VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - RRËNIMI EGJIPTIANNga ROGER COHEN, New York Times

LONDËR - Nga gjithë pritshmëritë e Pranverës Arabe - për shtetarinë dhe ndërmjetësimin në jetën e popujve të nënshtruar gjatë në servilizëm dhe poshtërim - ndoshta më e madhja ishte ideja se rajoni mund t'i shpëtojë grackës paralizuese politike që ofronin diktatura e mbështetur nga Perëndimi apo islamizmi radikal si alternativa e saj e vetme.

Për dekada të tëra, që nga Revolucioni Iranian i vitit 1979, Lindja e Mesme ka qenë kapur në këtë ngërç paralizues. Të gjithë burrat e fuqishëm të rrëzuar, nga Hosni Mubarak në Egjipt tek Zine el-Abidine Ben Ali në Tunizi, ngulmohej se vetëm ata qëndruan në mes të kombeve të tyre dhe zëvendësuesve xhihadiste. Kjo ishte monedha e argumentit të tyre në Perëndim. Nga Uashingtoni në Paris, kjo pati funksionuar. Paraja dhe mbështetja vërshuan.

Në fakt, sigurisht, këto shoqëri represive arabe - kaq ilustrative të hipokrizisë Perëndimore në strukturat e tyre të pushtetit, kaq mbytëse për shpresën e të rinjve, kaq të ndërthurura me nepotizmin dhe favorizimin e miqve, kaq larg nga një modernitet shkëlqimtar - iu ngjanin më shumë fabrikave për Islamin militant sesa vija sulmi kundër tij.

Kur vendi i vetëm për t'u mbledhur është xhamia, kur perëndimorët "laikë" mbështetën diktaturën dhe kur "zgjedhjet" sollën për një farsë të manipuluar, ngushëllimi i shkakut islamik u rrite. Ishte gjëja më e lehtë që Al-Kaeda të lulëzonte në inkubatorin e despotizmit arab, apo që Mohamed Atta, një udhëheqës i sulmit 9/11, të dilte nga Egjipti i Mubarakut.

Në Sheshin Tahrir në vitin 2011, në kohën e kryengritjes, asgjë nuk ishte më frymëzuese sesa të shikoje liberalët e uesternizuara egjiptianë dhe Vëllazërinë Myslimane të bëjnë kauzë të përbashkët në idenë e shtetarisë, bazuar në të drejtat e barabarta për të gjithë. Këtu, dukej, qëndronte mundësia - sado e brishtë - që një shoqërinë arabe sa më e gjerë t'iu etiketave të mashtruesve laike dhe orientimeve islamike dhe kështu të hapte mundësinë e një shoqërie përfshirëse dhe përfaqësuese.

Kjo nuk do të ndodhte - dhe ky dështim do të ketë pasoja shkatërruese, brenda dhe jashtë Egjiptit. Zemërimi islamik është ushqyer dhe perceptimi i hipokrizisë perëndimore është përforcuar në momentin kur rrugët për të dalë nga ky qorrsokak u dukën të mundshme.

Në fakt ndarjet e dhunshme të ushqyera gjatë dekadave nën Mubarakun - liberalët perëndimorë kundër islamikëve të prapambetur - u dëshmuan të pakapërcyeshme. Deri muajin e kaluar, vetëm një vit pas zgjedhjeve të para të lira të vendit që sollën Mohamed Morsin e Vëllazërisë në pushtet me 51.7 për qind të votave, miliona liberalë të denjë egjiptian dolën zhurmshëm në rrugë duke iu bërë thirrje ushtarakëve ta rrëzonin atë. Ushtria u obliguar që më 3 korrik të kryente grushtin e shtetit që nuk do të mbajë emrin e saj.

