Çfarëdo që të ndodhë në zgjedhjet amerikane dhe në krizën e euros, vjeshta e
vitit 2012 mund të hyjë në histori si një moment i rëndësishëm i shekullit të
21të - një sezon politik që mund edhe të jetë transformues më shumë se trazirat
financiare që filluan me falimentimin e Vëllezërve Lehman katër vjet më parë.
Emërimi i Paul Ryan për biletën republikane do të thotë se votuesit amerikanë
do të ndjehen të detyruar për të bërë një zgjedhje radikale mes dy vizioneve
shumë të ndryshme ndaj qeverisë dhe tregut, në fakt ndaj gjithë strukturës së
politikës dhe ekonomisë në një shtet modern kapitalist. Zgjedhja me të cilën
përballet Evropa në disa muajt e ardhshëm - duke filluar më 12 shtator me
zgjedhjet holandeze dhe me vendimin e gjykatës gjermane për financimet
shpëtuese evropiane - është në disa mënyra edhe më dramatike: Kjo nuk është
vetëm në lidhje me rolin e qeverisë, por për vetë ekzistencën e shtetit-komb.
Por këto vendime vërtet duhet të jenë aq radikale? Është e modës të shpallim se
e ardhmja është një çështje e së zezës dhe e së bardhës: qeveri më të madhe apo
tregje më të lira, pavarësi kombëtare apo një supërshtet Evropian. Por këto
mospajtime ekstreme nuk kanë kuptim. Mësimi i qartë nga kriza e vitit 2008,
ishte që tregjet dhe qeveritë mund edhe të bëjnë gabime katastrofale - e për
këtë arsye mekanizmat e reja të kontrolleve dhe balancave midis politikës e
ekonomisë janë të nevojshme. Mësimi i dytë i dukshëm i krizës ishte se
problemet ekonomike injorojnë kufijtë kombëtarë dhe për këtë arsye mekanizmat
gjithnjë e më komplekse për bashkëpunim ndërkombëtar janë të nevojshme në një
ekonomi të globalizuar.
Duke pasur parasysh rëndësinë historike të vendimeve që do të merren këtë
vjeshtë në të dyja anët e Atlantikut, do të jetë tragjike nëse çështjet komplekse
të tilla si roli i qeverisë ose e ardhmja e Evropës të reduktohen në zgjedhje
të tejthjeshtëzuara mes alternativave të polarizuara.
Në SHBA, emërimi i Ryan ka mbushur tashmë eterin me pretendimet për guximin e
pranimit se shpenzimet qeveritare dhe deficitet janë të paqëndrueshme dhe
kërkojnë shkurtime janë drastike. Por këto pretendime janë në rastin më të mirë
gjysmë të vërteta. Është e vërtetë se shpenzimet e qeverisë amerikane po rriten
pashmangshmërisht dhe se vetëm një pjesë e buxhetit vërtet i kushtohet kësaj
tendence - rritjes eksponenciale të kostove të Medicare. Nuk vjen prej kësaj,
megjithatë, që SHBA është e kërcënuar me falimentimin kombëtar. Dhe edhe në
qoftë falimentimit ishte në horizont, reduktimet radikale në Medicare ose të
drejtat e tjera të qeverisë nuk do të jetë e nevojshme në mënyrë të
pashmangshme për të sjellë deficitin dhe borxhet e qeverisë nën kontroll.
E vërteta është se qeveria amerikane mund të vazhdojë të financojë deficitin
për vitet e ardhshme pa kosto për gjeneratat e ardhshme për shkak se ekonomia
mbetet kaq e dobët sa që Bordi Federal i Rezervaqve mund të shtypë të holla, pa
nxitur inflacionin - dhe sapo ekonomia të fillojë në rritje të fortë të
mjaftueshme për të krijuar inflacion, një pjesë e madhe e deficiteve automatikisht
do të zhduket. Por çfarë do të bëhet për një periudhë afatgjatë, kur deficitet
e tepruara qeveritare me siguri do të shndërrohen në problem? Në këtë pikë,
rritja e paqëndrueshme e Medicare mund të trajtohet në katër mënyra të
ndryshme: nëpërmjet reduktimit të së drejtës së qeverisë për kujdesin
shëndetësor dhe duke e zëvendësuar atë me sigurim privat; duke rritur taksat
për të paguar për shpenzimet mjekësore në rritje; nga forcimi i kontrolleve të
çmimeve në spitalet, mjekët dhe kompanitë farmaceutike; ose duke ulur kostot
rregullatore të zhvillimit të barnave dhe të shkollimit të mjekëve. Kombinime
të ndryshme të këtyre katër qasjeve nuk janë të mundshme vetëm në teori, por
janë duke u zbatuar në praktikë në të gjitha vendet e OECD.
