqipwrisw dhe vendeve aleate duhet tw vendoseshin marrwdhwnie diplomatike.Por aleatwt perendimorw vunw disa kushte:

"Sw pari,-shkruan Ramiz Alia,-shtruan cwshtjen qw zgjedhjet tw ishin tw lira dhe tw kontrolloheshin nga vwzhgues tw huaj.Nw fakt, nw ditwn e zgjedhjeve erdhwn vwzhgues tw ndryshwm,por sipas opinionit amerikano-anglez zgjedhjet nuk ishin plotwsisht tw lira."("Jeta ime",faqe132).

Zgjedhjet...

Ndonwse ende nuk i kisha mbushur tw tetw vjetwt,mw kujtohet dita e zgjedhjeve. tw 2 dhjetorit tw viti 1945.Mw kujtohen edhe banorwt e lagjes ku banoja, qw votuan.Mw kujtohet edhe babai nwnwn qw edhe ata votuan.Prapw se prapw, duke gjykuar se misionet anglo-amerikane vazhdonin tw qwndronin nw Shqipwri, besuan se qeveria e pwrkohshme komuniste do tw kishte tw njejtat marrwdhwnie si me Perendimin, ashtu edhe me vendet e tjera tw Lindjes.Dhe votuan pwr kandidaten e Frontit, qw ishte Ollga Plumbi,njw grua intelektuale me prirje demokratike,por qw pastaj regjimi komunist e mwnjanoi shpejt nga jeta politike.

Por nw krahinat e tjera nuk ndodhi kwshtu.U fol atwherw nwn zw pwr parregullsi.Vite mw pas,juristi Alqi Nushi,qw kishte mbaruar studimet e larta pwr drejtwsi nw Francw, mw tregonte se atwherw ishte dwrguar si vwzhgues nw fshatrat e Peshkopisw. Votimet bwheshin me kokrra tw vogla,nw formw sacmash, dhe jo si sot me fletw votimi.Ai kishte vwne rw re se kryetari Komisionit Zgjedhor tw zonws w Peshkopisw, i detyronte fshatarwt qw kokrrat me tw cilat votonin, t'i hidhnin vetwm nw kutinw e kandidatit tw Frontit.

Pasi kishin mbaruar votimet , Alqi Nushi ishte kthyer nw Tiranw dhe i kishte dwrguar njw raport Komisionit Qendror tw Zgjedhjeve pwr ato qw kishte parw.I kishin twrhequr vwrejtje .Mw pas ai edhe ishte arrestuar me 10 vjet burgim pwr veprimtari armiqwsore.

Por, tw hamendwsojmw se zgjedhjet qenw mw tw vwrtetw qenw tw lira.Nw rast se do tw ishin krijuar parti tw tjera politike, populli,duke parw se nw c'gjendje po e katandiste vendin diktatura komuniste me armwn e vet famwkeqe,Sigurimin e tmerrshwm tw Shtetit, tw cilin, aq shumw e ka kritikuar vetw Ramiz Alia nw faqet e librit tw tij,duke qwnw se Shqipwria do tw kishte qwnw edhe nwn ndikimin perendimor, nuk do tw votonte mw pwr sistemin komunist pseudodemokratik.

"Dihet gjithashtu se bashkw me tw gjitha vendet e Evropws lindore,-shkruan mw poshtw Ramiz Alia,- Shqipwria u pwrfshi nw zonwn sovjetike tw influencws,kwshtu qw edhe zgjedhja e sistemit tw ardhshwm,nuk mund tw mos kushtwzohej nga ky fakt.Kudo nw vendet e lindjes u shpall shteti i Demokracisw Popullore."(faqe 134)

2- Pwr marrwdhwiet me Jugosllavinw dhe me UNRRA-n,(1945-1948)

"Nw fillim,-vazhdon Ramiz Alia nw libwr,-nw krah tw Shqipwrisw u gjend Jugosllavia e Titos.Por ndihma nga ana e saj ishte e vogwl,shumw e vogwl, nw krahasim me nevojat qw kishte vendi.Nga ana tjetwr,sic u pa mw vonw,ajo ndihmw kishte qwllime tw mbrapshta,ajo kushtwzohej nga programi titist pwr gllabwrimin e Shqipwrisw ,shndwrrimin e saj nw "republikw tw shtatw tw Jugosllavisw."(Po aty).

Me tw drejtw lind pyetja:"Pwrse Jugosllavia ,deri disa vite mw parw,mbretwri kroato-serbo-sllovene,ku bwnin pjesw edhe Mali i Zi,Bosnja-Hercegovina,Maqedonia dhe Kosova,(prej vitit 1913 provincw e prapambetur serbe)pra , njw vend i varfwr, jo vetwm nw Evropw, por edhe nw Ballkan,qw nuk ishte shquar pwr zhvillim ekonomik si vende tw tjera,Rumania, Hungaria, Cekosllovakia,duhej tw ndihmonte njw vend tw vogwl dhe shumw mw tw varfwr se Jugosllavia?"

Pwrse kwtw tw mos e bwnte vetw Bashkimi Sovjetik,qw, vwrtet doli shumw i shkatwrruar nga Lufta e Dytw Botwrore,por, sidoqoftw, me pasuritw e cmuara natyrore qw i kishin dhwnw hov zhvillimit tw industrisw sw rwndw dhe tw lehtw, me fushat e pamata,ku mbilleshin prodhime bujqwsore ,kishte potencial shumw mw tw madh ekonomik se sa Jugosllavia?

Kwsaj pyetjeje i jep pwrgjigje vetw Ramiz Alia:

"Bashkimi Sovjetik,nga ana e tij,menjwherw pas clirimit u tregua i pwrmbajtur pwr tw ndihmuar vendin tonw,sepse ai,sic u duk, "kujdesin" pwr Shqipwrinw ia kishte lwnw Jugosllavisw.Ndoshta nw atw kohw Bashkimi Sovjetik e shihte Shqipwrinw si pjesw tw Jugosllavisw". ("Jeta ime",faqe 131)

Pohim skandaloz qw tregon injorancwn gjeografike tw "gjeniut Stalin",qw nuk dinte se Shqipwria nuk ishte qenw kurrw vend sllav.Si pasojw,sic e pwrshkruan mw poshtw Ramiz Alia,ndihma sovjetike filloi pas konfliktit midis Titos dhe Stalinit, qw solli si pasojw qw Jugosllavia tw pwrjashtohej nga kampi socialist.

"Nuk vonoi shumw dhe aty nga muaji mars i vitit 1948,-shkruan Ramiz Alia,- sovjetikwt vunw nw dijeni E.Hoxhwn pwr kontadiktat qw kishin lindur midis Titos dhe udhwheqjes sovjetike.Atij iu dhanw letrat e njohura qw Stalini dhe Molotovi I drejtonin KQ tw PKJ,me anwn e tw cilave kritikohej vija jugosllave si vijw oportuniste, antimarksiste dhe politika jugosllave si properendimore."("Jeta ime", faqe 148).

Sigurisht u bw shumw mirw qw ne u shkwputwm nga skllavwria jugosllave,nga "dhe marrwveshjet me tw cilat jugosllavwt synonin t'i lidhnin kwmbw e duar Shqipwrisw,ashtu sic kam treguar pwr pwrpjejet e tyre tw fundit duke dwrguar dy divizione nw preteksin e rrezikut tw njw sulmi kundwr Shqipwrisw nga Greqia("Jeta ime",faqe 169).Me fjalw tw tjera Shqipwria, sic ka theksuar vazhdimisht edhe Enver Hoxha falw Stalinit nuk u bw "republikw e shtatw",dukuri qw kishte nisur me unifikimin e doganave, tw monedhws, tw cilat i kishte pranuar me vetwdijw edhe ai, "falw miqwsisw me kwtw vend mik,qw kishte farkwtuar ai me "druzhe" Titon, qw arriti deri nw atw pikw qw serbo-kroatishtja tw futej nw programin e shkollave tona tw mesme, nw vend tw frengjishtes profesor sw cilws kishte qenw nw kwto shkolla vite mw parw.

Por Petro Marko,(1913-1991) nw librin qw kam cituar disa herw nw kwtw dossier,kur pwrmend njw bisedw me atdhetarin e flaktw kosovar,Bedri Pejani, tw cilin,pas clirimit komunistwt shqiptarw ia dorwzuan UDB-sw jugosllave,nwnvizon":

"E vwrteta wshtw se Stalini i kishte thwnw Titos qw ta inkuadronte Shqipwrinw republikw tw shtatw,por ky,i zgjuar,nuk pranoi,duke thwnw se shqiptarwt nuk janw sllavw dhe se... janw xhelozw pwr pavarwsinw e tyre.Kwtw e tha,se po tw bashkohej Shqipwria si republikw e shtatw,do tw ishte republika mw e pasur,mw e fortw se do tw bashkohej edhe Kosova nw kwtw republikw tw shtatw."(faqe 445)

Kwshtu u mbyll kapitulli i parw dhe i shkurtwr i marrwdhwnive tw para tw Shqipwrisw me njw vend tjetwr,pas Luftws sw Dytw Botwrore.

Sidoqoftw,duhet thwnw se Ramiz Alia duhej tw ishte ndalur nw kujtimet e tij tw kwsaj periudhe edhe nw njw fakt shumw tw rwndwsishwm:nw marrwdhwniet e Enver Hoxhws me UNRRA-n,(1943 -1948).

UNRRA,(nw shqip Administrata e Kombeve tw Bashkuara pwr Ndihmw dhe Rimwkwmbje),ndryshe nga sa ndodhi nw Greqi dhe Jugosllavi,filloi me vonesw misionin e saj fisnik nw Shqipwri, shkak tw qwndrimit kundwrshtues tw Enver Hoxhws "...ndaj kushteve tw paraqitura nga kjo organizatw,nwpwrmjet kryetarit tw saj, Okli Hill, mw 15 maj1945."(FESH vwll 3,faqe 2812).

Ndwr tw tjera,Enver Hoxha "kundwrshtoi shpwrndarjen e furnizimeve tw UNRRA-s nga anwtarwt e misionit tw saj, kwrkoi largimin e pamotivur tw disa anwtarwve, kufizimin e lwvizjeve dhe survejimin e vazhdueshwm tw tyre.(po aty).

Sidoqoftw,gjatw viteve 1945-1948,UNRRA i dha Shqipwrisw ndihmw ekonomike qw vlerwsohet me 31 -32 milionw dollarw,( kursi i vitit 1938),nw ushqime,veshmbathje,pajisje dhe barna mjekwsore,materiale pwr rimwkwmbjen e e bujqwsisw dhe industrisw,tw cilat ndikuan nw lehtwsimin e plagwve tw Luftws dhe nw ngritjen ekonomike tw Shqipwrisw nw vitet e e para tw Clirimit."(FESH,po aty).

Fatkeqwsisht, as Enver Hoxha dhe as Ramiz Alia nw librat e tyre,nuk e kanw vlerwsuar kwtw ndihmw tw jashtwzakonshme tw UNRRA-s,e cila nw rast se nuk do tw ishte ndwrprerw nga qeveria komuniste,do tw kishte ndikuar shumw mw tepwr nw rimwkwmbjen e mwtejshme tw ekonomisw sonw.

Pwrkundrazi, Enver Hoxha kishte krijuar konceptin e mwposhtwm pwr kwtw organizatw tw madhe humanitare:"Nw krye tw UNRRAS-ishin oficerw amerikanw dhe anglezw,tw cilwt nwn maskwn e ndarjes sw "ndihmave"punonin pwr tw ringjallur reaksionin,pwr tw bwrw presione edhe pwr tw realizuar objektivat imperialiste tw shteteve tw tyre."(FESH,botimi parw,faqe 1135,1985).

Madje,lidhur me UNRRA-n kanw ndodhur edhe ngjarje tw tilla qw tw bwjnw tw trishtohesh,tw cilat i pwrshkruan shkrimtari ywn i njohur, Petro Marko,nw librin e tij "Intervistw me vetveten",("Retw dhe gurwt",Tiranw,2000).

"UNRRA,-shkruan ai ,-ishte krijuar pwr t'u ardhur nw ndihmw pupujve qw u shktwrruan nga lufta,prej tw cilwve ishim edhe ne.Kur u takova me dy gjeneralwt anglo-amerikanw,nw hotel "Dajti", pashw qw ata ishin tw zemwruar."Mw thanw se komisioni ynw nuk ishte seioz dhe nuk kishte kuptuar si duhet qwllimin e tyre...Do tw sillnin mallrat dhe tw gjitha ato qw do tw kwrkonim ne, por duhej tw vinte kwtu edhe njw ekip i UNRRA-s,pwr tw parw se si ndaheshin ushqimet,teshat dhe makineritw,ashtu sic ishin bwrw nw vende tw tjera.Komisioni ynw nuk pranoi ardhjen e anglo-amerikanwve pwr tw parw se do tw ndaheshin mallrat...Tw gjitha jepeshin falas-ushqime veshmbathje,por qeveria nisi t'i shiste dhe ata tw UNRRA-s vinin tek ne dhe kundwrshtonin!.."(faqe 463).

"O tempora ,o mores !"(C'kohw,c'mendwsi !)

Marrwdhwnie tw reja gjithnjw edhe mw nw lindje,me Bashkimin Sovjetik

Pasi me Rezolucionin e Byrosw Informative nw qershor tw vitit 1948,dwboi Jugosllavnw nga kampi socialist, Stalini sic duket u kujtua se nw kampin socialist ekzistonte..edhe njw vend tjetwr vwrtet i vogwl,por komunist, tw cilin ai a kishtwe lwnw si manare njw deleje tw zgjebosur si Jugosllavisa.Shprehem kwshtu,sepse kjo "dele", cuditwrisht, na u shdwrrua shpejt nw "qengj" dhe Shqipwria... nw dele e kwshtu qengji qw,mwgjithatw mbeti i zgjebosur, zuri tw pinte nw siswt e e kwsaj deleje, sa ia pwrthau gjinjtw.

Nw librin e tij "Intervistw me veteveten"("Retw dhe gurwt"),lidhur me kwto veprime tw "miqve jugosllavw", Petro Marko shkruan:"Kurrw nuk mw shkonte ndwrmend se njw parti e majtw mund tw vepronte me djallwzi.Mua mw thoshin shokw dhe miq shkodranw,katolikw dhe myslimanw:"Druzhet po na plackitin dhe ne bwjmw sehir."Dua tw shwnoj kwtu se dhe njw bisedw me Nako Spirun,(1918-1939),ministwr i Ekonomisw:"Ne kemi mall dhe materiale tw cdo katwgorie,sa pwr dhjetw vjetw s'kemi nevojw tw imortojmw."(faqe 442 e veprws sw cituar).

Kwto veprime banditeske detyrohet t'i pranojw edhe Enver Hoxha nw librin e tij "Titistwt",por tw botuar mw 1982,pra pas 34 vjetwsh,ai, pwr tw cilin Sejfulla Malwshova.(1900-1971), i thoshte me mllef Petro Markos nw zyrwn e tij, nw gazetwn"Bashkimi", kur ky i fundit mw 1947 ishte kryeredaktor i saj:"I madhi, (Enveri),bwn c'i thonw jugosllavwt,tw cilwt, pwrvec qw na rjepin,por edhe na diktojnw ligjet e tyre antishqiptare."(faqe 452 e veprws sw cituar mw lart).

Filloi, pra periudha e marrwdhwnieve me Bashkimin e madh Sovjetik qw ishte edhe koka e kampit socialist, i udhehequr nga Stalini, "marksist-leninist i madh,vazhdues i denjw i veprws sw K.Marksit.F.Engelsit.V.Leninit, udhwheqws i proletariatit ndwrkombwtar,mik i vendosur i popullit shqiptar dhe i Shqipwrisw socialiste,udhwheqwsi gjenial i proletariatit botwror". (FESH,botimi i parw ,faqe 984).

Sic dihet, Enver Hoxha gjatw viteve wshtw takuar pesw herw mw Stalinin takime qw i ka pasqyruar,sipas fantazisw sw tij "pjellore" nw librin "Me Stalinin"(1979).Them kwshtu,sepse botimi i bashkwbisedimeve tw tij me Stalinin,sipas dokumenteve ta marra nga arkivat sovjetike tw viteve '50-tw tw shekullit tw kaluar dhe tw botuara dhe nw shqip, dwshmojnw jo rrallw pasaktsi dhe fakte tw shkruara ndryshe nga Enver Hoxha dhe, pwr mw tepwr, shprehje tw pa- shkruara prej tij nw librin "Takime me Stalinin".

Njw prej tyre wshtw shprehja e mwposhtme tw cilwn e kam pwrdorur edhe nw dossierin e mwparshwm,kushtuar,vec tw tjerash, edhe marwdhwnieve tw Enver Hoxhws me Ramiz Alisw sipas librit tw tij Jeta ime" qw po analizoj pwrwri.

"Nw qoftw se shqiptarwt do tw mbajnw qwndrim tw drejtw,nuk do t'i shajnw shajnw shumw imperialistwt ,nuk do t'i cytin ata, por do tw sillen me modesti,Shqipwrinw askush nuk ka pwr ta prekur."("Shwnime nga biseda e J.V.Stalinit me Enver Hoxhwn mbi politikwn e jashtme dhe tw brendshme tw Shqipwrisw,Moskw,23 mars 1949,ora 22.00).

(Eshtw e habitshme tw gjykosh se pwrse Ramiz Alia nw kujtimet e tij nuk i ka pwrmendur kwto takime.Madje,duke shfletuar faqe nga kapitujt e kwtij libri, vwshtirw tw gjesh vlerwsime tw tij pwr Stalinin.Pwrse?Pwrvec kwtyre, Ramiz Alia nuk wshtw ndalur nw kujtime tw tjera qw lidhen me zhvillimet polititike nw B.Sovjetik, gjatw periudhws sw studimeve tw tij nw Shkollwn e Lartw tw Partisw, nw Moskw,(1951-1954),pas vdekjes sw Stalinit,as nw ceremoninw e varrimit tw kwtij "korifeu tw markiswm-leninizmit",qw nuk ishte kurkush tjetwr, vecse njw diktator dhe kriminel, shembullin e tw cilit e ndoqi me fanatizwm edhe Enver Hoxha.)

Asnjw udhwheqws stalinist i vendeve tw ish-demokracive popullore nuk urdhwroi qw nw tubimet e mwdha tw organizuara me rastin e vdekjes sw Stalinit,populli tw pwkulej nw gjunjw pwr tw nderuar kujtimin e tij. Ai qw e bwri kwtw, ishte vetwm Enver Hoxha.

E mbaj shumw mirw mend atw ditw fillim marsi tw vitit 1953, unw,atwherw 15-vjecar, nxwnws i Gjimanzit "Qemal Stafa" tw Tiranws.Si bashkwnxwnws tw tjerw qw kisha pranw,mbweshteta njerin gjunjw nw asfaltin e ftohtw tw sheshit "Skwnderbej",ku zhvillohej ceremonia e pwrmortsme, ndwrsa shihja qytetarw pwr rreth,qw bwnw po ashtu, pa arritur tw fshihnin habinw pwr kwtw veprim,tw detyruar nga diktatori qw atw ditw betohej se do tw ndiqte deri nw vdekje rrugwn e Stalinit.Dhe ashtu eproi.

Vec kwsaj,Ramiz Alia nuk wshtw ndalur edhe nw ndryshimet qw ndodhwn nw udhwheqjen sovjetike pas vdekjes sw Stalinit dhe qw sollwn ardhjen e Hrushovit nw krye tw PK tw shtetit sovjetik,ngjarje tw cilat i ka pwrjetuar gjatw viteve tw studimit nw Moskw.

Sidoqoftw, pas shkwputjes nga Jugosllavia dhe ndwrprerjes sw tw gjitha mwrrwdhwnieve me tw,qw nga viti 1949, dhe mw pas,nw vendin tonw,sic e dwshmon edhe Ramiz Alia,me ndihmwn Bashkimit Sovjetike u ndwrtuan njw varg veprash industriale, ndwr tw cilat kombinati i tekstileve nw Tiranw, hidrocentrali i parw nw Linzw tw Tiranws, fabrika tw tjera,sidomos ushqimore, dhe Shqipwria pas vitit 1950 filloi tw punonte me plane pwswvjecare.Ndwrkohw,nuk mungoi edhe ndihma e vendeve tw tjera socialiste.

Pas kthimit prej studimeve nga Moska,mw 1955, Ramiz Alia qe ministwr i Arsimit dhe nga viti 1958 drejtor Propagandws nw KQ tw PPSH-sw,ku u ndodh kwshtu edhe pranw Enver Hoxhws.Dhe pikwrisht nw kwto vite nis njw epokw tjetwr nw marrwdhwniet e Shqipwrisw me Bashkimin Sovjetik, ngjarje tw sw cilws ritrajtohen pwr herw tw parw pas kujtimeve tw Enver Hoxhws,tw pwrfshira nw librin e tij "Hrushovianwt",(1980),madje edhe me fakte tw reja.

