Mësuesi qëndron para një klase me njerëz të rinj. Ai është i rrethuar nga dritaret e hapura. Një paradë ushtarake kalon jashtë shkollës, dhe muzika ushtarake mbush klasën. Mësuesi, z. Kantorek, është duke nxitur nxënësit e tij të rekrutohen. "Unë besoj se do të jetë një luftë të shpejtë", thotë ai, "dhe do të ketë disa humbje jetësh". Është viti 1914, lufta zgjati katër vjet, dhe humbjet ishin tronditëse. Kështu fillon filmi "Të gjithë të qetë në Frontin Perëndimor". Kështu ndodhi më 11 shtator 2001.

Ne na ndajnë vetëm pak ditë nga 10-vjetori i sulmeve terroriste në Qendrën Botërore të Tregtisë dhe në Pentagon që shkaktoi një humbje të madhe jetësh dhe një tmerr që ende është emocionalisht i pakontrollueshëm. Unë isha në Manhattanin e Poshtëm atë ditë, dhe për një kohë të gjatë pas kujës së mekur të gajdeve - të pashmangshmet "Danny Boy" dhe "Amazing Grace" - mbërthyen ishullin, funeral pas funerali, funeral pas funerali. Kalimi rastësor i një kamioni zjarrfikës, shpesh mes duartrokitjeve spontane, ishte një përvojë emocionale. Kështu unë dhe shumë të tjerë do të ishin si ata studentët gjermanë. Ne po shkonim në luftë.

Tani jemi 10 vjet më vonë, dhe lufta nuk ka mbaruar. Ne luftojmë akoma në Afganistan dhe Irak, luftëra këto tani pa ndonjë qëllim ose, në rastin e Irakut, pa arsye. Ashtu si ata studentë, jemi përfshirë fort në ethet e luftës dhe kemi marshuar të udhëhequr nga burrat - një president dhe zëvendëspresidenti i tij - të paktën po aq të paaftë si Kaizeri gjerman ose, në anën tjetër, se ai grumbull shtetarësh dhe feldmarshallësh të cilët lejuan Evropën të tundej nga një luftë efektet e së cilës ndihen ende.

Është e njëjta gjë me fatkeqësinë në Irak. Nuk ishte Sadam Huseini ai i cili na sulmoi, dhe nuk ishte Sadam Huseini ai i cili kishte stoqet e armëve kimike dhe biologjike, ose një program bërthamor. Asnjë nga këto nuk kanë ekzistuar - nuk është një gabim thjesht inteligjence, pasi është sqaruar tashmë, por një gabim i shkaktuar nga nocionet paragjykuese, një insistim për parë një shpirt të keq në çdo hije, një program bërthamor në shkëlqimin e dobët të një fytyrë të shikuar, një dëshirë e madhe për kokën e Sadam Huseinit. Oops, ne marshuam mençurisht në luftën e gabuar.

Ky është një sezon melankolie në Uashington, shumë flasin për rënien e Amerikës dhe se si sistemi ynë i mburrur ka marrë teposhtë. Unë nuk do të bëj lojëra fjalësh. Por thyerja më e rëndësishme e sistemit tonë është ilustruar nga bërja e një luftë të panevojshme dhe pastaj - histori, shtrëngoje veten - rizgjedhja e jokompetentëve që e e bënë atë. Është e mundur që të gjithë të flasim në mënyrë të sheqerosur për "të rënët" dhe të gjitha përshëndetet tonë për trupat, kështu të kemi kujdes aq pak rreth atyre që rastësisht ne iu kemi dhënë mandate të dytë pikërisht njerëzve të cilët i çuan dëm jetët e tyre?