Megjithatë politikanët janë vlerësuar rëndom për "ndershmëri" dhe
"guxim", kur ata në mënyrë të gabuar thonë se vetëm një prej këtyre
opsioneve - privatizon Medicare ose ashpërson rritjen e taksave - është
përgjigja e pashmangshme.
Trill i njëjtë për tejthjeshtëzim (banalizim) mund të shihet në përgjigjen e
Evropës ndaj krizës së euros. Udhëheqësit evropianë tani pothuajse njëzëri
pohojnë se për të shmangur një ndarje prej euros, "nuk ka
alternativë" ndaj vendosjes së rregullave më të forta fiskale të modeluara
në reformat e fundit në kushtetutën gjermane. Votuesve evropiane iu është
ofruar gjithsesi një zgjedhje radikale e tipit Hobson: ose të braktisë
aspiratat evropiane ose të pranojë depresionin afatgjatë ekonomik dhe një
humbje poshtëruese të sovranitetit kombëtar.
Kohët e fundit, megjithatë, politika evropiane duket të jetë në ndryshim. Teksa
përgatiten për zgjedhjet e muajit të ardhshëm, politikanët në Itali, Francë,
Spanjë dhe Greqi, dhe madje disa në Holandë, janë duke pranuar se ka më opsione
pak radikale - dhe më të ndjeshëme - se thjesht pranimi ose refuzimi i
kërkesave shtrënguese të Gjermanisë.
Shumica e udhëheqësve të BE-së tani këmbëngulin se shtrëngimi fiskale do të
punojë vetëm në qoftë se kundërbalancohet me më shumë radikalizim monetar të
lehtësuar nga ana e Bankës Qendrore Evropiane. Edhe më e rëndësishme, liderët
në Francë dhe Itali kanë filluar të pranojnë parimin e bashkimit fiskal dhe
politik, por duke shtuar një kusht vendimtar që deri tani ka qenë humbur nga
debati. Kontrolli kolektiv evropiane mbi politikat kombëtare fiskale, i kërkuar
nga Gjermania, do të jetë i pranueshëm nëse - dhe vetëm nëse - kjo është
balancuar nga përgjegjësia kolektive për barrën e borxhit kombëtar, të cilën
Angela Merkel ka refuzuar deri më tani për ta diskutuar. Kjo qasje më komplekse
dhe e balancuar për integrimin fiskal mund të lejojë euron për të mbijetuar pa
dënuar Evropën me një dekadë depresioni.
Nëse një proces i tillë i nuancuar jetë i pranueshëm për politikën dhe
opinionin gjerma,n kjo mbetet e paqartë, çka është arsyeja pse një konfrontim
mes Gjermanisë dhe vendeve të Mesdheut me siguri pritet në vjeshtë. Në Berlin
si në Uashington, moda për radikalizëm të tejthjeshtëzuar ka marrë hov në të
menduarit si politik dhe ekonomik - një ironi tragjike kur problemet globale
janë qartësisht më komplekse se kurrë më parë.
(Anatole Kaletsky është një gazetar dhe ekonomist me bazë në Mbretërinë e
Bashkuar. Ai ka shkruar që nga viti 1976 për The Economist, Financial Times dhe
The Times e Londrës përpara se të bashkohet me Reuters dhe International Herald
Tribune në vitin 2012.)/Përktheu: Skënder Buçpapaj
--
Reject the politics of oversimplification
Wed, Aug 15 2012
By Anatole Kaletsky
Whatever happens in the U.S. election and the euro crisis, the autumn of 2012
may go down in history as a pivotal moment of the early 21st century - a
political season that may even be more transformational than the financial
upheavals that started with the bankruptcy of Lehman Brothers four years ago.
