Të Premten që kaloi, Departmenti Amerikan i Shtetit (DASH) botoi raportin
vjetor mbi gjëndjen e të drejtave të njeriut në çdo vend të botës. Në
parathënien e raportit, Sekretari amerikan i Shtetit, Xhon Kerri thotë se
raporti dokumenton rrugën, shpeshëherë të vështirë të zbatimit të të drejtave
të njeriut, duke theksuar se megjithëse "është bërë përparim i dukshëm në
disa vende, në një numër tepër të madh vendesh, qeveritë nuk ndajnë vizionin e
"Deklaratës Universale për të Drejtat e Njeriut", për një botë ku njerëzit
jetojnë, të lire, me dinjitet dhe me të drejta të barabarta", duke shtuar
se raporti i këtij viti, në terësi, e bën të qartë se shumë prej sfidave më të
rëndësishme të politikës së jashtme amerikane, sipas tij -- në thelb -- kanë të
bëjnë, "me përpjekjet e pamohueshme dhe universale të njerëzve për liri
dhe dinjitet." Në parathënien e tij të raportit mbi të Drejtat e Njeriut
në botë, Zoti Kerri thotë se "në ato vende ku mohohen liritë dhe të
drejtat bazë të njeriut, është shumë më e lehtë që të zënë rrënjë influencat
negative, të cilat kërcënojnë jo vetëm stabilitetin ndërkombëtar por edhe
sigurimin tonë kombëtar." Në raportin dërguar Kongresit amerikan, Zoti
Kerri shkruan se "qeveritë dhe vendet që respektojnë të drejtat e njeriut
janë më paqësore dhe më të begatshme, ato janë fqinjë më të mirë, aleatë më të
fortë dhe partnerë më të mirë ekonomikë. Sekretari i Shtetit Kerri tha
gjithashtu se "Shtetet e Bashkuara përkrahin popujt dhe qeveritë që
dëshirojnë he që mbështesin lirinë dhe demokracinë për veten dhe për të tjerët,
duke pasur parasyshë përvojën tonë se puna drejtë një bashkimi më të
përfeksionuar -- të një demokracie të vazhdueshme dhe të qendrueshme edhe në
vendin tonë -- nuk do të marrë fund kurrë." Kryediplomati amerikan tha me këtë
rast, se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të flasin qartë dhe në mënyrë të
përcaktuar në mbështetje të barazisë dhe dinjitetit bazë për të gjithë njerëzit
kudo."
Në raportin vjetor të DASH thuhet se nga Irani e deri në Venezuelë është
shënuar shumë pak përparim në avancimin e të drejtave të njeriut anë e mbanë
botës. Raporti nënvijon edhe vështirsitë me të cilat përballen organizatat jo
qeveritare të cilat raporti i cilëson si një burim i pazëvendsueshëm për
vitalitetin e një shoqërie të lirë dhe demokratike si dhe aktivistë të
shoqërisë civile dhe gazetarët, duke nënvijuar se viti i kaluar ishte viti më
vdekje-prurës për gazetarët ç'prej vitit 1997, dhe thotë se numëri i gazetarëve
të burgosur është katërfishuar ç'prej vitit 2011. Sipas raportit, shkeljet më
të rënda të të drejtave të njeriut po regjistrohen në vendet e përfshira në të
ashtuquajturën lëvizje e ''pranverës arabe''. Raporti i DASH është kritik
gjithashtu edhe ndaj Turqisë, vendi i cili sipas raportit, ka numërin më të
madh të gazetarve të burgosur. Kritikave të rënda për shkeljen e të drejtave të
njeriut nuk u ikën as vendet si Rusia, Kina, Irani, dhe Siria.
Raporti mbi të drejtat e njeriut,--si për çdo vend tjetër në botë -- përfshinë
komente edhe mbi gjëndjen e të drejtave të njeriut në Shqipëri dhe në Kosovë.
Në përmbledhjen e raportit të publikuar për vitin 2012, DASH nënvijon se plaga
e korrupsionit ka përfshirë të gjitha degët e qeverisë, përfshirë edhe sistemin
gjyqësor. Raporti flet për ndarjet e theksuara në linja partiake para zgjedhjeve
të këtij viti, kritikon konsolidimin e pushtetit nga partia në fuqi dhe fletz
edhe për probleme të tjra në fushën e të drejtave të njeriut. Raporti flet
gjithashtu edhe e për (mos) ndëshkimet e zyrtarëve të akuzuar për abuzime duke
thënë se ndëshkimet ishin të rralla dhe jo të vazhdueshme. Në raport thuhet se
"në përgjithësi, shumë zyrtarë qeveritarë dhe politikanë, si dhe gjykatës,
gëzojnë imunitet nga ndjekja ligjore dhe ata që kanë interesa të mëdha biznesi,
shpesh janë në gjëndje tu ikin ndëshkimeve". Raporti thotë se ka patur
raste ku "zyrtarë të nivelit të ulët janë ndëshkuar për abuzime, por shton
se ndërkohë, "zyrtarë të qeverisë që qaartazi ishin të implikuar në
abuzime, u transferuan nga një një post në një tjetër, pa pësuar ndonjë
ndëshkim."