Ramiz Alia:"BASHKIMI SOVJETIK-MIKU DHE ARMIKU YNW"

Sic e kam pwrmendur nw fillim tw kwtij dosieri,kur lexon kapitujt qw Ramiz Alia u kushton marrwdhwnieve tw Shqipwrisw me Bashkimin Sovjetik pas vitit 1955-1961),tw krijohet bindja se ato janw shkruar menjwherw pas kwsaj atyre viteve qw luajtwn rol shumw vendimtar nw fatet e vendit tonw,ose tw paktwn,deri para vitit 1990,kur regjimi enverist,ndonwse me paterica, mbahej ende mw kwmbw nw Shqipwri,si pwr t'u treguar brezave tw rinj "bwmat" e mwdha tw Enver Hoxhws nw luftw me revizionizmin hrushovian,si:" ideologji e politikw e likuidimit tw diktaturws sw proletariatit... shkatwrrimit tw rendit socialist dhe rivendosjes sw marrwdhwnieve kapitaliste.. teori dhe praktikw e sabotimit dhe e shuarjes sw revolucionit... e kalimit paqwsor nw socializwm..flakje e mwsimeve themelore tw marksizwm-leninizmit pwr revolucionin proletar dhe luftwrat nacional-clirimtare...",(FESH,botimi parw faqe 917,1985) dhe profka tw tilla qw,kur i dwgjojmw a lexojmw sot, na vjen tw qeshim. Ndaj dhe pjeswne 4-t tw librit tw tij "Jeta ime"ai e titullon "Bashkimi Sovjetik-miku dhe armiku ynw".

Dihet se pas vdekjes sw Stalinit,nw mars tw vitit 1953, nw gjirin e PK tw BS filloi lufta pwr pushtet.Malenkovi trashwgoi postet kyc tw pushtetit:sekretar i parw i PK dhe kryeministwr.Por pa kaluar disa javw, me mbwshtetjen e Molotovit,Bulganinit,Kaganovicit, qw eleminuan ministrin e Brendshwm stalinist Beria,postin e kreut tw partisw nw shtator tw atij viti e rrwmbeu Hrushovi,(1894-1971),i cili luajti njw rol shumw tw madh e nw politikwn e jashtme tw Bashkimit Sovjetik,sidomos pwrsa i pwrket korigjimit tw aspekteve tw vecanta tw teorisw dhe praktikws staliniste, tw sw uljes sw tensionit ndwrkombwtar midis dy blloqeve antagoniste dhe kryesisht midis Bashkimit Sovjetik dhe Shteteve tw Bashkuara tw Amerikws.

"Procesi i destalinizimit u zhvillua sidomos nw luftwn kundwr kultit tw individit,nw rehabilitimin e shumw personave tw dwnuar nga Stalini dhe udhwheqws tw tjerw tw vendeve komuniste, nw rishikimin e planeve ekonomike duke i kushtuar mw tepwr vemendje prodhimit tw artikujve tw konsumit tw pwrditwshm",(FESH,botimi i dytw, 2008 vwll.2, faqe 982).

Por jo vetwm kaq:ai ndwrmori njw hap qw pa pritur ndikoi edhe nw ecurinw e marrwdhwnieve midis Shqipwrisw dhe kwtij vendi qw cilwsohej deri atwherw si pwrjetwsisht "miku ynw mw i shtrenjwtw",ndonwse kwtw epitet,sic e pamw, Enver Hoxha e kishte pwrdorur edhe pwr Jugosllavinw dhe do ta pwrdorte mw pas edhe pwr Kinwn.

3-Tw carat e para me sovjetikwt

"Krisja nw mwrrwdhwniet shqiptaro-sovjetike ,-shkruan Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime,"-filloi ty nga viti 1955 kur Hrushovi shkoi pwr vizitw nw Beograd dhe deklaroi se veprimi i ndwrmarrw nga Byroja Informative e Partive Komuniste dhe Punwtore (Kominformi),ndaj Jugosllavisw mw 1948, ishte i gabuar,se Titoja ishte njw marksist i vwrtetw dhe fajtor pwr dwnimin e qw iu bw Jugosllavisw, ishte Stalini."(faqe 197).

Dhe vazhdon:"Pwr cdo parti dhe pwr cdo vend kwto deklarata tw Hrushovit mund tw merreshin si tw besueshme,por pwr ne shqiptarwt qw e kishim provuar nw"lwkurwn" tonw "marksizmin" e Titos dhe tw qeverisw sw tij, ato ishin tw pabesueshme."(po aty).

Dhe Ramiz Alia ka plotwsisht tw drejtw.Nuk e vlen tw zgjatemi nw kwtw pikw, po tw gjykojmw masakrat e pwrbindshme swrbo-malazeze dhe maqedonase nw vitet 20-25 tw tw shekullit tw XX, qw detyroi vecanwrisht kosovarw e dibranw tw linin trojet e tyre dhe tw vendoseshin nw Shqipwri,masakrat e Tivarit mw 1945,pwr tw ardhur nw vitin 1948 kur swrbomedhwnjtw synuan qw Shqipwria tw bwhej republikw e shtatw e Jugosllavisw, por jo pa edhe pwr servilizmin dhe puthadorinw e neveritshme tw Enver Hoxhws.

Por edhe "marksizmin" e Stalinit e dwshmon edhe Pakti Molotov-Ribentrop,pra midis B.Sovjetik dhe Gjermanisw hitleriane,mw 23 gusht tw vitit 1939,pwr tw cilin ish-ministri i jashtwm sovjetik,Kucinski i asaj periudhe, ka shkruar:

"Me nwnshkrimin e kwtij traktati Stalini ia arriti qwllimit qw Hitleri tw shpwrthente luftwn jo kundwr nesh,por kundwr Perendimit.("Politika ruse nw qerthullin e pabesisw",pr.dr.Eshref Ymeri,sipas burimeve tw arkivave sovjetike, artikulll nw internet,nw gjuhwn ruse,24.09 2008.)

Dhe mw poshtw, ja dhe njw pohim tjetwr satanik i Stalinit,shkwputur nga fjalimi i tij,mbajtur katwr ditw para nwnshkrimit tw kwtij pakti ,mw 19 gusht tw vitit 1939:

" Le tw fillojw Lufta e Dytw Botwrore,pjeswmarrwsit e saj le tw shqyejnw njeri-tjetrin dhe atwherw Bashkimi Sovjetik do tw ngrerw flamurin e Revolucionit Proletar dhe mbarw Evropa do tw bjerw nw kwmbwt e tij."(Pr.dr.Eshref Ymeri,"Luftwn e Dytw Botwrore e filluan Gjermania dhe Bashkimi Sovjetik",Shtwpia Botuese "Novoje Vremja",Moskw,1993 faqe 333).

Kwshtu, duke ndarw me Gjermaninw hitleriane Poloninw nw dysh dhe duke u ndodhur nw kufi me tw,sic pohon Stalini nw vazhdim tw fjalimit tw mwsipwrm,Bashkimi Sovjetik do ta sulmonte,do ta pushtonte edhe atw,do tw arrinte deri nw Gjibraltar,(po aty),pavarwsisht sw kjo ide e denjw pwr ambicjet cmenduriake tw Hitlerit,(1889-1945),i ra si bumerang nw kokw, ,kur ky i fundit, duke shkelur pabesisht Paktin Molotov-Ribentrop,e sulmoi vendin e sovjetwve mw 22 qershor tw vitit 1941.

S'ke c'thua?!Kwshtu Stalini vwrtetonte plotwsisht se ishte "marksit i kulluar", qw zbatonte parrullwn:"Proletarw tw tw gjitha vendeve, bashkohuni", por... nwn zgjedhwn ruse.

Dhe qw zbatonte ambicjet e car Pjetrit tw Parw,(1672-1725), pwr njw Rusi sa mw tw madhe,Stalini e dwshmoi kwtw edhe me pushtimin vendeve balltike,Lituanisw,Letonisw dhe Estonisw, mw 1940, tw cilat u cliruan nga zgjedha sovjetike vetwm pas shpwbwrbjes sw BRSS-sw mw 1990.

Hrushovi i shpjegon Enverit: "Ne nuk kemi interes qw ta hedhim pwrswri Jugosllavinw nw prehrin e imperializmit."

Por tw kthehemi te Jugosllavia e Titos.Ajo ishte dhe mbeti vend marksist,po aq sa dhe Shqipwria e Enver Hoxhws,po aq sa edhe vetw Bashkimi Sovjetik i Stalinit ose Hrushovit dhe vendet e tjera komuniste kudo nw botw,pwrderisa atje udhwhiqte vetwm njw parti qw quhej Lidhja Komuniste, qw kishte njw kryetar, ashtu si tw gjithw sekretarwt e partive komuniste tw kwtyre vendeve,pra edhe nw Shqipwri, qw zgjidhej pas cdo kongresi partie, tw cilat zakonisht zhvilloheshin nw cdo pesw vjet, pwr tw mbetur deri sa tw vdiste nw atw post ,si Lenini,(1870-1924),Stalini,(1879-1953),Mao Ce Duni,(1893-1976),Dimitrovi,(1882-1949),Tito,(1892-1980),vetw Enver Hoxha,(1908-1985),etj.,qw ushtronin "diktaturwn e proletariatit", ashtu sic kishte propoganduar Marksi dhe Engelsi nw veprat e tyre,pra "diktaturwn e shumicws mbi pakicwn", sw cilws i shwrbenin leva tw tilla tw shtetit komunist, si ushtria dhe vecanwrisht organet e specializuara tw kwsaj diktature-KGB-ja nw Bashkimin Sovjetik,STASI nw RD Gjermane,Sigurimi nw Shqipwri dhe UDB-ja nw Jugosllavi e vende tw tjera komuniste,ku mungonin tw drejta e njeriut, liria e fjalws, ku zbatohej lufta e klasave, ku tw twrw ata qw cilwsoheshin armiq tw shtetit komunist, dwnoheshin me burgime dhe internime.

Tjetwr gjw se Titoja nuk deshi tw qwndronte vasal i Bashkimit Sovjetik, sepse synoi tw ndiqte njw rrugw nacionale, tw vecantw nga komunizmi stalinist,sepse synoi dhe arriti gjithashtu tw krijonte marrwdhwnie edhe me Perendimin dhe pwr kwto "devijime" nga teoria marksiste,Stalini e dwnoi duke e pwrjashtur nga kampi socialist.E megjithatw, kjo nuk e pengoi aspak Titon qw tw vazhdonte rrugwn tij me reforma ekonomike qw Stalini dhe pas tij Enver Hoxha i pwrmblodhwn me termin "socializwm specifik" dhe ky i fundit demaskoi vetadministrimin jugosllav "si teori dhe praktikw kapitaliste, e veshur me frazeologji marksiste",(FESH,botimi i parw, faqe 1164), vetadministrim i cili vite mw pas zuri tw zbatohej nw njw mwnyrw, ose nw nw njw tjetwr edhe nw vende tw tjera komuniste, duke pwrfshirw edhe vetw Bashkimin Sovjetik.

Por mw e rwndwsishmja nw kwtw drejtim wshtw vetw pohimi i Ramiz Alisw gjatw bisedave midis delegacionit sovjetik dhe shqiptar nw Kremlin, nw prill tw vitit mw 1957,ku bwnte pjesw edhe ai vetw,atwherw kandidat i Byrosw Politike tw KQ tw PPSH-sw dhe ministwr i Arsimit,kur midis tw tjerash Hrushovi, duke folur pwr Titon dhe rolin e tij nw ngjarjet nw Hungari mw 1956, pwr tw cilat do tw flitet mw poshtw, shpjegon:

"-Edhe ne nuk kemi shumw besim te jugosllavwt.Por duhet tw kemi parasysh situatwn e sotme.Ne nuk kemi asnjw interes qw ta hedhim Jugosllavinw pwrswri nw prehrin e imperializmit".("Jeta ime", faqe 207).

E kuptueshme, po tw kemi parasysh edhe ato qw janw shkruar mw sipwr.Vetwm pwr Enver Hoxhwn Jugosllavia nuk ishte shtet komunist.Pwrse atwherw,pwr disa vecori nw ndwrtimin e socializmit,tw cilat do t'i vlerwsonte, Hrushovi,pra Bashkimi Sovjetik duhej ta linte Jugosllavinw tw mbetej nwn ndikimin e sferws perendimore?

Vec kwsaj, Jugosllavia ishte vend shumwkombwsh sllav,ku republika mw e madhe ishte Swrbia,me tw cilwn carwt rusw kishin pasur miqwsi tw kahershme, sepse ruswt, pra sllavwt e veriut,kishin lidhje shumw tw afwrta gjaku me swrbwt, pra sllavwt e jugut,me malaziasit,si dhe me swrbwt e Bosnjw-Hercegovinws, me maqedonasit e Maqedonise,vende ku fliteshin gjuhw tw pwrfarta mw rusisten, qw shkruheshin me tw njejtin alfabet cirilik,me tradita gjithashtu tw pwrfawrta shpirtwrore e kulturore dhe, mbi tw gjitha, tw njw feje-ortodokse!

Nw luftwn ruso-turke tw vitit 1870 Perandoria cariste kishte luftuar, vec tw tjerash, qw sllavwt e Ballkanit,( dhe jo shqiptarwt), tw cliroheshin nga zgjedha otomane,madje tw fitonin edhe toka me popullsi shqiptare,qoftw nw Kosovw,qoftw edhe nw veri tw Shqipwrisw, si Plava, Gucia...Po edhe kroatwt e sllovenwt qenw sllavw,sido qw tw Perendimit.

Kwshtu qw afrimi i Bashkimit Sovjetik me Jugosllavinw, po tw marrrim parasysh tw gjitha kwto rrethana, ishte i natyrshwm.Pwr hir tw mosmarrwveshjeve me Shqipwrinw, Jugosllavia kurrw nuk mund tw braktisej. Edhe pse ajo kishte pasur synime pushtuese ndaj Shqipwrisw.
Pastaj, mw 14 maj tw vitit 1955 u krijua Traktati i Varshavws,me afat prej 20 vjetwsh,nw tw cilin, vec vendeve tw tjera socialiste nw Evropw,me B.Sovjetik nw krye,bwnte pjesw edhe Shqipwria.Nw njw nga dispozitat e Traktatit parashikoheshin" "...konsultime tw ndwrsjellta...pwr veprime tw pwrbashkwta, pwr ndihmw ushtarake, nw rast tw njw sulmi tw armatosur, ose tw njw kwrcwnimi mbi njerin, ose disa anwtarw tw Traktatit."(FESH,botimi i dytw.2008, vwll. 3, faqe 2736).

Si pasojw "...dyshimi ndaj cdo gjwje qw vinte nga titistwt ,ashtu sic e kishte mw pas mw tw theksuar pwr sovjetikwt ",qw,sipas Ramiz Alisw sollwn si pasojw qw Enver Hoxha tw kishte:"Njw farw paranoje sipas meje tw justifikuar",("Jeta ime",faqe 199),nuk kishte bazw.Tw paktwn nw vitet 1955 -1961 duke qenw anwtare e Traktatit tw Varshavws Shqipwrinw nuk mund ta kwrcwnonte asnjw shtet perendimor, si Italia ose Greqia,por as edhe Jugosllavia.

Pasoja tw Kongresit tw 20-tw tw PK tw BS,(shkurt, 1956)nw Shqipwri

Por Enver Hoxhwn nw kwtw kohw e shqetwsonte deri nw makth dicka tjetwr.Dihet se fill pas Kongresit e 20-tw tw PK tw B.S,(shkurt 1956), ku Hrushovi dwnoi ashpwr kultin personal tw Stalinit,nwn frymwn e kwtij kongresi u zhvillua Konferenca e Tiranws,(16-20 prill 1956)Shumw delegatw tw konferencws, tw nxitur edhe nga artikulli Enver Hoxhws "Marksizwm-leninizmi na mwson se populli wshtw krijuesi i historisw", botuar nw gazetwn "Zwri i Popullit'" njw ditw para fillimit tw kwsaj konference, pra mw 15 prill,ku ai "dwnonte" gjithashtu kultin e Stalinit, ngulte kwmbw "pwr tw vendosur kolegjialitetin si parim udhwheqws tw partisw..."qw "... cdo anwtar partie tw kuptojw sw nw parti nuk mund tw ketw frikw", se ne "nuk jemi pwr ashpwrsimin e luftes sw klasave...", se "...nw mjaft raste janw dhwnw dwnime me akuza tw fryra deri nw Kongresin e Parw tw Partisw ",pra shumw delegatw u shprehwn hapur dhe me guxim pwr zbatimin e vendimeve tw kwtij kongresi, kwrkuan demokratizimin e metejshwm tw partisw, kritikuan udheheqjen pwr shkwputje nga masat....

Nw dossierin "Enver Hoxha,Konferenca e Tiranws,(16-20 prill 1956), Ramiz Alia dhe Peco Kagjini ", tw botuar disa muaj mw parw nw faqet e kwsaj gazete,kam shkruar gjatw pwr ngjarjet e kwsaj konference, tw cilwn mw vonw Enver Hoxha (dhe nw librin e vet "Jeta..." edhe Ramiz Alia), e cilwsoi nw mwnyrwn mw absurde dhe pa asnjw fakt,"komplot tw pwrgatitur nga revizionistwt jugosllavw" dhe e mbyti me terror.

Diktatori ynw u tremb shumw pwr fatin e tij tw ardhshwm,sepse pa se ndwrkohw ne vende tw tjera socialiste kishte nisur procesi i rehabilitimit tw udhwheqwsve tw dwnuar nw periudhwn staliniste, si Rajku nw Hungari,(1909-1949),Kostovi nw Bullgari,(1897-1949),Slanski nw Cekosllovaki,(1901-1952), Gomulka nw Poloni,(1905-1982) dhe udhwheqws tw tjerw stalinistw po mwnjanoheshin nw kwto vende,dukuri qw mund tw ndodhte edhe nw Shqipwri.Ai u tremb shumw edhe nga revolucioni qw shpwrtheu nw tetor tw atij viti nw Hungari dhe qw solli largimin e stalinistit tw urryer, Rakoshi,(1892-1971).Dhe ,sic do tw dwshmohet mw pas nga ecuria e ngjarjeve qw pwrshkruan Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime", ishin para sw gjithash tw kwto arsyet qw Hungaria kwrkoi tw shkwputej nga Bashkimi Sovjetik.

Paralajmwrimin e parw ia dha Tito.

"Ai nw muajin tetor tw vitit 1956 ,pra menjwherw pas Konferencws sw Tiranws nw njw fjalim qw mbajti nw Pula tw Jugosllavisw, theksoi se pwr tw cuar deri nw fund vijwn e Kongresit XX tw Partisw Komuniste tw Bashkimit Sovjetik, duhet tw rrwzohen udheheqws tw tillw si E.Hoxha e tw tjerw." ("Jeta ime",faqe 200).

Dhe nw disa drejtime,kishte tw drejtw,pwrderisa Enver Hoxha mbetej stalinist.Por Hrushovi duket nuk i vuri rwndwsi kwtij fakti,ndoshta duke menduar se e kishte Enver Hoxhwn nw dorw.Por kwtu,sic do tw shohim mw poshtw, gaboi.

4-Shtimi i divergjencave me sovjetikwt

Kwtw titull po e huazoj pikwrisht nga nwntitulli qw ka pwrdorur edhe Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime."

...Revolucioni hungarez wshtw shtypur nga tankest ruse.Eshtw shtypur pwrpjekja e saj pwr tw thyer vargonjtw e zgjedhws komuniste.Pra edhe tw tutelws sovjetike. Mos ndoshta ashtu sic dwshiron Enver Hoxha?Aspak!Hungaria kwrkon tw shkwputet nga Bashkimi Sovjetik,pra edhe nga Traktati i Varshavws,jo sepse Hrushovi nuk po mbron parimet e marksizwzwm-leninizmit,por,pwrkundrazi ,sepse kwrkon tw shkojw shumw mw larg se Hrushovi edhe se Jugosllavia, pra, jo tw kwtw lidhje me vendet perendimore, por tw hidhet drejt e nw perendim,tw bwhet vend perendimor,tw ikw kwshtu nga njw herw e pwrgjithmonw nga kampi socialist.Kwtw natyrisht nuk mund ta lejojw kurrw Hrushovi. Ja pwrse dwrgon tanket.Revolucioni shtypet me dhunw me gjak.Hungaria mbetet pwrswri nw kampin socialist,cuditwrisht nwn vwshtrimin... indiferent tw SHBA-sw dhe vendeve tw thera prendimore.

Eshtw pwr tw ardhur keq qw Ramiz Alia ngjarjet tragjike nw Hungari i kalon aq pwrciptas nw librin e tij,ose mban ndaj tij tw njejtin qwndrim qw ka mbajtur Enver Hoxha asokohe, duke i cilwsuar ato "kundwrrevolucion",kur ai ishte plotwsisht revolucion popullor qw kwrkonte tw rrwzonte diktaturwn komuniste. Tw paktwn sot pas mw shumw se gjysmwshekulli nga kwto ngjarje shumw tragjike qw sollwn mijwra tw viktima qytetarwsh tw thjeshtw tw cilwt u ngritwn kundwr tiranisw sw kuqe,ai duhej tw dwnonte shprehjet e Enver Hoxhws nw bisedw me njw delegacion tw ardhur nga Hungaria ,kur atje kishin nisur revoltat popullore:

"C'bwni kwshtu,pse rrini duarkryq pwrpara kwtij kundwrevolucioni qw po ngrihet?Pse bwni sehir dhe nuk merrni masa tw mbyllni klubin"Petwf", tw arrestoni krerwt turbullues;tw nxirni klaswn punwtore tw armatosur nw bulevarde....Pushkaktoni disa nga krerwt kundwrevolucionarw,qw tw marrin vesh se c'wshtw diktatura e proletariatit...",(nga vepra "Hrushovianwt,1980,faqe 185).

