Gjatë gjysmës së parë të viteve 1990, kam jetuar në Bruksel dhe kam shkruar mbi Bashkimin Evropian, mes të tjerash, për Wall Street Journal. Ishte kulmi i integrimit evropian. Helmut Kohl, François Mitterrand dhe Jacques Delors ishin në pushtet, duke negociuar Traktatin e Mastrihtit dhe duke organizuar monedhën e përbashkët. Kishte shumë emocion në mesin e zyrtarëve civilë të cilët e panë veten si arkitektët e një Evrope të re. Por ka pasur disa çudi.

Udhëheqësit evropianë do të mblidheshin për një samit dhe do të lëshonin një komunikatë të përbashkët. Por pastaj, nëse ju bënit përmbledhje të pasqyrimit të ngjarjes në secilën nga mediat kombëtare, ndjeheshit sikur po lexonit për 12 ngjarje krejtësisht të ndryshme.

Evropa ishte duke unifikuar juridikisht dhe ekonomikisht, por nuk kishte as gjuhë të përbashkët, as traditë të përbashkët. Në një mbledhje, drejtuesit përqafuan "federalizmin", por kjo fjalë kishte një kuptim në Britani dhe një tjetër në Gjermani.

Pastaj ishte elitizmi. Jozyrtarisht, teknokratët e Evropës do të thonin gjëra katërcipërisht mospërfillëse: Historia i kishte mësuar ata se popujtve të Evropës nuk iu duhet besuar dhe qeveritë duhet të kenë në krye njerëz si ata.

Si rrjedhojë, integrimi evropian ishte i errët, dhe përbëhej nga një varg i gjatë marrëzish të komplikuara. Kur liderët e Bashkimit Evropian u detyruan të kërkojnë miratim popullor për të ratifikuar Traktatin e Mastrihtit, ata sponsorizuan një tubim të mjerë në një park në Bruksel. Ka pasur flamuj të BE, tribuna dhe folës. Por turma ishte e mërzitur dhe e pakët. Në një moment, të gjithëve iu kërkua të këndojë himnin e ri kombëtar Evropian "Ode Gëzimit". Heshtje varri. Askush nuk i dinte fjalët e reja që ishin shkruar për atë kryevepër.

Bashkimi Evropian është një përpjekje për të ndërtuar një superstrukturë ekonomike dhe ligjore, pa një bazë gjuhësore, kulturore, historike dhe qytetare. Ajo ishte e fundit e përpjekjeve të pas Luftës së Dytë Botërore - Kombet e Bashkuara ishte ndër të parat - për të ndërtuar qeveri që ishin transnacionale, pa pasione dhe të sigurta.

Gjatë 17 viteve prej kur jam larguar nga Brukseli, unë kam qenë i impresionuar dhe i habitur që ata mundën ta mbajnë BE-në së bashku. Dëshira për një Evropë të unifikuar është e fortë, të paktën në mesin e klasës drejtuese dhe atyre mbi 60 vjeç.

Por tani të metat e natyrshme janë duke minuar projektin. Kombet e Evropës gjatë këtyre viteve kanë qenë duke drejtuar lloje të ndryshme të ekonomive dhe lloje të ndryshme të demokracive, duke reflektuar historitë, vlerat dhe kulturat e tyre të ndryshme. Nëse ju përmblidhni kultura të ndryshme ekonomike në një monedhë të vetme, jeni i detyruar të përftoni një shpërthim.

Në këtë moment krize, është e qartë se sa pak solidaritet moral e mban mbi supe pseudoshtetin evropian. Amerikanët në Oregon janë pothuaj të vetëdijshëm kur dollarët e taksave të tyre shkojnë për amerikanët në Arizona. Ne jemi një popull me një fat të përbashkët. Gjermanoperëndimorët ishin të gatshëm të paguajnë subvencione të mëdha për të ndërtuar ish-Gjermaninë Lindore. Ata, gjithashtu, janë një popull.

Por ky identitet i përbashkët nuk ekziston në mes të gjermanëve dhe grekëve, apo edhe në mes francezëve dhe gjermanëve. Ishte e lehtë të jesh evropian, kur kjo nuk kushtonte asgjë. Kur sakrificat janë të nevojshme, identiteti evropian tretet si bryma.

Vështirësia kërcënon të rrënojë projektin evropian dhe ekonomitë evropiane. Ajo kërcënon të dërgojë botën në një tjetër recesionit global. (Në këtë pikë, kancelarja Angela Merkel ka më shumë ndikim mbi shanset e rizgjedhjes se presidentit Obama se sa ka vetë Obama.)

Në një nivel sipërfaqësor, faji qëndron tek udhëheqja aktuale evropiane, tek varësia e tyre ndaj arnave të papërshtatshme dhe marrëzive. Por problemet e vërteta të dala nga mendjet teknokratike, duke filluar nga njerëzit e thinjur arrogantë të cilët besojnë se ata mund të inxhinierojnë shoqërinë, që ajo të harrojë historinë, gjuhën, kulturën, vlerat dhe vendin.