Tani sauditët mbështetin udhëheqësin ushtarak të Egjiptit, Gjeneralin Abdul-Fatah el-Sisi, kundër "terroristëve" të cilët (ai insiston) e përbëjnë Vëllazërinë, dhe ka median e sapo nënshtruara prejt tij që i bën jehonë këtij refreni. Më shumë se 1000 Egjiptianët janë vrarë. Flitet për ndalimin e Vëllazërisë; sigurisht pjesëmarrjen e saj në çdo zgjedhje në të ardhmen është e pamundur të imagjinohet. Në mungesë të saj nuk asnjë votë nuk do të ketë kuptim. Demokracia egjiptiane ka lindur e vdekur.
Larg së kapërcyeri ndarjet e shoqërisë ku jetojnë rreth 25 për qind e arabëve të botës, zhvillimet e dy viteve e gjysmë të kaluara i kanë ashpërsuar ato. Spiralja e polarizuar e Egjiptit, evidente në sulmet islamike mbi kishat Koptike të krishtera dhe vrasja e të paktën dymbëdhjetë policëve në Sinai, duket e pandalshme.

Për Shtetet e Bashkuara dhe Evropë, kjo përbën një dështim kolosal strategjik. Asgjë - dhe sigurisht jo rezultati në Afganistan apo Irak - nuk ishte më e rëndësishme se sa hyrja e Egjiptit në rrugën e duhur. Presidenti Obama, i cili filloi presidencën e tij me një përpjekje për të ndërtuar ura me botën arabe dhe myslimane përmes një fjalimi në Kajro, ka parë dështimin e tij më të madh pikërisht në atë qytet. Egjipti Post-Tahrir Egjipt tani qëndron si një monument i rënies së ndikimit të Amerikës në botë, madje edhe në një komb pranues të 1.5 miliard dollarëve ndihmë vjetore.

E gjithë ajo para amerikane e përkthyer në paaftësinë për të frenuar një ushtri kryesisht të stërvitur nga amerikanët (duke përfshirë Gjeneral Sisin). Është përkthyer në aftësinë e vogël për të bindur Morsin të dalë përtej Vëllazërisë dhe të mos nxitë trazirat nëpërmjet një kushtetute përçarëse.

Administrata Obama është dukur mëdyshëse dhe e lëkundur, duke lakuar nga mbështetja për Morsin tek pranimi i përmbysjes së tij. Momenti kritik erdhi para grushtit të shtetit të 3 korrikut ("një ndryshim i dhunshëm ose i paligjshme në qeveri", sipas Oxford English Dictionary). Një ndërhyrje ushtarake ishte pothuajse e sigurtë për të përfunduar keq. Ajo ishte një precedent i tmerrshëm. Por Sekretari i Shtetit John Kerry ofroi pikëpamjen se ushtria ishte duke "rivendosur demokracinë".

Po aq keq, Obama e tha këtë: "Ndërsa Mohamed Morsi u zgjodh president në zgjedhjet demokratike, qeveria e tij nuk ishte gjithëpërfshirëse dhe nuk respektoi pikëpamjet e të gjithë egjiptasve". Këto janë fjalë të rrezikshme nga një president amerikan. Ato duket se ia heq rëndësinë e votës së lirë dhe të ndershme.

Çka tani? Një reagim përulës do të jetë prerja e ndihmës ushtarake amerikane. Kjo, megjithatë, vetëm do të rrisë mundësinë e kaosi brendshëm dhe rajonal. Ajo është joshëse, duke pasur parasysh sulmin e pafalshme e ushtrisë egjiptian mbi qytetarët e saj, por duhet të rezistuar. Mësimi i vërtetë në Egjipt është pakësuar fuqinë e Amerikës nën një president lëkundja e të cilit pasqyron hezitim se shumica e amerikanëve, pas një dekade të ndërhyrjeve. Çmimi Egjipti do të paguajnë vetëm sapo ka filluar për të llogaritur./Përktheu: SKËNDER BUÇPAPAJ
--
August 19, 2013
The Egyptian Debacle
By ROGER COHEN

LONDON "” Of all the promise of the Arab Spring "” for citizenship and agency in the lives of peoples long subjected to servility and humiliation "” perhaps the greatest was the idea that the region could escape the paralyzing political trap that offered Western-backed dictatorship or radical Islamism as its only alternatives.

