A është e mundur të jesh njëherësh i tmerruar dhe i mërzitur? Kjo është se si unë ndjehem për negociatat në proces rreth asaj se si t'i përgjigjemi krizës ekonomike të Evropës, dhe unë dyshoj se edhe vëzhgues të tjerë kanë këtë ndjenjë.

Në njërën anë, situata në Evropë është me të vërtetë, me të vërtetë e frikshme: me vendet të cilat përbëjnë një të tretën e ekonomisë së eurozonës tani nën sulm spekulativ, me ekzistencën e mirëfilltë të monedhës së vetme nën kërcënim - dhe me një kolaps të euros që mund të shkaktojnë dëme të mëdha në botë.

Nga ana tjetër, hartuesit e politikave evropiane duken të vendosur për të ngulmuar më tej në të njëjtën gjë. Ata ndoshta do të gjejnë një mënyrë për të siguruar më shumë kredi për vendet në telashe, të cilat mund ose nuk mund të largojnë fatkeqësinë e pashmangshme. Por ata nuk duken aspak të gatshëm të pranojnë një fakt vendimtar - pikërisht, se pa politika më ekspansioniste fiskale dhe monetare në ekonomitë më të forta të Evropës, të gjitha përpjekjet e tyre të shpëtimit do të dështojnë.

Historia deri më tani: Futja e euros në vitin 1999 çoi në një bum të madh në huadhënien për ekonomitë periferike të Evropës, për shkak se investitorët besuan (gabimisht) se monedha e përbashkët e bënte borxhin grek ose spanjoll po aq të sigurt sa borxhin gjerman. Në kundërshtim me atë që shpesh dëgjojmë, ky bum i kreditimit nuk ishte më së shumti duke financuar shpenzimet e shthurura qeveritare - Spanja dhe Irlanda në fakt kishin teprica buxhetore në prag të krizës, dhe kishte nivele të ulëta të borxhit. Në vend të kësaj, hyrjet e parave kryesisht ushqyen bumin e madh të shpenzimeve private, sidomos në strehim.

Por kur përfundoi befasisht bumi i huadhënies, rezultati ishte njëherësh një krizë ekonomike dhe një krizë fiskale. Recesionet e egra rrëzuan faturat tatimore, duke i shtyre buxhetet thellë në të kuqe; ndërkohë, kostoja e ndihmave bankare çoi në një rritje të papritur të borxhit publik. Dhe një rezultat ishte rënia e besimit të investitorëve në bonot e vendeve periferike.

Pra tani çka? Përgjigja e Evropës ka qenë për kërkesë të ashpër fiskale, veçanërisht për shkurtime të vrazhda në shpenzimet publike, nga debitorët e trazuar, ndërkohë duke siguruar financimin si masë të përkohshme deri sa investitorit privat t'i kthehet besimi. Mund të ketë fryt kjo strategji?

Jo për Greqinë, e cila në fakt ishte shthurur nga ana fiskale gjatë viteve të mira, dhe detyrohet më shumë se ajo mbase mund të paguajë. Ndoshta jo për Irlandën dhe Portugalinë, të cilat për arsye të ndryshme kanë gjithashtu barrë të rëndë të borxhit. Por për shkak të një mjedisi të favorshëm të jashtëm - posaçërisht, një ekonomie përgjithësisht të fortë evropiane me inflacion të moderuar - Spanja, e cila edhe tani ka borxh relativisht të ulët, dhe Italia, e cila ka një nivel të lartë të borxhit, por çuditërisht deficite të vogla, mund ta kapërcejnë atë.

Për fat të keq, hartuesit e politikave evropiane duken të vendosur t'u mohojnë atyre debitorëve mjedisin për të cilin kanë nevojë.

Mendoni në këtë mënyrë: kërkesa private në vendet debitore është shterrur me fundin e bumin e borxhit të financuar. Ndërkohë, shpenzimet e sektorit publik gjithashtu janë duke u zvogëluar ndjeshëm nga programet shtrënguese. Pra, nga do të vijnë vendet e të punës dhe rritja ekonomike? Përgjigja duhet të jetë nga eksportet, kryesisht për vendet e tjera evropiane.

Por eksportet nuk mund të kenë bum nëse vendet kreditore janë gjithashtu për zbatimin e politikave shtrënguese, ndoshta duke shtyrë Evropën si një të tërë mbrapa në recesion.

Gjithashtu, vendet debitore duhet të shkurtojnë çmimet dhe kostot relative të vendeve kreditore, si Gjermania, çka nuk do të jetë shumë e vështirë në qoftë se Gjermania do të kishte 3 apo 4 për qind inflacion, duke i lejuar debitorët për të fituar terren thjesht duke pasur inflacion të ulët ose zero. Por Banka Qendrore Evropiane ka një paragjykim deflacioni - ajo bëri një gabim të tmerrshëm, duke rritur normat e interesit në vitin 2008 bash kur kriza financiare ishte duke mbledhur forcë, dhe tregoi se ajo ka nuk mësuar asgjë duke përsëritur këtë gabim sivjet.

Si rezultat, tregu tani pret inflacion shumë të ulët në Gjermani - rreth 1 për qind gjatë pesë viteve të ardhshme - gjë që nënkupton deflacion të rëndësishëm në vendet debitore. Kjo do të thellojë edhe rënien e tyre dhe rritjen e peshës së vërtetë të borxheve të tyre, më shumë ose më pak duke siguruar se të gjitha përpjekjet e shpëtimit do të dështojnë.

