VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - TRASHËGIMIA E MIQËSISË SË MILAN SHUFLAIT MES KROATËVE DHE SHQIPTARËVENga JELICA KRISTO

Ekzistojnë shumë lidhje miqësie të vërteta mes popullit kroat dhe shqiptar. Milan Shuflai është prej më inspiruesve dhe më të qëndrueshme. Shuflai ishte një patriot kroat, politikan, historian me prirje prej shkencëtari dhe një mik i madh i kombit shqiptar. Ai ishte i guximshëm dhe i patrembur. Për shkak të bindjeve të tij, ai ishte gati të paguante çmimin më të shtrenjtë. Për shkak të patriotizmit të tij pasionant gjatë shtetit të parë jugosllav Mbretëria e serbëve, kroatëve dhe sllovenëve, e cila u themelua në 1918 Shuflai u persekutua dhe u dënua me 3.5 vjet burgim.

Aristokrat i lindur, Shuflai lindi në Lepoglavë, Kroaci, më 9 nëntor 1879. Ishte me fat sepse lindi në një familje e cila kishte mundësi t'i ofronte atij edukimin e duhur, duke ushqyer talentet e tij. Ai studioi histori dhe filologji klasike në Universitetin e Zagrebit, ishte një poliglot i vërtetë, ishte padyshim një gjeni i linguistikës. Ai zotëronte shumë gjuhë të huaja, natyrisht përfshirë dhe shqipen. Mori gradën Doktor (Phd) në këtë universitet, duke u specializuar më tej në Vjenë dhe Budapest në historinë e Ballkanit. Fokusi i kërkimeve të tij shkencore ishte në historinë mesjetare të Kroacisë dhe historinë e popullit shqiptar.

Përveç dashurisë së tij të palëkundur për atdheun dhe popullin e tij, ai ishte mjaft i apasionuar me shqiptarët dhe në hulumtimet në historinë e Shqipërisë. Kontributi i Shuflait në Albanologji mbetet një nga trashëgimitë më inspiruese dhe një dëshmi origjinale për miqësinë mes popullit kroat dhe atij shqiptar.

Së bashku me Ludvig fon Taloci dhe Konstantin Jireçek, Shuflai botoi dy volume të së ashtuquajturës "Codex albanicus", koleksion arkivor i quajtur "Akte dhe Çështje Diplomatike, një ilustrim i Mesjetës në Shqipëri". Volumi i parë u botua ne Vjenë në 1913 dhe i dyti në 1918. Të dyja volumet mbulojnë periudhën nga 3441406.
Në 1916 Shuflai botoi "Biologjia e pemës gjenetike të shqiptarëve" dhe "Gjendja kishtare në Shqipërinë para-osmane".

Në 1924 ai botoi dy libra rreth historisë së Shqipërisë "Historia e veriut të Shqipërisë" dhe "Qytetet dhe kështjellat e Shqipërisë gjatë mesjetës".

Një vit më vonë, në 1925 ai botoi "Serbët dhe Shqiptarët: Simbioza e tyre gjatë mesjetës".

Pasi që, qeveria shqiptare dhe Akademia e Shkencave në Vjenë kontraktuan Milan Shuflain për të shkruar vëllimin e tretë të "Codex albanicus", atij filluan t'i vinin kërcënime nga qarqet e Serbisë së Madhe për shkak të përkushtimit të tij në hulumtimet mbi historinë e Shqipërisë. Duke i nënvleftësuar kërcënimet, ai udhëtoi në 1931 drejt Shqipërisë për të firmosur një kontratë me qeverinë shqiptare për të shkruar "Acta Albaniae".

Nën mbrojtjen e Monarkisë Jugosllave, qarqet e Serbisë së Madhe vendosën të vepronin në mënyrë që ta ndalonin atë në hulumtimet e mëtejshme në historinë e Shqipërisë.

Sapo u kthye nga Shqipëria, ai u sulmua egërsisht më 18 shkurt 1931 nga radikalët serbë, të cilët i zunë pritë në Zagreb, pranë pragut të derës duke i çarë kafkën me çekiç. Pastaj agresorët hynë në apartamentin e Shuflait dhe vodhën dorëshkrimin e vëllimit të tretë të "Codex albanicus". Shuflai vdiq një ditë më pas, më 19 shkurt 1931. Autoritetet madje refuzuan të hetonin vrasjen.

Komuniteti shkencor ndërkombëtar u trondit nga lajmi i vrasjes së Milan Shuflait. Albert Ainshtain dhe Hainrih Man apeluan te Liga Ndërkombëtare e të Drejtave të Njeriut dhe komunitetit ndërkombëtar shkencor dhe kulturor, duke protestuar kundër vrasjes së Milan Shuflait. Më 6 maj 1931, apeli i tyre u botua në faqen e parë të "Nju York Tajms", duke akuzuar drejtpërdrejtë mbretin jugosllav Aleksandri i Parë për përfshirje në vrasje.
Guximi intelektual i Shuflait, dinjiteti dhe kurajo e tij njerëzore ishin të admirueshme, madje edhe sot janë frymëzuese. Ai ishte njeri i shquar dhe dijetar.

Për kontributin e tij të vyer në afirmimin e popullit shqiptar në spektrin historik dhe letrar, në 2002 Milan Shuflait iu akordua nga Qeveria shqiptare çmimi prestigjioz "Naim Frashëri i Artë" gjatë konferencës shkencore "Shuflai dhe Shqiptarët" për veprën dhe kontributin e tij në studimet shqiptare mbajtur në Tiranë. Atij i atribuohet madje edhe zbulimi i Statutit të Drishtit, që daton prej 1460 te një librashitës rruge në Vjenë.
Ai ishte i talentuar edhe si shkrimtar. Në 1920, nën pseudonimin Alba Limi, ai botoi një novelë historike të titulluar "Kostandin Balsha (1392-1402)", një dëshmi tjetër e njohjes së thellë të popullit, traditave dhe historisë shqiptare.

Në përsosmërinë e tij të jashtëzakonshme intelektuale, Shuflai vërtetoi se ishte edhe vizionar përkatësisht në novelën e parë fantashkencore kroate "Në paqësor, viti 2255", u botua në 1924 nën pseudonimin e Eamon O'leigh. Për shkak të kësaj novele, ai konsiderohet si themeluesi i letërsisë fantashkencore kroate. Në këtë novelë ai parashikon Luftën e Dytë Botërore, rritjen e temperaturave globale, ndryshimet klimaterike, shpërthimin e feminizmit, shtimin e drogërave dhe varësisë ndaj stimulantëve, vegjetarianizmi, OMGJ-të etj.

Është e nevojshme dhe për t'u vlerësuar çdo përpjekje për ruajtjen në memorie të jetës dhe veprës së Milan Shuflait, duke na kujtuar rëndësinë e respektit ndaj njëri-tjetrin dhe për t'u kujtuar vendeve të rajonit promovimin e respektit reciprok dhe miqësisë mes njerëzve.

* Këshilltare, ambasada e Republikës së Kroacisë në Republikën e Shqipërisë