Po tw kishin qenw gjallw,edhe Hitleri,edhe Stalini do t'ia kishin pasur pasur zili Enver Hoxhws,kwtij pasardhwsi tw denjw tw tyre, qw shprehej kwshtu me krenari dhe megallomani kaq tw pwrbindshme.
"Po krijohej bindja,-shkruan mw poshtw Ramiz Alia nw librin e tij ,-se Hrushovi me qwndrimet e veta,nuk ishte "leninist" konsekuent,sic thoshte dhe vetw vazhdimisht.Ai po pajtohej me revizionistwt titistw dhe po mburrte "vetadministrimin" si metodw socialiste tw organizimit tw shoqwrsiw.Ai nw emwr tw bashkekzistences paqwsore me fuqitw perendimore po braksiste luftwn nacional-clirimtare tw popujve tw shtypur etj."(faqe 201).

Sa qesharake tingwlljnw kwto fjalw sot pra 55 vjet pas kwtyre ngjarjeve!...

Sipas Enver Hoxhws Bashkimi Sovjetik nuk duhej tw "tradhtonte parimet marksiste...staliniste",duhej tw bwnte Luftwn e Tretw Botwrore me Perendimin,duhej tw shkatwrrohej, tw humbte pwrswri 22 milionw banorw e ndoshta edhe mw shumw... Pikwrisht kjo duhej mwnjanuar, prandaj duhej tw vihej nw jetw bashkekzistenca e vendeve me sisteme tw ndryshme politike,prandaj duhej riparw,pra revizionuar edhe teoria lenisite mbi luftwrat,revolucionet, prandaj duhej jetuar nw njw botw pa luftwra,pa armw tw shfarosjes nw masw,sespe qw nga koha e Marksit kishin ndodhur shumw ndryshime...Rruzulli tokwsor kwrcwnohej tw zhdukej nga bomba atomike dhe me hidrogjen, raketat... tw cilat nw shekullin e 19-tw nuk i kishte parashikuar as fantazia e Zhyl Vernit...

"Megjithatw,-vazhdon Ramiz Alia,-nuk u shmang keqwsimi i marrwdhwneve midis dy vendeve tona.Hrushovi dhe udhwheqwsit e tjerw sovjetikw nw dukje bwnin sikur i dwgjonin me qetwsi "vwrejtjet shoqwrore" tw udhwheqjes shqiptare, por shpejt, si papandehur, ndodhi njw ndryshim i theksuar nw qwndrimin e palws sovjetike ndaj vendit tonw,sidomos nw fushwn e marrwdhenieve ekonomike.Organizmat shtetwrorw tw Moskws filluan tw nxirnin gjithfarw pengesash pwr dwrgimin e mallrave, ose pajisjeve industriale pwr tw cilat ishin nwnshkruar marrwveshje dhe ishin bwrw kontrata tw rregullta....Ishte e qartw se kishim tw bwnim me njw presion tw hapur pwr ta detyruar Shqipwrinw tw ecte me "hapin e Moskws."("Jeta ime",faqe,201-202)

Enver Hoxha mbron Stalinin...

Vazhdojmw mw tutje:

" Ju kwrkoni tw na ktheni te Stalini,prandaj ne nuk kemi c'tw bisedojmw mw tej".

Kwshtu sipas Ramiz Alisw i ka thwnw Hrushovi Stalinit shqiptar,gjatw bisedimeve tw zhvilluara nw Kremlin nw prill tw vitit 1957.(faqe 207).

Ja, ky wshtw thelbi i kontradiktave qw thelluan mosmarrwveshjet midis dy vendeve.Dhe kwtu Hrushovi dhe udhwheqwsit e tjerw tw Bashkimit Sovjetik kishin tw drejtw.Ata kishin punuar prej vitesh me Stalinin, kishin njohur kwtw diktator gjakwsor,ndaj askush prej tyre nuk e mbronte atw dhe politikwn e tij,vecanwrisht politikwn e jashme,qw ishte politikw e izolimit,ose mw saktw, e vetizolimit tw Bashkimit Sovjetik nga arena ndwrkombwtare. Pwr shumw e shumw arsye,njw pjesw e cilave u shpjegua mw lart dhe do t'i shpjegoj mw poshtw.

Nuk dua kurrsesi tw mbroj as Hrushovin dhe as Bashkimin Sovjetik, qw si koka e kampit socialist kwrkonte t'i kishte tw gjitha vendet e tjera socialiste, sidomos nw Evropw, satelitw tw bindur tw tij .I tillw ishte edhe fati i Shqipwrisw, sic u wshtw shpjeguar mw sipwr, pas Konferencws sw Jaltws,(shkurt 1945), mbeti nw sferwn komuniste,sw pari nwn tutelwn jugosllave dhe pastaj sovjetike,tw Stalinit dhe mw pas tw Hrushovit.Por ky i fundit, nga sa pamw mw lart, e demaskoi Stalinin,dwno9 krimet e tij tw pwrbindshme ndaj popujve tw BS..Kwshtu ndodhi edhe nw vendet e tjera komuniste tw Evropws. Enver Hoxha,ndwrkohw, u detyrua tw bwnte edhe ai disa kritika ndaj Stalinit.Por sa pwr tw shkuar radhwn.

Qw Enver Hoxha ishte stalinist,madje i twrbuar,kwtw,sic dihet, e dwshmoi edhe Konferenca e Tiranws qw pwrmenda pak mw sipwr, e zhvilluar nwn ndikimin e Kongresit tw tw 20-tw tw PK tw B.S.Mbi 200 komunistw u pwrjashtuan nga partia,u dwnuan dhe u internuan.Vec tw tjerash, se kwrkuan tw dwnohej kulti i Stalinit, qw nwnkuptonte kultin e Enverit.

Eshtw e habitshmw se si Hrushovi pas kwsaj ngjarjeje tronditwse nuk ndwrhyri.Tw paktwn deri tani nga arkivat sovjetike nuk kanw dalw dokumente qw tw vwrtetojnw njw dukuri tw tillw.Sic duket, sovjetikwt kwtw e quajtwn cwshtje tw brendshme tw PPSH-sw.Dhe pwrswri gabuan,ndonwse disa muaj mw parw Tito i kishte paralajmwruar se edhe me Enver Hoxhwn duhet t'i lanin hesapet.E kishin tw vwshtirw?Po edhe jo.Por, gjithsesi, ato qw ndodhwn nw Konferencwn e Tiranws, kishin treguar se se c'urrejtje ndrydhej te komunistwt e si pasojw edhe te populli ndaj diktaturws komuniste nw Shqipwri.Ashtu si nw Hungari,Poloni,Cekosllovaki...

...Pastaj Enver Hoxha sulmon Hrushovin nw Kremlin!..

Por tw kthehemi te takimi midis delegacioneve tona nw prill tw vitit 1957 nw Kremlin.

"Duhet pasur parasysh,-shkruan Ramiz Alia,- se nw vitin 1957 nw Shqipwri ende ishte nw fuqi sistemim i triskwtimit, pra i furnizimit tw popullisw nw mwnyrw tw kufizuar,mw tollona si pwr ushqimet ashtu edhe pwr disa mallra industriale.Njw situate e tillw nuk mund tw vazhdonte mw tej.Pwr kapwrcimin e e saj ndihma sovjetike ishte vendimtare!"(Faqe 205).

Mw kwtw rast, duhet vwnw nw dukje se ishte turp pwr njw vend tw madh dhe aleat i ngushtw yni, si Bashkimi Sovjetik dhe vendet e tjera socialiste,tw linin qw njw vend kaq i vogwl dhe kaq i vuajtur si Shqipwria tw ndodhej nw kwtw gjedje tw rwndw ekonomike.

Pas shkwputjes nga Jugosllavia Stalini, qw, sic e pamw, me pwrcmimin dhe indiferencwn mw tw madhe ndaj Shqipwrisw e kishte lwnw atw nw "kujdestarinw" e kushurinjvw sllavw tw jugut, dhe pastaj Hrushovi, nuk e kishin aspak tw vwshtirw qw ta ndihmonin shumw me tepwr Shqipwrinw,madje ta bwnin atw njw vend qw tw ishte shembull pwr Jugosllavinw revizioniste dhe Greqinw monarko-fashiste...Por sovjetikwt treguan se ndiqnin politikwn e carevw tw Rusisw, qw kishin pwrbuzje pwr popujt e vegjwl, aq mw tepwr jo sllavw.

Mirwpo, pwr cudi tw cudive, pasi i parashtroi udhwheqwsit tw Bashkimit Sovjetik,"mikut mw tw shtrenjtw dhe mw tw madh tw Shqipwrisw" dhe tw twrw popujve tw botws, kwtw gjendje tw pwrvajshme tw shqiptarwve pas 12 vjetwsh nwn regjimin e tij gjakwsor,stalinisti Enver Hoxha me njw kryenecwsi tw habitshme bwri njw ekspoze me tw cilwn "...nuk pajtohej me vijwn qw ndiqte Hrushovi dhe me vlwrwsimet e tij pwr imperializmin qw gjoja "ka ndryshuar natyrwn e vet agresive etj.",(faqe 205).

Pastaj Ramiz Alia vazhdon:

"Udhwheqwsit sovjetikw e dwgjuan ekspozenw e Hoxhws, duke i pwshpwritur herw pas here dicka nw vesh njeri-tjetrit dhe duke shprehur shenja nervozizmi...Dhe me tw vwrtetw, sapo E.Hoxha mbaroi fjalwn e tij, ndwrhyri Hrushovi.Ai nuk e pwrmbante veten.("Jeta ime" faqe 205).

E natyrshme. Enver Hoxha nga njw anw kwrkonte ndihmw se popullit i kishte ardhur "thika nw asht", ose, ashtu sic shprehej ushtaraku Ismail Ahmeti para tij nw Konfrencwn e Tiranws pikwrisht njw vit mw parw, nw prill 1956, se populli "po hante zorrwt bagwtive" se nuk kishte c'tw hante tjetwr, kur udhwheqwsit mbyteshin nw privilegje e tw mira materiale, dhe tani pikwrisht atij qw po i vinte nw ndinmw nw nw cast shumw tw vwshtirw,i bwnte vwrejtje se po ndiqte rrugw tw gabuar... nw politikwn e jashtme.

Sigurisht, ishte e drejta e njw partie tw vogwl tw shfaqte opinonet e saj,qw mund tw mos pwrputheshin, dhe nw tw vwrtetw,nuk pwrputhshin me opinionet e udhwheqwsve, qoftw edhe tw shtetit mw tw fuqishwm tw kampit socialist.Por, pwr mendimin tim,nw atw takim nuk ishte rasti i duhur.

Si e pwrshkruan gjithnjw me krenari kwtw takim duke "hyjnizuar" Enver Hoxhwn, Ramiz Alia shpjegon mw poshtw se pas debateve qw u zhvilluan dhe "pas kwshillave" .."pwr tw provuar se ishte "i ciltwr" nw ato qw thoshte dhe se mosmarrwveshjet me partinw tonw ishin njw "incident"qw nuk ndikon nw marrwdhwniet shqiptaro-sovjetike ,Hrushovi pwrshwndeti sukseset e arritura nw vendin tonw, bile vuri nw dukje:

"Eshtw dwtyrw e Bashkimit Sovjetik dhe edhe vendeve tw tjera tw demokracisw popullore qw ta ndihmojnw Shqipwrinw qw kjo tw zhvillohet mw hapa tw shpejtw.Aty pwr aty tha se triskwtimi duhet tw marrw fund nw Shqipwri, prandaj pala sovjetike do tw japw ndihmat e nevojshme.Po kwshtu, pwr tw lehtwsuar gjendjen ekonomike tw vendit, na njoftoi se udhwheqja sovjetike ka vendosur t'i falw Shqipwrisw rreth 420 milionw rubla tw vjetra, (afro 40 milionw dollarw me kursin e e asaj kohe),qw pwrbwnin sasinw e kredive qw Bashkimi Sovjetik i kishte akorduar deri nw atw kohw vendit tonw." (faqe 208).

Pastaj Ramiz Alia thekson se Hrushovi vazhdoi me "kwshilla" sipas tw cilave vija sovjetike duhej tw zbatohej se ndryshe..." nuk do tw keni pwrkrahjen e pa rezerva tw Bashkimit Sovjetik", (po aty).

Pas kthimit tw Enver Hoxhws nga Moska...

Mw kujtohet fare mirw ajo ditw prilli e vitit 1957, kur, me t'u kthyer nw atdhe, Enver Hoxha organizoi njw miting madhwshtor nw sheshin ku ndodhet ngrehina qwndrore e Universitetit tw Tiranws, nw tw cilin morwn pjesw mijwra qytetarw dhe studentw midis tw cilwve edhe unw.

Enver Hoxha foli plot entuziawm dhe falenderoi Bashkimin Sovjetik dhe qeverinw sovjetike me Hrushovin nw krye pwr kwtw ndihmw tw pacmueshme qw ata po i jepnin Shqipwrisw. Dhe shprehte njw tw vwrtetw.Atwherw unw dhe shokw tw mi,nuk e donim Bashkimin Sovjetik,por pwrpjekjet e Hrushovit pw tw krijuar raporte tw reja me Perendimin, qw ne e njihnim vetwm nwpwrmjet emisoneve tw Zwrit tw Amerikws,BBC-sw, ose programeve tw RAI-t, na dukeshin tw mira.

Por mw mirw Perendimin ne, studentwt shqiptarw, qw kishim mwsuar rusisht dhe, natyrisht, ata intelektuaw qw kishin studiuar nw Bashkimin Sovjetik,filluam ta njihnim nga shtypi sovjetik qw vinte rregullisht dy herw nw javw me avion nga Moska.Sic e kam shpjeguar edhe njw dossier tjetwr,ne cdo tw hwnw dhe tw enjte pasdite shkonim nw "Librin Sovjetik" dhe blinim atje shtypin sovjetik, duke filluar nga "Pravda", organ i PK w BS dhe gazeta tw tjera polititike, artistiko-kulturore, shekncore, revista e pwrjavshme "Ogonjok" e deri te gazeta "Sovjetski Sport".Madje nw enjten ne lexonim edhe gazetat qw botohehin atw ditw nw Moskw, meqw, sic thashw mw sipwr, avioni i sillte ato brenda ditws .

Ajo qw mua dhe shokwve tw mi na bwnte pwrshtypje atwherw, ishte se nw gazetat sovjetike kishte shumw lajme dhe artikuj mbi zhvillimet politike nw B.Sovjetik dhe nw botw,mbi shkwmbimet e delegacioneve midis vendeve tw Lindjes dhe Perendimit,sidomos nw fushwn kulturore, artistike dhe sportive, vecanwrisht midis B.Sovjetik dhe SHBA-sw,qw neve studentwve dhe intelektualwve na interesonin shumw.Vecanwrisht reportazhe tw gazetarwve sovjetike qw botonin nga vizitat e tyre nw Amerikw,pavarwsisht se kishte edhe vwshtrime kritike ngaj sistemit kapitalist amerikan.Por rwndwsi kishte fakti se ne po njihnim kwshtu se cila ishte Amerika dhe vendet perendmore ,qw na ishin dukur mw parw gogol.Pale pastaj kur nga fillimi i viteve '60-tw niswm tw ndiqnim edhe progamet televizive italiane...

Tw gjitha kwto, pwr mendimin tonw, ishin pasojw e vendimeve tw Kongresit tw 20-tw tw PK tw BS.Atwherw mw kujtohet se u bw edhe njw reformw nw ushtri, nga e cila mijwra ushtarakw dolwn nw lirim duke lehtwsuar kwshtu buxhetin ushtarak qw rwndonte mbi ekonominw.Meqw Hrushovi nw kwtw kongres kishte ngritur edhe problemin e zbutjes sw luftws sw klasave dhe rehabilitimit tw mijwra kuadrove dhe qytetarwve tw thjeshtw qw ishin dwnuar nga represionet staliniste, edhe nw Shqipwri tw rinj qw kishin "biografi tw keqe",sic quhej atwherw, patwn mundwsi tw ndiqnin shkollat e larta dhe tw pastaj tw emwroheshin nw punw.(Por kjo nuk zgjati shumw se edhe ushtarakwt e liruar u kthyen nw detyrat qw kishin pasur, edhe lufta e klasve u ndez nga Enver Hoxha edhe mw e ashpwr.)

Gjithashtu, punimet e Kongresit tw 20-tw edhe nw plan ndwrkombwtar, duke pwrfshirw kwtu edhe tezat mbi bashwkekzistencwn paqwsore midis dy sistemeve, socialist dhe kapitalist, studioheshin nw lwndwt e historisw e PK tw BS dhe tw materializmit historik .

Shkurt,sic do tw vw nw dukje dhe mw pas, na dukej se edhe nw nw vendin tonw po fillonte njw periudhw tjetwr. Dhe as qw na shkonte ndwrmend se pas kwtij "sihariqi" qw solli Enver Hoxha, pas jehonws qw i bwhej Bashkimit Sovjetik, sidomos pas lwshimit tw satelitit tw parw nw kozmos, disa muaj nw vonw, nw tetor tw vitit 1957,fshihej njw gjendje e tensionuar, shkaktuar nga marksist-stalinisti Enver Hoxha nw marrwdhwniet midis dy partive,sidomos pwr problemin e "bashkekzitencws paqwsore" dhe luftws nacional-clirimtare tw popujve tw shtypur, qw si pasojw e kwsaj bashkezistence po braktisej, si dhe pwr probleme tw tjera ideologjike pwr tw cilat do tw shkruaj mw pas duke u bazuar nw kujtimet e Ramiz Alisw. Aq mw tepwr, sic shkruan Ramiz Alia,pas takimit tw mwsipwrm me Hrushovin dhe udhwheqws tw tjerw sovjetikw, Enver Hoxha,duke dalw nga Kremlini, kishte thwnw:"Sidoqoftw, pala jonw nuk do tw bwhet shkaktare e acarimit tw mwtejshwm .Interesat e e vendit e nuk e kwrkojnw njw gjw tw tillw, "(faqe 208)

Mw poshtw Ramiz Alia thekson bashkwpunimi midis vendeve tona pati rwnie dhe ngritje sipas klimws politike qw solli herw mosmarrwveshje, por edhe mbwshtetje qw sovjetikwt i jepnin Titos dhe vazhdon:

"Duhet thwnw se pwrvoja e keqe dhe zhgwnjimet qw kemi pasur me fqinjwt tanw tw veriut na kishin bwrw shumw alergjikw ndaj kujtdo qw,nw njw mwnyrw a njw tjetwr, merrte anwn e jugosllavwve .Tek ata qw simpatizonin Titon, shpesh shihnim njw kundwrshtar potencial tw vendit tonw."(po aty)

5- Kundwrti tw Enver Hoxhws nw marrwdhwniet me vendet e tjera socialiste pwr Jugosllavinw

Pra, duke lwnw mwnjanw vendet perendimore, pwrfshirw kwtu edhe SHBA-nw, qw sipas Enver Hoxhws ishin vende tradicionalisht armike, edhe vendet e demokracive popullore na u bwnw vende armike? Dhe pwrse?Sepse "merrnin anwn e jugosllavwve"? Ky konkluzion nuk wshte aspak i logjikshwm,ngaqw nw atw periudhw, pra nw vitin 1955 e tutje,asnjw nga kwto vende nuk kishte shfaqur ndonjw shenjw se ishin kundwrshtarw, aq mw tepwr "potencialw" tw vendit tonw.

Kjo ishte pzikoza qw krijonte Enver Hoxha nw kokwn e vet dhe qw ua pwrcillte edhe byroistwve tw bindur ndaj tij.Kwto ishin edhe shenjat e pwrparimit tw mwtejshwm tw paranojws,sic e vw nw dukje Ramiz Aia, kur flet pwr "komplotet" dhe "atentatet" e armiqve tw ndryshwm,( dhe kwto ai fjalw i vw nw thojwza,si pwr tw shpotitur mwsuesin e tij tw ndwrkryer),tw cilat krijonin njw situatw qw "...ndikonte te Enveri, i cili ,me tw drejtw, (nw shumicwn e rasteve),ose pa tw drejtw, e kishte tw theksuar dyshimin ndaj cdo gjwje qw vinte nga titistwt ,ashtu sic e kishte mw pas tw theksuar pwr sovjetikwt.Njw farw paranoje sipas meje e justifikuar."("Jeta ime",faqe 198).

Nw kwtw rast ,ashtu sic nuk ka qwnw kurrw e justifikuar paranoja nga e cila ka vuajtur Enver Hoxha, ashtu nuk ishte i drejtw arsyetimi ndaj vendeve qw merrnin anwn e jugosllavwvve.Aq mw tepwr qw vetw Ramiz Alia nuk i pwrmend me emwr, ndonwse fjala duhet tw jetw kryesisht pwr vendet e demokracive popullore, tw cilat deri mw 1960 nuk shfaqwn kurrw shenja kundwrshtimi ndaj vendit tonw.

Qw kwto vende do tw mbanin anwn e jugosllavwve, kjo ishte e natyrshshme,perderisa ato ishin vende vasale tw Bashkimit Sovjetik dhe tw tilla do tw mbeteshnin edhe nw tw ardhmen.Vec kwsaj, ato, nw njw mwnyrw a nw njw tjetwr, mund t'ia kishin zili Titos qw e detyroi Hrushovin tw shkonte tek ai dhe jo ai te Hrushovi,dhe sepse, mwgjithw rigjallwrimin e kwsaj miqwsie tw kwputur padrejtwsisht nga Stalini,Tito ruajti pawrwsinw e tij, pa qenw kurw i ndwrvarur nga Hrushovi, tw cilin,kur ishte rasti, edhe e kundwrshtoi.

