VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - TRI REVOLUCIONET E EGJIPTITNga THOMAS L. FRIEDMAN, New York Times

Nëse jeni duke kërkuar për ndonjë fill të argjendtë në atë që po ndodh në Egjipt sot, unë sugjeroj të zbrisni 2000 metra dhe të shikoni që andej. Nga kjo distancë, ngjarjet në Egjipt gjatë viteve e gjysmë të fundit pothuajse marrin kuptim. Egjipti ka pasur në të vërtetë tri revolucione që nga fillimi i vitit 2011, dhe kur ta kini këtë parasysh, mund të dalloni një mesazh në lidhje me atë që shumica e egjiptianëve është duke kërkuar.

Në revolucionin e parë ishte populli egjiptian dhe ushtarakët egjiptiane që rrëzonin presidentin Hosni Mubarak dhe instalonin ish-ministrin e moshuar të Mbrojtjes, Field Marshal Mohamed Husein Tantavi, si kreun de facto të shtetit. Tantavi dhe kolegët e tij u treguan krejtësisht të paaftë në drejtimin e kombin dhe u zëvendësuan, nëpërmjet zgjedhjeve revolucionare, nga Partia e Vëllazërisë Myslimane, e udhëhequr nga presidenti Mohamed Morsi. Ai shpejt u përpoq për të konsoliduar pushtetin duke çrrënjosur kreun ushtarak dhe duke instaluar simpatizantë të Vëllazërisë në pozita të rëndësishme. Udhëheqja e tij autokratike, stili jopërfshirës dhe udhëheqja ekonomike e dështuar e frikësuan qendrën egjiptiane, e cila u bashkua muajin e kaluar me një brez të ri të oficerëve ushtarakë për një revolucion të tretë për të rrëzuar Morsin dhe Vëllazërinë.

Thënë kjo e gjitha në terma të thjeshtë: revolucioni i parë i Egjiptit ishte për ta nxjerrë atë nga duart e vjetra, revolucioni i dytë ishte për ta nxjerrë atë nga kokat e vjetra dhe revolucioni i tretë ishte për ta shpëtuar nga qorrsokaku.

Revolucioni i parë ndodhi për shkak se një numër i madh i të rinjve kryesisht jo-islamikë egjiptianë u rrit e ngopur me dorën mbytëse të vjetër të epokës së Mubarakut - një dorë kaq e vjetër sa që shumë të rinj egjiptianë mendonin se ata ishin duke jetuar në një sistem të manipuluar, ku ata nuk kishin asnjë shans për të realizuar potencialin e tyre të plotë, nën një lider pa vizion. Pas rreth 30 vjetësh të sundimit të Mubarakut dhe 30 miliardë dollarëve ndihma amerikane, afërsisht një e treta e egjiptianëve ende nuk mund të lexojnë apo të shkruajnë.

Gjenerali i cili zëvendësoi Mubarakun, ishte kokë e vjetër e paaftë për qeverisje - kaq kokë e vjetër sa që shumë egjiptianë liberalë ishin të gatshëm për të votuar Vëllazërin Myslimane të Morsit kundër një ish gjenerali të epokës së Mubarakut në zgjedhjet e Qershorit 2012. Por Morsi tregoi se ishte më i interesuar në konsolidimin e pushtetit të Vëllazërisë sesa të qeverisë, dhe ai e çoi Egjiptin në një qorrsokak - kaq qorrsokak sa që egjiptianët dolën në rrugë më 30 qershor dhe praktikisht iu lutën ushtrisë për ta larguar Morsin.

Nga e gjithë kjo del një mesazh nga shumica egjiptiane: Jo më duar të vjetra, ne duam një qeveri që aspiron për të bërë Egjiptin pararojë të botës arabe përsëri. Jo më koka të vjetra, ne duam një qeveri që është e drejtuar nga njerëz kompetentë, të cilët mund të rivendosin rendin dhe të krijojnë vende pune. Dhe nuk mbarojnë qorrsokakët, ne duam një qeveri që do të jetë gjithëpërfshirëse dhe të respektojë faktin se dy të tretat e egjiptianëve nuk janë islamistë dhe, edhe pse shumë prej tyre janë myslimanë të devotshëm, ata nuk duan të jetojnë në diçka të afërt me një teokraci.

