Sot, në ditën botërore për të drejtat e grave, studiuesit vërejnë se
pjesëmarrja e grave shqiptare në institucionet vendim-marrëse është formale,
simbolike dhe krejt e pamjaftueshme.
Studimet e fundit kanë vërejtur se qytetarët shqiptarë i votojnë masivisht
gratë kandidate, por partitë politike nuk kanë besim tek gratë dhe shumë pak
prej tyre arrijne të kandidohen.
Veprimtaret e kësaj fushe mendojnë se gratë e arsimuara shqiptare nuk duhet të
presin që burrat t'u hapin rrugën, por të jenë vetë me aktive në konkurrime
politike dhe institucionale, për të arritur një status më të lartë në shoqëri.
Të drejtat e grave dhe përfaqësimi i tyre janë kthyer në qendër të vëmendjes
tani që po afrohen zgjedhjet parlamentare. Deputetet gra zënë vetëm 16 për qind
të parlamentit, po aq edhe këshillat bashkiake. Përfaqësimi i grave në rang
kombëtar është jashtëzakonisht i ulët, madje vlerësohet i papërfillshëm, as 2
për qind, kur me ligj duhet të ishte afro 30 për qind. Ligji që kërkon të
vendoset një grua në tre kandidatë është një tjetër ligj i pazbatuar në
Shqipëri. Rrjeti i grave për barazi në vendim-marrje sapo ka bërë një studim
sipas të cilit, ligji i miratuar për barazinë gjinore dhe konventat
ndërkombëtare mbeten pa zbatuar.
Drejtuesja e këtij rrjeti, Edlira Çepani, thotë që studimi zbuloi se forumet e
grave dhe të rinjve mbështeten nga partitë vetëm gjatë fushatave; ato thirren
për fushata, por bllokohen për kandidime. Edhe kur kandidohen ato nuk
mbështeten sa duhet nga strukturat dhe financimet partiake dhe shumë punë i
bëjnë me vullnetarë. Por studimi nxorri që votuesit i mbështesin kandidatet
gra.
Ky studim dhe vëzhgime të tjera tregojnë se, krejt ndryshe nga ç'duket në pamje
të parë, një grua e ka shumë më të vështirë për të hyrë në politikë dhe për të
ngjitur në karrierë institucionale. Sipas tyre, shoqëria dhe gratë kanë nevojë
jetike për shanse të barabarta që të hyjnë në politikë dhe të sigurohet një
përfaqësim gjinor i balancuar në të gjitha institucionet vendim-marrëse, si
shenjë e maturimit të demokracisë partiake dhe shtetërore.
Profesoresha e njohur e drejtësisë, Aurela Anastasi, thotë se pabarazia gjinore
është shkelje e rëndë e të drejtave të njeriut dhe sjell probleme të rënda si
dhuna me bazë gjinore. Sipas saj, gratë duhet së pari të zgjidhen sa më shumë
në pushtetin vendor dhe më pas në parlament, për të ndryshuar politikat sociale
dhe për të thënë fjalën dhe provat e tyre në mirëqeverisjen e vendit.
Veprimtaret e kësaj çështjeve sociale pohojnë se pabarazia e femrave me
meshkujt në shoqërinë shqiptare ka një histori të gjatë. Shembujt nga kjo
histori tregojnë se askush nuk do t'u hapë rrugën që të ecin përpara, ndaj ato
duhet të ngrejnë vetëvlerësimin dhe vetëpërfaqësimin e tyre. Drejtuesja e
Grupit për të Drejtat e Njeriut, Elsa Ballauri, thotë se gruaja si individ ecën
shumë mirë, është e shkolluar dhe e kulturuar. Prandaj asaj i nevojitet
angazhimi si protagoniste. Sipas saj, janë të pamjaftueshme fjalimet e rralla
të disa deputeteve në parlament, të cilat fshehin nevojën e madhe që kanë gratë
për më shumë pjesëmarrje në institucionet politike dhe vendimarrëse. Shqipëria
thotë ajo, nuk ka lëvizje feministe, me synime, modele, dhe veprime të qarta,
por hapat këtu janë spontane dhe ndryshimet janë shumë të vogla dhe të
pamjaftueshme në krahasim me kohën prej 2 dekadash.
Në parlamentin e parë pluralist në 1991 kishte vetëm 4 për qind deputete vajza
dhe gra. Ndërsa sot pas gjashtë palë zgjedhjesh nw demokraci ato kanë vetëm 16
për qind të votave, që është sa gjysma e deputeteve në vitet 1970-1990 të
shekullit të kaluar. Ndërsa në pushtetin vendor përfaqësimi i femrave shkon sa
vjen e më poshtë. Sociologët mendojnë se gratë janë të papërfaqësuara në
institucionet politike vendimmarrëse, sepse ato ende paragjykohen për aftësitë
drejtuese. Sipas tyre, përfaqësimi i grave në parlament duhet të jetë mbi 50
për qind, që ato të tregojnë realisht peshën dhe rolin e tyre në shoqërinë
shqiptare.
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