Kjo mungesë e përgjegjësisë nuk është e kufizuar në aventurat tona ushtarake të konceptuara keq. Në fund të fundit, sistemi financiar u rrëzua, por më pas nuk ka pasur perde metaforike. Njerëzit e mjeteve modeste të jetesës, të mashtruarit nga të menduarit se shtëpitë e ishin një dhuratë e qytetarisë, i kanë humbur të gjitha, por krerët e vendit kishin nja dy vjet të këqija dhe pastaj i morën shpërblimet me të cilat ata ishin mësuar. Komisioni i Sigurisë dhe i Shkëmbimeve e lejoi Bernie Madoff të shqyente bamirësit dhe bamirësitë e tyre, dhe xhelati i kurseu agjencitë qeveritare. Ne jemi një komb mendjelehtë, gjithmonë duke lëvizur në këtë drejtim.

Megjithatë, Iraku ishte ndryshe. Jetët u humbën, por shtëpitë nuk u humbën - dhe Lindja e Mesme u hodh në ajër. Kur erdhi puna, Irani armiku ynë, doli më i fortë, ndikimi i tij u rrit edhe në Irakun vetë. Lufta kundër al-Kaedës dhe aleatëve të saj Talibanë në Afganistan është rrëfim i shkurtër. Kalimi i kohës e bën të paqartë qëllimin e saj, dhe kështu ne luftojmë, ashtu si Hannibali bëri në Itali, sepse ne nuk mund të mendojmë se çfarë tjetër për të bërë. Kjo është një arsye e çuditshme për të vdekur.

Unë shkova në shtëpi më 11 shtator me këpucët e mia të pluhurosura me grimcëzat e Qendrës Botërore të Tregtisë. Ndjeva një urrejtje që ishte krejtësisht e re për mua. Menjëherë më pas sulmet e antraksit filluan, dhe unë isha i gatshëm për luftë - kundër al-Kaedës dhe talebanëve, me siguri, por edhe kundër Sadam Huseinit. Isha i gabuar, dhe për këtë kam fajësoj veten time, por unë fajësoj të gjithë ne pse shkuam së bashku dhe pastaj shpërblyem paaftësinë me një mandat tjetër. Unë besoj se do të jetë një luftë të shpejtë, mësuesi ynë në mënyrë efektive tha.
11 shtatori është dita që kurrë nuk përfundon./Skënder Buçpapaj

cohenr@washpost.com

--

Now it is 10 years later, and the war is not over. We fight still in Afghanistan and Iraq, wars now without purpose or, in the case of Iraq, reason. Like those students, we got high on war fever and marched off led by men "” a president and his vice president "” at least as incompetent as the German kaiser or, on the other side, that gaggle of statesmen and field marshals who allowed Europe to be convulsed by a war whose effects are still being felt.

It is the same with the disaster in Iraq. It was not Saddam Hussein who attacked us, and it was not Saddam Hussein who had stockpiles of chemical and biological weapons or a nuclear program. None of these existed "” not a mere intelligence mistake, as is now claimed, but a mistake caused by preconceived notions, an insistence on seeing a goblin in every shadow, a nuclear program in the weak glow of a watch face, a lust for the head of Saddam Hussein. Oops, we marched smartly off to the wrong war.

This is a melancholy season in Washington, much talk about the decline of America and how our vaunted system has broken down. I won't quibble. But the most consequential breakdown of our system is exemplified by waging an unnecessary war and then "” history, brace yourself "” the reelection of the incompetents who had done it. Is it possible that for all the treacly talk about "the fallen" and all our salutes to the troops, we care so little about them that we casually gave second terms to the very people who wasted their lives?

Still, Iraq was different. Lives, not homes, were lost "” and the Middle East was thrown up into the air. When it came down, our enemy Iran was stronger, its influence increased even in Iraq itself. The war against al-Qaeda and its Taliban allies in Afghanistan was given short shrift. The passage of time blurred its purpose, and so we fight, as Hannibal did in Italy, because we can't think of what else to do. This is an odd reason to die.

I went home on Sept. 11 with my shoes dusted with the detritus of the World Trade Center. I felt a hate that was entirely new to me. Soon after, the anthrax attacks began, and I was ready for war "” against al-Qaeda and the Taliban, for sure, but against Saddam Hussein as well. I was wrong, and for that I blame myself, but I blame us all for going along with it and then rewarding incompetence with another term. I believe it will be a quick war, our teacher effectively said.

Sept. 11 is the day that never ends.