Është e vështirë ta mendosh se sa ishin përkeqësuar ekonomia, rendi dhe ligji nën presidentin Morsi. Pra, shumë egjiptianë janë ndjerë të pasigurt se a po ndiqeshin nga qentë e policisë! Aq shumë udhërrëfyes turistikë ishin larguar nga puna dhe turistët ishin paralajmëruar për të shmangur Piramidat, për shkak se zotëruesit e dëshpëruar të deveve dhe shitësit e kartolinave do t'i përmbytnin ata. Një anketë këtë javë nga Qendra egjiptiane për Hulumtimin e Opinionit gjeti se 71 përqind e egjiptianëve ishin "mospërfillës ndaj protestave pro-Morsi".

Po, do të kishte qenë shumë më mirë që Morsi të ishte larguar me votime nga detyra. Por ajo që është bërë, është bërë. Ne kemi nevojë për të bërë më të mirën e mundshme. Gjëja e drejtë që presidenti Obama të bëjë tani nuk është vetëm të injorojë thirrjet për ndërprerjen e ndihmës ekonomike në Egjipt - mbi arsyetimet se revolucioni i fundit arriti në një grusht shteti ushtarak. Ne duhet të vazhdojmë përpjekjet për të bërë që e gjithë bota të ndihmojë që kjo qeveri e re egjiptiane të ketë sukses.

Nuk është çudi, njerëzit janë të shqetësuar se ushtria e Egjiptit mund të qëndrojë në pushtet një kohë të pacaktuar. Është një rrezik, por unë jam pak i brengosur për këtë. Populli egjiptian është fuqizuar. Një shumicë e egjiptianëve kanë - tri herë që nga viti 2011 - i tha ndal qeverisë se je duke shkruar në rrugën e gabuar.

Unë jam i shqetësuar për diçka tjetër: Egjiptianët të përcaktojnë rrugën e drejtë dhe të gjejnë një shumicë për ta ndjekur atë rrugë. Ky është një lloj krejtësisht i ndryshëm i sfidës, dhe unë nuk jam i sigurt se Egjipti mund të arrijë ndonjëherë në atë nivel të konsensusit. Por kjo qeveri e ofron shpresën më të mirë për këtë. Egjipti ka njerëz të mirë në poste të rëndësishme, si i Financave dhe i Punëve të Jashtme. Ai është e fokusuar me të drejtë në një kushtetutë të drejtë dhe reformë ekonomike të qëndrueshme. Detyra e tij do të jetë shumë më e lehtë në qoftë se Vëllazëria myslimane mund të ri-integrohet në politikë, dhe lufta e saj me ushtrinë të ndalë. Por Vëllazëria gjithashtu duhet të pranojë se ajo qeverisi keq - dhe se ka nevojë për të ri-fituar besimin e popullit.

Nuk është koha për Amerikën që t'i ndëshkojë egjiptianët ose të kërkojë zgjedhje të shpejta. Detyra jonë është të ndihmojmë qeverinë e re të maksimizojë numrin e vendimeve të mira ekonomike që ajo merr, duke bërë vazhdimisht presion që ajo të bëhet më përfshirëse dhe duke e bërë të mundur për partitë e shumta politike që të veprojnë. Nëse kjo ndodh, Egjipti do të ketë një bazë të përshtatshme për të mbajtur zgjedhje demokratike përsëri. Nëse kjo nuk ndodh, nuk do të ketë zgjedhje që ta shpëtojnë./Përktheu: SKËNDER BUÇPAPAJ
--

July 23, 2013
Egypt's Three Revolutions
By THOMAS L. FRIEDMAN

If you're looking for any silver lining in what is happening in Egypt today, I suggest you go up 30,000 feet and look down. From that distance, the events in Egypt over the past two-and-a-half years almost make sense. Egypt has actually had three revolutions since early 2011, and when you add them all up, you can discern a message about what a majority of Egyptians are seeking.

