Kriza financiare, e cila po i mbush tre vjet, kishte një rrënjë të përbashkët në Shtetet e Bashkuara dhe në Evropë: korrupsioni i politikës.
Përtej Atlantikut u lejua që Wall Street-i të bëhet financuesi më i madh i fushatave zgjedhore amerikane dhe në këtë mënyrë fitoi pushtetin të diktojë rregullat e tij në Kongres. Ndërkohë qeveritë i nxitnin bankat të jepnin kredite për të gjithë, duke përfshirë edhe shumë emigrantë të kohëve të fundit. T'ua mundësonte këtyre familjeve për të blerë një shtëpi dhe ta realizonin "ëndrrën e tyre amerikane" brenda pak vjetësh ishte një përparësi për të dy administratat, qoftë atë të Bill Klintonit, qoftë atë të Xhorxh W. Bushit. Punë e madhe nëse kjo minonte qëndrueshmërinë e bankave: mjaftonte që të mikloheshin bankierët duke iu dhënë atyre kundërshpërblime përrallore.
　
Në Gjermani kryetarët e landeve nxitnin bankat e kursimeve, ku janë aksionarët kryesorë, për t'iu dhënë kredi në kushte të favorshme kompanive në rajonin e tyre. Ngaqë në fund të njëjtit politikanë kërkonin gjithashtu dividende (pjesë nga fitimet) shumë të majme, bankierët detyroheshin t'i përmbysnin llogaritë duke investuar në tituj shumë të rrezikshëm: në obligacionet greke dhe hipotekat amerikane.
　
Nuk është rastësi që ato pak banka të cilat nuk i kanë kaluar provat e forcës së kapitalit të vëna nga BQE (Banka Qendrore Evropiane - shenim përkthimi) janë të gjitha publike. Pronësia publike pengon hapjen ndaj tregut dhe e bën të vështirë për të forcuar kapitalin kur kjo është e nevojshme: gjendja e Monte dei Paschi di Siena, që ndonëse e kaloi testin, është rrezikshmërisht e afërt me pragun e kërkesës minimale të kapitalit.
　
Të mendosh se kriza ka qenë prodhuar nga një rritje e tepruar e tregut, financave, apo globalizimit, është e pakuptimtë, atë e përkrahin ata që kanë interes të shmangte theksimi i përgjegjësisë së politikës. Në të vërtetë, globalizimi është pikërisht ai që sot lejon Europën që të fillojë të rritet. Në disa vite, në sajë të hapjes së tregut shumë vendeve në zhvillim, motori i ekonomisë botërore ka ndryshuar. Sot rritja nuk vjen më nga SHBA, por nga India, Kina dhe Brazili, tregjet e mëdha për kompanitë evropiane.
　
Në SHBA reforma e tregjeve financiare e miratuar muajin e fundit mund të zvogëlojë gjasat e krizave të reja duke parandaluar bankat të marrin rreziqe të tepruara. Por ky ligji përmban vetëm parimet e përgjithshme: për të kuptuar se sa efektive do të jetë pritja për zbatimin e rregulloreve mbi të cilat tani është në vijim një betejë e ashpër.
　
Një ndryshim i rëndësishëm ishte emërimi i Mary Schapiro në krye të Komisionit të Sigurisë dhe Shkëmbimit (Securities and Exchange Commission), Consob-it amerikan. Ajo është bërë një nga perdonat më shumë për ta pasur frikë nga financat amerikane dhe ka rehabilituara SEC, besnikëri e të cilit ndaj politikës ishte një tjetër shkak i krizës.
Ndryshe nga Uashingtoni, qeveria italiane nuk arrin të emërojë kryetarin e Consob (Komisionit Kombëtar për Shoqëritë dhe Bursën, shënim përkthimi). Eliminuar tapa e një presidenti burokrat, tre komisionerët e mbetur kanë marrë më shumë masa (dhe më të forta) në një muaj se kishte miratuar Komisioni në pesë vjet. Por pamundësia për të emëruar një president të ri është një shenjë e qartë e dobësisë politike.
