VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - ZAGANJORI, RAST RISOR E VLEROR

Nga RAMIZ LUSHAJ

Vetëm pas 100 vitesh, që nga themeluesi i shtetit modern shqiptar, gjeniu vizionar, Ismail Qemal Bej Vlora (1912-1914) presim të dytin rast rishtar të mundësisë për ardhjen në krye të shtetit të një juristi, prof. dr. Xhezair Zaganjori, tash një dekadë anëtar i Gjykatës Kushtetuese (2003-2012), të cilit politikisht nuk iu dha i fortkërkuari "konsensus" nga e majta opozitare në raundin e parë të votimit të tejkaluar, ndonëse nuk patën argumente ballas e kandidat rival si liderin e tyre historik prof. dr. Fatos Nano, "i vet-shpallur" në këtë garë lobuese e vorbulluese.

Disi befasues ky fakt pasi Zaganjori si personalitet i botës akademike e përvijon traditen presidenciale shqiptare të tre dekadave të fundit të mirëpasjes kryetar shteti me tituj e grada shkencore "prof. dr." në fusha të ndryshme si Sali Berisha, Rexhep Meidani e Bamir Topi, siç i kanë edhe shtetet e gadishullit ballkanik si Maqedonia prof. i shkencave politike, Greqia e Sllovenia dr. të Drejtës Ndërkombëtare, Turqia dr. i shkencave ekonomike. I pari president me diplomë universitare shqiptare ishte Prof. Dr. Sali Berisha (1992-1997) tue vijnue njëtrajtësisht edhe me të tjetër deri te kandidati i sotëm i maxhorancës, Prof. Dr. Xhezair Zaganjori, duke mos ndodh si në Serbi që presidenti aktual, çetniku Nikoliç nga një "mbikëqyrës varrezash" arrin e merr master të dyshimtë në një universitet privat, siç pohojnë opozita serbe e gazetat "Blic" e"Kurir" të Serbisë.

Ky konsensus "tryezë apo tezgë"(!) për kandidaturën presidenciale të mazhorancës pritet të arrihet me ujdi politike në Kuvendin e Shqipërisë, që në legjislaturen paraardhëse (2005-2009) kishte 42 deputetë me tituj e grada shkencore (13 prof. dr., 1 prof. asoc. dr., 10 dr., 11 master, 4 kandidat/master e 1 magjistër), kurse në këtë legjislaturën e fundit (2009-2013) ka rritje të numrit të deputetëve me mastër e rënie deri në 9 të prof. dr., po luhamat e nivelit shkencor të Parlamentit nuk duhet të sakrifikojnë politikisht një kryetar të pritshëm shteti si prof. dr. Zaganjori.

20 vjet më para, katër organizma ndërkombëtare me seli në Bruksel, Strasburg e Vjenë, shfaqën befasi teksa në listen me 250 deputetë të Parlamentit të parë shumëpartiak (1991-1992) kqyren se veç 10 prej tyre ishin juristë, biles ndonjëri nënpyeti me kulturë në tel në Kuvendin e Shqipërisë nëse kemi të bëjmë me ndonjë "gabim teknik". Po jo. Shumica e atij kuvendi përbëhej nga 62 agronomë, 57 inxhinierë, 37 mësues etj. Tevona, në legjislaturen paraardhëse (2005-2009) ky numër arriti në 18 juristë (nga të cilët vetëm 5 prej tyre e kanë të kryer fakultetin direkt, pasi të tjerët e kanë mbaruar atë part-time si shkollë të dytë). Vetëm parlamenti i fundit (2009-2013) i ka prurje 27 juristë e avokatë, çka përkon edhe me përqindjen e disa parlamenteve europiane në vitet e fundit si Bullgaria me 240 deputetë ka 51 juristë e politologë, Gjermania me 650 deputetë ka 115 juristë, Italia me 650 deputetë ka 86 avokatë, ndërkohë që parlamente në Vendet Skandinave, Kongresi Amerikan e Parlamenti Australian kanë 40-55 për qind juristë.

Kjo rritje numrit të juristëve në Parlament duhet të reflektohet edhe te kreu i shtetit, si te kandidatura e Zaganjorit, pasi kjo është edhe një prirje ballkanike, pasi shtete si Sllovenia, Kroacia, Greqia, Mali i Zi e Kosova i kanë juristë presidentët e tyre.

Për ma tepër prof. dr. Xhezair Zaganjori është lektor i së Drejtës Ndërkombëtare Publike, i së Drejtës Europiane dhe i të Drejtave të Njeriut në Fakultetin e Drejtësisë të Universitetit të Tiranës, në Shkollën e Magjistraturës dhe në Shkollën e Studimeve Europiane. Kjo po vjen si një kërkesë e kohës për rajonin e Ballkanit: presidenti Papulias i Greqisë dhe D. Turk i Sllovenisë janë doktor të shkencave në të Drejtën Ndërkombëtare (në atë private e atë penale); Josipoviç i Kroacisë ish pedagog i të Drejtës Ndërkombëtare Penale, Vujanoviç i Malit të Zi ishte gjykatës e avokat, i angazhuar edhe me të Drejtën Ndërkombëtare. Njejtësisht edhe presidenti i Turqisë, dr. shk. Ekonomike është lector në menaxhimin ndërkombëtar.

Desha të them se tashmë Shqipëria ka tejkaluar edhe rastin e gjeneralit 73 vjeçar Alfred Moisiut, djalë i ish-Komandantit të Luftës Partizane, Gjeneral Spiro Moisiu, u zgjodh President i Republikës (2002-2007), siç ndodhi sivjet në Bosnje-Hercegovinë, ku Bakir Izetbegoviç, djali 55 vjeçar i ish-presidentit legjendar Alija Izetbegoviç, u zgjodh më 10 mars 2012 president i radhës i këtij shteti federal.

Në vendet ballkanike, përveç Serbisë, Rumanisë, Malit të Zi e ndonjë tjetër presidentët kanë qënë edhe pedagog si në rastin e Zaganjorit në tre institucione arsimore (pas)universitare. Njëherash përben rast analog edhe aktivizimi i tij nga organizma ndërkombtare si OSBE, çka vihet re te pjesa më e madhe e presidentëve ballkanik.

Kandidati për president, prof. dr. Xhezair Zaganjori është i vetmi në të gjitha shtetet e Ballkanit që ka shërbyer si diplomat, ambasador i Shqipërisë në Gjermani (1992-1997) çka përben një tregues të veçantë risor e vleror dhe një arsye më shumë për të marrë konsensus sa më të gjërë e një votë plebishitare në raundin e dytë të votimit në Parlament më 4 qershor 2012.

Ramiz LUSHAJ

Drejtor ekzekutiv i Qëndres Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike