Në rast se nuk keni dëgjuar, Presidenti Obama niset për në Izrael javën e ardhshme. Është e mundur, megjithatë, që ju të mos keni dëgjuar për shkak se është e vështirë për mua të sjell në kujtesë një udhëtim më pak të shumëpritur në Izrael nga një president amerikan. Por ka një mesazh në këtë shishe bosh: Pak pritet nga ky udhëtim - jo vetëm sepse shumë pak është e mundur, por sepse, nga një pikëpamje e ngushtë e SHBA, pak është e nevojshme. Në heshtje, pa e shpallur askush, konflikti izraelito-palestinez ka kaluar nga një domosdoshmëri në një hobi për diplomatët amerikanë. Ashtu si çdo hobi - ndërtimi i aeroplanëve model apo thurrja e trikove - disa dite ju punoni në to, disa ditë jo. Kjo varet nga disponimi juaj, por zakonisht nuk ka rëndësi se kur  e mbaroni trikon. Obama ka punuar në këtë hobi herët në mandatin e tij të parë. Ai u zu ngushtë teksa të dyja palët e kundërshtuar, dhe, për këtë arsye, ai përshtati, sipas mendimit tim në mënyrë mjaft racionale, një sjellje të neglizhencës beninje. Kjo mezi u vu re.

Zhvendosja në konfliktin izraelito-palestinez nga nevoja në hobi për në SHBA është nxitur nga një numër i ndryshimeve strukturore, duke filluar me fundin e luftës së ftohtë. Ishte një kohë kur kishte me të vërtetë drojë se mos një luftë arabo-izraelit lufta mund të shkaktojë një konflikt më të gjerë mes superfuqive. Gjatë luftës së tetorit  1973, Presidenti Nikson ngritur gatishmërinë ushtarake të Amerikës në Defcon 3 (gjendje e lartë gatishmërie, më lart se e zakonshmja, shënim përkthimi - defense readiness condition - DEFCON) për të sinjalizuar sovjetikët që të qëndronin larg. Kjo nuk ka gjasa të ndodhë sot, duke pasur parasysh se nuk ka më konflikt të superfuqive mbi Lindjen e Mesme. Për më tepër, zbulimi i sasive masive të naftës dhe gazit në SHBA, Kanada dhe Meksikë është duke e bërë Amerikën e Veriut një Arabi Saudite të re. Kështu që kush ka nevojë për të vjetrën?

Sigurisht, nafta dhe gazi janë mallra globale, dhe çdo ndërprerje e flukseve nga Lindja e Mesme do të ngrejë lart çmimet. Por edhe pse Amerika ende importon ca naftë nga Lindja e Mesme, ne kurrë nuk do të jemi të kërcënuar sërish me linjat e gazit nga një embargo e naftës arabe shkaktuar nga zemërimi mbi Palestinën. Për Kinën dhe Indinë, është një çështje tjetër. Për ta, Lindja e Mesme ka shkuar nga një hobi në një domosdoshmëri. Ata janë të dy jashtëzakonisht të varur nga nafta e Lindjes së Mesme dhe nga gazi. Nëse dikush duhet të çojë përpara diplomacinë e paqes arabo-izraelite (dhe suni-shiite) sot janë ministrat e jashtëm të Indisë dhe Kinës.

Duke shkruar në revistën Foreign Policy javën e kaluar, Robin M. Mills, kreu i konsultimit në Manaar Energy, vuri në dukje se "sipas të dhënave paraprake të raportuara gjatë kësaj jave, Kina ka tejkaluar Shtetet e Bashkuara si importuesi më i madh neto i naftës në botë". Mills e përshkroi këtë "si një ndryshim të rëndësishëm sa eklipsimi amerikan i Marinës Mbretërore të Britanisë ose kapërcimi i ekonomisë amerikane ndaj ekonomisë britanike në fund të shekullit të 19-të. ... Shtetet e Bashkuara parashikohet të bëhet prodhuesi më i madh në botë i naftës nga viti 2017 ".

