| VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve | ||||
|
Ftesa këtu T'I DREJTSHKRUAJMË SHQIP EMËRVENDET ZVICERANE Nga SKËNDER BUÇPAPAJ E Hënë, 03.17.2014, 03:34pm (GMT1)  Tesin. Kështu shkruante në një botim të sotëm një nga entet botuese shqiptarozvicerane. Gati asnjë shqiptari në Zvicër apo jashtë saj nuk do t'i shkonte mendja se është fjala për emërvendin (toponimin) që shënon kantonin jugor italishtfolës zviceran. Vetë shqiptarët që jetojnë atje, e njohin në trajtën e pashquar Tiçino dhe në trajtën e shquar Tiçinoja (femërore). Kështu e shqiptojnë vendësit, ndërsa, në pajtim me natyrën e italishtes, e shkruajnë Ticino (la Ticino). Tek shqiptarët, pa vështirësi, për shkak edhe të afërsisë me italishten, nuk ka qenë e vështirë që këtë emërvend ta shkruajnë dhe ta shqiptojnë Tiçino. Po të gugllosh me Tesin, të gjithë zërat të dalin në gjermanisht (Tessin), frëngjisht (Tesin), në ndonjë gjuhë apo dialekt tjetër, por asnjë zë nuk të del në shqip. Pra, në Zvicër Tiçinos i thonë Tesin frëngjishtfolësit, gjermanishtfolësit, por jo vetë italishtfolësit, ata që e banojnë brez pas brezi këtë kanton. Vetëm po ta shkruash Tiçino, mes të tjerësh, fillojnë të dalin edhe zërat shqip rreth këtij kantoni. Drejtshkrimi shqip i emërvendeve të huaja bëhet kryesisht sipas parimit fonetik, i cili është edhe parimi bazë drejtshkrimor i gjuhës sonë. Krahas tij, vepron edhe parimi i traditës së ngulitur (parimit historik). Dmth, disa nga emërvendet shkruhen dhe shqiptohen sipas traditës së ngulitur në shqipe shqipja dhe jo sipas trajtës së shkruar apo të shqiptuar nga banorët e atyre vendeve. Shembullin më të qartë të përdorimit sipas parimit të lartpërmendur, në rastin zviceran, e kemi emërvendin Gjenevë. Kjo formë e shqipes nuk përkon as me trajtën gjermane (Genf), as me trajtën italiane (Ginevra - Xhinevra), as me trajtën franceze (Genéva - Zheneva). Në shqip ky emërvend vjen në femërore, ashtu si në italisht dhe frëngjisht, ndërkohë që gjermanishtja e përdor në asnjanëse. Në femërore është ngulitur në shqipen e lëvruar edhe përdorimi i emërvendeve Lucernë (Lucerna) dhe Bernë (Berna). Kjo gjini respektohet, në shkrimin e shqiptimin shqip, nga shqiptarët e Shqipërisë, ndërsa nuk respektohet në shqipen e shkruar dhe të shqiptuar nga shqiptarët e tjerë. Për rrjedhojë, në shqipen e shkruar nga shqiptarët e Zvicrës përdoren trajtat e shquar Lucerni, Berni e tjerë, çka nuk është në pajtim me shqipen e njësuar. Në shqipen letrare, ndërkaq, emërvendi Bazel (Bazeli) është ngulitur në femërore, ndryshe nga sa përdoret ai në italisht apo frëngjisht. Shqetësimin më të madh drejtshkrimor, megjithatë, e përbën keqpërdorimi i emërvendit Zyrih. Të