Dhe unë nuk shoh asnjë shenjë në të gjitha që elitat politike evropiane se janë të gatshme t'i rishqyrtojnë dogmat e tyre jep para dhe shtrëngo.

Një pjesë e problemit mund të jetë që ato elita politike kanë një memorie selektive historike. Ata duan të flasin për inflacionin gjerman në fillim të viteve 1920 - një histori që, siç ndodhi, nuk ka ndikim në situatën tonë të tanishme. Megjithatë, ata kurrë nuk pothuajse flasin për një shembull shumë më të rëndësishëm: politikat e Heinrich Brüning, kancelari i Gjermanisë 1930-1932, insistimi i të cilit mbi balancimin e buxhetit dhe ruajtjen e standardit të arit e bëri Depresionin e Madh edhe më të keq në Gjermani se sa në pjesën tjetër të Evropës - duke e përgatitur terrenin dihet se për çfarë.

Tani, unë nuk pres fare që ajo e keqe të ndodhë në Evropëne shekullit të 21-të. Por ka një hendek shumë të gjerë mes asaj për çfarë euro ka nevojë për të mbijetuar dhe se çfarë liderët evropianë janë të gatshëm për të bërë, apo edhe flasin për të bërë. Dhe duke qenë ky hendek, është e vështirë për të gjetur arsye për optimizëm./Elida Buçpapaj

--

September 25, 2011

Is it possible to be both terrified and bored? That's how I feel about the negotiations now under way over how to respond to Europe's economic crisis, and I suspect other observers share the sentiment.

On one side, Europe's situation is really, really scary: with countries that account for a third of the euro area's economy now under speculative attack, the single currency's very existence is being threatened "” and a euro collapse could inflict vast damage on the world.

On the other side, European policy makers seem set to deliver more of the same. They'll probably find a way to provide more credit to countries in trouble, which may or may not stave off imminent disaster. But they don't seem at all ready to acknowledge a crucial fact "” namely, that without more expansionary fiscal and monetary policies in Europe's stronger economies, all of their rescue attempts will fail.

The story so far: The introduction of the euro in 1999 led to a vast boom in lending to Europe's peripheral economies, because investors believed (wrongly) that the shared currency made Greek or Spanish debt just as safe as German debt. Contrary to what you often hear, this lending boom wasn't mostly financing profligate government spending "” Spain and Ireland actually ran budget surpluses on the eve of the crisis, and had low levels of debt. Instead, the inflows of money mainly fueled huge booms in private spending, especially on housing.

But when the lending boom abruptly ended, the result was both an economic and a fiscal crisis. Savage recessions drove down tax receipts, pushing budgets deep into the red; meanwhile, the cost of bank bailouts led to a sudden increase in public debt. And one result was a collapse of investor confidence in the peripheral nations' bonds.

So now what? Europe's answer has been to demand harsh fiscal austerity, especially sharp cuts in public spending, from troubled debtors, meanwhile providing stopgap financing until private-investor confidence returns. Can this strategy work?

Not for Greece, which actually was fiscally profligate during the good years, and owes more than it can plausibly repay. Probably not for Ireland and Portugal, which for different reasons also have heavy debt burdens. But given a favorable external environment "” specifically, a strong overall European economy with moderate inflation "” Spain, which even now has relatively low debt, and Italy, which has a high level of debt but surprisingly small deficits, could possibly pull it off.

Unfortunately, European policy makers seem determined to deny those debtors the environment they need.

Think of it this way: private demand in the debtor countries has plunged with the end of the debt-financed boom. Meanwhile, public-sector spending is also being sharply reduced by austerity programs. So where are jobs and growth supposed to come from? The answer has to be exports, mainly to other European countries.

But exports can't boom if creditor countries are also implementing austerity policies, quite possibly pushing Europe as a whole back into recession.

Also, the debtor nations need to cut prices and costs relative to creditor countries like Germany, which wouldn't be too hard if Germany had 3 or 4 percent inflation, allowing the debtors to gain ground simply by having low or zero inflation. But the European Central Bank has a deflationary bias "” it made a terrible mistake by raising interest rates in 2008 just as the financial crisis was gathering strength, and showed that it has learned nothing by repeating that mistake this year.

As a result, the market now expects very low inflation in Germany "” around 1 percent over the next five years "” which implies significant deflation in the debtor nations. This will both deepen their slumps and increase the real burden of their debts, more or less ensuring that all rescue efforts will fail.

And I see no sign at all that European policy elites are ready to rethink their hard-money-and-austerity dogma.

Part of the problem may be that those policy elites have a selective historical memory. They love to talk about the German inflation of the early 1920s "” a story that, as it happens, has no bearing on our current situation. Yet they almost never talk about a much more relevant example: the policies of Heinrich Brüning, Germany's chancellor from 1930 to 1932, whose insistence on balancing budgets and preserving the gold standard made the Great Depression even worse in Germany than in the rest of Europe "” setting the stage for you-know-what.

Now, I don't expect anything that bad to happen in 21st-century Europe. But there is a very wide gap between what the euro needs to survive and what European leaders are willing to do, or even talk about doing. And given that gap, it's hard to find reasons for optimism.

(http://www.nytimes.com)