Në të njëjtën kohë, ndërsa konflikti i pazgjidhur izraelito-palestinez emocionalisht rezonon në të gjithë botën arabo-myslimane, dhe zgjidhja është e nevojshme për stabilitetin rajonal, kjo sigurisht nuk është e mjaftueshme. Konflikti më destabilizues në rajon është lufta civile midis shiitëve dhe sunive që po ndodh në Liban, Siri, Irak, Kuvajt, Bahrein dhe Jemen. Ndërsa  do të jetë një gjë e mirë të ngrihet një shtet palestinez në paqe me Izraelin, sot është çështja se a do të ketë më një shtet sirian, një shtet libian dhe një shtet egjiptian.

Së fundi, ndërsa nevoja e Amerikës për të farkëtuar paqen izraelito-palestineze kurrë nuk ka qenë më e ulët, pengesat nuk kanë qenë kurrë më të larta: Izraeli ka futur tani 300 000 kolonë në Bregun Perëndimor, si dhe sulmet me raketa të Hamasit ndaj Izraelit nga Gaza kanë dëmtuar seriozisht oreksin e shumica së heshtur izraleite të tërhiqet nga Bregu Perëndimor, pasi vetëm një raketë vockël nga atje mund të mbyllë aeroportin ndërkombëtar të Izraelit në Lodit.

Për të gjitha këto arsye, Obama mund të jetë i pari president amerikan që do të vizitojë Izraelin si një turist.

Lajm i mirë për Izraelin, apo jo? Gabim. Ndërsa mund të ketë më pak arsye për SHBA që të marrë rreziqe për të zgjidhur konfliktin izraelito-palestinez, ka ende një arsye të fuqishme për Izraelin që të bëjë kështu. Status quo-ja sot mund të jetë e tolerueshme për Izraelin, por kjo nuk është e shëndetshme. Dhe më shumë status quo do të thotë vazhdim i ndërtimit të vendbanimeve izraelite dhe aneksimi i heshtur i Bregut Perëndimor. Kjo është arsyeja pse unë mendoj se gjëja më e rëndësishme që Obama mund të bëjë në udhëtimin e tij është që t'ia shtrojë publikisht dhe privatisht çdo zyrtari izraelit këto pyetje:

"Ju lutem më tregoni se si makina juaj e pamëshirshme e vendbanimeve në Bregun Perëndimor nuk përfundon me ngulitjen e Izraelin atje - të sundoni përgjithmonë mbi 2.5 milion palestinezë me një administratë koloniale, çka mund të minojnë Izraelin si një demokraci hebreje dhe ta delegjitimizojë Izraelin në komunitetin botëror? Unë e kuptoj pse mosfunksionim palestinez dhe zgjimi arabe iu bëjnë të kujdesshëm ende. A nuk duhet të jeni vazhdimisht duke testuar e duke testuar nëse ka një partner palestinez për një paqe të sigurt? Pas të gjithash, ju keni një interes të madh në përpjekjen për një shtet palestinez në Bregun Perëndimor që është modern, multifetar dhe properëndimor - një model krejtësisht të ndryshëm nga variantet e Vëllazërisë Myslimane rreth jush. Çdo njeri është fokusuar në mua dhe se çfarë do të bëj unë. Por, si mik, unë vetëm dua të di një gjë: Cila është strategjia juaj afatgjatë? A e keni një të tillë?"/Përktheu: SKËNDER BUÇPAPAJ

--
March 12, 2013
Mr. Obama Goes to Israel
By THOMAS L. FRIEDMAN

In case you haven't heard, President Obama leaves for Israel next week. It is possible, though, that you haven't heard because it is hard for me to recall a less-anticipated trip to Israel by an American president. But there is a message in that empty bottle: Little is expected from this trip "” not only because little is possible, but because, from a narrow U.S. point of view, little is necessary. Quietly, with nobody announcing it, the Israeli-Palestinian conflict has shifted from a necessity to a hobby for American diplomats. Like any hobby "” building model airplanes or knitting sweaters "” some days you work on it, some days you don't. It depends on your mood, but it doesn't usually matter when that sweater gets finished. Obama worked on this hobby early in his first term. He got stuck as both parties rebuffed him, and, therefore, he adopted, quite rationally in my view, an attitude of benign neglect. It was barely noticed.