gjitha botimet në Shqipëri, të gjitha mediat, prej kur nuk mbahet mend këtë emërvend e përdorin në këtë mënyrë, pra Zyrih. Në botimet shqipe nga shqiptarët jashtë Shqipërisë dhe me prejardhje nga jashtë Shqipërisë, e shohim gjithnjë e më shumë përdorimin Cyrih. Ata që e përdorin Cyrih, mund të mëtojnë se i përmbahen parimit fonetik, pra i përmbahen trajtës së shqiptuar të këtij emërvendi. Gjermanishtja letrare është e vetmja që e përdor me Zürich dhe e shqipton me Cyriç. Gjermanishtja zvicerane, pra, e banorëve vendës të qytetit dhe kantonit përkatës, e shkruan Züri dhe e shqipton Cyri. Italianët e shkruajnë Zurigo dhe e shqiptojnë Xurigo. Francezët e shkruajnë Zurich dhe e shqiptojnë Zyrik. Ka mundësi që shqipja e ka marrë këtë vend nga frëngjishtja dhe është ngulitur në formën më të pranueshme për gjuhën tonë, pra me Zyrih, duke ruajtur edhe trajtën mashkullore të përdorimit. Nëse e kërkon në Wikipedia, krahas dhjetëra gjuhëve të tjera, është edhe zëri që shënon qytetin dhe kantonin Zyrih. Dhe, natyrisht, përdorimi i tij është në këtë trajtë, pra Zyrih. Krahas tij, nëse e kërkon me Cyrih ka një trajtesë më të plotë në shqip për këtë emërvend. Domosdoshmërinë e përdorimit të njëjtësuar të emërvendeve zvicerane e bën më të theksuar nevoja gjithnjë më e madhe e përdorimit të tyre në trajtat mbiemërore apo prejmbiemërore. Qindra mijë shqiptarë që jetojnë në Zvicër, veçanërisht dhjetëra mijë prej tyre që jetojnë në qytetin dhe në kantonin e Zyrihut, do të jenë të detyruar që, në gjuhën e lëvruar shqipe të përdorin trajtat mbiemërore apo prejmbiemërore zyrihas, zyrihase. Për shembull: Blerim Xhemajli e përfaqësoi denjësisht futbollin zyrihas. Do të jemi, pra të të detyruar të shkruajmë zyrihas, zyrihase; bernas, bernase; bazelas, bazelase; lucernas, lucernase; gjenevas, gjenevase; tiçineze, tiçineze; etj. etj.. Dhe në këto përdorime do të bazohemi tek format përgjegjëse në shqipe, si cërrikas, cërrikase; prishtinas, prishtinase; ferizajas, ferizajase; elbasanas, elbasanase; tepelenas, tepelenase etj. Sepse nuk mund t'i përdorim dot prapashtesat me të cilat shënohen këto nocione në gjuhët vendëse, përkatësisht, në gjermanisht, frëngjisht apo italisht, po ashtu as në dialektet përkatëse. Rrëmuja e shkrimit shqip të emërvendeve zvicerane do të bëhej edhe më e madhe, edhe më e papërballueshme po të kemi parasysh se në përdorim do të hyjnë gjithnjë e më shumë emërvende jo vetëm të qyteteve dhe kantoneve kryesore, por edhe të tjerave për të cilat nuk kemi traditë të ngulitur në shqipe. Njëjtësimin e shkrimit shqip të tyre do ta bëjë të domosdoshme dhe të pashmangshme prania gjithnjë më e madhe dhe gjithnjë e më vitale e shqiptarëve