Vec kwsaj, edhe vetw Enver Hoxha, njw vit pasi Hrushovi kishte shkuar pwr t'u pajtuar me Titon, e ka lwvduar Jugosllavinw dhe politikwn e Titos.Sw pari, nw Konferencwn e Tiranws, nw prill tw vitit 1956 dhe sw dyti nw Kongresin e 3-tw tw PPSH-sw, tw mbajtur nga 25 maji deri mw 3 qershor maj tw po atij viti nw Tiranw, nw prani tw delegacioneve tw tw gjitha partive komuniste tw vendeve socialiste, pwrfshirw kwtu edhe atw tw Bashkimit Sovjetik.

Nw Konferencwn e Tiranws,duke iu pwrgjigjur pyetjes sw Nesti Zotos, delegat dhe drejtor i Kinostudios "Shqipwria e Re",se pwrse nuk po pwrmirwsoheshin marrwdhwniwt me Jugosllavinw, Enver Hoxha i pwrgjigjet atij,madje me duf:

"Duhet tw vinw kwtu shokw jugosllavw,tw piqen me njerwzit tanw,nw frymwn e re,shwndoshw,tw vemi edhe ne tw shohim si janw organizuar ata atje.Po nw qoftw se Nesti Zotos nuk i mbushet mendja qw nuk po ecet shpejt nw pwrmirwsimin e marrwdhwnieve me Jugosllavinw ,tw thotw c'duhet bwrw mw shumw? Unw vetw kam folur me ministrin jugosllav dhe i kam thwnw tw na dwrgojw sa mw shumw filma jugosllavw:"Ne duhet tw marrim shumw filma nga ju dhe shfaqja e filmave do tw lozw njw rol tw madh pwr cwshtjen e miqwsisw.Ky wsht vullneti ynw."(Arkivi i Shtetit,Fondi 2 i Komitetit tw partisw sw Tiranws, Dosja A,A/1,A/2 faqe 1-530,1956).

Nw Kongresin e 3-tw Enver Hoxha dwnoi hapur kultin personal tw Stalinit dhe pranoi qw nw marrwdhwniet me Jugosllavinw,tashmw nw pwrmirwsim e sipwr, edhe pala shqiptare kishte bwrw gabime,pwr tw cilat bwnte autokritikw.(Natyrisht, tw gjitha kwto sa pwr sy e faqe,sepse koha vwrtetoi tw kundwrtwn.)

"Gjatw vizitws sime nw Shqipwri unw nuk do tw flas fare pwr Jugosllavinw.Kwtw e bwj qw Tito tw mos mendojw se kudo wshtw nw qendwr tw vemendjes."

Kwshtu sipas Ramiz Alisw ka deklaruar Hrushovi qw nw takimin e parw me Enver Hoxhwn dhe udhwheqws tw tjerw tw PPSH-sw gjatw, vizitws qw bwri nw Shqipwri, nw maj tw vitit 1959.(faqe 209).Kurse nw prill tw vitit 1957 nw njw miting tw organizuar nw vizitwn e tij nw njw uzinw tw Leningradit, Enver Hoxha kishte sulmuar pa doreza Titon.Dhe ishte habitur,gjithnjw sipas kujtimeve tw Ramiz Alisw, se pwrse fragmentet e kwsaj kritike ndaj tij nuk ishin botuar nw shtypin sovjetik.Dhe kur kishte pyetur, kishte marw pwrgjigje se faji kishte qenw... i redaktorwve.Por, sidoqoftw, pavarwsisht nga kundwrtitw qw filluan tw dukeshin pwrswri nw marrwdhwniet midis Shqipwrisw dhe Jugosllavisw, ( historikisht tw tilla jo pwr fajin e shqiptarwve),nuk ishte rasti qw Enver Hoxha t'i shfaqte ato nw njw vend ku ishte i ftuar si mik,i cili, pavarwrisht nga fwrkimet me atw vend,pra Jugosllavinw, e konsideronte atw mik dhe komunist .Dhe "miku nuk shahet nw shtwpinw e atij ku ti vetw je i ftuar",thotw populli.Ndaj dhe Hrushovi,duke ditur mosmarrwveshjet midis Shqipwrisw dhe Jugosllavisw, parapwlqeu me tw drejtw tw mos fliste fare pwr to.

Student i vitit tw fundit tw fakultetit histori-filologji tw UT, i mbaj mend aspekte tw kwsaj vizite,pritjen nw rrugwn e Elbasanit, kur Hrushovi do tw ngjitej nw Pallatin e Brigadave, mitingun e zhvilluar te sheshi i Universitetit,puthjet dhe pwrqafimet e Enver Hoxhws me Hrushovin, betimet e tij pwr miqwsinw e pathyeshme shqiptaro-sovjetike dhe as mua dhe as shokwve mw tw cilwt bisedonim nuk mw shkonte ndwrmend pwr cfarw fshihej pas tyre.

Ramia Alia thekson pak mw poshtw se kjo vizitw nuk solli pwrmirwsimin e marrwdhwnieve midis dy vendeve ..se "kreditw dhe projektet pwr ndwrtimin e disa veprave po zvariteshin me pretekse tw ndryshme..."sidomos ".. nw kwrkimet gjeologjike pwr naftwn e minierat..."(faqe 209).

Dhe nw fund tw kwtij kapitulli edhe njw fakt qw le shteg pwr diskutime.Eshtw fjala pwr ato qw nwnvizon Enver Hoxha nw veprwn "Hrushovianwt (1979),tw cituara nga Ramiz Alia nw librin tij,ku tregohet se si "gjatw vizitws sw Hrushovit nw Shqipwri,doli nw shesh edhe synimi i tij pwr ta pwrdorur Shqipwrinw si bazw sulmi kundwr vendeve fqinje,sidomos kundwr Greqisw dhe Italisw."(faqe 209 e librit "Jeta ime".)

Dhe Ramiz Alia riprodhon njw fragment nga libri i Enver Hoxhws "Hrushovianwt",(1980),kur, duke parw Butrintin dhe gjirin e Vlorws, Hrushovi dhe ministri i Mbrojtjes, Malinovski "...u mahnitwn,vecse jo pwr bukuritw e natyrws dhe vlerat kulturore ,por pwr rwndwsinw strategjike qw mund tw kishin kwto vende, po tw viheshin nw duart e sovjetikwve.

"-Qw kwtej me njw flotw tw fuqishme ne mund tw kemi nw dorw krejt Mesdheun..dhe mund tw bwjmw zap kwdo,-wndwrronin Hrushovi dhe ministri i tij i Mbrojtjes."(faqe 210).

Dhe Enver Hoxha,i cituar nga Ramiz Alia shkruan:

"Jo, kurrw nuk do tw lejojmw qw nga toka jonw tw nisw dhe gjakderdhja e vendeve e popujve tw tjerw,kurrw nuk do t'i kwtw kush pwr ato qwllime tw zeza ,as Butrintin,as Vlorwn, as njw gisht tw tokws shqiptare."(po aty).

Interpretim jo i saktw...

Duke marw parasysh se Enver Hoxha nw veprat e tij ka dwshmuar se wshtw falsifikues i madh,edhe ato qw shkruan mw sipwr, duhen shqyrtuar me shumw vemendje.

Sw pari, del se pohimet e mwsipwrme, as Hrushovi dhe as Malinovski, nuk ia kanw shprehur Enver Hoxhws, por njeri-tjetrit.Atwherw, si i paska marrw ato vesh Enver Hoxha qw, vec tw tjerash, nuk dinte rusisht? Nwpwrmjet pwrkthyesit?Po c'punw kishte pwrkthyesi, kur Enver Hoxha nuk ishtw pranw tyre?.Apo Hrushovi dhe Malinovski kanw biseduar... frengjisht, gjuhw qw dinte bukur fort Enver Hoxha,por jo ata?

E dyta, pwrse Hrushovi nuk ia paska shtruar Enver Hoxhws kwto mendime nw njw takim zyrtar, gjatw kohws qw ndodhej nw Shqipwri,por rastwsisht,gjatw vizitws nw gjirin e Vlorws? Nuk paskwsh ditur ai, dhe aq mw tepwr Malinovski, se c'rwndwsi strategjike kishte baza e Pasha Limanit nw Vlorw, kur ajo ishte ngritur me pwlqimin e qeverisw shqiptare "nw kuadrin e Traktatit tw Varshavws pwr qwllime mbrojtwse",-sic pohon vetw Ramiz Alia ?(po aty).

Atwherw, kur wshtw kwshtu ,pwrse kwto thwnie tw Hrushovit dhe Malinovskit se "ne mund tw kemi nw dorw Mesdheun dhe mund tw bwjmw zap kwdo",tw mos merren si shprehje pwr qwllime mbrojtwse ndaj sulmeve tw kwtyre vendeve,Italisw dhe Greqisw, kundwr njw vendi socialist si Shqipwria,kur tw dyja gjatw Luftws sw Dytw Botwrore e kishin sulmuar sulmuar dhe pushtuar atw?

Nuk wshtw Ramiz Alia qw pak mw sipwr, sic e pamw, shprehet se "zhgwnjimet qw kemi pasur me fqinjwt tanw tw veriut na kishin bwrw alergjikw ndaj kujtdo qw qw nw njw mwnyrw, a nw njw tjwtwr merrte anwn e jugosllavwve?. Dhe: " qw tek ata qw simpatizonin Titon, shpesh shihnim kundwrshtarw potencialw tw vendit tonw?"(faqe 208).

A nuk kishin pra, Italia, dhe vecanwrisht Greqia, qw Ramiz Alia pwrmend mw sipwr,tw cilat kishin marrwdhwnie tw mira me Jugosllavinw, ndwr vendet qw duhej t'i konsideronim "kundwshtarw potencialw" tw vendit tonw?Dhe, nw qoftw se kwto vende ishin tw tilla, atwherw, pwrse shprehja "...me njw flotw tw fuqishme ne bwjmw zap kwdo", tw mos pwrfshijw pikwrisht ato, si rrezik sulmi ndaj Shqipwrisw,qw do tw ishte e mbrojtur nga Traktati i Varshwvws, tw cilit i shwrbente baza e Vlorws,ku do tw vendosej kjo flotw e fuqishme?

Sw treti, me politikwn e bashkekzistencws paqwsore tw vendeve me sisteme tw ndyshme politike, tw shpallur nga Hrushovi nw Kongresin e 20-tw tw PK, Bashkimi Sovjetik kishte dwshmuar se ishte kundwr luftws sw ftohtw,kundwr garws sw armatimeve,se ishte tw paktwn pwr afrimin me vendet e Evropws Perendimore dhe SHBA-nw,pra pwr uljen e tensionit ndwrkombwtar,qw kishte nisur fill pas Luftws sw Dytw Botwrore.

Atwherw, a kishte interes Hrushovi "tw bwnte zap kwdo",(nwnkuptohet flotat e vendeve perendimore,sidomos Flotwn e 6-tw amerikane, qw vwrtitej nw ujwrat Mesdheut),ashtu sic e interpreton Enver Hoxha nw librin "Hrushovianwt" dhe e rithekson edhe Ramiz Alia, kur ai vetw, as mw shumw e as mw pak,por katwr muaj pas vizitws nw vendin tonw, do tw ndwrmerrte njw mision tw mwtejshwm paqeje nw SHBA, qw kwshtu tw vazhdonte edhe mw shumw politikwn e uljes sw tensionit ndwrkombwtar?Pwr qwllime mbrojtwse po,ai do tw bwnte kwtw...

Natyrisht, kjo ulje e tensionit do tw kishte baticat dhe zhbaticat e saj.Nw verw tw vitit 1960 nw malet e Uralit piloti spiun amerikan, Pauers,do tw detyrohej ta tokwzonte avionin e tij dhe tw kapej nga forcat ajrore sovjetike.Situata politike pwr njw periudhw kohe do tw acarohej, pastaj ky spiun do tw lirohej nw kwmbim tw njw spiuni sovjetik tw kapur nga kundwrzbulimi amerikan,gjw qw do t'i jepte shkas Enver Hoxhws tw vinte nw dukje se imperializmi "nuk ndryshon karakterin e tij agresiv".

Po kwshtu, mw 1962, do tw ishin forcat ajrore amerikane qw do tw zbulonin anije sovjetike tw cilat po dwrgonin raketa nw Kubwn komuniste, qw dy vjet mw parw kishte mbirw mu nw brigjwt jugore tw Amerikws ...

Situata ndwrkombwtare atwherw u acarua shumw,por, sidoqoftw, ky incident u kapwrcye.Anijet sovjetike u kthyen, nw kwmbim tw zotimit amerikan pwr tw mos sulmuar Kubwn.

(Gjithashtu,kjo situatw u ashpwrsua, kur Bashkimi Sovjetik,duke u nisur nga Traktati Sovjeto-Afgan,(1921), i rinovuar mw 1955, ndwrhyri mw 1979 nw Afganistan me njw luftw qw zgjati deri mw 1989 dhe solli mbi 1.5 milionw tw vrarw,3 milionw tw gjymtuar, 5 milionw refugjatw afganw dhe rreth 14 mijw ushtarw e 54 mijw tw plagosur nga ushtria sovjetike, nw njw kohw qw forcat kryengritwse afgane,anti-sovjetike u ndihmuan ushtarakisht nga qeveria amerikane.)

Thellimi i mosmarrwveshjeve me PK tw BS,(Bukuresht,1960)

Pwrswri po pwrdor njw titull tw huazuar nga libri "Jeta ime" i Ramiz Alisw. Eshtw fjala pwr pwr mbledhjen e Bukureshtit, nw qershor tw vitit 1960,me tw gjithw pwrfaqwsuesit e partive komuniste e punwtore qw ndodheshin aty,tw ftuara nga PK e Rumanisw pwr tw marrw pjesw nw kongresin e saj qw mbajt ato ditw.

Ramiz Alia shpjegon sw nw kwtw mbledhje "sulmin kryesor Hrushovi e drejtoi kundwr PK tw Kinws, tw cilwn kwrkonte ta nwnshtronte ose ta dwnonte duke e izoluar nga lwvizja komuniste.Arsyeja ishte se midis kinezwve dhe sovjetikwve kishin lindur mosmarwveshje qw ,sic u duk qartw edhe mw vonw, nw thelb lidheshin me synimin qw kishte secila nga kwto parti pwr tw vendosur hegjemoninw e vet nw lwvizjen komuniste ndwrkombwtare dhe nw kampin socialist."(faqe 211).

Me fjalw tw tjera, sic pohon vetw Ramiz Alia, kwto ishin asgjw mw tepwr se synime ambicioze midis "kwndezash",tw cilwt kwrkonte qw "ki-ki-ri-ki-a" e tyre tw dwgjohej sa mw shumw nw "kotecin e pulave" qw vwshtronin mwdyshas se nga cili kwndez duhej t'ia mbanin.

"Disa nga kritikat kineze kundwr sovjetikwve,-shkruan Ramiz Alia,- sidomos ato qw kishin lidhje me deformimin hrushovian tw bashkekzistencws paqwsore, me pikwpamjen e luftws kundw revizionizmit qw ne e identifikonim me vijwn titiste,ishin tw parafwrta me pikwpamjet e partisw sonw.Si rrjedhim, nw mbledhjen e Bukureshtit PPSH-ja u gjend nw njw front tw pwrbashkwt me kinezwt."(po aty)

E cuditshme, pra krejt rastwsisht.Pwrkim vetwm nw "disa nga kritikat".Po nw qoftw se Enver Hoxha zbatonte parimet marksisto-leninisto-staliniste,pwrse nuk e kritikonte Kinwn komuniste qw kishte devijuar nw shumw drejtime tw tjera nga kwto parime?

Nw librin "Profesor nw tri kontinente",pr.dr.Agron Fico,qw ka drejtuar pwr shumw vite katedrwn e gjuhws shqipe nw Universitetin e Gjuhwve tw Huaja nw Pekinit dhe wshtw njohur nga afwr me realitetin kinez tw viteve "˜60-tw, shkruan:

" Nga vwzhgimet e mia tw pwrditshme personale, nga studimet dhe leximet e mwvonshme pwr Kinwn,del se sistemi socialist nw Kinw, edhe pse mbvwshtetej nw sundimin e njw partie,nw formw ndryshonte nga ai sovjetik-stalinian.Nw Kinw u ruajtwn mjaft forma tw pronws private dhe sistemi i partive tw tjera jo komuniste. Ishim nw Kinwn e Jugut pwr vizitw kur u organizua njw miting pwrkrahjeje pwr luftwn e popullit vietnamez.Aty njeri pas tjetrit folwn pwrfaqwsuesit e pesw partive jo komuniste kineze,si ajo e tregtarwve tw meswm,e borgjezisw nacionale etj." (faqe 79)

Dhe pak mw poshtw nwnvizon:

"Nw politikwn ekonomike,ish-pronarwt e pakomprometuar me pushtuesin japonez merrnin2 % nga ish-pasuria prona e tyre e dikurshme."(Po aty).

Kur lexoja kwto radhw, m'u kujtua pyetja qw bwn Stalini Enver Hoxhws mw 29 mars tw vitit 1949,gjatw bisedws mw tw nw Kremlin, rreth rolit tw borgjezisw kombwtare shqiptare dhe pwrgjigjja qw i jep "Stalini shqiptar":

"Nw Shqipwri ka borgjezi tregtare,por ajo s'ka fabrika, as dyqane,as shtwpi,se tw gjitha i janw marrw".

Atwherw Stalini e qorton:

"Kjo nuk wshtw gjw e mirw.Borgjezia kombwtare do tw mund ndihmonte pwr tw prodhuar disa mallra pwr tw bwrw njw farw tregtie,sa tw forcohet shteti."("Letwr e panjohur e Enver Hoxhws pwr Kosovwn.",(faqe 60 ,viti 2000).

6- Epilogu i Bukureshtit...

...Por tw kthehemi te Mbledhja e Bukureshtit.Nw librin e tij "Jeta ime" Ramiz Alia pwrshkruan se si Hysni Kapo, qw kryesonte delegacionin e PPSH-sw nw kwtw mbledhje, njoftonte Enver Hoxhwn se ishte shumw i shqetwsuar nga situata qw zhvillohej prapa krahwve me intriga e komplote nga Hrushovi qw synonte pwrjashtimin e Kinws nga lwvizja komuniste,ndwrsa delegacioni i PPSH-sw e quante kwtw "...si njw veprim nw kundwrshtim me parimet qw rregullonin marrwdhwniet midis partive.Ai gjithashtu u bashkua nw disa cwshtje me kritikwn qw kinezwt u bwnin sovjetikwve.Pwr kwtw arsye Hrushovi tehun e sulmit tw tij e drejtoi edhe kundwr PPSH-sw." (faqe 211)

Pastaj nw libwr tregohet se si Enver Hoxha i diktoi Ramiz Alisw dy radiograme nw tw cilat e kwshillonte Hysni Kapon "...qw tw mos nwnshkruante anjw dokument qw nuk pwrputhej me qwndrimet dhe vendimet tona... se ne nuk jemi kurrsesi dakord me frymwn dhe me metodat qw pwrdoren nw kwtw mbledhje pwr zgjidhjen e problemeve tw lwvizjes komuniste ndwrkombwtare.."(po aty).

Sigurisht, nw parim Enver Hoxha kishte tw drejtw.Stalinit i ishte tekur qw tw pwrjashtonte Jugollavinw nga kampi socialist,sepse kishte "devijuar" nga parimet marksiste-leniniste.Dhe kwtw e kishte bwrw me njw vendim tw Byrosw Informative,pa pyetur,ose formalisht duke pyetur drejtuesit e vendeve tw tjera socialiste,ku pwrjashtohej Shqipwria, tw cilwn,sic dihet, ia kishte lwnw tw bwnte cfarw t'i donte qejfi pikwrisht kwsaj Jugosllavie.Mirwpo Jugosllavia ishte sa njw provincw e vogwl e Kinws,atwherw me pak mw shumw se 15 milionw banorw,kurse Kina po i afrohej shifrws ..1 miliard shpirtw!!...

Sidoqoftw, nuk mund tw pritej ndryshe nga drejtuesit e PK e BS dhe Hrushovi qw,ashtu si Stalini, ishin mwsuar me "peqe-lepet" e udhwheqwsve tw partive komuniste motra.Paraardhwsit e tyre, vec Titos , i ishin bindur Stalinit,kishin ndjekur me fanatizwm tw pashembullt udhwzimet e tij,duke ndwrtuar,ose mw mirw duke kopjuar, socializmin stalinist,(vecanwrisht Enver Hoxha).

Por pas vdekjes sw Stalinit,Hrushovi, pasi demaskoi kultit dhe krimet e kwtij tirani gjakwsor,kishte ndwrmarrw ato hapa qw janw pwrmendur mw sipwr, pwr afrimin e B.S.me vendet perendimore dhe sidomos me SHBA-nw dhe pwr kwtw arsye kishte ndikuar qw edhe nw vendet e tjera socialiste nw Evropw tw largoheshin njw herw e mirw udhwheqwsit stalinistw,(synim qw nuk e bwri, ose nuk deshi ta bwnte me Enver Hoxhwn e Shqipwrisw.)

Tw twrw kwta udhwheqws ishin pajtuar me kursin e ri politik tw Bashkimit Sovjetik, tw twrw kishin aprovuar dhe zbatuar me dwshirw vendimet e Kongresit tw 20-tw tw PK tw BS. Kurse tani na dilte kundwr kwtij kursi vetwm njw vend i vogwl, Shqipwria,vetwm ajo qw mbwshteste Kinwn,shemrwn e superfuqisw sw dytw nw botw, pas Amerikws!..

Nw kwtw kapitull kushtuar ngjarjeve qw ndodhnin nw Bukuresht, Ramiz Alia shkruan se si atw mbrwmje qershori tw vitit ,pasi iu dwrguan radiogramet e mwsipwrme Hysni Kapos,ai sw sw bashku me Enver Hoxhwn bwri njw shetitje deri ura e Lanws, pranw hotel "Dajtit", ku kishte mbwmje vallzimi.

