ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
(dasaretiaurel@yahoo.com.au)
Fqinjët e
konsiderojnë Shqipërinë armik të rrezikshëm. Kur dikush është i rrezikshëm,
atëherë duhet ose të likuidohet ose të
dobësohet. Megjithatë, është më mirë të ta kenë frikën se të të duan. Atdheu im, krenaria dhe gëzimi im!
***
Manipulimi
Manipulimi është
ndikimi tek të tjerët me anë të mjeteve për të cilat ata nuk kanë pamje të
përgjithshme dhe për këtë arsye nuk mund të mbrohen prej tyre. T`i bësh budalla
për të bërë ndonjë gjë në interes tëndin. Manipulimi është një problem social
gjithëpërfshirës, por i fshehur.
Të gjithë ne kemi qenë të manipuluar. Fëmijët i
manipulojnë të rriturit për të shikuar programet televizive që shfaqen pas
kohës që ata duheshe të flinin. Reklama na manipulon për të blerë mallra që ne
"nuk e dinim" se na "nevojiten". Babai manipulon nënën për të parë nevojën për
një automobil (makinë) pak më të madhe me motor pak më të fortë. Dhe ajo e
manipulon atë për të vizituar një restorant që është aq "i pastër" (shumë i
shtrenjtë). Këto janë vetëm disa shembuj të pafajshëm të manipulimit të
përditshëm.
Kjo nuk është ajo që më shqetëson mua.
Kur para një jave përfundova shkrimin e një libri shkencor
(në anglisht, për punëdhënësit/jo për opinionin) për mënyrën se si manipulimi
duhet të kuptohet dhe të trajtohet, unë kam qenë i përqendruar për forma dhe
prirje të rënda të manipulimit nga tradhtarë të veçantë, kriminelë të veçantë, priftërinj/hoxhallarë
të veçantë, agjentë (spiunë) të veçantë, qeveri të veçanta, sisteme të veçanta,
fise/kombe të veçanta, shtete të veçanta. Dhe manipulimi që nuk është i
kushtëzuar nga situata, por që është bërë një tipar personaliteti dhe që mund
të dëmtojë shumë rëndë shëndetin dhe jetën e viktimave të manipuluesit.
Mungesa e njohurive
Meqenëse manipulimi zhvillohet në fshehtësi, derisa
eventualisht të zbulohet/demaskohet, askush nuk e dinë cilësinë dhe sasinë e
manipulimit që ka ndodhur. Pasi unë jam edhe ushtarak edhe psikolog dhe kam
tetë vite përvojë luftarake, shumë shpesh jam takuar me fenomenin: manipulim.
Nuk ka dyshim se mungesa e njohurive për manipulimin,
shoqërisë shqiptare i shkakton çrregullime shumë serioze me pasoja fatale:
copëtimin, zhdukjen e Atdheut dhe shkatërrimin e tërësishëm (vdekjen) e gjithë
Kombit tim.
Na e keni qitur
emrin zi, për shkakun e juaj do ta humbim nënën Shqipëri. Askush nuk ju ndalon
të shkoni në Kisha e Xhami por mos demonstroni për Greqi e Turqi, mos luftoni
për Irak, Siri dhe Arabi o derra o thi!
Pas qindra e mijëra rasteve unë i kam zier përvojat e mia
në një përkufizim, definicion konkret dhe kam mbledhur mostra për një libër
rreth fenomenit manipulim.
Manipulimi është diskutuar pak në literaturën e
përgjithshme psikologjike. Është koha që këtë fenomen ta vendojmë në qendër të
vëmendjes. Unë kam parë shumë shembuj, duke përfshirë ekspertë dhe
profesionistë të tjerë, që kanë qenë të manipuluar.
Si mund të thuash se të tjerët kanë qenë të manipuluar?
Në radhë të parë unë kam punuar shumë me fenomenin dhe e
zbuloj atë shpesh kur të hasi përsëri atë. Së dyti, unë kam punuar gjatë në
disa çështje shumë të serta dhe kam folur shumë me individët, palët, të
pandehurit, ndonjëherë edhe miqtë dhe kolegët e tyre. Atëherë ajo del në shesh.
Duke folur me më shumë njerëz se sa që gjykatësit i pranojnë si dëshmitarë në
një gjyq, është e mundur për të zbuluar manipuluesit. Ata shpesh janë
inteligjent dhe të artikuluar dhe vështirë për t`i zbuluar, por ata nuk mundin
që gjatë gjithë kohës t`i bëjnë budallenj gjithë të tjerët. Duke folur me
njerëz që me kalimin e kohës i kanë përjetuar ata në situata natyrore, ka shumë
gjasa që disa prej tyre e kanë përjetuar çarjen e fasadës. Dhe, del
përbindëshi.
***
Liria e mirëfilltë, shtrihet jo vetëm në qeniet
njerëzore, por në të gjitha mjetet e tjera të prodhimit. Edhe toka apo kapitali
mund të jenë "të lirë" në kuptimin se nuk janë të lidhur me përdorime të
veçanta.