në të gjitha kantonet, në të gjitha qytetet, por edhe në të gjitha fshatrat, edhe ato më të voglat, edhe më të largët e më të vetmuarat në Zvicër. Shkrimi i njëjtësuar i emërvendeve zvicerane nga ne shqiptarët që jetojmë dhe kultivojmë shqipen në Zvicër do të ishte njëheresh respekt për vendin mikpritës dhe kulturën përkatëse, por edhe përgjegjësi ndaj kulturës sonë të prejardhjes, të cilën ne e pasurojmë në këtë vend, me të cilën ne e pasurojmë këtë vend. -- © PS TË MOS IMITOJË PD-në, PD TË MOS IMITOJË PS-në Nga SKËNDER BUÇPAPAJ E Mërkurë, 03.05.2014, 11:47am Këndi këtu SI TË UROJMË Nga SKËNDER BUÇPAPAJ E Hënë, 02.17.2014, 06:50pm SHPEND MOS U ÇMEND FQINJËT JANË NË EKSPANSION, NE JEMI NË RESTRIKSION NË EVROPË, SI ALEATË TË AMERIKËS TË MOS SHNDËRROHEMI NË HORDHI BEDRI MYFTARI - JETOI PËR NJË ËNDËRR, IKU PA TË COMMONWEALTHI SERB ËSHTË SA ANTISHQIPTAR DHE ANTIEVROPIAN Ribotim
'MAQEDONIA' NUK PUNON PËR EVROPËN, KOHA NUK PUNON PËR 'MAQEDONINË' SEVDALLINJTË MANJAKË TË PARTIVE - DIVERSION EDHE KUNDËR MEDIAVE ONLINE
HAPËSIRA SHQIPTARE MË VERILINDORE - PENG I TERMAVE TIRANË - KUVENDI BURLESK NË SEANCËN E JASHTËZAKONSHME PËR EGIN CEKËN TË NESËRMEN E NJËZET E DY MARSIT TË NJËZET E DYTË MAFIA NUK BËN DOT ZGJEDHJE - OSE MEDITIM PËR 23 QERSHORIN THJESHT ATDHEDASHURI - TË JEMI BIJ TË ATDHEUT, TË MOS JEMI VAMPIRË TË ATDHEUT POPULLI E DI KË KA CUB KË HERO
SHKRUAR MË 21 DHJETOR 2012, NË DITËN E PARË TË EGOS GLOBALE
FUNDNËNTORI 2012, TIRANA E DAFINAVE DHE E GJEMBAVE Nga SKËNDER BUÒªPAPAJ SHQIPËRISË ORA E PRONËS I KA NGECUR NË VITIN 1946 Pesëvjetori i vizitës së Presidenti amerikan në Shqipëri XHORXH W BUSHI NË TURIN EUROPIAN HISTORIK TË KOSOVËS Veta e parë LETËR ZOTIT PËR BARDHYL AJETIN! Nga SKËNDER BUÇPAPAJ (shkruar më 4 qershor 2005) SHQIPËRIA POSTKOMUNISTE DREJT PRESIDENTIT TË GJASHTË Nga SKËNDER BUÒªPAPAJ Nga SKËNDER BUÇPAPAJ DOBIA KRYESORE E KATASTROFAVE NATYRORE Nga SKËNDER BUÇPAPAJ DY FJALË PARA PROTESTËS SË PRITSHME TË VETËVENDOSJES Nga SKËNDER BUÇPAPAJ Nga SKËNDER BUÇPAPAJ HAVELI QË E PATËM, HAVELI QË NUK E PATËM SINOPSIS STINORIT TË SIVJETËM TË ZJARREVE PRESIDENTI BILL KLINTON ËSHTË NJERIU QË MORI VENDIMIN EPOKAL PËR ÇLIRIMIN E KOSOVËS Ribotohet me rastin e 65 vjetorit të lindjes së presidentit të 42-të të SHBA ZËVENDËSKRYEMINISTËR PËR GJUHËN SHQIPE Nga SKËNDER BUÇPAPAJ DISA IDE PËR ORGANIZIMIN E DIASPORËS SHQIPTARE NË ZVICËR Nga SKËNDER BUÇPAPAJ INSTRUMENTI I VETËM ËSHTË PUNA MË SHUMË SE OPOZITË INSTINKTIVE, KOSOVËS I DUHET NJË OPOZITË ME STRATEGJI Nga SKËNDER BUÇPAPAJ REVOLUCIONE APO RRËSHQITJE SITUATE URIMET EVROPIANE NDOSHTA NUK DO TË VIJNË FORCËN E OPOZITËS NUK E BËJNË NUMRAT Nuk e bën as dobësia e shumicës qeverisëse POETIKA E DHIMBJES NË NJË ROMAN TË RI Romani "Imazh" i Zef Mulajt Nga SKËNDER BUÇPAPAJ Nga SKËNDER BUÇPAPAJ A ËSHTË E PËRGATITUR LIDHJA DEMOKRATIKE PËR TA QEVERISUR KOSOVËN? 