BAJRAM CURRI
(1862 1925)
Në vitin 1862, Bajram Curri ka lé në Gjakovë. Duhet të ketë lé me pushkë në
dorë!
Asht shumë i rij në Lidhjen Shqiptare të Pejës, dhe pikrisht në 1899 fillon
luften per një Shqipni të Lirë dhe të Bashkueme. Asht në Ferizaj...Asht në
Dardani per me hapë shkollat shqipe...Asht perkrahës i Alfabetit Shqip kur miku i
Tij At Gjergj Fishta, e aprovoj até në Kongresin e Manastirit, në 1908, dhe po
atë kohë asht nenkryetar i Klubit "Bashkimi" në Shkup. Asht mik i shtrenjtë i
Imzot Lazer Mjedjes dhe i Abatit të Mirditës Preng Doçi ...Perkrah Kryengritjen
e Malësisë së Madhe të 1911 dhe vendosjen e Flamurit në Deçiq, nga Dedë Gjo'
Luli...Asht në Qafë Morinë kunder turqëve... Perkrah vendimet e Junikut...
Lufton kunder turqëve në Qafë të Prushit... Asht bashkluftarë i Lirisë me Isa
Boletinin, Hasan Prishtinen, Idriz Seferin dhe me kryengritësit hyn në Shkup...
Në 1912 asht në perpjekje per me çlirue edhe Dardaninë, kur Shqipnia u shpall e
Pavarun... Asht kunder vendimeve të Kongresit të Berlinit në 1913, dhe nuk
pajtohet me zgjedhen serbo malazeze...Asht kunder tradhëtarëve të drejtuem
nga Esad Pashë Toptani, dhe lufton kunder tyne në Durrës...në vitin 1914. Asht
antar i mbrojtjes kombëtare të Kosovës në 1918. Proteston në 1919 per bashkimin
kombëtar në Lidhje të Kombeve, dhe kerkon nga Imz. Luigj Bumçi dhe At Gjergj
Fishta nderhymjen e Tyne në atë Lidhje. Asht bashkpuntor besnik i Luigj
Gurakuqit dhe vjen në qytetin e Shkodres, ku pritet me madhështi në kuvendin e
Fretenëve të Gjuhadolit në 1924, si dhe autoritetet e qytetit (prandej edhe u
"harrue" edhe Ky në 100 vjetorin e Pavarsisë Kombtare...). Në Kongresin e
Lushnjes asht antar i Këshillit të Naltë... Asht komandant i forcave t'
armatosuna në qeverinë e Hasan Prishtinës...Asht në Krasniqe dhe perkrah luftat
e Malësorëve të Veriut per Liri. Tue mos u pajtue asnjëherë me tradhëtinë e
Esad Pashës, nuk pranon bashkpunim as me nipin e tij, Ahmet Zogollin...Vendoset
në Malësitë e Gjakovës dhe në Tropojë ka çerdhen e rezistencës per luften e Tij
të vazhdueshme per një Shqipni Demokratike dhe të Bashkueme. Në vitin 1924 jo
vetem perkrah Revolucionin e Qershorit kunder Zogut, por edhe vjenë në Shkoder,
ku takohet me drejtuesit dhe intelektualët e qytetit per me sigurue u
perkrahjen e rezistencës së Tij, në Gjenevë. Nuk pajtohet as me pushtuesit serb
dhe as me veglat e tyne të drejtueme nga Ahmet Zogu në 1925, mbas nenshkrimit
të marrveshjes në Bristol nga Pashiqi Zogolli, në gushtin e vitit 1924.
Bajram Curri nuk pranoi kurrë "dafinat" e tradhëtisë per me sigurue fronin
personal, e këte e tregoi ndaj kujtdo që i premtoi ose kerkoi nga Ai vetem një
pllambë tokë Shqipni.
Aty ku dëgjohej një pushkë per Lirinë e Atdheut, aty ishte Bajram Curri!
Viti 1925 Bajram Currin e gjeti
tek Shpella e Dragobisë, ku me 29 mars 1925...u vra!
Mbrenda muejt pushka e pabesë e Ahmet Zogut, rrëzon dy Atdhetarë...të dy me të
vetët! Vrasja e Luigj Gurakuqit dhe e Bajram Currit, asht "garancia" me të
cilen A. Zogu, siguroi qeverisjen e Shqipnisë per qejfin e të gjithë atyne që
mendonin dhe punonin per pushtimin e saj. Këte e vertetoi vetem
Historia e Shqipnisë dhe e Popullit të robnuem!
Nepermjet të gojës së Luigj Gurakuqit, po i referohem një Poeti edhe Ky i vramë
me 5 Mars 1945, pra plot 20 vjet mbas vrasjes së Atdhetarit Bajram Curri...
KUVÊNDI I DESHMORVET
Poemth Dramatik nga Don Lazer Shantoja
Luigj Gurakuqi:
Po; n' Dragobi
Plakun do t' gjejmë tue kjamun per Shqipëni...
Me t' gjallë ma fjalë nuk kemi: asht kot me pritë:
Pleqt u faruen e s' kan pse plaken t' ritë!
Sot mbasi t' gjallët nuk janë tue luejt per t' gjallë
Lè t' shkojmë na t' vdekunit Shqiperin me njallë!
***
Me fjetë s' kemi ardhun: t' jetë
Gjumi per t' gjallët... Na t' vdeknit duem me u çue
E t' gjallvet do t' u mësojmë si me luftue
Qi sot një vjetë n' at kremte t' onë t' nandorit
Flamur shqiptar mos t' mbetet n' dorë t' trathtorit!
(D.
L. Shantoja, botue "Liria Kombëtare", 28 Nandor 1926)
Melbourne, Mars 2013.