VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - TOKA E SHENJTË PA LIGJE - CIKLET E HAKMARRJES NË IZRAEL DHE PALESTINËNga ROGER COHEN, New York Times

PARIS - "Izraeli është shtet i së drejtës dhe të gjithë janë të detyruar të veprojnë në përputhje me ligjin," tha Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu pas rrëmbimit dhe vrasjes së një të riu palestinez qëlluar në një sulm të dukshëm hakmarrje për vrasjen muajin e shkuar të tre adoleshentëve izraelitë në Bregun Perëndimor.

Ai e quajti vrasjen e Muhamed Ebu Khdeir në Jeruzalemin Lindor "të neveritshme". Presidenti i Autoritetit Palestinez Mahmoud Abbas ka dënuar vrasjen e tre izraelitëve, një prej tyre edhe qytetar amerikan, në mënyrën më të fuqishme.

Çfarë del nga ky shpërthimi i ri i gjakmarrjes mes arabëve dhe hebrejve në Tokën e Shenjtë, përtej rrëshqitjes në humbjen e pakuptimtë të jetës së katër të rinjve? Çfarë del prej ankthit të liderëve të cilët kanë zgjedhur vetëm për të hedhur tej nëntë muaj të përpjekjeve amerikane në ndërmjetësimin diplomatik në pleh dhe tani të korrin frytet e kotësisë së tyre?

Ndonjëherë fjalët, cilado fjalë, duken të pahijshme, sepse ushtruesit e konfliktit shijojnë vëmendjen që ata arrijnë - gjithë përdredhjet verbale të paqebërësve të mundshëm që këmbëngulin, në zellin e tyre të çuditshëm, që arsyeja mund të fitojë mbi hakmarrjen dhe urdhëresat biblike.

Megjithatë, duhet thënë se Izraeli, një shtet i ligjeve brenda vijave të para vitit 1967, nuk është shtet i së drejtës përtej tij në Bregun e pushtuar Perëndimor, ku sundimi i Izraelit ndaj miliona palestinezëve, tani gati një gjysmë shekulli të tërë, përfshin shtrëngim rutinë, poshtërimin dhe abuzimin rutinë për të cilat shumica e izraelitëve janë bërë gjithnjë e më të pavëmendshëm.

Ajo që vazhdon përtej një Linje të gjatë e të harruar të Gjelbër tenton vetëm të ndikojë në vetëdijen izraelite kur ndodhin shpërthimet e dhunës. Përndryshe ajo është mbi mur apo pengesë (të zgjedh fjalën që i përshtatet politikës suaj) në vende ku më mirë të mos ndalesh.

Por këto vende iu hakmerren izraelitëve, siç demonstrojnë vrasjet turpshme të Eyal Yifrach, Naftali Fraenkel dhe Gilad Shaar. Netanyahu, pa prova, ka fajësuar Hamasin për vrasjet. Përgjigja gjithëpërfshirëse izraelite në Bregun Perëndimor ka parë tashmë të paktën gjashtë palestinezë të vrarë, rreth 400 palestinezë të arrestuar, dhe pjesëm më të madhe të territorit të vendosur në bllokimi.

Hakmarrja është shtrirë në Gaza. Militantët palestinezë atje kanë gjuajtur me raketa dhe mortaja në Izraelin jugor si përgjigje.

Kjo nuk është ajo që ndodh në një shtet të ligjeve. Përtej Linjës së Gjelbër qëndron një sipërmarrje izraelite pa ligje thellësisht korrozive, me kalimin e kohës, ndaj ëndrrës fisnike sionist të një demokracie të qeverisur nga ligjet.

Të katër vrasjet kanë ndodhur në territorin e pushtuar ose të aneksuar nga Izraeli që nga viti 1967. Këtu ligji ka marrë vendin e dytë në pretendimet mesianike të nacionalistëve fetarë që besojnë hebrenjtë kanë një të drejtë të falur Zoti ndaj gjithë vendit mes Mesdheut dhe Jordanit. Pikëpamja e tyre kanë ndikuar tej mase, ndonëse ajo nuk është mendimi i shumicës së izraelitëve.

Asnjë demokraci mund të jetë imune për të drejtuar një sistem jodemokratik të shtypjes në territorin që ka nën kontrollin e saj. Për të ka qytetarët në njërën anë të një linje të padukshme dhe subjekte pa të drejta në anën tjetër të asaj linje që nuk funksionon. Një demokraci ka nevojë për kufijtë; rrëshqitja e Izraelit në sundim ushtarak ndaj palestinezëve në zonat e pushtuara ku nuk ka pëlqimin e të qeverisurve.

Sa për Autoritetin Palestinez të ashtuquajtur, ai është e dobët, dhe lëvizja kombëtare palestineze ende e copëtuar me ndarjen nën një "qeveri të unitetit" që nuk mund të paguajnë rrogat në Gaza.

Kjo situatë mund të jetë e qëndrueshme për shkak se fuqia gjendet me shumicë dërrmuese me Izraelin. Por kjo është e qëndrueshme vetëm në koston e dhunës që tashti bie ne sy. Kjo është e ardhmja. Në nungesa të një marrëveshjeje paqeje të dy shteteve, hakmarrja do të fitojë mbi ligjin. Dhuna nuk është një lajthitje. Kjo është pasojë logjike e një rendi linçues të turmave pa logjikë, qoftë e arabëve apo e hebrenjve.

Shumica e izraelitëve dhe palestinezëve duan paqe. Ata nuk duan që fëmijët e tyre të vdesin në këtë mënyrë. Por udhëheqësit e tyre janë figura të vogla që kërkojnë vetëm fitore taktike afatshkurtëra.