Në një reagim ndaj raportit të DASH mbi gjeëndjen e të drejtave të njeriut në
Shqipëri, Zyra e Avokatit të Popullit në Tiranë e vlerësoi këtë raport duke
thënë në një deklaratë për shtyp se, "Në konstatojmë se Raporti i Departamentit
të Shtetit është një vlerësim dhe analizë e thelluar dhe e vërtetë e gjendjes
së të drejtave të njeriut në vendin tonë dhe se në te gjëjnë pasqyrim të gjitha
problematikat dhe shqetësimet e ngritura edhe nga institucioni ynë si gjëndja e
minoritetit rom dhe atij egjiptian, problemet e personave me aftësi të
kufizuar, gjakmarrja dhe pasojat e saj, gjëndja e të drejtave të njeriut në
vendet e kufizimit të lirisë, të drejtat e komunitetit LGBT, dhuna në familje
dhe veçanërisht ajo ndaj grave", thuhet në deklaratën e Avokatit të Popullit të
Shqipërisë.
Mbi gëjndjen e drejtave të njeriut në Kosovë, raporti flet për problemet më të
rëndësishme të të drejtave të njeriut në atë vend, përfshirë ngritjen e
bllokimit të rrugëve në pjesën veriore të vendit nga ekstremistët serbë të
Kosovës, kufizimin e të drejtave bazë të njeriut, përfshirë lirinë e lëvizjes
dhe transportin e mallërave. Në raport thuhet se "ekstremistët serbë
ushtruan gjithashtu dhunë dhe kërcënime kundër kundërshtarëve të tyre në vend
dhe ndaj forcave ndërkombëtare të sigurisë gjatë vitit 2012."
Raporti i DASH mbi të drejtat e njeriut nënvijon se edhe në Kosovë, korrupsioni
është problem serioz, duke thënë se disa nga problemet kryesore në fushën e të
drejtave të njeriut në atë vend janë, "korrupsioni, favorizimet në burgje,
mbajtja për një kohë të gjatë nën arrest para gjyqit, mungesa e efikasitetit
juridik, kërcënimi i medias nga zyrtarët publikë dhe elementët kriminalë,
përparimi i pamjaftueshëm në kthimin e personave të çvendosur në shtëpitë e
tyre, korrupsioni në qarqet qeveritare, trafikimi i njerëzve dhe puna e
fëmijëve në sektorin informal." Në raport thuhet se qeveria mori masa për
të gjykuar dhe ndëshkuar disa nga zyrtarët që kanë kryer abuzime ..... por
shumë prej zyrtarëve të lartë të përfshirë në korrupsion i kanë shpëtuar
ndëshkimit ligjor, thekson Raporti i Departamentit të Shtetit për të Drejtat e
Njeriut për vitin 2012.
Në lidhje me Maqedoninë, raporti i DASH thekson si problemim më kritik
dështimin e qeverisë për të respektuar plotësisht ligjin, duke përmendur
dështimin e ndjekjes ligjore të procedurave parlamentare, ndërhyrjen në punët e
gjyqësorit, si edhe nivelin shqetsues të korrupsionit në radhët e qeverisë dhe
mos ndëshkimin e policisë për sjellje anti-ligjore. Raporti përmend gjithashtu
tensionet ekzistuese midis komunitetit shqiptar dhe atij maqedon, si një prej
shqetsimeve kryesore të respektimit të të drejtave të njeriut në atë vend.
Raporti vjetor i DASH mbi të Drejtat e Njeriut mbulon të drejtat e njeriut të
njohura ndërkombtarisht dmth, të drejtat individuale, civile, politike dhe
ato të puntorëve siç janë përcaktuar në Deklaratën Universale mbi të Drejtat
e Njeriut, si dhe në amrrëveshje të tjera ndërkombëtare. Raporti përgatitet për
çdo vit, si një kërkesë e bazuar në legjislacionin e Kongresit amerikan, për të
gjitha vendet që marrin ndihma amerikane si dhe për vendet anëtare të Kombeve
të Bashkuara. Është këjo një praktikë që ka filluar zyrtarizimin e saj nga
fillimi i viteve 1970, për të folur haptazi për zbatimin ose jo të standardeve ndërkombëtare
të të drejtave të njeriut.
Në dokumentin e vitit 2010 mbi Strategjinë e Sigurimit Kombëtar të Shteteve të
Bashkuara thuhet se ne e "konsiderojmë si një parim themelor të interesave tona
kombëtare mbështetjen e paqës anë e mbanë botës një bote në të cilën jo vetëm
shtetet por edhe individët të gëzojnë të drejtat themelore që ata meritojnë."
Prandaj, ky raport tha Sekretari Kerri, "dërgon një mesazh tepër të qartë se të
gjitha qeveritë kanë përgjegjësi për të mbështetur dhe për të mbrojtur të drejtat
e njeriut". Njëkohësisht, raporti sipas ndihmës sekretares së shtetit për
demokraci dhe të drejta të njeriut, Uzra Zeya, "shërben edhe si një gur themel
faktesh mbi të cilin dhe në bazë të cilit përcaktojmë politikat tona", ndaj
vendeve të ndryshme të botës.
Sekretari amerikan Shtetit Xhon Kerri
Ndërtesa e Departmentit Amerikan të Shtetit në Uashington