" -Kwrcejnw,gwzohet rinia,-tha Enveri.-Ata nuk e dinw qw nw kwtw kohw nw Bukuresht po luhet njw tragjedi e madhe nw kurriz tw komunizmit edhe nw kurriz tw popullit tonw..."(faqe213)

Cfarw patetizmi..."revolucionar"!...

(Mund tw shpreh me bindjen mw tw plotw se unw, me bashkwmoshatarwt e mi, atw kohw, nga 18-30 vjec, si prindwrit tanw,ishim zhgwnjyer nga "ky komunizwm",i cili,sic dwshmoi koha, solli pasoja katastrofike pwr popullin tonw, tw cilat i ka pohuar dhe pwr tw cilat ka kwrkuar falje dhe vetw Ramiz Alia, sic do tw theksoj pwrswri nw faqet e mwtejshme tw kwtij dossieri,ndaj nw shkurt tw vitit 1990,si nw twrw vendet socialiste tw Evropws,qw e ishin bwrw me kohw kwtw, populli rrwzoi me urrejtje tw pashwmbullt pwrmendoret e Enver Hoxhws dhe bashkw me to edhe komunizmin e neveritshwm enverist , kwtw ideologji absurde qw sot nw forma e ngjyra tw tjera mbetet nw fuqi nw vende totalitare si Kina,(atje e stilit kinez), Koreja e Veriut, Vietnami,Kuba,kwto tw fundit nga vendet mw tw varfwra nw botw,kurse nw botw si relike muzeore.

Ndaj Ramiz Alia thekson se pas mbledhjes sw Bukureshtit "zemwrimi i udhwheqjes sovjetike kundwr PPSH-sw filloi tw zbrazej nw mwnyrw tw shkallwzuar ,sidomos nw fushwn ekonomike,ku vonesat nw sjelljen e mallrave e tw makinerive, ndonwse kontratat ishin tw rregullta."(po aty).

Kjo, sic tregon ai poshtw kwto dukuri u panw gjatw punimeve tw komisionit qw do tw pwrgatiste deklaratwn e pwrbashkwt, e cila do ta miratohej nga mbledhja e partive komuniste e punwtore qw do tw mbahej nw Moskw,komision nw tw cilin bwnin pjesw pwrfaqwsues tw 25 partive, duke pwrfshirw edhe njw delegacion nga vendi ynw, bwnin pjesw Hysni Kapo,Ramiz Alia,Todi Lubonja dhe Foto Cami.

Gjatw punimeve tw komisionit,sipas shpjegimeve tw Ramiz Alisw,Hysni Kapo shprehu mendimin se "...Mbledhja e Bukureshtit, si nw formw, ashtu dhe nw pwrmbajtje, ishte e nxituar...se veprimet e deriathershme duhet tw analizoheshin me sy kritik dhe tw nxireshin mwsimet e nevojshme.." (faqe 218)

Dhe mw poshtw citon fjalwt e Enver Hoxhws:

"Nw Bukuresht Hrushovi e pa qw nw partinw tonw pikwpamjet e tij nuk shkojnw.Nw komisionin pwrgatitor "tw shijojw" njw kritikw mw tw hapur.Nw mbledhjen e nwntorit t'i japim goditjen,-na shkruante Enveri."(po aty)

"Ngadhnjimi i dwshtuar"i Enver Hoxhws nw Mbledhjen e Moskws,(nwntor 1960)

Nw kwtw kapitull Ramiz Alia pwrshkruan se si qw nw darkwn zyrtare qw u dha nw Kremlin me rastin e festws sw 7 nwntorit, zyrtarw tw lartw sovjetikw pwrpiqeshin tw bindnin cdo anwtar tw delegacionit tonw, sidomos Enver Hoxhwn se udhwheqja sovjetike wshtw pwr miqwsi me Shqipwrinw dhe se kishin synim qw Enveri tw mos fliste nw hapur nw nw Moskw,pwr mosmarrwveshjet ..por tw pwrqwndrohej nw kritika tw pwrgjithshme.

"U pwrpoqwn,shkruan Ramiz Alia,-Mikojani,Kozllovi,Suslovi e mjaft emisarw tw tjerw tw na mbushnin mendjen se ndaj Shqipwrisw mund tw jenw bwrw gabime..se ne i kemi njohur nevojat e Shqipwrisw, por kwtej e tutje do ta ndihmojmw atw mw shumw etj. etj.Prandaj, pwr marrwdheniet tona mund tw diskutojmw bashkwrisht, pa qenw nevoja qw pwr kwto ceshtje tw flitet publikisht nw mbledhjen e partive."(faqe 220,221).

Nga sa shkruan Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime",kushtuar Mbledhjes sw Moskws,udhwheqwsit sovjetikw u orvatwn tw afroheshin,madje duke bwrw autokritkw pwr gabimet "e njw ambasadori budalla", ose tw Malinovskit, nw atw kohw ministwr i Mbrojtjes sw BS, qw kishte atakuar PPSH-nw nw bisedw me oficerwt tanw,se mosmarrwveshjet, sipas tyre ishin tw rastit, "veprime individwsh tw pandwrgjegjshwm",si mosmarrveshjet politike qw kishin tw bwnin me qwndrimin ndaj titizmit,presionet qw ushtroheshin ndaj zbatimit tw kontratave dhe dwrgimin e mallrave nw kohwn e duhur...

Puna arriti deri aty sa, njw ditw para se Enver Hoxha ta merrte fjalwn nw mbledhje, Hrushovi kwrkoi qw tw takohej me delegacionin tonw, ku ndodheshin edhe Mikojani,Kozllovi, Andropovi, pra udhwheqwsit kryesorw sovjetikw.

"Cfarw ka ndodhur,pwrse jeni tw pakwnaqur me qeverinw sovjetike?Pwrse u jepni rwndwsi individwve tw vecantw qw edhe ne i dwnojmw?Doni ta twrheqim ambasadorin tonw nw Tiranw?Nw c'drejtim mund ta ndihmojmw mw shumw ekonominw e vendit tuaj?"(faqe 221)

Dukw bwrw njw perifrazim,sipas kwtyre pwrcaktimeve tw Ramiz Alisw,mund tw themi se "ariu rus" sa nuk po pwrkulej deri nw tokw ,duke i kwrkuar falje "shqiponjws arbwrore."

Tw hamendwsojmw pwr njw cast se Enver Hoxha do tw pranonte qw tw mos i bwnte publike mosmarrwveshjet e mwsipwrme me "hrushovianwt",sic filloi t'i quante ai mw pas revizionistwt modernw sovjetikw,se ai do tw pajtohej me "politikwn e bashkekzisencws paqwsore tw vendeve mw sisteme tw ndryshme politike,pwr njw botw pa armw, pa luftwra ...",qw Enver Hoxha i quante kapitulluese para imperializmit dhe tw dwmshme pwr luftwn clirimtare tw popujve tw robwruar, pas "kulacit", mos do tw vinte kwrbaci?Pra, pas ndihmave qw natyrisht nuk kishin qenw fjalw boshe,sepse pa to Shqipwria nuk mund tw ecte pwrpara,mos ajo do tw mbetej nw kwrcwnimin e tyre?

Jo,ajo do tw ishte nw tw njejtat pozita nw tw cilat ndodheshin tw gjitha vendet e tjera socialiste tw Evropws,duke pwrfshirw edhe vende tw tjera si Kuba,Koreja e Veriut, por jo Kina...e cila i kundwrvihej kryesisht teorisw sw bashkekzistws paqwsore....Me fjalw tw tjera, edhe Shqipwria do tw vazhdonte tw ishte satelite e Bashkimi Sovjetik,po aq sa kwto vende kishin qenw nw periudhwn kur atw e drejtonte diktatori Stalin,tw cilin, ndonwse gjithw bota komuniste, duke pwrfshirw mw pas edhe Kinwn, e braktisi,pale pastaj vendet perendimore vetwm Enver Hoxha, deri sa mbeti gjallw,(pwrfshirw kwtu dhe Ramiz Alinw qw e pasoi), nuk e ndau nga goja duke e quajtur gjithnjw "udhwheqws gjenial tw komunizmit dhe proletariait botwror."Mbi tw gjitha, Shqipwria do tw vazhdonte tw merrte ndihma nga Bashkimi Sovjetik dhe vende te tjera te demokracive popullore.

Por Enver Hoxha nuk u josh nga kwto premtime dhe "mbrojti tezwn se nw mbledhje do tw thoshte hapur pikwpamjet e PPSSH-sw pwr ato cwshtje qw i gjykonte tw nevojshme.Pala sovjetike "kwshillonte" qw tw pwrmbaheshim,"ndryshe"...("Jeta ime",faqe 221)

Enver Hoxha sulmon hapur Hrushovin dhe PK tw BS!..

Kwshtu, mw 16 nwntor tw vitit 1960, nw mbledhjen e 81 partive diktatori ynw stalinist mbajti fjalimin e tij ,pwr ceshtje pwr tw cilat wshtw shkruar mw sipwr."Hoxha theksoi se shkaku i kwtij qendrimi tw sovjetikwve wshtw se udhwheqja shqiptare nuk miraton veprimet e sovjetikwve dhe se ajo mori guximin t'i kritikojw ato nw mbledhjen e Bukureshtit dhe nw takime dypalwshe."(faqe 222)

Kaq i ekzaltuar wshtw Ramiz Alia nw kujtimet pwr kwtw ngjarje ,sa vazhdon:

"Fjalimi i Hoxhws ia hoqi petwt lakrorit.Synimi i sovjetikwve pwr tw evituar polemikat dhe diskutimin konkret tw devijimeve qw ishin shfaqur nw levizjen komuniste ndwrkombwtare, dwshtoi.Prandaj ata morwn masa qw tw organizonin kundwsulmin."(po aty)

Kur ndeshet me fjalwt ia "hoqi petwt lakrorit",lexuesi,me siguri gjykon se pas fjalimit "historik" tw Enver Hoxhws,"teoricienit mw tw madh marksist-leninist", pas vdekjes sw Stalinit,tw twrw pjeswmarrwsit do tw tw kenw duartrokitur nxehtwsisht, aq sa do t'u jenw skuqur shuplakat deri nw... gjakosje,se me lotw mallwngjimi dhe entuziazmi do t'u jenw sulur pjeswtarwve tw delegacionit tonw, dhe vecanwrisht Enver Hoxhws, pwr t'i pwrgwzuar e pwrqafuar.Por nuk ndodhi aspak kwshtu. Aq mw tepwr, kur ai vazhdon tw citojw nw librin e tij "Jeta ime" sentenca tw mwposhtme nga ligjwrata e Enver Hoxhws nw mbledhjen e Moskws si:

"Kur Enver Hoxha tha:"Kwtw liri qw kemi sot nuk na e ka falur njeri,"-Mikojani iu afrua Hrushovit dhe dicka i tha nw vesh."(fae 232)

Sigurisht, ajo qw ka thwnw Enver Hoxha,wshtw mw se e vwrtetw,por edhe Mikojani mund t'i kwtw shtuar Hrushovit:'' Ashtu wshtw, ata e fituan vetw lirinw, por me ndihmwn e aleatwve nga Lindja dhe Perendimi,qw dwrmuan Gjermaninw hitletriane,se ndryshe,Shqipwria dhe vende tw tjera,ashtu sic qwndroi rreth pesw shekuj nwn sundimin otoman,ashtu do tw qwndronte edhe nwn sundimin nazist gjerman."

"Partia jonw ua ka prerw kokwn agjentwve,"-tha Enveri, dhe Hrushovi qeshi me Mikojanin."(po aty)

Doemos, sepse qw tw priste, ose mw mirw tw hante koka, kwtw zanat kanibalesk qw i shkonte shumw pwr shtat,(apo nuk ishte gjatw sa njw div !...), Enver Hoxha e ishte mwsuar ezberce nga baba Stalini dhe ashtu sic hwngri koka jo vetwm nga tw popullit, po ashtu bwri edhe me shokwt qw kishtw pwrreth, deri sa la trashimtar vetwm Ramiz Alinw, qw shpwtoi mrekullisht pa u zhdukur prej tij.

Kwshtu qw Hrushovi dhe Mikojani detyroheshin tw qeshnin,sidomos pasi Ramiz Alia vazhdon:

"Kur Enver Hoxha tha se "Stalini u pwrket tw gjithwve", Mikojani dhe Hrushovi lwvizwn".(po aty)

Ta pret mendja, sepse katwr vjet tw shkuara, mw 1956, nw Kongresin e 20-tw Hrushovi, jo vetwm kishte dwnuar kultin e individit tw Stalinit ,por kishte bwrw botwrisht publike edhe krimet e tij monstruoze,tw cilat, sipas tw dhwnave tw komisionit tw ngritur pwr kwtw qwllim nga presidenti rus, Jelsin,mw 1992,arrinin mbi 20 milionw njerwz tw zhdukur nga ky tiran primitiv, pwr tw cilin Enveri ynw stalinist kishte paturpwsinw tw thoshte se "u pwrket tw gjithwve".

Atwherw, kur paskwsh qenw kwshtu,pwrse nw njw nga netwt e fundit tw dhjetorit tw vitit 1990,kur pa qw shtatoret e Stalinit po rrwzoheshin anekwnd qyteteve shqiptare,sic ishin zhdukur qw me kohw kudo nw botwn komuniste,dha urdhwr qw pwrmendorja e kwtij tirani tw hiqej vjedhurisht nga bulevardi "Dwshmorwt e Kombit"?

Sidoqoftw, Enver Hoxha pati njw meritw qw duhet vwnw nw dukje,tw cilwn e nwnvizon edhe Ramiz Alia,kur shkruan:

"Tw gjithw e panw se mund tw kritikohej Hrushovi,se udhwheqja sovjetike dhe vetw Hrushovi nuk ishin tw pagabueshwm."(faqe 223)

Natyrisht, kjo e kwqyrur me dylbitw "e ndryshkura" tw Enver Hoxhws qw nw ceshtje ndwrkombwtare mbetej skllav i doktrinws staliniste, tashmw tw dalw boje.Megjithatw, tw rrimw shtrembwr e tw flasim drejt, ky ishte guxim i madh i njw kokwrisuri.Por edhe dwshtim,sepse, me pwrjashtim tw delegacionit kinez,asnjw nga tw 80 delegacionet e tjera nuk u radhitwn nw krah tw "pasuesit tw denjw tw Stalinit.Mund tw jwtw e vwrtetw qw delegacione tw vendeve tw Amerikws Latine, Afrikws dhe Azisw tw kenw qenw tw detyruara nga sovjetikwt qw tw diskutojnw kundwr PPSH-sw.Po pwrse nuk e pwrkrahwn atw vite e vite mw pas,me pwrjashtim tw "ca sorolloj grupesh marksiste", me nga 30-40 vetw, pwr tw cilat do tw flas mw poshtw nw kwtw dossier?

7- Enver Hoxha gjen nw Moskw vetwm pwrkrahjen e e Kinws

Ramiz Alia nw kujtimet e tij rendit njw pwrmbledhje tw shkurtwr,sic e quan ai, nga "Ditari"im, mbajtur gjatw zhvillimit tw Mbledhjes sw Moskws ,nwntor 1960",ku dwshmon katwrcipwrisht se PPSH-ja mbeti e izoluar nw kwtw mbledhje.

Nga ky ditar,po shkwpus disa pasazhe,(faqe 225-232):

Hrushovi,(BS)-"Duhet tw zhvillojmw kontakte me borgjezinw qw pranon bashkekzistencwn paqwsore,t'i imponojmw imperalizmit bisedime qw popujt tw kuptojnw se komunistwt janw luftwtarw tw vwrtetw pwr paqen.'"

Zhivkovi,(Bullgari)-"Shumica e vendeve koloniale nga rezervw pwr imperializmin u bwnw forcw kundwr tij,si dhe forcw pwr paqen.Po tw qwndrojmw nw pwrcaktimet e Leninit,biem nw dogmatizwm.Ka mundwsi qw nw mwnyrw paqwsore tw zgjidhim problemet e bashkekzistencws paqwsore, ndryshe nga koha kur ishte Lenini.Tani socializmi mbwshtetet nw forca tw tjera paqedashwse nw botw dhe mund tw tw luftojw bashkw me to pwr bashkekzistencw paqwsore."

Ten Sia Pini,(Kinw)-"Nw pwrpjekjet pwr mbrotjen e paqes ne jemi pwr bisedime.Politika e BS mbwshtetet nga Kina.Por nuk duhet tw mbwshtesim tw gjitha forcat nw bisedime.Paqja varet nga nga lufta aktive e masave pwr tw ndaluar luftwn.Nuk wshtw i drejtw qwndrimi i shokwve sovjetikw ndaj Partisw sw Punws sw Shqipwrisw."

Kryetari i PK tw Suedisw-"Diktatura e proletariatit i pwrket shekullit tw 19-tw." Xhekson(SHBA)-"Qw tw vijw nw SHBA njw raketw nga Moska,duhen 30 minuta.Pra,ose politikw e bashkekzistencws paqwsore, ose luftw bwrthamore,rrugw tjetwr nuk ka.

Pas fjalws sw Enver Hoxhws diskutantwt niswn reagimet ndaj qwndrimit tw PPSH-sw dhe PK tw Kinws.

Kryetar i PK tw Norvegjisw:"Shokwt kinezw dhe shqiptarw tw mos kapen nga e kaluara.

Dolores Ibaruri,(Spanjw):-"Ajo sulmoi ashpwr qwndrimin e kinezwve .Pastaj shkurt, por me egwrsi, iu vwrsul pikwpamjeve tw paraqitura nga Enver Hoxha."

Ho Shi Mini,(Vietnam)-"Nuk foli kundwr Kinws, as kundwr Shqipwrisw ,por lwvdoi Hrushovin.

Pra, me pwrjashtin tw delegacionit kinez,sic pohon edhe vetw Ramiz Alia, asnjw delegacion nuk mbwshteti pikwpamjet e Enver Hoxhws.Thwnw ndryshe,ky ishte ngadhnjim i dwshtuar.

Si u prit nw Shqipwri ndarja me sovjetikwt

Pastaj Ramiz Alia nw librin e tij ndalet te pasojat e pwrkeqwsimit tw marrwdhieve me Bashkimin Sovjetik,qw filloi menjwherw pas Mbledhjes sw Moskws,sespe sovjetikwt prishwn tw gjitha kontratat dhe ndihmat ekonomike,duke krijuar vwshtirwsi pwr ekonominw shqiptare.

"Nw shtresa tw ndryshme, sidomos nw radhwt e inteligjencws dhe ushtarakwve,-shkruan ai,- lindwn dyshime ndaj politikws sw partisw.Kjo "hapi" fushw tw re veprimtarisw sw organeve tw Sigurimit tw Shtetit,tw cilwt tehun e goditjes filluan ta drejtojnw nga njw "armik" i ri:nga ata qw ishin lidhur me sovjetikwt nw mwnyra tw ndryshme,(pwr studime),martesa me vajza sovjetike, ose edhe nga vende tw tjera tw Lindjes.Nw kwtw drejtim pati disa veprime tw nxituara,por dhe tw gabuara.E kam fjalwn pwr punwn e e organeve tw Sigurimit tw Shtetit, tw cilat herw me arsye,por mw shumw pa arsye, vunw nw shwnjwstwr tw veprimtarisw sw tyre tw gjitha gratw ruse dhe ato tw vendeve tw Evropws lindore."(faqe238)

Qw Sigurimi i Shtetit kishte kryer, kryente dhe do tw kryente krime tw ngjashme me ato tw CETEKAS sw Xherxhinskit ,dorws sw djathw tw Stalinit dhe tw Gestapos sw Hitlerit,madje edhe nw periudhwn kur vetw Ramiz Alia do tw ishte nw krye tw Partisw dhe shtetit, kjo nuk vihet nw dyshim.Por nuk wshtw aspak i drejtw gjykimi se pwr gjithcka qw shkruhet mw sipwr,sic kam theksuar edhe nw dossierin botuar mw parw nw kwtw gazetw, gjithnjw bazuar nw librin e Ramiz Alisw"Jeta ime", fajin e paskwshin pasur "organet" e Sigurimit, kur veprimtaria e tyre udhwzohej dhe kontrollohej drejtpwrdrejt nga Partia, pra nga Enver Hoxha ,qw kishte pranw Hysni Kapon,i cili,vec tw tjerash, i mbulonte ato nw rrugw partiake, dhe Mehmet Shehun,ish-ministwr i Brendshwm,nw rrugw shtetwrore.

Eshtw plotwsisht e vwrtetw,ashtu sic shkruan Ramiz Alia,se nw radhwt e inteligjencws dhe ushtarakwve lindwn dyshime.Aso kohe vwrtet i ri,23- vjecar,mw kujtohen shumw ngjarje:

Mbledhja e organizuar nga Manush Myftiu, ministri i atwhershwm i Arsimit,nw sallwn e Shkollws Pedagogjike tw Tiranws,me studentwt qw mwsonin nw shkollat e larta tw Bashkimit Sovjetik dhe tw vendeve tw tjera tw lindjes,njoftimi i tij se ata nuk do tw vazhdoni mw studimet atje,habia e tyre,gulcimet,lotwt ...

Doemos,linin njw pjesw sw jetws sw tyre qw tashmw kwputej,linin wndrat rinore,linin edhe wndrrat pwr profesione qw nuk do t'i ushtronin,sepse pati nga ta qw u detyruan qw t'i fillonin studimet nga e para, ngaqw nw UT dhe institutet tona tw larta nuk kishte specialitete tw tyre.

