Vetëm ndaj anëtarëve të saj NATO ka detyrim që t'i mbrojë kolektivisht
në rast të një sulmi nga jashtë. Këtë parim shumë politikanë europianë e
kanë sjellë ndërmend me një lehtësim të fshehtë. Sikur Ukraina të
kishte qenë anëtare e NATO-s, aneksimi rus i Krimesë do ta kishte futur
aleancën perëndimore në konfrontim të drejtpërdrejtë ushtarak me Rusinë.
Anëtarësimi në NATO i Ukrainës dhe i Gjeorgjisë ka qenë deri para pak
vitesh temë diskutimi. Në samitin e NATO-s në Bukuresht në vitin 2008
amerikanët nën presidentin Xhorxh W. Bush e kërkuan me forcë një gjë të
tillë. Por disa shtete evropiane, në mesin e tyre edhe Gjermania, kishin
rezerva, sepse ata që atëherë i druheshin tensioneve të mëdha me
Rusinë. Në këtë pikëpamje Berlini konsideron sot se ka patur të drejtë.
Michael Gahler, zëdhënës i sigurisë i grupit të PPE në Parlamentin
Europian, vë gjithashtu në dukje se popullsia e Ukrainës në atë kohë,
"nuk ishte me shumicë të qartë pro." Ngurrimi ndaj Rusisë, thotë Gahler,
ishte i lidhur me shpresën se "Rusia këtë do ta shpërblente me sjelljen
përkatëse".
Pararendësja Gjeorgjia
Një e pesta e territorit gjeorgjian është sot nën kontrollin rus
Amerikanët e mbrojnë në mënyrë ofensive perspektivën e
anëtarësimit. Ministri i Mbrojtjes Chuck Hagel tha javën e kaluar, gjatë
një vizite në Tbilis, se vendi i tij do të vazhdojë të angazhohet për
një anëtarësim të Gjeorgjisë. Shtetet e Bashkuara shqyrtojnë mundësinë e
shitjes së helikopterëve ushtarakë në këtë vend. Ka paralele të qarta
midis Gjeorgjisë dhe Ukrainës. Shumë e shohin pushtimin rus të
territoreve gjeorgjiane të Abkhazisë dhe Osetisë së Jugut në vitin 2008
si pararendës të aneksimit të Krimesë vitin 2014 . Edhe në vitin 2008
pati protesta, por perëndimi nuk ndërhyri dhe dukej se u pajtua me
situatën e re.
Në konfliktin e Ukrainës si demokrati amerikan Robert Menendez, kryetar i
Komisionit të Punëve të Jashtme në Senat, ashtu edhe senatori
republikan John McCain kanë bërë thirrje për furnizimin me armë të
forcave të armatosura të Ukrainës. Në sytë e politikanëve
evropianoperëndimorë ky do të ishte provokimi i duhur për presidentin
rus Vladimir Putin, provokim, që atij mund t'i nevojitet për pushtim.
A po bëhet Ukraina një Afganistan i dytë?
Kështu dy qëndrime shumë të ndryshme përballen me njëra-tjetrën. Shumica
e vendeve evropiane të NATO-s nuk duan ta provokojnë pa nevojë Rusinë.
SHBA dhe disa anëtarë lindorë, të cilët vetë kanë vuajtur nën pushtimin
sovjetik, argumentojnë në mënyrë të kundërt. Sikur Ukraina të ishte sot
anëtare e NATO-s, kjo do ta kishte mbajtur ndoshta Putinin larg
aventurës së Krimesë. Roland Freudenstein, ekspert i politikës së
sigurisë në qendrën Wilfried Martens Centre në Bruksel, beson se
refuzimi i një plani konkret për pranim në vitin 2008 "e ka inkurajuar
fuqishëm Putinin për ta përfshijë Gjeorgjinë në një luftë". Lidhjet më
të forta ushtarake me NATO-n do ta kishin bërë së paku më të pamundur
agresion rus.
Freudenstein edhe tani është për një mbështetje të kufizuar ushtarake të
forcave të armatosura të Ukrainës, "për të sprapsur një agresion
tërësisht të paprovokuar, ose të paktën për të ngritur aq lart kostot,
saqë Kremlini ta mendojë edhe një herë aksionin." Rusia "nuk ka mundësi
të pakufizuara për të ndërhyrë" dhe e ka mirë në kujtesë katastrofën në
Afganistan". Deputeti Gahler thekson se "as Rusia nuk do të pohonte se
Ukraina ka për qëllim të kërcënojë integritetin territorial të Rusisë".
Përpjekjet e mbrojtjes ukrainase janë vetëm defensive.
Jo zonë influence për Rusinë
A duhet ta armatosë Perëndimi Ukrainën?
Qoftë Freudenstein ashtu edhe Gahler refuzojnë, që t'i lejojnë
Rusisë një sferë influence, siç sugjerohet të paktën nga shumë
politikanë perëndimorë. Secili vend ka të drejtë të zgjedhë i lirë
aleancat e tij. Edhe çështja e pranimit në NATO e të dy vendeve duhet të
mbetet në parim e hapur. Që ta përjashtosh atë, mendon Freudenstein,
"do të ishte një shpërblim për sjelljen ruse". Për Michael Gahler kusht
duhet të jetë "mbështetja e qëndrueshme shumicës së popullsisë" dhe që
të gjitha vendet e deritanishme të NATO-s të mbështesin këto pranime.
Momentalisht nuk është kështu. Nëse kjo të ndryshojë, thotë Gahler,
varet edhe se "me çfarë Rusie do të kemi të bëjmë në të ardhmen". Me
Rusinë e Putinit kjo nuk mund të bëhet.
Por Perëndimi nuk duhet të mbetet pasiv për këtë arsye, mendojnë të dy
ekspertët. "NATO dhe BE kanë nevojë për një politikë të re për Lindjen",
këshillon Freudenstein. BE duhet t'u drejtohet më fort shoqërive civile
dhe të ndërtojë lidhjet me elitat me anë të tregtisë, bursave dhe
lehtësimit të vizave. NATO duhet të vazhdojë bashkëpunimin e saj
ushtarak nën pragun e anëtarësimit, "pavarësisht nëse u pëlqen
zotërinjve në Kremlin apo jo." Edhe politikani evropian Gahler inkurajon
për bashkëpunim të mëtejshëm civil dhe ushtarak. Përveç kësaj është e
rëndësishme, që të vazhdohet "dialogu ndërmjet BE dhe Rusisë" dhe "të
ndiqet me interes" dialogu midis Rusisë dhe Ukrainës, Gjeorgjisë dhe
Moldavisë.
LINK: http://www.dw.de/dw/article/0,,17909945,00.html