Një mik francez e përcolli për mua buletinin e fundit të një violinisteje franceze, Mathilde Vittu, e cila ka qenë mësimdhënëse muzike në Bregun Perëndimor. Ajo shkruan si ka parë fëmijët palestinezë të dalin nga orët e mësimeve të saj, me violinat mbi shpina, duke u rrethuar nga ushtarët izraelitë, që përpiqen t'i provokojnë. Ajo shkon në Gaza dhe vëzhgon "burgimin e dyfishtë" të ndërtuar nga Izraeli dhe "rregullat e Hamasit".

Në një konservator të improvizuar, pjesërisht të shkatërruar, të goditur nga ndërprerje të energjisë elektrike në mes të solo për piano të Bach, ajo flet për "emocione të papërshkrueshme" të saj në një finale të një koncerti magjik ku ajo u falënderua se "na çlirove për një mbrëmje përmes muzikës".

Një violinist shumë i talentuar, 14 vjeç, i thotë asaj se ai ka në plan të ndalë lojën pas provimit të tij për t'u bërë një "martir", pas vdekjes së mikut të tij më të mirë në Bregun Perëndimor. Ajo është thellësisht e tronditur; pastaj vendasit i treguan asaj se shumë fëmijë në Gaza e kanë atë ambicie në moshën 14 vjeçare, vetëm të mendosh më të mirën e kësaj.

Yifrach, Khdeir, Fraenkel, Shaar: A do të shërbejë vdekja e tyre për ndonjë qëllimi? Unë dyshoj për këtë./Përktheu: SKËNDER BUÇPAPAJ
--
Lawless Holy Land

Cycles of Revenge in Israel and Palestine

JULY 3, 2014

Roger Cohen

PARIS "” "Israel is a state of law and everyone is obligated to act in accordance with the law," the Israeli prime minister, Benjamin Netanyahu, said after the abduction and murder of a Palestinian teenager shot in an apparent revenge attack for the killing last month of three Israeli teenagers in the West Bank.

He called the killing of Muhammad Abu Khdeir in East Jerusalem "abominable." President Mahmoud Abbas of the Palestinian Authority has denounced the murder of the three Israelis, one of them also an American citizen, in the strongest terms.

What to make of this latest flare-up in the blood feud of Arab and Jew in the Holy Land, beyond revulsion at the senseless loss of four teenagers' lives? What to make of the hand-wringing of the very leaders who have just chosen to toss nine months of American attempts at diplomatic mediation into the garbage and now reap the fruits of their fecklessness?

Sometimes words, any words, appear unseemly because the perpetuators of the conflict relish the attention they receive "” all the verbal contortions of would-be peacemakers who insist, in their quaint doggedness, that reason can win out over revenge and biblical revelation.

Still, it must be said that Israel, a state of laws within the pre-1967 lines, is not a state of law beyond them in the occupied West Bank, where Israeli dominion over millions of Palestinians, now almost a half-century old, involves routine coercion, humiliation and abuse to which most Israelis have grown increasingly oblivious.

What goes on beyond a long-forgotten Green Line tends only to impinge on Israeli consciousness when violence flares. Otherwise it is over the wall or barrier (choose the word that suits your politics) in places best not dwelled upon.

But those places come back to haunt Israelis, as the vile killings of Eyal Yifrach, Naftali Fraenkel and Gilad Shaar demonstrate. Netanyahu, without producing evidence, has blamed Hamas for the murders. The sweeping Israeli response in the West Bank has already seen at least six Palestinians killed, about 400 Palestinians arrested, and much of the territory placed in lockdown. Reprisals have extended to Gaza. Palestinian militants there have fired rockets and mortar rounds into southern Israel in response.

This is not what happens in a state of laws. Beyond the Green Line lies a lawless Israeli enterprise profoundly corrosive, over time, to the noble Zionist dream of a democracy governed by laws.

All four killings took place in territory occupied or annexed by Israel since 1967. Here the law has taken second place to the Messianic claims of religious nationalists who believe Jews have a God-given right to all the land between the Mediterranean and the Jordan River. Their view has held sway, even if it is not the view of a majority of Israelis.

No democracy can be immune to running an undemocratic system of oppression in territory under its control. To have citizens on one side of an invisible line and subjects without rights on the other side of that line does not work. A democracy needs borders; Israel's slither into military rule for Palestinians in occupied areas where there is no consent of the governed.

As for the Palestinian Authority, so-called, it is weak, and the Palestinian national movement still riven with division beneath a "unity government" that cannot even pay salaries in Gaza.

This situation may be sustainable because power lies overwhelmingly with Israel. But it is sustainable only at the cost of the violence now flaring. This is the future. Absent a two-state peace agreement, revenge will win out over law. Violence is not an aberration. It is the logical consequence of an aberrational order susceptible to lynch mobs, whether Arabs or Jews.

Most Israelis and Palestinians want peace. They do not want their children dying this way. But their leaders are small figures seeking only short-term tactical gain.

A French friend forwarded to me the recent newsletter of a French violinist, Mathilde Vittu, who has been teaching music in the West Bank. She writes of watching Palestinian children emerging from her lessons, violins on their backs, being surrounded by Israeli soldiers trying to provoke them. She goes to Gaza and observes the "double imprisonment" constituted by Israel and "the rules of Hamas."

In a makeshift conservatory, partially destroyed, hit by power cuts in the midst of Bach piano solos, she speaks of her "indescribable emotion" at a magical final concert where she is thanked "for liberating us for an evening through music."

One very talented violinist, aged 14, tells her he plans to stop playing after his exam to become a "martyr" after the death of his best friend in the West Bank. She is deeply troubled; then locals tell her lots of kids in Gaza have that ambition at 14, only to think better of it.

Yifrach, Khdeir, Fraenkel, Shaar: Will their deaths serve any purpose? I doubt it.