Kur liria është fakt, karakteri i shoqërisë përcaktohet
tërësisht nga vendimet e anëtarëve të saj. Do të kishte rrugë të ndryshme në të
gjitha aspektet e ekzistencës: në marrëdhëniet personale, në mendimet dhe
idetë, në materialet dhe proceset prodhuese, në organizimin ekonomik e shoqëror
etj. Në këto rrethana, individi do të zinte një vend të lartë. Forca më e
dukshme tërheqëse e lirisë është forcë negative: mungesa e caqeve. Por liria ka
edhe një aspekt pozitiv, i cili është edhe më i rëndësishëm: ajo u jep mundësi
njerëzve të mendojnë për vetveten, të vendosin për atë çka duan dhe t`i kthejnë
ëndrrat në realitet.
Një shoqëri jodemokratike, primitive-raciste-fashiste-terroriste
(si kjo e FYROM-it, e Serbisë, e Malit të Zi) që ka për qëllim të siguroj
epërsinë e një klase (sidomos race apo kombësie) mbi një tjetër, ajo mund ta
përmbushë me efektivitet qëllimin e vet nëse të shtypurit mbeten
indiferent/pasiv dhe nuk i bashkojnë forcat e veta. Por nëse qëllimi saj është
të sjellë kushtet idilike të një shoqërie vërtetë demokratike, doemos do të
dështojë. Midis idealit klasor, sidomos atij racor apo kombëtar, ekziston një
hendek. Për ta kapërcyer këtë hendek, nevojitet një sistem i përpunuar
shpjegimesh, i cili në vetvete nuk përputhet me faktet.
Sigurimi i pranimit nga të gjithë i ideologjisë është
detyrë parësore e autoritetit sundues dhe kriter i suksesit të saj. Sa më gjerë
të pranohet një ideologji e shpikur nga autoriteti pushtues, aq më i vogël do
të jetë konflikti midis interesit kolektiv dhe politikës së ndjekur aktualisht,
dhe e kundërta. Në rastin më të mirë, sistemet autoritare mund të shkojnë larg
në rivendosjen e qetësisë dhe "harmonisë" së një shoqërie të këtillë. Në rastet
më të shumta, nevojitet një farë shkalle shtrëngimi, dhe atëherë mund të
përligjet me argumentet dinake, çka e bënë ideologjinë më pak bindëse, duke
kërkuar përdorim force më të madhe. Derisa, në rastin më të keq, kur sistemi
mbështetet në shtrëngim dhe detyrim duke terrorizuar "terroristët" fiktiv, të
pafajshëm, shndërrohet në lojë të rrezikshme.
***
Në spitalet psikiatrike preferohet të varen në mur
piktura (art). Qëllimi është për të larguar mendjen e pacientëve në diçka
tjetër përveç sëmundjes. Nëse nuk më besoni, pyetni "doktor profesorin" me
çrregullime mendore, pronarin e BDI-së, katundarin Ali Ahmeti i cili ka përvojë
të madhe nga spitalet psikiatrike të Zvicrës.
Nëse një person vjedh një shishe birrë në dyqan, baza
ligjore është mjaft e thjeshtë. Kur një person megjithatë fillon të vjedh
"dyqan në dyqan", merret me përvetësime ose vepron jo-besnikërisht
ndaj kompanisë ku është i punësuar, çështja është më e komplikuar; është kjo
tradhti, vepër penale. Kush çfarë dinte dhe kush ka marrë pjesë në veprimet,
etj renditja e këtyre procedurave ligjore është thelbësore në këso rastesh.
Për një të punësuar që nuk e ka dëmtuar kompaninë, është
e lehtë për t'iu përgjigjur akuzave ndaj tij, dhe sigurisht nuk ka asgjë për të
fshehur. Por, për kriminelët është e pamundur, prandaj të tillët kanë nevojë që
ta largojnë vëmendjen e punëdhënësit nga afera e vjedhjeve në ndonjë problem
fiktiv që për punëdhënësin (rastin konkret-qytetarët e FYROM-it) do t`ishte
shumë më i madh se afera aktuale. Kjo sa për blerje të kohës gjatë së cilës
ndoshta punëdhënësi do ta "harronte" jo-besnikërinë e tyre.
Këtë manovrim tërheqje vëmendjeje nga "bombat" e Zoran Zaevit
në diçka tjetër e përdorin kriminelët sllavo-folës të VMRODPMNE, sakatit
Nikolla Gruevski, rospisë së shëmtuar Gordana Jankullovska etj dhe zagarët e
tyre shqipfolës të BDI dhe PDSH: Ali Ahmeti, Abdilaqim Ademi, Menduh Thaçi etj.
Dhe, terrorizohen shqiptarët e pafajshëm...
Shqiptarët ecën shumë ngadalë, dy decenie nuk i
bashkërenduan përpjekjet dhe nuk vunë në lëvizje energji të mjaftueshme. Po të
kishin vepruar të bashkuar, më herët, më shpejtë dhe me më vendosmëri, do t`u
ishin dashur më pak energji dhe mjete për të kryer me sukses operacionin...
Historia dhe krenaria pellazge/ilire e Kombit tim është
si një bazë e nevojshme në luftën kundër kolonializmit dhe dominimit të
pushtuesve, por për momentin duhet të jemi pragmatik. Së bashku me partinë e
Zaevit (nëse bashkëpunimin e kushtëzojmë me garanti 100% status i barabartë me
sllavo-folësit) mund të rrëzojmë regjimin aktual të aparteidit.
***
Zgjohu shqiptar, harro fe, krahinë, parti, bajraqe,
oxhaqe. Bashkohu me vëllezërit dhe motrat tua të gjakut dhe gjuhës. Mos lejo udhëtimin
personal në gërmadhat e ferrit!