7 prilli i sotëm për Shqiptarët etnik në dy anët e Atlantikut diellnon në
simbolikën e vet emnin meritor "Dita e Fondacioni Plavë-Guci", sepse në
"kryeqytetin e botës "- në Nju Jork të Amerikës, në "Tempullin e Demokracisë",
po mbahet Kuvendi juaj Vjetor, që përban realisht një ngjarje kombëtare të
jehonshme, sepse në dy vitet e fundit ky Fondacioni juaj dinjitar është kthye
naltësisht e mrekullisht në një organizatë nga më risoret, aktivet e cilësoret
në historinë e shoqërisë civile shqiptare prej nga kohë epike e intelektuale e
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
Kjo është meritë reale e secilit prej ju antarëve atdhetarë e veprimtarë të
Fondacionit Plavë-Guci dhe e udhëheqësisë së tij që meriton mirënjohje
kombëtare. Ju e kremtuat me madhështi 100-vjetorin e Pavarësisë më 25 nëntor
2012. Ju u përballët me qëndrime e veprime kundërshqiptare të shtetit të Malit
të Zi ndaj krahinës së Plavë-Gucisë e shqiptarëve të saj etnik. Ju protestuat
në janar 2012 në Nju York terrorin serb e spastrimin etnik të shqiptarëve në
Luginën e Preshevës. Ju grumbulluat fonde për hapjen e Rrugës së Hotit mbi
liqen të Plavës. Ju treguat humanitet atdhetar e njerëzor ndaj rasteve në
nevojë nga treva e juaj. Ju kontribuat me publikime elektronike për historinë e
kulturën e Plavë-Gucisë dhe problematikat e perspektivat e saj. Ju kryet edhe
nga dy piknike në vit, shoqërue me veprimtari sportive, etj. dhe me stimuj. Ju
batë aq sa mundet dhe do të bani edhe ma shumë.
Fondacionin e veprimtari të juaja i kam ndjek në gazetën amerikane "Neë York
Dealy Neës", në gazetën kombëtare "Bota Sot" (Zvicër e Amerikë), në të
përditshmen "Republika" në Tiranë, "Zhurnal" në Shkup, "Voal Online Zëri i
Shqiptarëve" në Zvicër, "Fjala e Lirë" në Londër, "Tribuna Shqiptare" në
Kanada, "Prishtina Press", etj.
Në këtë "Ditë të Fondacionit Plavë-Guci" do të isha i padrejtë dhe i pasaktë
nëse nuk do të thoja një fjalë të vetme për "motorrin e ndezun" të Fondacionit
si zotërinjtë Esad Gjonbalaj, Alex Selimaj, Sadri Mehaj e të tjerë dhe për
vllaznitë atdhetare kontributore: Selimaj, Gjonbalaj, Prelvukaj, Mehaj,
Ahmetaj, Balidemaj, Prelvukaj, Dedushaj, Hasangjekaj, Kukaj, Ulaj, Vuçetaj,
Qosaj, Rugova, Goçaj, etj.
Kjo "Ditë e Fondacionit Plavë-Guci", kjo ngjarje e sotme me arritjet e juaja
kombëtare, humanitare e kulturore si fondacion, është kënaqësi dhe krenari edhe
për ne bashkëkombasit tuaj në metropolin shqiptar të Tiranës; në Preshevë ku po
ringrihet gjigand Memorial për UÇPMB; në Mitrovicën që po jetëson sfidën e
bashkimit të dy brigjeve shqiptare të Ibrit; në Deçiç ku dje u festua
102-vjetori i ngritjes së Flamurit Kombëtar Shqiptar nga Dedë Gjo' Luli, në
Shkupin dardan ku shqiptarët po ringrejnë vetëveten edhe në historinë
bashkëkohore; në Çamëri që pret Rezoluten nga Parlamenti Shqiptar.
Fondacioni juaj ka një emën të madh historik, një emën biblik shqiptar, një
emën të krenarisë kombëtare shqiptare: Plavë-Guci, që dikur kësaj "republike
iliriane" të pavarur i kanë pas thirrë "Arbania e Vogël".
Në Plavë-Guci, në Luftën e Nokshiqit, për herë të parë dhe të fundit,
shqiptarët i thyen vendimet e Shtatë Fuqive të Mëdha të Europës. Kjo ishte
lufta e parë frontale e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, ku morën pjesë 12.000
shqiptarë nga Plavë-Gucia e Sanxhaku, nga Peja e Presheva, nga Shkodra e
Ulqini, nga Tepelena, Dibra e Ohri, etj.
Kjo ishte hera e parë dhe lufta e parë në Nokshiq në dhjetor 1879 që shqiptarët
ngritën 20-30 flamuj kombëtar shqiptar në frontin luftarak kundër "shtatë
krajlive". Sot në fondet etnografike të Qendrës së Studimeve Albanologjike në
Tiranë, flamuri kombëtar shqiptar ma i vjetër për nga koha dhe vjetërsia është
flamuri i Plavë-Gucisë që i përket vitit 1881.
Lufta e Nokshiqit në Plavë-Guci është "parathania" e betejave për Pavarësinë
Kombëtare Shqiptare, udhanisja e Flamurit Kombëtar Shqiptar, siç e fjalathonë
edhe vargjet: "Si dy male i rrijnë historisë / Nokshiqi e Vlora e Pavarësisë".