Dyshime u krijuan edhe nw radhwt e intelektualwve qw kishin mbaruar studimet e larta nw kwto vende,sidomos nw B.Sovjetik, duke pwrfshirw edhe ushtarakw,por edhe nw pwrgjithwsi nw popull,sepse falw politikws sw bashkekzistencws paqwsore qw ishte flakur perdja e hekurt e krijuar edhe nga politika e ngurtw e Stalinit,qw i kishte izoluar BS dhe dhe ishin krijuar mundwsi pwr lidhje dhe bashkwpunim me vendet perendimore,dukuri qw do tw pwrfshinte pashmangwsisht edhe vendin tonw.

A e ndiente Enver Hoxha dhe "kupola e kuqe" e tij se pas prishjes me Bashkimin Sovjetik viheshin nw rrezik nga "dyshimet e mwsipwrme ndaj politikws sw partisw"?...

Sigurisht qw e ndienin,por me kwtw rast, si gjithnjw, Enver Hoxha nxori nw plan tw parw Sigurimin e Shtetit,tw cilin,sic e pamw,pwr gjithcka qw kishte ndodhur dhe po ndodhte nw caste tw vwshtira pwr ta, Ramiz Alia e vw "para pwrgjegjwsisw".

Por tw mos nxitohemi.Nw librin e tij "Jeta ime",Ramiz Alia rrwfen se si nw Kongresin e 4-t tw PPSH-sw,(shkurt 1961) Enver Hoxha sulmoi revizionizmin modern,por pa e pwrmendur me emwr,se si ai u zgjodh anwtar i Byrosw Politike,(doemos pwr besnikwri tw lartw ndaj tij),se si nw prill tw atij viti sovjetikwt twrhoqwn nendwtwset dhe marinarwt e tyre nga baza e Vlorws,se si anuluan tw gjitha mwrrwveshjet ekonomike midis tw dy palwve, se si nw muajin gusht nga Moska erdhi njw letwr plot akuza kundwr PPSH-sw nw tw cilwn njoftohej se "tani e tutje BS do tw mbante me Shqipwrinw marrwdhwnie mbi njw bazw tw re",se si edhe PPSH-ja ia ktheu me tw njejtwn monedhw .Pastaj vjen casti kur delegaconin tonw e dwbuan nga nga Mbledhja e Traktatit tw Varshavws qw u mbajt nw Moskw nw mars tw viti 1961...

Prishja me BS solli dhe dy viktima nw Kupolwn e kuqe.Liri Belishova dhe Koco Tashko,sic shkruan edhe Ramiz Alia nw librin e tij,qw u shprehwn kundwr shkwputjes nga Bashkimi Sovjetik,u pwrshjashtuan nga KQ dhe u dwnuan.I pari me burgim, ku edhe vdiq nw kushte tw tmerrshme,(1981) dhe e dyta me internim qw zgjati deri mw 1991.Filluan tw pwrndiqeshin dhe tw dwnohwshin twrw ata qw dyshoheshin se kishin shprehur pakwnaqwsi ndaj politikws antisovjetike,sidomos ata intelektualw qw ishin martuar me gra sovjetike, pjesa me e madhe e familjeve tw tw cilwve u transferuan nw qytete tw tjera.Madje, sic dihet, pati edhe gra sovjetike qw u dwnuan nga Sigurimi me burgime, si agjente tw KGB-sw(?).

Hrushovi:"Udhwheqja shqiptare u shit pwr 30 aspra te imperializmi!.."

Dhe ja nw fund tw dhjetorit tw atij viti "Qeveria sovjetike,-shkruan Ramiz Alia,-hodhi edhe hapin e fundit drejt prishjes pwrfundimtare tw lidhjeve me Shqipwrinw.Nw raportin qw mbajti nw Kongresin e 22-tw tw PK tw BS, nw tetor tw vitit 1961, Hrushovi sulmoi hapur udhwheqjen e PPSH-sw,duke eqiajtur tw shitur tek imperailzmi pwr 30 aspra",(faqe 238).

E mbaj mend shumw mirw atw ditw tw bukur vjeshte.Kisha dy vjet qw punoja gazetar nw redaksinw e programeve tw gjuhw tw huaja nw Radio Tirana."Zwri i Popullit " atw ditw botoi vetwm frazat e fundit nga raporti i Hrushovit,qw pwrmend mw sipwr edhe Ramiz Alia.

Te shumw shokw tw mi, tw cilwt nuk ishin nw brendwsi tw kwtyre prolemeve, pwr njw cast u krijua bindja se mw tw vwrtetw Enver Hoxha ishte lidhur... me perendimin dhe e quajtwn kwtw veprim tw tij realizimin e njw wndrre tw madhe, qw pwr fat tw keq u arrit pas mw shumw se 30 vjetwsh, mw 1992.Enver Hoxha nuk mund tw bwnte kurrw atw qw tw paktwn bwri Tito qw, kur mw 1948 Stalini e pwrjashtoi Jugosllavinw nga kampi socialist, krijoi lidhje me perendimin, i cili i dha ndihma e kredi.

Endrrat e shokwve tw mi u shuan qw tw neswrmen,kur "Zwri i Popullit" iu pwrgjigj shumw ashpwr Hrushovit, qw duhet thwnw se, sado i zgjuar dhe praktik qw ishte, nw kwtw rast, si edhe nw raste tw tjera, kur, p.sh., nxori kwpucwn nw sallwn e OKB-se dhe me tw goditi tryezwn, nw shenjw proteste, me shprehjen"udhwheqja shqiptare u shit pwr 30 aspra..."bwri njw budallallwk me brirw.

Nw dhjetor tw vitit 1961 Hrushovi shkoi dhe mw tutje duke prerw edhe marrwdhwniet dipomatike me Shqipwrinw.Edhe ky veprim i nxituar.Ai,sic do tw pwrpiqem tw shpjegoj mw poshtw nuk kishte arsye tw shkonte aq larg."Qengjin qe vecohet nga tufa, e ha ujku,"-thotw njw fjalw e urtw.Shqipwria,sic do tw shohim mw poshtw dhe sic do ta pohojw edhe vetw Ramiz Alia, u nda nga Bashkimi Sovjetik,jo pwr tw shkuar nw perendim,sic kwrkoi dhe luftoi mw 1956 Hungaria dhe mw 1968 Cekosllovakia, por edhe mw nw lindje, pwr t'u lidhur me njw vend tw mbuluar nw shumw drejtime me vel misterioz,nga i cili ,pasi mori sa e sa ndihma nw shumw drejtime,se ndyshe do tw gremisej, mw vonw u shkwput,pwr t'u mbyllur nw guackwn,pwr t'u vecuar nga bota e vet dhe pwr t'u katandisur nw gjendje tw mjeruar, tw cilwn e pranon disa herw me gojwn plot edhe Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime".

Mw pas, ai shpjegon se ndarja me Bashkimin Sovjetik nuk ishte e lehtw."Shumw kuadro civilw dhe ushtarakw kishin kryer studimet nw Bashkimin Sovjetik,-shkruan ai,-disa qenw martuar me vajza ruse,kwshtu qw kujtimet, nostalgjia pwr Bashkimin Sovjetik ishin tw mwdha. Kwshtu qw nw atw kohw u bwnw mbledhje pas mbledhjesh, ndwrsa shtypi i pwrditshwm shkruante pwr ndryshimet qw kishte pasuar politika sovjetike."(faqe 239).

Pikwrisht se "kishte ndryshuar politika sovjetike",pikwrisht sepse ajo po anonte tani nga perendimi, jo mw kuadrot qw kishin studiuar nw BS dhe vende tw tjera socialiste, qw ishin martuar me vajza nga kwto vende, por edhe ata qw nuk e donin komunizmin,nuk mund ta pritnim mirw kwtw aventurw tw Enver Hoxhws qw, pwr tw shpwtuar anijen e tij dhe, mbi tw gjitha, atw vetw, e drejtoi atw nga brigjet e panjohura tw Kinws sw Mao Ce Dunit ...

"...Qeveria kineze,- shkruan Ramiz Alia nw librin e tij,-mori pwrsipwr tw gjitha angazhimet qw kishte marrw Bashkimi Sovjetik,bile u zotua edhe pwr ndihma e kredi suplementare.Kwshtu filloi bashkwpunimi me njw mik tw ri, me Kinwn e largwt gjeografikisht,por qw ishte shumw e afwrt ideologjikisht me pikwpamjet e PPSH-sw, tw paktwn nw vitet e para."("Jeta ime",faqe 244)

Pwrswri njw "baba" i ri,por pwrswri i pwrkohshwm

Pasi,qw nga viti 1945 u corrwm sw thirruri "Enver-Tito!"pastaj "Enver-Stalin"" "Enver Hrushov!", mw 1961 filluam tw cirreshim"Enver-Mao Ce Dun!"

"Marrwdhwniet e ngushta me Kinwn,-shkruan Ramiz Alia ,-vazhduan rreth 15 vjet,thuajse aq sa ,kishin zgjatur edhe ato me Bashkimin Sovjetik...Kinezwt ndihmuan pwr zhvillimin ne shpejtw tw industrisw sonw, duke ngritur kapacitete tw reja prodhuese..nw energjitikw,nw metalurgji dhe nw industrinw kimike...Ata ndihmuan shumw pwr modernizimin e bujqwsisw,kryesisht pwr mekanizimin e saj." "("Jeta ime",faqe 246)

Pra, Shqipwria u nda nga njw mik,sepse kishte "revizionuar" disa parime bazw tw ideologjisw markiste-leniniste,pra u nda nga revizionistwt sovjetikw,ose hrushovianw ,sic i quante Enver Hoxha,pwr tw fituar njw mik shumw tw largwt, por qw edhe ai udhwhiqej nga disa parime qw ishin nw kundwrshtim me kwto parime, tw cilat Enver Hoxha i kishte zbatuar ne kaq fanatizwm, sa revizionistwt sovjetikw i quanin dhe me drejtw dogmatike .

Pwr kwtw qwllimi drejtohem edhe njw herw vepwrs sw pr.dr.Agron Fico,"Profesor nw tri kontinente",(Tiranw 2004):

"Kina,-shkruan ai,- qysh nw fillim kishte marrw njw drejtim tepwr origjinal,tw ndryshwm nga komunizmi dogmatik i sovjetikwve tw periudhws sw Stalinit.Ishin tw vjetra divergjencat e Mao Ce Dunit me udhwheqjen sovjetike pwr njw varg problemesh tw teorisw dhe praktikws sw ndwrtimit tw socializmit.Nw Kinw kishte njw zhvillim dhe ruajtje tw pronws private."(faqe 122)

Pasi pwrmend,ato qw kam cituar mw pjeswt e para tw kwtij dossieri ,pra qw nw Kinw ekzistonin edhe disa parti tw tjera politike,se ish-pronarwt e fabrikave kishin ruajtur nw pjesw tw privilegjeve,(2% tw tw ardhurave nga prodhimi i ish- fabrikave tw tyre), autori vazhdon:

"Nw vend tw monopolit ideologjik qw kishte Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik,nw Kinw vija themelore ishte: "Le tw lulwzojnw 100 lule, le tw lulwzojnw 100 shkolla",qw pa dyshim i hapte mundwsi njw diversiteti dhe pikwpamjesh.Eshtw fakt qw monopolin e kishte PK e Kinws,por aty gjeje edhe rryma tw ndryshme."(po aty).

Jo vetwm kaq.Mw 21 dhjetor tw viti 1949,me rastin e 70-vjetorit tw lindjes sw Stalini,kur nuk kishte vecse dy muaj qw ishte krijuar Republika Popullore e Kinws,Mao Ce Duni shkoi pwr vizitw nw Moskw.Por pritja qe e ftohtw.

"Stalini shihte tek Moao Ce Duni, njw antagonist nw udhwheqjen e regjimeve komuniste dhe nuk pranoi asnjw nga kwrkesat pwr kthimin e territoreve tw pushtuara nga carwt.Mori vetem njw hua modeste prej 300 milonw dollarwsh nw pesw vjet dhe nwnshkroi disa marrwveshje pwr bashkwpunim ekonomik dhe ushtarak."("Biogafia e Mao Ce Dunit" ,nga burime historike nw internet,italisht.)

Pastaj, a dinte Enver Hoxha se si PK Kineze e udhwhequr nga marksist-leninisti i madh,Mao Ce Dun, mw 1950 kishte urdhwruar qw pushtohej,Tibeti, edhe sot nwn kwtw pushtim,ashtu si Stalini dhe PK e BS mw 1940 kishte dhwnw urdhwr tw pushtoheshin vendet balltike ,Letonia Lituania dhe Estonia?

Sigurisht qw Enver Hoxha i dinte tw twra kwto.Dinte gjithashtu ato qw shkruan Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime" rreth kundwrtive sovjeto-kineze,dinte se midis kwtyre dy partive kishin lindur mosmarrwveshje, qw, sic u duk edhe mw vonw,nw thelb lidheshin me synimin qw kishte secila nga kwto parti pwr tw vendosur hegjemoninw e vet nw lwvizjen komuniste ndwrkombwtare dhe kampin socialist",(faqe 210),qw i kam pwrmendur mw sipwr.

"Ata,-shkruan Ramiz Alia pwr kinezwt,-kishin aritmetikwn e tyre pwr tw matur vlerat e njw personaliteti.Kwshtu, sipas tyre, Stalini kishte pasur 8 tw mira dhe 2 tw kwqia dhe nga kjo del se ai mbetet marksist i madh.Kuptohet qw delegacionit tonw qwndrimi i kinezwve ndaj Stalinit i pwlqente .Tw dy palet e cmonin Stalinin si udhwheqws tw madh dhe nuk ishin dakord me raportin sekret tw Hrushovit."((faqe 248).

Por Enver Hoxha dinte gjithashtu qw nw Kinw nuk kishte asnjw institucion,as njw fabrikw asnjw uzinw, asnjw shkollw qw tw mbante emrin e Stalinit,kur nw Shqipwri ndodhte e kundwrta, aq sa emrin e tij e mbante edhe njw qytet.Dhe kjo sepse kinezwt si marksist-leninistin mw tw madh tw ditevw tona quanin Mao Ce Dunin.

Sa pwr faktin tjetwr qw:" Mao Ce Duni pohon vwtw se numri i tw vrarwve gjatw periudhws 1949-1952,i kalon tw 2 milionw tw vetwt",(Maurice Meisner,"Mao Tse Dun's China and after"-"Kina pas Mao ce Dunit",1999,faqe 72,sipas burimeve tw internetit, nw anglisht),kjo nuk bwnte aspak pwrshtypje Enver Hoxhws, sepse ai ishte mwsuar tw vriste dhe do tw vriste sa tw mundte, sipas "mwsimeve" tw usta Stalinit.

Megjithatw,pas vitit 1961 Kina u bw aleatja mw e madhe e Shqipwrisw,aq mw tepwr qw qeveria jonw luajti rol parwsor qw ajo tw pranohej anwtare e Organizatws sw Kombeve tw Bashkuara.

8- Kundwrtitw e para me Kinwn dhe Revolucioni Kulturor

Mirwpo gjatw vizitws sw tretw mw 1962,sic shkruan Ramiz Alia,"...u duk qartw se ndryshimet nw pikwpamjet tona pwr disa cwshtje politike ,tw cilat i kishim konstatuar gjatw punimeve tw komisionit pwrgatitor dhe mw pas gjatw zhvillimit tw mbledhjes sw 81 partive,vazhdonin tw ishin ende prezente."(faqe 249)

Dhe atwherw Enver Hoxha, qw ashtu si Mao Ce Duni, ose Hrushovi pretendonte tw mbante nw kokw kurorwn e "ideologut mw tw madh tw komunizmit botwror", zuri tw na "kwrrrente" veprwn e tij "madhore" "Shwnime pwr Kinwn", nw dy vwllime,(1962-1972 dhe 1972-1977, qw u botuan mw 1979), tw cilat"...pwrbwjnw njw analizw tw thellw marksiste-leniste tw ceshtjeve politike dhe ideologjike tw viteve 1962-1977,"ku: "...duke ndjekur hap pas hapi pwr vite tw twra faktet, dukuritw dhe ngjarjet e ndodhura nw Kinw, duke zbuluar thelbin e tyre dhe duke nxjerrw konkluzionet pwrkatwse, shoku Enver Hoxha nw kwtw vepwr demaskon pwrmbajtjen antimarksiste tw pikwpamjeve synimeve dhe veprimeve tw udhwheqwsve kinezw,tregon se..."maocedunideja" nuk ka asgjw tw pwrbashkwt me marksizwm-leninzmin."(Fjalori Enciklopedik Shqiptar",botimi i parw,faqe 1007, 1985)

Sa i paciltwr,sa hipokrit,sa sharlatan, tregohet Enver Hoxha!Nw njw kohw qw "milte lopwn gjigante kineze",nw njw kohw qw pa ndihmwn e saj do tw pwrfundonte, ashtu sic e pwrshkruan Ramiz Alia gjwndjen e Shqipwrinw pas prishjes me Kinwn: "Gjithnjw e mw shpesh mungonin nw treg edhe gjwrat mw tw nevojshme ushqimore, si qumwshti, vezwt, ndwrsa mishi filloi tw shpwrndahej me tollonw.Pwr pasojw, jo vetwm qw nuk u pakwsuan, por filluan tw shtoheshin radhwt pwrpara dyqaneve, gjw qw sillte rritjen e pakwnqwwsive tek njerwzit,"("Jeta ime",faqe285).

Ky diktator, doemos pas tij edhe twrw makina propagandistike, shtypi, RTVSH-ja, ndwrkohw i ngrinin himne miqwsisw sw pathyeshme shqiptaro-kineze,farkwtuar nga dy korifejtw e marksizwm-leninizmit, pwr tw cilwt nga ndonjw bejtexhi u thurwn vargjet :"Dy luanw ka sot bota,/Njw Kina dhe njw Evropa" ose:"Enver Hoxha dhe Mao Ce Duni,/ Janw tw dy tw njw brumi".

Kundwrtitw e para me Kinwn,sipas Ramiz Alisw, niswn qw mw 1962, kur ai dhe Hysni Kapo vizituan Kinwn dhe kur gjatw takimeve qw patwn me kinezwt,kwta , shprehwn mendimin se duhejt mbahej njw mbledhje tjetwr si ajo e vitit 1960, si synim arritjen e njw marrwvesheje tw pwrbashkwt qw t'i jepte fund polemikws publike qw kishte filluar dhe ndwryrjes dhe vepwrimeve pwrcarwse tw kujtdo nw punwt e brendshme tw partive motra dhe tw vendeve tw kampit socialist",("Jeta ime",faqe 250,51),qw u kundwshtua nga pala shqiptare, "...sepse njw mbledhje e tillw pwr bashkim nuk do tw kishte vlerw,nwse mw parw nuk dwnoheshin shkaqet qw cuan sovjetikwt dhe aleatwt e tyre nw ato veprimw tw gabuara,sic ishte rasti i prerjws sw marrwdhwnieve diplomatike me Shqipwrinw." (po aty).

Sipas Ramiz Alisw, Cu En Lai gjithashtu nguli kwmbw dhe madje nisi tw ushtronte presione, duke thwnw se "...kinezwt po ndeshnin vwshtirwsi tw mwdha pwr tw kontraktuar diku nw Francw apo Itali uzinwn e plehrave azotike qw po ndwrtohej nw Fier..Me fjalw tw tjera,ai na thoshte :zgjidhni e merrni,mbledhjen apo uzinwn!?(po aty).Por ishte Mao ce c duni qw i dha fund kwsaj historie duke thwnw: "Mos u bwni merak se asnjw mbledhje nuk do tw bwhet."(po aty).

Pastaj Ramiz Alia ndalet nw tw ashtuquajturin Revolucion Kulturor Kinez,ku: "...iu nwnshtrua njw kritike nihiliste kultura perendimore",ku: ".. hidheshin poshtw Bethoveni e Shekspiri, mohoheshin Ajnshtajni dhe Rembrandi...",ku: "...tw frymwzuar nga idetw e Mao Ce Dunit .. e gjithw kultura, e gjithw filozofia, e gjithw shkenca,pwrmblidheshin nw "Citatet e Mao Ce Dunit",ku:"Brenda nw Kinw miliona kuadro dhe qytetarw iu nwnshtruan njw persekutimi te paparw..qw rriheshin e poshtwroheshin..duke filluar nga qw nga ish-presidenti i Republikws sw Kinws, Liu Shao Ci,apo Sekretari i pwrgjithshwm i Partisw, Ten Siao Pin, qw mw vonw,pas kwtij revolucioni famwkeq, u rehabilitua dhe u bw udhehwqws i shquar i Kinws pas vdekjes sw Mao Ce Dunit."(faqe 252). (Ai duhej tw shtonte se si pasojat e kwtij tw ashtuquajturi revolucion sollwn edhe cfarosjen e rreth 700 mijw njerwzve krejt pafajwshwm dhe qarkullimin e mbi 4 milionw tw rinjve dhe intelektualwve, pwr tw punuar nw ushte cnjerzore "gju mw gju"me fshatarwt nw komunat popullore.)