The first revolution was the Egyptian people and the Egyptian military toppling President Hosni Mubarak and installing the former defense minister, the aging Field Marshal Mohamed Hussein Tantawi, as the de facto head of state. Tantawi and his colleagues proved utterly incompetent in running the nation and were replaced, via a revolutionary election, by the Muslim Brotherhood's party, led by President Mohamed Morsi. He quickly tried to consolidate power by decapitating the military and installing Brotherhood sympathizers in important positions. His autocratic, noninclusive style and failed economic leadership frightened the Egyptian center, which teamed up last month with a new generation of military officers for a third revolution to oust Morsi and the Brotherhood.

To put it all in simpler terms: Egypt's first revolution was to get rid of the dead hand, the second revolution was to get rid of the deadheads and the third revolution was to escape from the dead end.

The first revolution happened because a large number of mostly non-Islamist Egyptian youths grew fed up with the suffocating dead hand of the Mubarak era "” a hand so dead that way too many young Egyptians felt they were living in a rigged system, where they had no chance of realizing their full potential, under a leader with no vision. After some 30 years of Mubarak's rule and some $30 billion in American aid, roughly one-third of Egyptians still could not read or write.

The generals who replaced Mubarak, though, were deadheads not up to governing "” so dead that many liberal Egyptians were ready to vote for the Muslim Brotherhood's Morsi over a former Mubarak-era general in the June 2012 election. But Morsi proved more interested in consolidating the Brotherhood's grip on government rather than governing himself, and he drove Egypt into a dead end "” so dead that Egyptians took to the streets on June 30 and virtually begged the military to oust Morsi.

Add it all up and there is a message from the Egyptian majority: No more dead hands; we want a government that aspires to make Egypt the vanguard of the Arab world again. No more deadheads; we want a government that is run by competent people who can restore order and jobs. And no more dead ends; we want a government that will be inclusive and respect the fact that two-thirds of Egyptians are not Islamists and, though many are pious Muslims, they don't want to live in anything close to a theocracy.

It is difficult to exaggerate how much the economy and law and order had deteriorated under President Morsi. So many Egyptians were feeling insecure that there was a run on police dogs! So many tour guides were out of work that tourists were warned to avoid the Pyramids because desperate camel drivers and postcard-sellers would swarm them. A poll this week by the Egyptian Center for Public Opinion Research found that 71 percent of Egyptians were "unsympathetic with pro-Morsi protests."

Yes, it would have been much better had Morsi been voted out of office. But what is done is done. We need to make the best of it. The right thing for President Obama to be doing now is not only to ignore calls for cutting off economic aid to Egypt "” on grounds that the last revolution amounted to a military coup. We should be trying to get everyone in the world to help this new Egyptian government succeed.

Not surprisingly, people are worried that Egypt's military could stay in power indefinitely. It's a danger, but I am less worried about that. The Egyptian people have been empowered. A majority of Egyptians have "” three times now since 2011 "” called a halt to their government's going down the wrong path.

I am worried about something else: Egyptians defining the right path and getting a majority to follow that path. That is an entirely different kind of challenge, and I am not sure Egypt can ever get to that level of consensus. But this government offers the best hope for that. It has good people in important positions, like Finance and Foreign Affairs. It is rightly focused on a fair constitution and sustainable economic reform. Its job will be much easier if the Muslim Brotherhood can be re-integrated into politics, and its war with the military halted. But the Brotherhood also needs to accept that it messed up "” badly "” and that it needs to re-earn the trust of the people.

This is no time for America to be punishing Egyptians or demanding quick elections. Our job is to help the new government maximize the number of good economic decisions it makes, while steadily pressuring it to become more inclusive and making it possible for multiple political parties to form. If that happens, Egypt will have a proper foundation to hold democratic elections again. If it doesn't happen, no number of elections will save it.