12 shtator 2011
Sa herë vjen 12 Shtatori, njëri krah i politikës shqiptare e kujton Azem
Hajdarin, ndërsa tjetri hesht. Njëri krah e kujton si një ritual, më shumë për
t'i marrë vlera Azem Hajdarit se për t'i dhënë nga vlerat e veta. Azem Hajdari
kujtohet jo për ta pasur si model, sepse politika shqiptare ka si pikë referimi
mjerisht vetveten.
Edhe ata që thonë se janë bashkëluftëtarë të Azemit, e përsërisin këtë gjë
vetëm sa herë vjen 12 Shtatori, dita kur deputeti i Kuvendit të Shqipërisë u
masakrua në mënyrën më barbare nga forcat më okulte të së majtës shqiptare, ose
sa herë vjen Dhjetori kur Shqipëria shpalli pluralizmin.
Azem Hajdari simbolizon një prej figurave kyçe të këtij pluralizmi makabër,
tragjik, dhe kontravers, ashtu si vetë tranzicioni në Shqipëri.
Me rastin e 13 vjetorit
të vrasjes të heroit të demokracisë shqiptare u bënë homazhe pranë memorialit
dhe vizita në shtëpinë e Azemit. Ky ritual, paçka se u krye nga krerët më të
lartë të shtetit shqiptar, mbetet në kontekstin partiak, sepse mungonte
opozita, e përfaqësuar nga PS,ashtu si ka munguar për çdo vit edhe 12 vjet të
shkuara.
Megjithëse bashkëshortja
e Azemit, Fatmira Hajdari, ka kërkuar nga PD hapjen e Dosjes së Azemit, duke
kujtuar se procesi i hetimit ishte komentuar si një "farsë" nga
kryeministri Berisha, fjala e saj ka rënë në vesh të shurdhër. Sali Berisha pas
një ftohjeje që kishte patur me Azemin, kur ishte president u riafrua me të në
vitet më kritike të Shqipërisë 1997-1998, kohë kur Azem Hajdari ishte pjekur
dhe maturuar si politikan e kur gëzonte një popullaritet të padiskutueshëm. Azem
Hajdari sot, po të ishte gjallë, padyshim do të ishte një konkurrent i patundshëm
i qendrës së djathtë, ku sot me shumë vështirësi mund të bësh prognoza për emra
e rinj apo vazhduesit e Berishës.
Por qëllimi i këtij
shkrimi nuk lidhet me kronikat e shtypit për ritualin e përvitshëm në këtë ditë
shtatori. Unë do të isha e impresionuar sikur ndonjë nga gazetat e Shqipërisë
të dilte me titullin: "E përse mungoi Ed Rama në vizitën tek memoriali apo
familja e Azem Hajdarit?". E përse mungoi kryetari i opozitës kur kujtohej
ditëvrasja e Azemit për t'i shtrënguar dorën Azemit të vogël dhe për t'iu
betuar me dorë në zemër, siç bën rëndom, se e majta shqiptare po reformohet jo
me sloganë por si një detyrim kombëtar, sepse pa reformimin e njëmendtë të së
majtës, me trashëgimi staliniste, pa shpartallimin e forcave të saj okulte, të
cilat urdhëruan ekzekutimin e Azemit, e ardhmja e Shqipërisë është e turbullt.
I jap shumë të drejtë
bashkëshortes së Azemit, Fatmira Hajdarit, e cila i kërkon PD-së të iniciojë rihetimin
e vrasjes së Azemit, për të hedhur dritë në një krim të pazbardhur, i cili ka
ndodhur në ditët tona dhe nëse nuk do të zbardhet do të vazhdojë të inkriminojë
politikën.
Fakti që 12 Shtatori e Azem
Hajdari kujtohet nga një palë e politikës dhe harrohet nga pala tjetër, flet se
gjithçka ka mbetur pezull, në terr dhe e pandriçuar. E duke mbetur e pandriçuar
e vërteta e vrasjes së Azem Hajdarit, e sotmja politike e Shqipërisë është me
hije. Ndriçimi i vrasjes të Azem Hajdarit do të ndriçojë të vërtetën për të
cilën sot ka nevojë absolute pluralizmi në Shqipëri.
Dosja e Azem Hajdarit
duhet të rihapet dhe rihetohet, ashtu sikundër duhet të hapen edhe Dosjet e Diktaturës,
sepse nëse do të mbahen të mbyllura, dhe nëse do të vazhdojnë të mbrohen nga
cerberët, demokracia shqiptare do të ngjajë gjithnjë si një tigër prej letre,
ndërsa pluralizmi shqiptar do të jetë si një kështjellë prej rëre.
Nuk është çështja se
kush e viziton dhe kush mungon tek Memoriali i Azemit, çështja qëndron që roli
dhe figura e Azem Hajdarit të mos mbetet në pasurinë e një partie, apo në mëshirën
e partiakëve, por të kthehet në një figurë simbol të pluralizmit në Shqipëri.
Rihapja e hetimeve dhe
institucionalizimi i figurës së Azem Hajdarit është ajo që duhet. Prandaj pyes,
se kur Azem Hajdari do të kthehet në një simbol të përbashkët të pluralizmit
politik shqiptar? Sepse, vetëm atëherë mund të besohet se politika shqiptare do
të jetë e vendosur në shina, sipas prerogativave të një shteti Perëndimor.