Siç e dëshmon edhe një herë kriza financiare e viteve të fundit, politika shpesh është e vrazhdë dhe prodhon pushtime të dëmshme të fushës. Por pastaj ajo është e dobët kur është fjala për trajtimin e çështjeve vërtet të rëndësishme./Skënder Buçpapaj
--
LE CONDIZIONI PER USCIRE DALLA CRISI
Le invasioni della politica
LE CONDIZIONI PER USCIRE DALLA CRISI
Le invasioni della politica
La crisi finanziaria, di cui si compie un triennio, ha avuto una radice comune sia negli Stati Uniti che in Europa: la corruzione della politica.
Oltre Atlantico si consentì che Wall Street diventasse il maggior finanziatore delle campagne elettorali americane e così acquisisse il potere di dettare le proprie regole al Congresso. Nel contempo i governi premevano sulle banche perché concedessero mutui a tutti, inclusi molti immigrati recenti. Consentire a queste famiglie di acquistare una casa e realizzare in pochi anni il loro «sogno americano» fu una prioritàsia delle amministrazioni di Bill Clinton che di George W. Bush. Poco male se questo incrinava la soliditàdelle banche: bastava blandire i banchieri consentendo loro di attribuirsi compensi favolosi.
In Germania i presidenti dei Länder spingevano le casse di risparmio, di cui sono i maggiori azionisti, a concedere prestiti a condizioni di favore alle aziende della loro regione. Poiché alla fine dell'anno gli stessi politici esigevano anche ricchi dividendi, i banchieri facevano tornare i conti investendo in titoli molto rischiosi: obbligazioni greche e mutui americani.
Non è un caso che le poche banche che non hanno superato i test di soliditàpatrimoniale effettuati dalla Bce sono tutte pubbliche. La proprietàpubblica impedisce l'apertura al mercato e rende difficile rafforzare il patrimonio quando ciò si rende necessario: è la situazione del Monte dei Paschi di Siena, che pur avendo superato il test, rimane pericolosamente vicino alla soglia di capitale minima richiesta.
Pensare che la crisi sia stata prodotta da un eccesso di mercato, dalla finanza, o dalla globalizzazione, è una sciocchezza, sostenuta da chi ha interesse a evitare che si sottolineino le responsabilitàdella politica. Anzi, è proprio la globalizzazione che oggi consente all'Europa di ricominciare a crescere. In pochi anni, grazie all'apertura al mercato di molti Paesi emergenti, il motore dell'economia mondiale si è spostato. Oggi la crescita non proviene più dagli Usa, ma da India, Cina e Brasile, i grandi mercati delle aziende europee.
Negli Stati Uniti la riforma dei mercati finanziari approvata il mese scorso potrebbe ridurre la probabilitàdi nuove crisi impedendo alle banche di assumere rischi eccessivi. Ma quella legge detta solo principi generali: per capire quanto saràefficace occorreràattendere i regolamenti attuativi sui quali è in corso un'aspra battaglia.
Un cambiamento importante è stata la nomina di Mary Schapiro alla guida della Securities and Exchange Commission (Sec), la Consob americana. È diventata una delle persone più temute dalla finanza americana e ha riabilitato la Sec, la cui sudditanza alla politica era stata un'altra causa della crisi.
Diversamente da Washington, il governo italiano non riesce a nominare il presidente della Consob. Eliminato il tappo di un presidente-burocrate, i tre commissari rimasti hanno varato più provvedimenti (e più incisivi) in un mese di quanti la commissione ne avesse approvati in cinque anni. Ma l'incapacitàdi nominare un nuovo presidente è segno evidente di debolezza della politica.
Come dimostra ancora una volta la crisi finanziaria di questi anni, la politica spesso fa la voce grossa e produce dannose invasioni di campo. Ma poi è debole quando si tratta di affrontare le questioni davvero importanti.
Francesco Giavazzi
11 agosto 2010
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