Kwshtu shkruan mw 2010 Ramiz Alia ,kurse nw vitet kur kjo murtajw shpwrtheu dhe pati pasoja shumw tw rwnda nw Kinw, vetw udhwhwqwsit shqiptarw me Enver Hoxhwn nw krye "..,ndonwse"..nw fakt nuk ishte dakord... me veprimet ekstreme tw gardistwve tw kuq, me dwnimet dhe vrasjet e mijwra e mijwra kuadrove dhe komunistwve kinezw, tw akuzuar si "revizionistw", a "borgjezw" e .."mbwshtetwn atw....Por kwtw mendim nuk ua thamw asnjwherw shokwve kinezw, duke e quajtur "revolucionin kulturor punw tw brendshme tw tyre.Por edhe pwr tw mos krijuar incidente qw nuk na duheshin."(faqe 253).

Qwndrim aspak "parimor" i Enver Hoxhws dhe klanit tw tij!..Atwherw, pwrse nuk e e quajti "punw tw brendshme" tw qeverisw sovjetike afrimin e saj me Jugosllavinw,qw u miratua gjithshtu edhe nga qeveritw e vendeve tw tjera mike duke e cilwsuar tw gabuar vendimin e Stalinit qw e kishte pwrzwnw atw nga kampi socialist komunist dhe duke e cilwsuar Titon marksist,sic e kemi parw mw sipwr nw kwtw dossier?

Mw kujtohen shwmw mirw artikujt entuziastw qw botoheshin nw shtypin tonw nw pwrkrahje tw kwsaj murtaje tw kuqe dhe habiteshim me kwto qw ndodhnin nw Kinw."E cuditshme!",-mendonim dhe shtonim: "Pwrse Enver Hoxha kritikonte ashpwr "bashkekzistencwn paqwsore'" qw kwrkonte Hrushovi, tw cilwn e quante pwrulje ndaj imperializmit ndwrkombwtar dhe nw dwm tw lwvizjeve nacional-clirimtarte tw popujve tw shtypur,kur gardistwt e Maos shtypnin dhe vritnin bashkatdhetarwt e tyre?"

Pastaj, cdo tw thotw pastaj shprehja e mwsipwrme e Ramiz Alisw "..pwr tw mos krijuar incidente qw nuk na duheshin?"Mos ndoshta se Enver Hoxha gjykonte:"Po tw ndwrhyjmw ne ,Kina do tw na ndwrpresw ndihmat,ashtu sic vepruan me ne sovjetikwt ?!"

"Megjithatw,ky revolucion nuk kaloi pa lwnw gjurmwt e tij edhe nw Shqipwri,-detyrohet tw pohojw mw poshtw Ramiz Alia nw veprwn e tij "Jeta ime".-Nwn ndikimin e tij pikwrisht nw mwsin e viteve '70-tw edhe nw vendin tonw filloi lwvizja pwr "Revolucionarizmin e e partisw dhe gjithw jetws sw vendit",natyrisht "jo sipas stilit kinez."( faqe 254)

Ndikimi i Revolucionit Kulturor Kinez nw Shqipwri

Pwrkundrazi ,nw shumw aspekte krejtwsisht sipas stilit kinez,madje jo nw mesin e vitevw '70-tw, por nw gjysmwn e dytw tw viteve 60-tw.Bile Ramiz Alia e pohon vetw se lufta kundwr burokratizmit,nxitja e kritikws sw hapur publike ndaj veprimeve tw gabuara tw kuadrove, apo organeve tw ndryshme ,...ishin imitimi i praktikave kineze."Fleterrufetw" ishin kopje e"dacibaove" kineze."(faqe 254-55).

Mw pas ai vazhdon:"..U hoqwn gradat pwr oficerwt.Tashnw shenja dalluese do tw ishte ndonjw kuadrat ose trekwndwsh i kuq nw jakwn e zhaketws sw oficerit, e cila tregonte nivelin e repartit qw komandonte...Ishte qartw qw nw kwtw drejtim u zbatua pwrvoja kineze."(faqe 257)

Pastaj, a nuk ishte ashtuquajturi "qarkullim i kuadrit" metodw kineze,sipas tw cilit "kuadrot e niveleve tw qendrws tw shkonin dhe tw punonin nw rreth e nw bazw pwr njw kohw tw caktuar...",po ashtu si dhe shkrimtarwt dhe artistwt "...qw tw njiheshin me ambientet e punws dhe tw jetws sw punwtorwve e tw fshatarwve, nw mwnyrw qw nw veprat e tyre tw paraqitej realisht jeta dhe puna e e njwrwzve."(faqe 266)

Pwr cilwn jetw ose punw bwhet fjalw?Pwr jetwn dhe punwn e shqiptarwve qw po pwrkeqwsoheshin cdo ditw e mw shumw,aq mw tepwr nwn trysninw Sigurimit tw Shtetit?Po sikur ta paraqitnin atw ashtu sic ishte, krijuesit do tw pwrfundonin nw birucat e kwtij Sigurimi,sic pwrfunduan mw 1973 pas Plenumit tw 4- t KQtw PPSH-sw dhe mw pas shumw krijues qoftw edhe pwr ndonjw ndikim tw quajtur nga Enver Hoxha borgjezo-revizionist,aq mw tepwr sic vw ne dukje ai "" lwvizja pwr revolucionarizim solli qw tw likuidohej Ministria e Drejtwsisw dhe instituti i avokaturws, me justifikimin se zbatimi i drejtwsiw kryhet nga tw gjitha instituconet shtetwrore, ndwrsa mbrojtjen e tw akuzuarve e bwn vetw shteti.Kwto masa nw fakt i dhanw pushtet tw pakufizuar organeve tw Sigurimit tw Shtetit."(faqe 256).Bash si nw Kinw!..

Por Ramiz Alia "harron se "pwrvoja kineze" u zbatua edhe nw fusha tw tjera,sidomos nw art dhe letwrsi.Nw teatrot dramatike dhe nw TOB u hoqwn nga repertori veprat klasike, pwr t'u zwvendwsuar me vepra kineze ose revolucinare , si baleti "Detashmenti i kuq i grave".Po kwshtu, nw kinema ose ekranin e TVSH-sw mund tw shihje kryesisht filma kinezw.Edhe bibliotekat u mbushwn vetwm me vepra tw shkrimtarwve revolucionarw,sidomos me tregimet pwr heroin popullor kinez, Lej Fen,qw u futwn nw tw gjitha programet e shkollave,nga ku u hoqwn autorwt klasikw.Nwn shembullin kinez, sipas tw cilit letwrsia shkruhet nga masat, niswn tw botoheshin vepra tw autorwve punwtorw, fshatarw, pa asnjw vlerw letrare.A nuk ishte kjo "kinezwrizimi" i thuajse gjithckaje nw vendin tonw?

Ashpwrsimi i kundwrtive dhe ndarja me Kinwn

Doemos, ashtu sic kishin nisur mwrrwdhwnet me Kinwn, ku pavwrwsisht se se PK komuniste kineze ishte forca politike udhwheqwse,kishte edhe parti tw tjera sado tw vogla,se Mao Ce Dni kishte hedhur me kohw parullwn:"Le tw lulwlzojnw 100 lule dhe 100 ide",pwrderisa Enver Hoxha sa pwr sy e faqe na mwsonte tw thwrrisnim "Enver- Mao Ce Dun", se miqwsia me Kinwn Popullore do tw ekzistonte pwr jetw e mot,pwrderisa qw mw 1962,ai shkruante ditarin me titull "Shwnime pwr Kinwn", do tw vinte njw ditw qw ai tw ndwrpiste cdo lidhjw me kwtw vend qw udhwhiqej nga njw parti tashmw revizioniste, ashtu si PK e Bashkimit Sovjetik,nga i cili ishte shkwputur nw vit mw parw, mw 1961.

"Sebep"pwr tw carwn e parw nw marrwdhwniet me Kinwn u bw njw ide e kinezwve "..tw cilwt nw kuadrin e e teorisw sw tyre tw njohur "tw tri botwve"mendonin qw Shqipwria tw bashkohej me njw aleancw miqwsore me Jugosllavinw dhe Rumaniw dhe sw bashku do tw pwrbwnin njw barrierw kundwr BS qw pwrfqwsonte sipas ekuacionit kinez "botwn e parw."Jeta ime",faqe 272)

E cara e dytw erdhi si pasojw e "..qwndrimit tw kinezwve ndaj SHBA-sw, ku:"Vizita e Kizingerit dhe mw pas e Niksonit nw Kinw u konsideruan nga ana e PPSH-sw si shkarje politike, si pajtim me imperializmin dhe pabesi e luftws sw popujve pwr cliriim kombwtar,vecanwrisht ndaj luftws sw popullit vietnamez,qw pikwrisht nw atw kohw pwwsoi edhe goditjet mw tw rwnda nga forcat ushtarake amerikane."(po aty)

Por pasi shkruan kwto radhw, Ramiz Alia, dhe me tw drejtw, arrin nw pwrfundimin se udhwheqja shqiptare u nxitua, sepse kwto lidhje nuk vinin nw rrezik sistemin shoqwror nw Kinw dhe pwr mw tepwr ato "...nuk dobwsonin aspak pozitwn e Shqipwrisw nw botw.Pwrkundrazi,ato mund tw shfrytwzoheshin nw tw mirw tw pwrmirwsimit tw imaznit tw Shqipwrisw nw arenwn ndwrkombwtare."(faqe 273)

Pas lexon kwto radhw tw krijohet bindja se Ramiz Alia dhe bashkw me tw edhe ndonjw udhwheqws tjetwr me rwndwsi nw Byronw Politike kanw arritur qw atwherw nw kwtw pwrfundim,por nuk kanw pasur guxim qw t'ia shprehnin atw hapur Enver Hoxhws.Dhe nga njw anw mirw kanw bwrw, se "Xhinxhis Kani shqiptar"do t'i cilwsonte armiq e do t'ua priste kokwn, ashtu sic ndodhi nw fushwn e letwrsisw dhe arteve pas Plenumit tw 4-t tw KQ, me grupin e ushtarakwve pucistw, ose me grupin e sabotatorwve nw fushwn ekonomike,tw gjitha pjellw e pwrfytyrimeve tw tij paranojake.

Pastaj Ramiz Alia shkruan se udhwheqja shqiptare i bwri tw njohur udhwheqjes kineze se quante tw gabuar kwtw qwndrim tw saj ."..aq mw tepwr se nw propagandwn e tyre filloi tw mungojw mbwshtetja pwr luftwn antiimperialiste tw popujve qw kishin rrwmbyer armwt pwr lirinw dhe pavarwsnw kombwtare."(faqe 273)

Me fjalw tw tjera, Enver Hoxha i bwnte Mao Ce Dunit po ato kritika qw i kishte bwrw edhe Hrushovit,kur, si i pari, ashtu dhe i dyti, e kishin mbajtur gjallw Shqipwrinw.Bile i dyti edhe mw shumw, sic pohon ai vetw nw kwtw libwr .."se me ndihmwn e Kinws u ndwrtuan thuajse veprat kryesore qw shwnojnw industrializimin e vendit, si hidrocentrali i Vaut tw Dejws, uzina e pwrpunimit tw thellw tw naftws nw Ballsh, uzina e plehrave azotike nw Fier,uzina "Traktori" nw Tiranw,njw varg fabrikash ushqimore,u rrit nw shkallw tw lartw mekanizimi bujqwsisw me 20 mijw traktorw tw ardhur nga Kina, etj... etj...(faqe 246)

"Prishja,-vazhdon mw poshtw Ramiz Alia,-u bw e paevitueshme atwherw kur nga pala kineze pakwnaqwsia pwr qwndrimin e PPSH-sw,(pra e Enver Hoxhws,S.K),filloi tw pasqyrohej edhe nw marrwdhwniet ekonomike me vendin tonw,ashtu sic kishin vepruar dikur sovjetikwt..."(faqe 273)

Po, ta pret mendja,cfarw duhwet tw bwnin kinezwt nw kwtw rast ?"Unw tw mbaj me bukw, kurse ti mw pwshtyn nw surrat?Atwherw, shko nga sytw kwmbwt!...".Dhe megjithw se nuk u shprehwn nw mwnyrw vulgare sic po shtrehem unw,kwshtu vepruan.Dhe besoj se kwshtu do tw veprontw cdo shtet tjetwr.

Pra,"trimi i cartur" Enver Hoxha nuk duroi dhe...:"Nw Kongresin e 7-tw tw PPSH-sw,i cili u mbajt nwnwtor tw vitit 1976 denoncoi publikisht teorinw e tri botwve, dhe si pasojw"...nga bwshkwpunimi i gjithanwshwm dhe ndihmat nw kredi tw ndryshme, u kalua nw marrwdhwnie tw thjeshta tregtare ..Flirti kino-shqiptar mori fund."(po aty)

Duket se fjalwt e fundit janw shkruar jo pa shpoti,sepse mw poshtw Ramiz Alia shpjegon se prishja e marrwdhwnieve midis dy vendeve tona "mw tepwr dwmtoi Shqipwrinw se sa Kinwn.Shqipwria humbi njw mbwshtetje tw rwndwshme,kryesisht pwr zhvillimin e saj ekonomik,por edhe njw aleate me peshw nw fushwn politike.Enver Hoxha dhe e twrw udhwheqja shqiptare e panw cwshtjen vetwm nga njw kwndvwshtrim,ai i luftws antiimperialiste dhe nuk patwn parasysh arsyet e kinezwve tw cilat lidheshin me interesat e tyre kombwtare."(faqe 274).

Po pwrse atwherw udhwheqja shqiptare, me Enver Hoxhwn nw krye, nuk pati parasysh edhe arsyet e sovjetikwve, tw cilwt, po pwr interesat e tyre kombwtare propoganduan "bashkekzistencwn paqwsore midis sistemeve tw ndryshme shoqwrore", qw u bw kryesisht shkas qw ky stalinist i pandreqshwm tw prishte marrwdhwniet me Bashkimin Sovjetik?

Ramiz Alia kundwr prishjes mw Kinwn,pra kundwr Enver Hoxhws

"Prishja me Kinwn,-pwrfundon Ramiz Alia me shumw sinqeritet dhe dhwmbje,-krijoi vwshtirsi,sidomos nw zhvillimin ekonomik tw Shqiopwrisw.Mund tw thuhet se nw gjysmwn e dytw tw viteve '70-tw, por nw mwnyrw tw dukshme nw fillimin e viteve '80-tw ekonomia shqiptare ishte nw stanjacion...Filluan tw duken edhe vwshtirsitw nw plotwsimin e nevojavetw njerwzve.Nw fillim nga stanjacioni kaloi nw krizw.Vwshtirwsitw edhe lidhur me furnizimin e njerwzve me ushqime tw dorws sw parw u shtuan.Natyrisht,kjo gjendje u pasqyrua edhe nw situatwn politike, brenda dhe jashtw vendit, e cila erdhi duke u pwrkeqwsuar gradualisht."(pfaqe 274)

Dhe kapitullin qw pason e titullon:"Vetizolimi"dhe pwrpjekjet pwr lidhje mw botwn".Pranon nw kapitujt e e tjerw tw librit tw tij se dwnimet e njwpasnjwshme tw kuadrove kryesorw nw fushwn e kulturws,tw ekonomisw e tw ushtrisw,(pra tw T.Lubonjws,F.Pacramit,B.Ballukut,P.Dumes.K.Theodosit,M.Shehut,K.Hazbiut..."ndiku-an nw pwrkeqwsimin edhe tw gjendjes shpirtwrore tw njerwzve..." se "..ngjallwn shqetwsime tek njerwzit jashtw dhe brenda partisw,por edhe frikw e dyshime."(po aty)

Me fjalw tw tjera, dwshtim,katastrofw e plotw e sistemit komunist shqiptar...

Po kush ishte fajtor pwr kwtw gjendje tw mjerw nw tw cilwn u katandis populli ynw fatkeq?Ramiz Alia,sic e pamw, citon gjithnjw fjalwn "udhwheqja", ku natyrisht pwrfshin edhe veten e tij.Ne rast se vendimet pwr tw ndwrprerw pwrfundimisht marrwdhwniet me Bashkimin Sovjetik u morwn vwrtet nga udhwheqja, pra kryesisht nga Enver Hoxha, Hysni Kapo,Mehmet Shehu dhe Ramiz Alia,nw rastin e prishjes sw marrwdhwnieve me Kinwn fajtori kryesor ishte vetwm Enver Hoxha.I pushtuar nga deliri i madhwshtisw, por vecanwrisht nga jermi i etheve paranojake,ai duke u shkwputur nga Kina, e izoloi Shqipwrinw nga bota, e detyroi tw vazhdonte tw zbatonte shprehjen:"populli shqiptar ha bar,por parimet marksiste-leniniste nuk i tradhton", ashtu sic kishte deklaruar si ngrehaluc nw mbledhjen e 81 partive komuniste nw nwntor tw vitit 1960 nw Moskw.Por nuk e pyeti popullin.As atwherw, as kurrw.Dhe nwse pati nga ata qw guxuan edhe tw shpreheshin qoftw nwn zw,Enver Hoxha,falw Sigurimit tw Shtetit, i zbuloi dhe i kalli nw burgjet, kampet e tmerrshme tw pwrqendrimit, kurse familiarwt e tyre i internoi nw skutat mw tw humbura tw vendit.

9-Pwrfundime

Nuk dua nw asnjw mwnyrw qw lexuesi qw do tw lwcisw reshtat e mwposhtme,tw gjykojw se jam filosovjetik,meqw do tw shpjegoj se Shqipwria mw 1960,pwr shumw arsye,nuk duhej tw bwhej shkaktare qw tw shkwutej nga kampi socialist,qw udhwhiqej nga Bashkimi Sovjetik:

Kur forcat anglo-amerikane gjatw Luftwsw Dytw Botwrore hapwn frontin e perendimit dhe u bwnw aleatw me forcat sovjetike qw vazhdonin tw pwrparonin nga Lindja, duke zbrapsur kwshtu ushtrirtw hitleriane,edhe nw Shqipwri u a qartw se Gjermania naziste i kishte ditwt e numwruara.Atwherw xhaxhai im,Reshat Kwllici, sw bashku me babanw tim,Qemalin, qw,sic e kam pwrshkruar nw njw dossier,ndihmuan Lwvizjen Nac.-Cl..Dhe kur dwgjonin lajmet nga Radio Londra dhe Radio Moska nw gjuhw tw huaja, luteshin qw pas clirimit nw Shqipwri tw vendosej njw regjim demokratik dhe jo komunist.Dhe arsyeja ishte sepse, Reshati qw nga viti 1925 deri mw 1934 kishte jetuar nw Bashkimin Sovjetik dhe kishte parw me sytw e tij tmerret e diktaturws staliniste.

Por,sic e pamw edhe nw kwtw dossier, ndodhi ajo qw ndodhi.Pwr shumw arsye qw nuk vareshin nga populli shqiptar,vendi ynw nw ra nw nwn ndikimin e lindjes komuniste. Megjithatw,pwr mendimin tim,pwr derisa Bashkimi Sovjetik, nw vitet '60-tw, falw politikws sw Hrushovit ndwrmori hapa tw rwndwsishwm pwr t'u afruar me vendet perendimore dhe vecanwrisht me Amerikwn,ne nuk duhej tw shkwputeshm nga Bashkimi Sovjetik.

Kwtu nw Boston,ku jetoj prej mw shumw se 12 vjetwsh,jam njohur me rusw, qw, ashtu si nw qytete tw tjera amerikanw, pwrbwjnw njw bashkwsi tw madhe.Gjatw kwtyre viteve kam biseduar me disa prej tyre,qw janw intelektualw.Dhe rasti e ka sjellw qw tw bisedojmw edhe pwr Shqipwrinw.

"Kam pasur shokw ,-mw thoshte njeri prej tyre-qw deri nw vitin 1960,duke qenw pjeswtarw delegacionesh tw ndryshme, kanw vizituar Shqipwrinw,vendi mw vogwl dhe mw i varfwr i kampit socialist,qw duhej ndihmuar shumw mw tepwr nga vendet e tjera tw demokracive popullore,vecanwrisht nga Stalini dhe pastaj Hrushovi.Ky i fundit deshi ta bwnte kwtw, por vetwm kur pa se Enver Hoxha zuri ta kundwrshtonte.I afroi gjithcka,( dhe unw po u kujtoj lexuesve ato qw ka shkruar Ramiz Alia nw kapitullin kushtuar Mbledhjes sw Moskws mw 1960),por Enver Hoxha nuk e dwgjoi.Parapwlqeu tw ndiqte rrugwn e Stalinit, tw vecimit tw Bashkimit Sovjetik nga bota,akt qw nuk e bwri Hrushovi.Ai nuk kishte fare nevojw tw hakmerrej ndaj Enver Hoxhws,ndaj partisw komuniste shqiptare qw drejtonte ai.Ta linte tw mbetej Stalin i vogwl. Pwr tw zezwn e popullit tw tij, sepse ne e dimw se sa kemi vuajtur nga diktatura staliniste.Madje edhe ndarjen me Bashkimin Sovjetik Enver Hoxha e ka bwrw edhe pwr kwtw arsye,se e dinte qw Hrushovi do tw pwrpiqej me c'tw mundte qw ta hiqte.Por Hrushovi, si dikur carwt tanw,ashtu si Stalini, kwrkonte qw askush nga vendet socialiste qw kishte nw vete,ta kundwrshtonte. Lwvizi ca Titoja nga perendimi dhe Stalini me topuzin e tij ,gjoja me vendim tw Byrosw Informative tw vendeve komuniste,e goditi dhe e pwrjshtoi nga kopeja.Po kwshtu veproi edhe Hrushovi me Shqipwrinw.Sikur Enver Hoxha tw kishte bwrw atw qw bwri Titoja mw 1948, pra tw anonte nga perendimi,ose mw 1968, kur pas Pushtimit tw Cekosllovakisw mw 1968,doli nga Traktati i Varshavws,ne, ruswt, qw nuk donim Stalinin,as Hrushovin, as edhe "komunizmin" e Gorbacovit...,por edhe bota perendimore, do ta kishte pwrshendetur atw.Mirwpo Enver Hoxha si dogmatik, vazhdoi t'i falej Stalinit dhe shkruante vepra qw neve nw bwnim tw qeshnim,si "Kujtime me Stalinin",ose "Imperializmi dhe Revolucioni",ose bwnin sikur i lexonin ca gjoja marksitw-lenistw nga vendwt perendimore,grupe staliniste,enveriste ose maoiste.