Paul Ryan's nomination to the Republican ticket means American voters will feel
forced to make a radical choice between two very different visions of the
government and the market, in fact of the whole structure of politics and
economics in a modern capitalist state. The choice facing Europe in the next few months -
starting on September 12 with the Dutch elections and the German court decision
on European bailouts - is in some ways even more dramatic: It is not just about
the role of government, but about the very existence of the nation-state.
But do these decisions really need to be so radical? It is fashionable to
proclaim that the future is a matter of black and white: bigger government or
freer markets, national independence or a European superstate. But these
extreme dichotomies do not make sense. The clearest lesson from the 2008 crisis
was that markets and governments can both make disastrous mistakes - and
therefore that new mechanisms of checks and balances between politics and
economics are required. The second obvious lesson of the crisis was that
economic problems ignore national borders and therefore that ever more complex
mechanisms for international cooperation are needed in a globalized economy.
Given the historic importance of the decisions that have to be made this autumn
on both sides of the Atlantic, it will be tragic if complex issues such as the
role of government or the future of Europe are reduced to oversimplified
choices between polarized alternatives.
In the U.S., the Ryan nomination has already filled the airwaves with claims
about the courage of acknowledging that government spending and deficits are
unsustainable and demand drastic cuts. But these claims are at best
half-truths. It is true that U.S. government spending is rising inexorably and
that only one part of the budget really matters in driving this trend - the
exponential growth of Medicare costs. It does not follow from
this, however, that the U.S. is threatened with national bankruptcy. And even
if bankruptcy were on the horizon, radical reductions in Medicare or other
government entitlements would not be inevitably needed to bring government
deficits and debts under control.
The truth is that the U.S. government can continue to finance deficits for the
next few years at no cost to future generations because the economy remains so
weak that the Federal Reserve Board can print money without fueling inflation -
and once the economy starts growing strongly enough to create inflation, a
large part of the deficits will automatically disappear. But what about the long term, when excessive government
deficits will surely become a problem? At that point, the unsustainable growth
of Medicare spending can be tackled in four different ways: by reducing
eligibility for government healthcare and replacing it with private insurance;
by raising taxes to pay for rising medical costs; by tightening price controls
on hospitals, doctors and pharmaceutical companies; or by lowering the
regulatory costs of drug development and of training doctors. Many different
combinations of these four approaches are not just possible in theory, but are
being applied in practice in all OECD countries.
Yet politicians are habitually praised for "honesty" and
"courage" when they falsely claim that only one of these options -
whether privatizing Medicare or sharply raising taxes - is the inevitable
answer.
The same fad for oversimplification can be seen in Europe's response to the
euro crisis. European leaders now almost unanimously claim that to avoid a
breakup of the euro, "there is no alternative" to abiding by much
tighter fiscal rules modeled on recent reforms in the German constitution.
European voters have therefore been offered a radical Hobson's choice: either
abandon European aspirations or accept long-term economic depression and a
humiliating loss of national sovereignty.
Recently, however, European politics appear to be shifting. As they prepare for
next month's elections, politicians in Italy, France, Spain and Greece, and
even some in the Netherlands, are recognizing that there are less radical - and
more sensible - options than simply accepting or rejecting Germany's austerity
demands.
Most EU leaders now insist that fiscal tightening will only work if
counterbalanced by much more radical monetary easing by the European Central
Bank. Even more important, leaders in France and Italy are starting to accept
the principle of fiscal and political union, but adding a crucial condition
that has so far been missing from the debate. Collective European control over
national fiscal policies, as demanded by Germany, will be acceptable if - and
only if - it is balanced by collective responsibility for national debt
burdens, which Angela Merkel has thus far refused to discuss. This more complex
and balanced approach to fiscal integration could allow the euro to survive
without condemning Europe to a decade of depression.
Whether such a nuanced approach will be acceptable to German political and
public opinion remains unclear, which is why a confrontation between Germany
and the Mediterranean countries probably lies ahead in the autumn. In Berlin as
in Washington, the fashion for oversimplified radicalism has taken hold in both
economic and political thinking - a tragic irony when global problems are
clearly more complex than ever before.
(Anatole Kaletsky is a journalist and economist based in the United Kingdom. He
has written since 1976 for The Economist, The Financial Times and The Times of
London before joining Reuters and The International Herald Tribune in 2012.)