The shift in the Israeli-Palestinian conflict from necessity to hobby for the U.S. is driven by a number of structural changes, beginning with the end of the cold war. There was a time when it was truly feared that an Arab-Israeli war could trigger a wider superpower conflict. During the October 1973 war, President Nixon raised America's military readiness to Defcon 3 to signal the Soviets to stay away. That is not likely to happen today, given the muted superpower conflict over the Middle East. Moreover, the discovery of massive amounts of oil and gas in the U.S., Canada and Mexico is making North America the new Saudi Arabia. So who needs the old one?

Of course, oil and gas are global commodities, and any disruption of flows from the Middle East would drive up prices. But though America still imports some oil from the Middle East, we will never again be threatened with gas lines by another Arab oil embargo sparked by anger over Palestine. For China and India, that is another matter. For them, the Middle East has gone from a hobby to a necessity. They are both hugely dependent on Middle East oil and gas. If anyone should be advancing Arab-Israeli (and Sunni-Shiite) peace diplomacy today it is the foreign ministers of India and China.

Writing in Foreign Policy magazine last week, Robin M. Mills, the head of consulting at Manaar Energy, noted that "according to preliminary figures reported this week, China has overtaken the United States as the world's largest net oil importer." Mills described this as a "shift as momentous as the U.S. eclipse of Britain's Royal Navy or the American economy's surpassing of the British economy in the late 19th century. ... The United States is set to become the world's biggest oil producer by 2017."

At the same time, while the unresolved Israeli-Palestinian conflict emotionally resonates across the Arab-Muslim world, and solving it is necessary for regional stability, it is clearly not sufficient. The most destabilizing conflict in the region is the civil war between Shiites and Sunnis that is rocking Lebanon, Syria, Iraq, Kuwait, Bahrain and Yemen. While it would be a good thing to erect a Palestinian state at peace with Israel, the issue today is will there be anymore a Syrian state, a Libyan state and an Egyptian state.

Finally, while America's need to forge Israeli-Palestinian peace has never been lower, the obstacles have never been higher: Israel has now implanted 300,000 settlers in the West Bank, and the Hamas rocket attacks on Israel from Gaza have seriously eroded the appetite of the Israeli silent majority to withdraw from the West Bank, since one puny rocket alone from there could close Israel's international airport in Lod.

For all these reasons, Obama could be the first sitting American president to visit Israel as a tourist.

Good news for Israel, right? Wrong. While there may be fewer reasons for the U.S. to take risks to resolve the Israeli-Palestinian conflict, there is still a powerful reason for Israel to do so. The status quo today may be tolerable for Israel, but it is not healthy. And more status quo means continued Israeli settlements in, and tacit annexation of, the West Bank. That's why I think the most important thing Obama could do on his trip is to publicly and privately ask every Israeli official he meets these questions:

"Please tell me how your relentless settlement drive in the West Bank does not end up with Israel embedded there "” forever ruling over 2.5 million Palestinians with a colonial-like administration that can only undermine Israel as a Jewish democracy and delegitimize Israel in the world community? I understand why Palestinian dysfunction and the Arab awakening make you wary, but still. Shouldn't you be constantly testing and testing whether there is a Palestinian partner for a secure peace? After all, you have a huge interest in trying to midwife a decent West Bank Palestinian state that is modern, multireligious and pro-Western "” a totally different model from the Muslim Brotherhood variants around you. Everyone is focused on me and what will I do. But, as a friend, I just want to know one thing: What is your long-term strategy? Do you even have one?"