Këto realitete historike që po i them unë në këtë "Ditë të Fondacionit
Plavë-Guci" i kanë thanë qyshse në fill të shekullit të kaluem gazetat
amerikane: "New York Daily Tribune" e 20 prillit 1903 shkruan se "Malësorët e
Plavë-Gucisë janë trima e të pathyeshëm. Nëse s'i përmend ata s'ke thënë asgjë
për Shqipërinë". Gazeta amerikane "The Sun" më 28 korrik 1907 shkruan:
"Malësorët e Plavës e të Gucisë po shkruajnë historinë e tyre...Sigurisht se
rezistenca e famshme e kësaj popullsie ndaj tentativave të Malit të Zi për ta
pushtuar dhe këmbëngulja e tyre për të mos iu bindur madje as autoritetit e
vendimeve të gjashtë Fuqive të Mëdha europiane, duket se kishin tërhequr
vëmendjen e shtypit edhe përtej detit, duke bërë që t Ìu kushtonin atyre një
vëmendje të veçantë...Malësorët e Plavë-Gucisë konsiderohen se janë më krenarët
dhe më luftarakët dhe mbahen si më të pashmit e më besnikët...".
Plavë-Gucia është treva e sakrificave të mëdha për të mbrojt lirinë e vetë: me
pushtimin e saj Mali i Zi nga tetor i1912 deri në prill 1913 u krye "Masakra e
Previsë" ku u vranë barbarisht rreth 700 veta, në masakrat e vitit 1919 rreth
500 veta dhe në ato të viteve 1944-1945 rreth 800 veta.
Fishta i madh tek "Lahuta e Malcis" dijenon se në trevën legjendare të
Plavë-Gucisë "rri Ora e Shqypnisë", ndërsa sllavi A.Boshmakov vlerëson se
"Gucia është zemra e Shqipërisë". Albanologu Milan Shuflaj malet alpine që
trupojnë edhe Plavë-Gucinë i ka cilësue si "zinxhiri i botës". Shkrimtarja
amerikane Rose Wilder Lane, autore e veprës "Majat e Shalës" (botue në Londër
më 1922), që pati për përkthyes besnik e fisnik 14 vjeçarin Rexhë Metën e
Ulajve, do të shkruante për Shqipërinë Veriore se ishte "në vendin më të bukur
e më të pa lumtur në botë". Në festën e madhërishme të Flamurit, organizue nga
Fonadacioni Plavë-Guci në Nju Jork -nëntor 2012, akademiku nga Vuthajt, Rexhep
Qosja, në Përshendetjen audiovizive të tij, do të deklaronte: "Shqiptarët e Plavë-Gucisë
kanë dhanë kontribut të jashtëzakonshëm në formimin e shtetit shqiptar".
Sot deshta më e përcjellë një fjalë krahasimore: Në atë hotel "Royal Regency"
në Nju Jork ju antarë veprimtarë kombëtar të Fondacionit Plavë-Guci jeni të
gjithë" mbretër",sepse ju e mbani nelt emnin e madh simbolik "Plavë-Guci",
sepse ju mbartni historinë e madhe të trevës legjendare të Plavë-Gucisë, sepse
ju jeni pasardhës të figurave të shquara të Plavë-Gucisë si Ali Pashë Gucia, si
Jakup Ferri, e dhjetra të tjerë.
Nëse do të kisha fuqi presidenciale për me e dhanë një dekoratë të lartë "Nderi
i Kombit" unë kisha me e vnue atë në gjoksin e krahinës etno-historike të
Plavë-Gucisë.
Nëse në këtë botë do të kishte një Çmim "Mis Bukuria" për kombet mbi glob unë
do t'ia jepja atë Shqipërisë time etnike dhe kurorën kisha me e vnue bash në
krye: në trevën e mrekullive natyrore të Plavë-Gucisë.
Nëse do të isha një hebre që festën e Pashkëve si kjo e fundmarsit 2013 e
shohin si dita e kalimit nga robëria në liri unë si shqiptar këtë rol historik
e shoh realisht edhe tek Fondacioni Plavë-Guci, tek ky fondacion misionar
kombëtar, humanitar e kulturor i trevës etno-historike të Plavë-Gucisë krahinës
me varfërinë ekonomiko-kulturore e shtypjen politiko-shoqërore ma të madhe në
Republikën e vogël të Malit të Zi.
Ashtu sikurse bota e krishterë i beson e kremton Ringjalljen e Krishtit edhe
unë si shqiptar kombëtar, si njeri i penës, si veprimtar i shoqërërisë civile i
besoj "ringjalljes" së Fondacionit Plavë-Guci, sepse në këto dy vitet e fundit
është ringjallur e gjallëuar vetë si fondacion, sepse do të ringjallin e
jetësojnë shpresat e realitetet e tokës etnike e të shqiptarëve etnikë në
krahinën e Plavë-Gucisë për të mos i lëshue e për t'i begatue ato troje të
bekuara nga Perëndia.
Unë, sot së bashku me ju antarë veprimtarë kombëtarë të Fondacionit
Plavë-Guci, kremtoj edhe në këtë ditë të 7 prill 2013 këtë ringjallje të
bekuar, sepse Fondacioni Plavë-Guci është një nga "shpirtrat" misionar
kombëtar, humanitar e kulturor të ringjalljes së trevës legjendare shqiptare të
Plavë-Gucisë, sespe Fondacioni Plavë-Guci po frymon Shqip dhe po veprimtaron
Shqiptarisht.