For decades, since the Iranian Revolution of 1979, the Middle East has been caught in this crippling vise. All the ousted strongmen, from Hosni Mubarak in Egypt to Tunisia's Zine el-Abidine Ben Ali, were insistent that only they stood between their nations and jihadist takeover. This was the currency of their argument to the West. From Washington to Paris, the appeal worked. Money and backing flowed.

In fact, of course, these repressive Arab societies "” so illustrative of Western hypocrisy in their power structures, so deadening to the hopes of the young, so shot through with nepotism and cronyism, so distant from a glimpsed modernity "” resembled factories for militant Islam rather than bulwarks against it.

When the only place to gather is the mosque, when "secular" equals Western-backed dictatorship and when "elections" amount to a rigged farce, the consolation of the Islamist cause grows. It was not for nothing that Al-Qaeda flourished in the incubator of Arab despotisms, nor that Mohamed Atta, a leader of the 9/11 attack, issued from Mubarak's Egypt.

In Tahrir Square in 2011, at the time of the uprising, nothing was more uplifting than seeing Westernized Egyptian liberals and the Muslim Brotherhood make common cause in the idea of citizenship based on equal rights for all. Here, it seemed, lay the possibility "” however fragile "” for the largest Arab society to escape the tired, deceptive secular and Islamist labels and so open up the possibility of a representative and inclusive society.

It was not to be "” and this failure will have devastating consequences, inside and outside Egypt. Islamist ire has been fed and the perception of Western hypocrisy reinforced at the very moment when ways out of this impasse appeared possible.

In fact the violent splits nurtured over decades under Mubarak "” Westernized liberals against backward Islamists "” proved insurmountable. By last month, just a year after the nation's first free election brought the Brotherhood's Mohamed Morsi to power with 51.7 percent of the vote, millions of decent Egyptian liberals were roaring in the streets for the military to oust him. The army obliged in the July 3 coup that will not speak its name.

Now the Saudi-backed Gen. Abdul-Fattah el-Sisi, Egypt's military leader, rails against "the terrorists" who (he insists) constitute the Brotherhood, and has his newly subservient media echo the refrain. More than 1,000 Egyptians are dead. There is talk of banning the Brotherhood; certainly its participation in any future election is impossible to imagine. In its absence no vote will be meaningful. Egyptian democracy was stillborn.

Far from overcoming the divisions of the society where close to 25 percent of the world's Arabs live, the developments of the past two-and-a-half years have sharpened them. Egypt's polarizing spiral, evident in Islamist attacks on Coptic Christian churches and the killing of at least two dozen police officers in Sinai, seems unstoppable.

For the United States and Europe, this amounts to a colossal strategic failure. Nothing "” and certainly not the outcome in Afghanistan or Iraq "” was more important than getting Egypt right. President Obama, who began his presidency with an attempt to build bridges to the Arab and Muslim world through a speech in Cairo, has seen his greatest failure in that very city. Post-Tahrir Egypt stands now as a monument to America's declining influence in the world, even in a nation receiving $1.5 billion in annual aid.

All that American money translated into no ability to restrain a largely American-trained military (including General Sisi). It translated into little ability to persuade Morsi to reach out beyond the Brotherhood and refrain from railroading through a divisive constitution.

The Obama administration has appeared hesitant and wavering, zigzagging from support for Morsi to acceptance of his ouster. The critical moment came before the July 3 coup ("a violent or illegal change in government" according to the Oxford English Dictionary). A military intervention was almost certain to end badly. It was a terrible precedent. But Secretary of State John Kerry offered the view that the army was "restoring democracy."

Just as bad, Obama said this: "While Mohamed Morsi was elected president in a democratic election, his government was not inclusive and did not respect the views of all Egyptians." Those are dangerous words from an American president. They seem to relegate the importance of a free and fair vote.

What now? A knee-jerk reaction would be to cut off U.S. military aid. That, however, would only increase the possibility of internal and regional mayhem. It is tempting, given the Egyptian military's unconscionable attack on its own citizens, but should be resisted. The real lesson in Egypt is of America's dwindling power under a wavering president whose hesitancy reflects that of most Americans after a decade of interventions. The price Egypt will pay has only just begun to be reckoned.