21 JANARI DHE INTELEKTUALËT LAKEJ KUVENDI I RI: TIPOLOGJI, KAAKTERIZIME, PROGNOZA Nga SKËNDER BUÇPAPAJ PËRSHPIRTNI NAZMI LUKAJT, MIKUT DHE KOLEGUT 21 JANARI NË RADARIN E JASHTËM MEDIATIK Nga SKËNDER BUÇPAPAJ NJË VERSION I NËNTËDHJETESHTATËS BAJRAKU NË ÇARSHI OSE POLITIKA NË ANKAND ROJA TË SOVRANITETIT Zotër shtëpie Nga SKËNDER BUÇPAPAJ PDK DHE LDK SHTRATIN ENDE TË NXEHTË KOLLITJET E STALINIT... ...nesër në "tri komunat heroike" Nga SKËNDER BUÇPAPAJ MARTY & THAÇI, THE PRECEDENT & SUBSEQUENT TË DUAN, PA TË QORTOJNË (Letër e mbyllur partive) Nga SKËNDER BUÇPAPAJ UKË RUGOVA DHE QYTETARIA E DINASTIVE NË DEMOKRACI SIMBOL I LUFTËS SË KOSOVËS ËSHTË SHTËPIA E JASHARAJVE, NUK ËSHTË "SHTËPIA E VERDHË" EVROPA NË ANËN E HUMBËSVE TË LUFTËS SË KOSOVËS MINUS NEXHATI, PLUS ALBINI, BARAS ÇKA? POLITIKËN MUND TA NDRYSHOSH VETËM DUKE MARRË PJESË NË POLITIKË SHKRIRJA E MEDIAVE NË PUSHTETIN POLITIK
Sot mbushen plot 17 vjet nga dalja për herë të parë në satelit e Radiotelevizionit Shqiptar NGASJET E PERSONALIZIMIT TË HISTORISË GREQIA DHE SHQIPËRIA, GREKËT DHE SHQIPTARËT PDK DHE LDK SHAHEN... DERI PAS ZGJEDHJEVE AKSESI I KOSOVËS NË DOSJET E SPIUNËVE TË SAJ SINDROMI I THESARIT TË ALI PASHË TEPELENËS SI E KAPI GREQINË EMPATI E MBRAPSHTË E SOCIALISTËVE ME DEMOKRATËT
SHQIPTARIZMI NË KONTEKSTIN E EVROATLANTIZMIT DHE GLOBALIZMIT
VIZIONI YNË EVROPIAN I RIBASHKIMIT SHQIPTAR Nga SKËNDER BUÇPAPAJ HAMENDJET PARAZGJEDHORE Nga SKËNDER BUÇPAPAJ NUK KAM MALL PËR FUSHATAT E DORËHEQJEVE, LARG QOFSHIN FUSHATAT E DORËHEQJEVE A DO TË VAZHDOJË NJOHJET EDHE GJATË DIALOGUT?
MBYLLJA ME NDER E MISIONEVE NDËRKOMBËTARE Nga SKËNDER BUÇPAPAJ Nga SKËNDER BUÇPAPAJ NË Ç'RRUGË KA HYRË PROCESI I NJOHJEVE NË LDK ASGJË E RE, ASGJË E RE NË LDK HISTORIA NUK ËSHTË E PARTIVE, PARTITË JANË PJESË E HISTORISË
E NGRIRË KOSOVA NUK MUND TË HYJË NË BISEDIME TË REJA Nga SKËNDER BUÇPAPAJ PA ZBARDHJEN E HISTORISË DISIDENCA SHQIPTARE NUK DO TA FITOJË QYTETARINË PËR INAT TË KOSOVËS, SERBIA ËSHTË GATI TË BËJË ÇFARËDO HARAKIRI Nga SKËNDER BUÇPAPAJ LERENI KOSOVËN SHËNDOSH, NËSE E DONI SHËNDOSH BALLKANIN, EVROPËN... KOSOVA DHE NJOHJET - GJEOPOLITIKA TJETËR MË TEPËR SE NJË GJETJE FORMULE, NJË THYERJE TABUJE Nga SKËNDER BUÇPAPAJ AS REVANSHISTË, AS TË REVANSHUAR Nga SKËNDER BUÇPAPAJ VERIU I KOSOVËS, FUSHËBETEJA E FUNDIT?
NË HORIZONTE ENDE ASNJË RRETHANË OPTIMALE PËR BISEDIME
MARRËDHËNIET ME NDËRKOMBËTARËT SHPREHIN AFTËSINË SHTETËRORE TË KOSOVËS © SKËNDER BUÇPAPAJ
|
||||
| Copyright © 2005-2008 Nulled by [x-MoBiLe]. All rights reserved. | ||||