LOS ANXHELOS - Megjithë paralajmërimet se New Orleans ishte i papërgatitur për një goditjE të rëndë nga një stuhi, Amerika ishte me një sy qorr ndaj Uraganit Katrina, një stuhi që ndodh një herë në jetë dhe që zbarkoi në gushtin e pesë vjetëve më parë. Ne jemi ngjashëm të papërgatitur për një tjetër fatkeqësi natyrore potenciale: stuhive diellore, shpërthimeve të gazit në sipërfaqen e diellit që çlirojnë sasi të mëdha energjie.

Hera herës, një stuhi e madhe diellore mund të reshë energji poshtë në tokë, duke i mbingarkuar rrjetet elektrike. Rreth një herë në shekull, një impuls gjigand mund t'i luhatë sistemet e energjisë në të gjithë botën për muaj apo edhe vite. Janë bërë 90 vjet që nga superstuhia e fundit, por shkencëtarët thonë se ne jemi në prag të një periudhe të aktivitetit të lartë diellor.

Kjo nuk është fantashkencë. Edhe pse më pak të shpeshta se uraganet e mëdha, stuhi të rëndësishëm kanë goditur disa herë tokën gjatë 150 viteve të fundit, më së shumti në 1859 dhe 1921. Ato ndodhën para zhvillimit të rrjetit të energjisë moderne; ndreqja e pasojave të një stuhie të madhësie të tillë sot do të kushtonte deri në 2 trilionë $ në vit për disa vjet rresht.

Stuhitë nuk duket të jenë të mëdha për të bërë aq dëm. Në mars 1989 dy shpërthime më të vogla diellore mbyllën pjesën më të madhe të rrjetit në Quebec, duke lënë miliona konsumatorë pa energji elektrike për nëntë orë. Një tjetër stuhi, më 2003, shkaktoi një ndërprerje në Suedi dhe dogji transformatorët 14 voltësh të tensionit të lartë në Afrikën e Jugut.

Përvoja e Afrikës së Jugut ka qenë veçanërisht domethënëse - stuhia ishte relativisht e dobët, por duke dëmtuar transformatorët ajo la pa energji pjesë të vendit për muaj të tërë. Kjo për shkak se transformatorët e tensionit të lartë, të cila mbartin sasi të mëdha të energjisë elektrike, janë pjesa më e ndjeshme e një rrjeti; një impuls i fortë elektromagnetike lehtë mund t'i shkrijë rrjetët e tyre pej teli bakri, duke dëmtuar ato përtej mundësisë së riparimit.

Edhe më keq, transformatorët është e vështirë të zëvendësohen. Ata peshojnë deri 100 tonë, kështu që ata nuk mund të zhvendosen lehtësisht nga fabrikat në Evropë dhe Azi, ku shumica e tyre janë bërë; tashmë është një listë trevjeçare pritjeje për transformatorët e rinj.

Pa përgatitje agresive, ne përballim rrezikun e një fatkeqësie të shkallës më të madhe se Uragani Katrina. Pak ose aspak energji elektrike do të thotë pak ose aspak telekomunikacione, pak ose aspak funksion të frigoriferëve, ujit të pastër ose të karburantit. Zbatimi i ligjit themelor dhe siguria kombëtare mund të komprometoheshin.

Fatmirësisht, ka disa mbrojtëse kundër stuhive diellore. Më të rëndësishmit janë shtypësat (supresorët) me fuqi në rritje, të cilët në thelb janë versione gjigante të pajisjeve të cilat ne i përdorim në shtëpi për të mbrojtur kompjuterat. Janë nja 5.000 transformatorë të pambrojtur në Amerikën e Veriut; me mbrojtjen e një vlere prej 50 000 $ për çdo shtypës, ne mund të mbronim një rrjet që kushton 250 milionë $.

Më parë këtë vit Dhoma e Përfaqësuesve miratoi një ligj që do të lejojë që në Shtëpinë e Bardhë kërkohen shërbimet për masa mbrojtjeje në vend, pastaj të mbuojë shpenzimet nga konsumatorët. Për fat të keq, projekt-ligji shoqërues në senat nuk përmban asnjë dispozitë të tillë.

Kjo nuk është një kauzë e humbur, edhe pse ligjvënësit ende mund të futin gjuhën e mbrojtjes gjatë konferencës. Nëse ata nuk e bëjnë, nuk mund të ketë vështirësi së shpejti: periudha e ardhshme e aktivitetit të rëndë diellor do të jetë në fund të viti 2012. Duke pasë shkuar të papërgatitur për një fatkeqësi natyrore të kohëve të fundit, ne do të bëjmë një gabim të madh nëse nuk bëhemi gati për të ardhshmen.

-

Lawrence E. Joseph është autor i "Pasojat: Një udhëzues për përgatitje dhe mbijetesë të Apokalipsit 2012"./Elida Buçpapaj

--

August 15, 2010

Los Angeles

DESPITE warnings that New Orleans was unprepared for a severe hit by a hurricane, America was blindsided by Hurricane Katrina, a once-in-a-lifetime storm that made landfall five years ago this month. We are similarly unready for another potential natural disaster: solar storms, bursts of gas on the sun's surface that release tremendous energy pulses.

Occasionally, a large solar storm can rain energy down on the earth, overpowering electrical grids. About once a century, a giant pulse can knock out worldwide power systems for months or even years. It's been 90 years since the last super storm, but scientists say we are on the verge of another period of high solar activity.

This isn't science fiction. Though less frequent than large hurricanes, significant storms have hit earth several times over the last 150 years, most notably in 1859 and 1921. Those occurred before the development of the modern power grid; recovering from a storm that size today would cost up to $2 trillion a year for several years.

Storms don't have to be big to do damage. In March 1989 two smaller solar blasts shut down most of the grid in Quebec, leaving millions of customers without power for nine hours. Another storm, in 2003, caused a blackout in Sweden and fried 14 high-voltage transformers in South Africa.

The South African experience was particularly telling "” the storm was relatively weak, but by damaging transformers it put parts of the country off-line for months. That's because high-voltage transformers, which handle enormous amounts of electricity, are the most sensitive part of a grid; a strong electromagnetic pulse can easily fuse their copper wiring, damaging them beyond repair.

Even worse, transformers are hard to replace. They weigh up to 100 tons, so they can't be easily moved from the factories in Europe and Asia where most of them are made; right now, there's already a three-year waiting list for new ones.

Without aggressive preparation, we run the risk of a disaster magnitudes greater than Hurricane Katrina. Little or no electricity means little or no telecommunications, refrigeration, clean water or fuel. Basic law enforcement and national security could be compromised.

Fortunately, there are several defenses against solar storms. The most important are grid-level surge suppressors, which are essentially giant versions of the devices we use at home to protect computers. There are some 5,000 vulnerable transformers in North America; at $50,000 for each suppressor, we could protect the grid for about $250 million.

Earlier this year the House of Representatives passed a bill that would allow the White House to require utilities to put grid-protection measures in place, then recoup the costs from customers. Unfortunately, the companion bill in the Senate contains no such provision.

It's not a lost cause, though; lawmakers can still insert the grid-protection language during conference. If they don't, there could be trouble soon: the next period of heavy solar activity will be in late 2012. Having gone unprepared for one recent natural disaster, we would make a grave mistake not to get ready for the next.

-

Lawrence E. Joseph is the author of "Aftermath: A Guide to Preparing for and Surviving Apocalypse 2012."