(Kur ai fliste,unw kujtoja ata tw ashtuquajtur marksistw-lenisistw nga vendet perendimore,Azisw Afrikws,Amerikws Latine, qw mbante Enver Hoxha me dollarw dhe tw cilwt i pwrmend nw librin e tij edhe Ramiz Alia, qw "mwsonin" veprat e Enverit qw tw luftonin pwr tw ndwrtuar "komunizmin shqiptar, nw Francw,Belgjkw,Suedi...dhe "dwgjonin" emisionet e Radio Tiranws nw 21 gjuhw tw huaja,qw mbante vendin e tretw pas Zwrit tw Amerikws dhe Radio Moskws rrihnte ujw nw havan.)

"Sigurisht,-vazhdoi emigranti rus,pra ish-sovjetik,-po tw kishte kishte pranuar politikwn e Hrushovit pwr bashkekzistencw paqwsore qw pwr vendin tonw ishte mw se e domosdoshme,pas Luftws sw Dytw Botwrore ,Shqipwrisw nuk do t'i ndodhte asgjw mw tepwr se c'u ndodhi vendeve tw tjera sicialiste.Ato vwrtwt qenw "vasale tw Moskws",sic kishin qenw edhe nw kohw tw Stalinit, se po tw ngrinin sado pak kokwn, do ta pwsonin sic e pwsoi Hungaria,Polonia mw 1956 dhe Cekosllovakia mw 1968,qw deshwn tw hidheshin nw Perendim.Dhe mirw do tw kishte qenw.Por kjo ishte e pamundur, pwrderisa bwnin pjesw nw Traktatin e Varshwvws dhe ndodhwn ato qw dihen.

Pra Shqipwria, si me Stalinin, po ashtu edhe me Hrushovin,do tw kishte sovranitet tw kufizuar.Por ndihma ekonomike do tw ishte mw e madhe.Dhe niveli ekonomik do tw rritej.Por Enver Hoxha "bwri krushqi" me Mao Ce Dunin, duke e ditur qw ai nuk ishte besnik i marksizmit tw Stalinit,se kishte pasur me tw kundwrti, sepse Maoja zbatonte njw ideologji marksiste-maoiste qw duhej tw pwrhapej nw twrw botwn,pra donte qw ai tw ishte udhwheqwsi mw madh i proletariat botwror,atw qw kishte kujtuar se e kishte arritur Stalini, qw donte ta arrinte edhe Hrushovi pastaj edhe Enver Hoxha juaj ..

(Kur ai fliste kwshtu,unw kujtoja ditarin e Enver Hoxhws "Shwnime pwr Kinwn",pwr tw cilin kam shkruar mw lart.)

"Shqipwria,-vazhdoi pwrwri emigranti rus,- u lidh kwshtu me Kinwn.Nw kwtw mwnyrw Enveri juaj shpwtoi kokwn dhe kulltkun,sepse Hrushovi,sic thashw, ashtu sic kishte qwruar twrw stalinistwt kudo nw kampin sicialist ,ashtu do tw vepronte edhe me tw.Por kur pa qw Moja po anonte edhe ai nga perendimi, madje nga Amerika,sepse e kuptoi se ku po e shpinte Kinwn edhe ideologjia e tij komuniste,Enver Hoxha u nda edhe me tw dhe u izolua pwrfundimisht nga bota"-pwrfundoi emigranti rus,filozof, biri i botws, qw u katandis si me miwra e mijwra tw tjerw si ai nga vendet e lindjes komuniste,doemos dhe nga Shqipwria, tw vinte nw pleqwri nw Amerikwn kapitaliste qw dikur e kishte sharw ne rrwnjw dhe me degw..."

Por nwse emigrantwt sovjetikw "bijtw e Lenin-Stalinit", tw atdheut tw parw komunist nw botw,lanw kwtw atdhe tw shkwrmoqur si shtatore argjili, vetwm pas vitit 1990,kinezwt kanw ardhur nw Amerikw mw shumw se njw shekull mw parw. Madje, kanw ndwrtuar edhe nw qytete tw mwdha, ato qw nw anglisht quhen"Cajna Taun,(Cina Town),pra qytete kinez.Doemos kinezw nw Amerikw kanw ardhur dhe kwto 20 vjetwt e fundit.

Dhe ashtu si rusw tw ditve tona,kwtu nw Boston kam takuar madje edhe kam punuar me kinezw tw tillw.Dhe kam biseduar me ta,qoftw punwtorw, qoftw intelektualw,ose filozofw si rusi i qw mw rrefeu historitw e mwsipwrme.

"Ta lemw mwnjanw qw u prishwt me sovjetikwt,mw tha njw ditw njw nga kwta kinezw tw zgjuar,-po pwrse u prishwt me ne?Kina, pas viteve '70-tw vuri nw plan tw tjera qwllime tw rwndwsishme pwr interesat e saj.Mao Ce Duni, pas ndarjes me BS kuptoi se po mwnjanohej dhe izolohej nga bota.Ndaj e pa tw arsyeshme tw lidhej me Amerikwn.Kurse Enver Hoxha u tregua plangprishws.Hwngri bukwn tonw dhe pastaj e pwshtyu atw."

(Dhe mua tani qw shkruaj kwto radhw,mw kujtohen shprehjet thuajse tw njejta tw Ramiz Alisw qw nw librin w tij shpjegon se ne nuk duhej tw ndaheshim nga Kina.).

"Ten Siao Pini,-vazhdoi kinezi,-e hapi Kinwn drejt perendimit dhe mw 1978 e drejtoi atw nw rrugwn e socializmit tw tregut ,ose me fjalw tw tjera,drejt njw sistemi qw e coi ekonominw kineze nw modelin kapitalist, pra drejt ekonomisw sw tregut tw lirw,duke hedhur poshtw ekonominw e centralizuar,qw nuk mund tw jepte rezultate tw tilla.Lenini shkruante nw vitet 20-tw tw shekullit tw kaluar:"Rendimenti i punws wshtw treguesi i epwrsisw sw njw sistemi shoqwror."Kwtw qw nuk e patwn parasysh Stalini dhe ata qw e pasuan, e pati parasysh dhe e vuri nw jetw Kina.Sikur ju shqiptarwt tw kishit mbetur tw bashkuar me ne,edhe ju do tw kishit filluar ekonominw e tregut qw atwherw.Kwshtu Shqipwria do tw kishte ecur sot shumw mw pwrpara.

Mao Ce Duni ka qwnw diktator, ka vrarw e ka prerw si Stalini dhe Enver Hoxha juaj.Por,megjithatw, sot kinezwt e nderojnw atw, sepse ishte ai qw nxiti hapjen e Kinws me botwn e jashtme. Po kwshtu,mendoj do tw kishte ndodhur edhe me Enver Hoxhwn, po tw vazhdonte rrugwn tonw.Besoj se tw paktwn pwr kwtw meritw do tw mbetej figurw qw do tw pwrmendej pwr tw mirw.Unw,si shumw e shumw kinezw, pavarwsisht se Kina wshtw kthyer nw rrugwn e ekonomisw sw tregut, qw ka sjellw rritjen e mirwqwnies sw qytetarwve,nuk mw pwlqente tw jetoja mw nw Kinw, sepse,pwrderisa udhwheq vetwm njw parti qw ka qenw edhe mw parw nw fuqi,atje ende mungojnw tw drejta e njeriut,sepse ata qw shprehin mendime tw kundwrta, dwnohen,pra si dikur nw vendet socialiste, si dikur edhe nw Shqipwri."

"Mbyllja e Shqipwrisw,-shkruan Ramiz Alia,-...vecanwrisht nw mungeswn e shkwmbimeve kulturore e turistike me botwn e jashtme,nw pengimin e e lwvizjes sw lirw tw njerwzve, ose ndalimin e marrjes sw kredive dhe krijimin e ndwrmarrjeve tw pwrbashkwta me vendet perendimore, e sanksionuar edhe nw kushtetutwn e vitit 1976, ka qenw pengesw pwr zgjerimin e e lidhjeve tw shumanshme tw Shqipwrisw me botwn e jashtme."("Jeta ime",faqe 276)

Kush e sanksionoi nw kushtetutw kwtw nen tw mallkuar ,kush ishte nismwtari dhe zbatuesi i kwsaj mbylljeje me botwn e jashtme?Vetw Enver Hoxha.Vetwm ai shkruante dhe vuloste,pa pyetur mw njeri.Ramiz Alia e pohon hapur qw nuk ishte pwr kwtw mbyllje.Besoj se edhe tw tjerw nga udhwheqja.Por,sic e kam thwnw edhe mw sipwr,asnjw nuk guxonte t'ia shprehte kwtw mendim hapur diktatorit qw po e shpinte vendin nw greminw.As edhe pas vdekjes sw tij,sepse ky nen ishte "sakrilegj". Ndaj Ramiz Alia nuk pati guxim ta bwnte kwtw.Enver Hoxha e udhwhiqte Shqipwrinw edhe pas vdekjes .

Duke vazhduar mw arsyet e kwsaj mbylljeje ai vazhdon:

"...Kanw ndikuar shumw nw kwtw drejtim jo vetwm dwrgimi i diversantwve nga jashtw, por edhe nw vecanti qwndrimet dhe veprimet e Jugosllavisw dhe Bashkimit Sovjetik kundwr Shqipwrisw."( po aty)

Argument krejt pasaktw! Ramiz Alia na hedh nw vitet '50-tw,kur Enver Hoxha nuk e quajti tw arsyeshme vizitwn e Hrushovit, qw u pajtua me Titon, (aq mw tepwr qw nw verw tw vitit 1956 ky i fundit pati deklaruar nw qytetin jugosllav Pula se "...pa hequr Enver Hoxhwn dhe tw tjerw,nuk mund tw zbatohen vendimet e Kongresit tw 20-tw").Ai ka gjithashtu parasysh kur kundwrshtoi sovjetikwt pwr hapjen e tyre drejt perendimit dhe politikwn e afrimit me ta falw "bashkekzistencws paqwsore",qw sipas tij do tw thoshte edhe braktisje e luftws nacional-clirimtare tw popujve tw shtypur...,pwr tw cilat wshtw shkruar gjwtw nw kwtw dossier.

Por pas ndarjes me Bashkimin Sovjetik dhe lidhjeve me Kinwn,pra nw fillim tw viteve '60-tw kwto argumente qw sjell Ramiz Alia,nuk kanw baza...

Meqw isha gazetar nw Radio Tirana,kam lexuar rregullisht shtypin sovjetik edhe pas vitit 1961, deri mw 1990.Eshtw e vwrtetw qw vitet e para edhe gazetat, sidomos Radio Moska u pwrgjigjeshin sulmeve tw Enver Hoxhws, madje edhe me gjuhw tw rwndomtw.Por pas shkarkimit tw Hrushovit dhe ardhjes nw fuqi tw trojkws Brezhnjev-Podgorni- Kosigin, mw 1964, ky shtyp dhe Radio Moska as qw merrnin mundimin tw bwnin polemikw me ne ,pale edhe tw shkruanin libra, a broshura kundwr Enver Hoxhws dhe PPSH-sw pwr dogmatizwm, nw njw kohw qw Enver Hoxha nuk la gur pa pwrdorur pwr t'i qwlluar si revizionistw modernw, renegatw tw marksizwm-lenizmit...Madje edhe me libra si "Kujtime me Stalinin", "Hrushovianwt" e pacavure tw tjera. Pwrkundrazi, kwta revizionistw" bwnw hapa qw tw afroheshin me Shqipwrinw,pavarwsisht nga kundwrtitw ideologjike qw na ndanin,por nuk gjetwn mbwshtetje nga Enver Hoxha, qw vazhdonte tw mbante nw mbikqyrje, madje edhe tw burgoste deri gra sovjetike, si "agjente" tw KGB-sw dhe agjeturave tw tjera tw vendeve tw lindjes,veprim qw e kritikon kwtw edhe Ramiz Alia nw librin e tij "Jeta ime".(faqe 235)

Por nw kwtw libwr ai shkruan me krenari:

"...Mund tw them pa e ekzagjeruar se demaskimi i hrushovianwve dhe i veprimtarisw sw tyre ka zwnw njw pjesw tw madhe tw veprimtarisw sime.Pa dyshim edhe njw pjesw tw madhe tw punws sw vetw E.Hoxhws,sepse cdo gjw nw kwtw fushw ,bwhej nw drejtimin e tij,me sugjerimet dhe ndwrhyrjet e drejtwrdrejta tw tij."("Jeta ime",faqe 239)

Kursw pas prishjes me Kinwn ai thekson:

"Sulmet tona propagandistike ndaj Kinws ishin tw matura.Vetwm pas Kongresit tw 7-tw qw u mbajt nw nwntor tw vitit 1976,kur nw raportin qw mbajti Enver Hoxha, u kritikua botwrisht teoria kineze "e tri botwve", nw shtypin e partisw filloi tw shkruhej mw gjwrw pwr demaskimin e tezave kineze."(faqe 278)

Dhe, si pwr t'u shfajwsuar, ai vazhdon:"Pra, u zgjerua fronti i luftws kundwr revizionizmit.E kam thwnw mw sipwr se me kwtw front lufte merrej drejtpwrdrejt E.Hoxha." (po aty)

Me sa miq qw i ktheu nw armiq u mor Enver Hoxha qw nga viti 1945, deri sa mbeti vetwm.!...Dhe pasi, preu koka tw bashkwpunwtorwve tw tij, sepse edhe ata i dolwn armiq,u vetizolua, dhe atwherw u shpreh ngadhnjyeshwm se "Shqipwria ishtw i vetmi vend nw botw qw ndwrtonte socializmin",atw bicim socializmi qw Ramiz Alia nuk ka fare drojw ta pwrcaktojw kwshtu,pas kwtij vetizolimi:

"Situatwn nw pwrgjithwsi e rwndonte fakti se vwshtirwsitw ekonomike kishin filluar tw shfaqeshin gjithnjw e mw shumw.Sidomos nuk po u vinte fundi radhwve pwr tw siguruar qumwshtin e vezwt, pwr tw mos folur pastaj pwr mungesat qw kishte nw treg pwr mallra industriale.Kuptohet se kwto vwshtirwsi ndikonin negativisht nw gjendjen moralo-politike tw njerzve."(faqe 302)

Dhe pasi kishte shpartalluar sipas mwsimeve tw Stalinit revizionistwt titistw,revizionistwt sovjetikw,revizionistwt kinezw,ashtu sic e pamw nw kwtw dossier,duke vwnw nw pwrdorim makinwn e vet propogandistike,tw cilwn ia besoi sw pari Ramiz Alisw, si shef i propagandws, sic pohon edhe ai nw faqet e librit "Jeta ime",pastaj vetvetes,me artikuj nw gazeta,me broshura, vepra tw tij shumwvwllimwshe,nw gjuhw tw huaja dhe tw shpwrndara anekwnd botws,qw mund tw shwrbenin vetwm pwr ..ambalazhim,pasi ftoi grupe marksiste-leniniste qw tw shihnin nga afwr "sukseset madhwshtore tw Shqipwrisw socialiste, shkwmb graniti nw brigjwt e Adriatikut",qw cante bllokadwn borgjezo-revizioniste,e cila ekzistonte nw kokwn e tij tw njw paranojaku,Enver Hoxha u nda nga kjo botw,duke ia lwnw Shqipwrinw trashwgim Ramiz Alisw , i cili nw vazhdim tw marshit funebwr qw kompozon pwr "socializmin enverist", nw librin e tij "Jeta ime", na dhuron edhe pasazhin qw kam pwrmendur nw fillim tw kwtij dossieri dhe qw po e pwrmend edhe tani dhe qw mbyllet me kwtw citim tw pervajshwm:

"Nw vitin 1990 ne hymw me mungesa tw mwdha qw ndiheshin nw tw gjitha fushat.Industrisw i mungonte lwnda e parw,gjw qw e detyroi qeverinw tw ndalojw punwn nw disa fabrika.Tw ardhurat e eksportit nuk mjaftonin pwr tw sjellw nga importi mallra tw domosdoshme...Papunwsia shtohej...Valuta e lirw qw dispononte Banka Kombwtare kishte mbaruar,ndwrsa pwr tw kwrkuar kredi,as qw mund tw bwhej fjalw..."(faqe 332)

Kuptohet se ishte fundi i komunizmit shqiptar dhe i komunizmit nw Evropw,pra nw Bashkimin Sovjetik, ku lindi, si dhe nw vendet e tjera socialiste.Ky ishte dhe fundi i ideologjisw marksiste-leniniste dhe varianteve tw saj,staliniste ,qw mbwshteti dhe zbatoi me fanatizwm Enver Hoxha,titiste, hrushoviane, maoiste,gorbacoviane...

Ky ishte dhe fundi i komunizmit botwror nw teori dhe praktikw.

Ndaj, edhe ato faqe me kujtime tw luftws sw Enver Hoxhws pwr triumfin ndaj revizionizmit hrushovian,ose maoist dhe triumfin e njw bote, ku komunizmi do tw fitojw, tw cilat Ramiz Alia i pwrshkruan nw librin e tij "Jeta ime" me mall dhe frymwzim,janw iluzione tw vdekura qw nuk ngjallen kurrw mw,sepse edhe kwto iedologji janw tw vdekura njwherw e pwrgjithmonw.

Jalta-vendimi e tre tw mwdhenjve,Ruzveltit,Cwrcilit dhe Stalinit,nw shkurt tw vitit 1945,qw Shqipwria tw pwrfshihej nw sferwn e Lindjes,tw zotwruar nga Bashkimi Sovjetik,pas Kongresit tw Berlinit,mw 1978,Traktatit tw Fshehtw tw Londrws,mw 1915,qe goditja mw e fortw e cila solli qw Shqipwria tw lidhej radhazi pas qerres jugosllave,sovjetike,kineze dhe vetwm pas vitit 1992, kur u shemb pwrfundimisht komunizmi, tw krijonte lidhje tw vwrteta mw twrw botwn,pa qenw e ndwrvarur nga askush.

Boston,mars-prill 2011

SKIFTER KËLLIÇI


Rating (Votes: )   
    Comments (0)        Dërgoja shokut        Printo


Other Articles:
SHQIPTARËT NË MAL TË ZI NUK MUND TË KRAHASOHEN ME MALAZEZËT NË KOSOVËReagim ndaj një deklarate tendencioze e ministrit të punëve të jashtme të Malit të ZiNga XHELADIN ZENELI, ish deputet (06.16.2011)
BRAVO, ZONJA FAJON!!!Nga Prof. dr. ESHREF YMERI (06.16.2011)
KUR DHE KUSH E ÇLIROI KOSOVËN?Nga AUGUSTIN PALOKAJ (06.16.2011)
VEHBI SKËNDERI - IKJE PËR TË MBETURNga AQIF HYSA (06.15.2011)
12 VJETORI I ÇLIRIMIT TË KOSOVËSNga FRANK SHKRELI (06.15.2011)
AI RINGJALLET POETIKISHT(In memoriam për poetin korçar Vehbi Skënderin)Nga KEZE KOZETA ZYLO (06.14.2011)
VEHBI SKËNDERI, SHARL BODLERI I POEZISË SHQIPEParathënia e vëllimit në dorëshkrim "Mirëmëngjes, Shqipëri - Lirika të një tetëdhjetëvjeçari"Nga SKËNDER BUÇPAPAJ (06.13.2011)
Katër vjet pas vizitës së Presidentit Bush në Tiranë-DHJETË MILIONË SHQIPTARË ME XHORXH W. BUSHNga ELIDA BUÇPAPAJ (06.11.2011)
SEKRETARI AMERIKAN I MBROJTJES GEJTS JEP ALARMIN PËR TË ARDHMEN E NATO-sNga FRANK SHKRELI (06.11.2011)
SOLIDARIZIM ME PROF. DR. MEHDI HYSENINNga ESHREF YMERI (06.09.2011)



 
::| Lajme të fundit
::| Kalendari
Mars 2024  
D H M M E P S
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            
 
::| Hot News
PËRMBYTJET NË SHQIPËRI - QEVERIA THOTË SE GJENDJA ËSHTË KRITIKE, KËRKON NDIHMË NGA BRUKSELI
ARVIZU - PRESIM QË DREJTËSIA SHQIPTARE TË DËNOJË TRAFIKANTËT E NJERËZVE
NATO NUK MUND TË NDIHMOJË NË KRIJIMIN E USHTRISË NË KOSOVË
GJERMANIA, FRANCA, BRITANIA E MADHE, HOLLANDA DHE DANIMARKA KUNDËR STATUSIT TË VENDIT KANDIDAT PËR SHQIPËRINË
THAÇI PARALAJMËRON ZGJEDHJEN E PRESIDENTIT GJATË JAVËS SË ARDHSHME
MISIONI MISHELËNga MICHELLE OBAMA, Newsweek
BABAI E NJEH MË MIRËNga THOMAS L. FRIEDMAN, New York Times
NATO dhe BE borxhlinj ndaj Kosovës ?Nga Elida Buçpapaj

 
VOAL
[Shko lart�]