HISTORIA PELLAZGO-ILIRE DUHET PARË ME SY PROMOVIMI, JO PËRFITIMI Nga ARTUR VREKAJ
E Enjte, 07.18.2013, 05:21pm (GMT+1)
Në
qytetin e Helenit kishte qetësi edhe pse fluksi i turistëve është më i
madh gjatë verës. Si edhe mesdita e lodhur e 5 korrikut 2013 nga vapa.
Përshëndeta një grup norvegjezësh që ndiqnin me vëmëndje një cicerone që
u shpjegonte detajet e ndërtimit të Amfiteatrit të Butrintit përpara
skenës që ishte shndërruar në pellg të me ujë të qelbët. Si nuk jut ha
dora dikujt të vinte një pompë fill pas ditës me shi apo të bënin një
drenazh?U ndjeva keq që shihja këta të huaj që çuditeshin për këtë
moskujdesje të autoriteteve shqiptare që e kanë nën mbikqyrje, sepse ne
mburremi që e kemi Park Kombëtar me histori të lashtë pellazge sa edhe
ardhja e mërgimtarëve me Helenin në krye, në periudhën dhjetëvjeçare të
Luftës së Trojës.
Tek Amfiteatri, sheshi ose skena ishte mbushur me
ujë të llumur nga erërat që hidhnin rërë më shumë nga ambjenti rreth e
rreth. Aty më tej ishin hedhur pa sistemim një pirg dërrasash për të
ngritur dysheme për një veprimtari që do fillonte këto ditë. Edhe më
tej, në themele dhomash kuadratike kishte ujë të pistë. Parë me syrin e
një të huaji këto pamje linin mbresa jo të mira. Parë me syrin e një
historiani të Antikitetit alarmi është ende në veprim. A dëgjon kush?
Akademia e Shkencave të Shqipërisë, Instituti i Monumenteve,
Albanologët, Presidenti, Qeveria, Bashkia e Sarandës a Ksamilit a kushdo
që mund të kujtohet se Butrinti është vlerë kombëtare sa edhe botërore!Ujë
të pijshëm nuk kishte përveçse në një frigorifer brenda Parkut. Por nuk
kishte ujë për tu freskuar në vendpushime që u ishin grisur rrjetat e
maskimit që përdoreshin për hije mbi çati. Koshat e plehrave ishin prej
druri, por të vjetër, e të dobët. Edhe shenjat e rrugëve në qytetin e
Helenit nuk ishin të qarta, me shkëlqim, po me ca shigjeta të vogla në
dërrasa druri. Dhomat e tualetit nuk funksiononin, sepse nuk kishte ujë
edhe pse Liqeni i Butrintit akoma nuk ishte tharë.
Pyeta rojen e
hyrjes dhe u ndjeva më keq kur më tha se e paguanin 150 dollarë në muaj
edhe këto kish dy muaj pa i marrë! U bëftë më mirë,- i thashë! Si mund
të ruash me qytetari një pasuri kombëtare dhe botërore kur nuk paguhesh
në kohë?
Hajde zullum, hajde! Shteti, institucionet, tenderat për firma e sigurimiit të objektit etj...Turp! Dhe duket sheshit.
Ne
shqiptarët kemi histori po i trëmbim të huajt me mënyrën se si
kujdesemi për vendet me histori siç është edhe qyteti i Helenit! Heleni
dhe Çezari bënë me shumë për këtë qytet-kështjellë aq sa gjurmët janë
aty të përjetshme. Ky qytet është Troja e Parë e Shqipërisë! Është toka e
atdhedashurisë. Këtu filloi mbretërimi i Ri i shënjtëruar me ritet e
Dodonës që ishte kryeqendra fetare e vendasve në tokën e Mollosëve që e
kishte zili edhe Athina!Vërtet duhen para për ta mirëmbajtur Parkun
Kombëtar të Butrintit, por edhe njerëzit që janë në administrim të tij
duhet të kuptojnë se të kujdesesh për qytetin e Helenit është më shumë
promovim i historisë pellazgo-ilire se sa biznes për ruajtje dhe
mirëmbajtje. Duket se shqiptarët shohin paranë ose fitimin edhe para
vlerave historike të antikitetit. Po askush nuk e vret mendjen të
sjellë më shumë veprimtari në Butrint. Të sjellë shëtitje me skaf në
Liqenin e Butrintit. Po edhe një çift i ri mund të vijë e të bëjë një
video a foto ditën e dasmës, ashtu sikundër pozonin Heleni dhe
Andromaka. Pra, ka mundësi po duhen gjetur njerëzit që e kanë pasion
historinë e antikitetit tonë.Të shfaqen filma të rinj tek Amfiteatri. Të
sjellë ekspozita edhe nga jashtë! Të ketë një kafene brenda parkut. Të
ketë gjithçka të mirë që të gjenerojë dhe kontribute financiare për ta
mirëmbajtur e zbuluar më shumë se çfarë fsheh akoma ky qytet? Akoma
më shumë të ketë promovime edhe në botën akademike perëndimore apo edhe
në auditorët e universiteteve më me zë për të promovuar këtë thesar të
histories dhe kulturës sonë kombëtare.
Kujt nga shqiptarëve i ka rënë
rasti të vejë në Bermuda mbetet pa mend! Vërtet! Dhe mendo Bermuda nuk i
afrohet kurrë Butrintit për nga historia! Atje në atë territor ishujsh
ka një kulturë perëndimore që të ngjit ta vizitosh edhe kalanë që nuk ka
bërë luftë. Ka një Muze Kombëtar që është dinjitoz për nga paraqitja,
por jo me aq pasuri muzeale sa ka Butrinti! Ka një terren të pastër e të
mirëmbajtur, sepse në Bermuda ankorohen vetëm me dy anije të mëdha me
mbi 7 mijë turistë për çdo javë. Plus mijërat që vijnë me pushime.
Duhet
vërtet edhe njëfarë asistence teknike nëse u mungon shqiptarëve se si
duhet të administrojnë vlera të tilla. Të shkëmbejnë edhe experience me
botën, pse jo?Të rritësh interesin për ta vizituar Butrintin duhet
të mendosh se ke të bësh me një vlerë që do të rishfaqet përditë. Sepse
është edhe vlerë botërore dhe për më shumë tregime të vërteta të
historisë dhe kulturës që ne bartim sot në Shqipëri apo edhe krijojmë në
vazhdimësi duke parë edhe aspektin e historisë së rrënjëve tona
pellazge. Por, duke u treguar të zhvatur dhe indiferentë edhe bota
akademike apo turistët e thjeshtë do të na lënë mënjanë.
Unë do të
shkoj prapë në Butrint. Se jam shqiptar. Por ndihem keq, kur bota
vende-vende, nuk ka më shumë thesare se ne për nga historia, por di si
ti ruajë e mirëmbajë dhe tregojë me kulturë edhe atë pak histori që ka.Një
Park Kombëtar si Butrinti, i mirëmbajtur do të sjellë patjetër edhe një
qytetërim më të mirë të zonës duke e pasuruar me shërbime cilësore.
Pra, edhe jeta e banorëve do të jetë më e begatë. Po kujt t'ja rithuash
këtë?
ARTUR VREKAJ
|