Dhe mallkimi i fundit është se ndërsa ndërtimi i Evropës në këtë mënyrë ishte një gabim, evropianët nuk mund thjesht të përmbysin tani kursin. Në qoftë se euro do të hiqej menjëherë, marka gjermane do të rritej, gati të gjitha monedhat e tjera do të binin dhe zhbalancimet do të krijonin një katastrofë globale.

Në afat të shkurtër, Banka Qendrore Evropiane, vendet e qëndrueshme evropiane dhe madje edhe SHBA duhet të marrin masa jashtëzakonisht të mëdha dhe të dhimbshme për të stabilizuar situatën. Por, pas kësaj, do të jetë koha për ndëshkime. Do të jetë koha për të hidhur tej mendjet e mbivëna teknokratike që kanë krijuar këtë arkitekturë qdhe të ndërtohet një Evropë që pasqyron realitetet organike të atyre shoqërive të ndryshme.

Duke i risjellë në mendje të gjitha bisedat e vetëkënaqura që rëndom kisha në Bruksel, unë u godita nga një citat që lexova këtë javë në The Economist. Një bankier i Bankës Qendrore Evropiane tha se gjithmonë ishte habitur se si udhëheqësit e Evropës mund të kenë ngecur në Luftën e Parë Botërore. "Në mes të një krize," tha ai kohët e fundit, "ju mund të shihni se sa lehtë është të bësh gabime."/Skënder Buçpapaj

--

November 17, 2011

During the first half of the 1990s, I lived in Brussels and wrote about the European Union, among other subjects, for The Wall Street Journal. This was the heyday of European integration. Helmut Kohl, François Mitterrand and Jacques Delors were in power, negotiating the Maastricht Treaty and organizing the common currency.

There was a lot of excitement among the civil servants who saw themselves as the architects of a new Europe. But there were some oddities.

The European leaders would come together for a summit and issue a joint communiqué. But then if you sampled the coverage in each of the national medias, you felt as though you were reading about 12 entirely different events.

Europe was unifying legalistically and economically, but there was no common language or common conversation. At one meeting, leaders embraced "federalism," but that word meant one thing in Britain and another thing in Germany.

Then there was the elitism. Off the record, Europe's technocrats would say the most blatantly condescending things: History had taught them that Europe's peoples were not to be trusted and government should be run from the top by people like themselves.

As a consequence, European integration was opaque, and consisted of a long series of complicated fudges. When the European Union leaders were compelled to seek popular approval to get the Maastricht Treaty ratified, they sponsored a forlorn rally in a Brussels park. There were E.U. flags and booths and speakers. But the crowd was bored and sparse. At one point, everyone was asked to sing the new European national anthem to the tune of "Ode to Joy." Dead silence. No one knew the new words that had been written to go with that masterpiece.

The European Union is an attempt to build an economic and legal superstructure without a linguistic, cultural, historic and civic base. It was the final of the post-World War II efforts "” the United Nations was among the first "” to build governments that were transnational, passionless and safe.

Over the 17 years since I left Brussels, I've been impressed and surprised that they could keep the E.U. together. The desire for a unified Europe is strong, at least among the leadership class and those over 60.

But now the inherent flaws are undermining the project. The nations of Europe have been running different kinds of economies and different kinds of democracies, reflecting their diverse histories, values and cultures. If you jam diverse economic cultures into a single currency, you're bound to get an explosion.

At this moment of crisis, it is obvious how little moral solidarity undergirds the European pseudostate. Americans in Oregon are barely aware when their tax dollars go to Americans in Arizona. We are one people with one shared destiny. West Germans were willing to pay enormous subsidies to build the former East Germany. They, too, are one people.

But that shared identity doesn't exist between Germans and Greeks, or even between French and Germans. It was easy to be European when it didn't cost anything. When sacrifices are necessary, the European identity dissolves away.

The mess threatens to bring down the European project and European economies. It threatens to send the world into another global recession. (At this point, Chancellor Angela Merkel has more influence over President Obama's re-election chances than Obama himself does.)

On a superficial level, the fault lies with the current European leadership, their addiction to inadequate patches and fudges. But the real problems emerge from the technocratic mind-set, from the arrogant gray men who believe they can engineer society, oblivious to history, language, culture, values and place.

And the final curse is that while building Europe in this way was a mistake, Europeans cannot now simply reverse course. If the euro was immediately dissolved, the Deutschmark would surge, nearly every other currency would plummet and the imbalances would create a global catastrophe.

In the short term, the European Central Bank, the stable European nations and even the U.S. will have to take extremely big and painful action to stabilize the situation. But, after that, it'll be a time for chastening. It'll be time to discard the technocratic mind-set that created this inherently flawed architecture and build a Europe that reflects the organic realities of those diverse societies.

Thinking back on all the complacent conversations I used to have in Brussels, I was struck by a quotation I read this week in The Economist. A European central banker said he had always wondered how Europe's leaders could have stumbled into World War I. "From the middle of a crisis," he said recently, "you can see how easy it is to make mistakes."

(http://www.nytimes.com)