Nga e majta: V.Kona e M.Gecaj (qershor, 2013)
1.
Zakonisht, kur ulesh e shkruan për një person të caktuar, si padashur, në
mendje sjell lidhjet që ke me të, kur e ke njohur dhe, sigurisht, kalon në
kujtesë pjesëza nga jeta dhe puna e tij. Por, na shkon në mendje edhe muaji i
lindjes, shenja që përfaqëson, pra grupimi i tij shoqëror. Unë, p.sh. e rendis
veten me "grupin e marsianëve". Ndërsa, për kolegun e mikun tim, Viron Kona,
nuk e di se çfarë renditjeje i bën vetes ose si e quan atë. Ndërsa, si rastësisht,
më erdhën në mendje vargjet e një poezie, e cila më duket është edhe këngë:
"Qershori, qershitë na solli..." dhe, megjithëse nuk shkuaj vjersha, e vazhdova
mendimin e saj, duke shtuar: "...e , bashkë me të, erdhi Vironi!...". Ndoshta,
nuk është aq i qëlluar, po kështu mendova se do ta fiksoj për lexuesin, që ai
ka lindur pikërisht në këtë muaj, më datën 24, të vitit 1950. Ndërsa, në se i
pëlqejnë ose jo qershitë atij, për këtë gjë, nuk e kam pyetur ndonjëherë!
(ha,ha) Por, besoj, edhe kam patur të drejtë, kur pak kohë më parë, nga një
fotografi me mbesën e dashur, Diora, e kam "zbuluar" atë gjysh, para lexuesve!
Tani, në bisedë me Vironin, jo pa mburrje (siç e "rrahin gjoksin"
vlonjatët-ha,ha), ai thotë se është nga Vlora. Po unë, me "nuhatjen" e
gazetarit, kam zbuluar se është me origjinë pikërisht nga Kalaja 2.400 vjeçare
e Beratit. Sigurisht, kjo nuk ka ndonjë rëndësi të veçantë. Po ajo, që ia vlen
të nënvizohet, është se Vironi është intelektual i njohur dhe, me veprimtarinë
e tij shumëvjeçare, nderohet e respektohet, jo vetëm në ato dy qytete, por edhe
në Tiranë e më gjerë, në Shqipëri e jashtë saj. Në jetëshkrimin e tij, ia vlen
të shënohet se është dalluar në punët zyrtare, drejtues shkollash e publicist.
Por, tashmë, ai është edhe krijues i afirmuar.
Kopertinat e disa librave të Viron Konës...
Me këto, që shkrova më sipër, ka lidhja edhe njohja jonë. Në vitet '90-të, në
shekullin e kaluar, punoja në gazetën "˜Mësuesi", asokohe, botim i Ministrisë së
Arsimit e Kulturës. Rasti e solli që, bashkë me një koleg, të shkonim për të
bërë shkrim në shkollën e mesme të përgjithëshme "Ismail Qemali" të
kryeqytetit. Rrugës mendova: "ka gjetur tenxherja kapakun" (ha,ha), pra një
vlonjat ishte drejtor i një shkolle, që mbante emrin e nderuar të
kryeflamurtarit të Vlorës. Me pamjen e qeshur dhe dashamirësinë e shprehur
gjithnjë, që në takimin e parë, ndjeva se kisha të bëja me një njeri të
veçantë, me të cilin të dukej se njiheshe prej kohësh. Edhe në vitet e
mëvonëshme e kemi sjellë shpesh ndërmend atë kafe të parë, që pimë së bashku,
në afërsi të asaj shkolle.
Miqësinë tonë të ndërsjelltë e kemi ruajtur dhe forcuar dita-ditës, se ka në
bazë sinqeritetin dhe lidhjen e fortë, ardhur nga krijimtaria publicistike e
letrare. Nuk është rasti këtu të shënoj, se sa herë i kemi lexuar dorëshkrimet
e librave të njëri-tjetrit a sa herë kemi bërë hyrjet në to ose recensionet.
2.
Po të hartonim jetëshkrimin e Viron Konës, përveç shkollimit të zakonshëm, nga
fillorja në Universitet për gjuhë-letërsi shqipe, pjesa kryesore e tij është e
lidhur shumë ngusht me arsimin dhe shkollën tonë kombëtare. Sigurtisht, këtu
hyn puna e tij, disa vjet, në redaksinë e gazetës "Mësuesi" dhe tani specialist
në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës, në Tiranë.
Me të drejtë, dikush e ka quajtur atë "babai i Bubulinos", në figurë
interesante, që e takojmë në mjaft libra të tij për fëmijë. Domethënës është
edhe fakti, se libri "Eh, more Bubulio!" është përkthyer suedisht dhe përuruar
në qytetin Boras të Suedisë, para dy vjetësh. Shumica e librave, të botuar prej
tij, u adresohen fëmijëve, një botë e pasur, që e ka rrëmbyer këtë autor mjaft
të njohur në letrat shqipe, por dhe në shumë faqe Interneti. Tashmë, të
vegjëlit janë përshtatur me emrat e disa personazheve të veprave të tij, si:
Bubulino, Dardi, Papagalli Çate, Këmbëshpejti etj.etj.
Pa u ndalur në vlerat e shumta të krijimtarisë letrare e publicistike të Viron
Konës, nuk mund të lëmë pa përmenduar, se janë me mjaft interes librat e tij,
që ai i ka shkruar për udhëtimet e kryera, në vende të ndryshme të Europës. I
pari nga ata mban titullin "Faleminderit, Budapest!" Pastaj vijon kjo seri e
librave të tij me romanin "Drithërima e yjeve", i cili e ka tematikën dhe
përmban përjetimet e tij, nga një periudhë, kur ai ishte emigrant në Greqi.
Ndërsa tre libra të tjerë ua ka kushtuar udhëtimeve, gjatë viteve të fundit, në
vendin e vikingëve, pra në Suedi. Ata mbajë titujt: "Bukuri suedeze", "Për ju,
miqtë e mi!" dhe "Zonja nga Borasi".
Për krijimtarinë e tij të begatë e cilësore, Viron Kona është anëtar i Lidhjes
së Shkrimtarave e Artistëve të Shqipërisë dhe tani anëtar nderi i Shoqatës së
Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptarë, në Suedi. Që nga viti 2000,
është anëtar i Këshillit Kombëtar të Librit. Është nderuar me 7 çmime, për
librat në gjininë e tregimit e novelës dhe, në vitin 2006, me Çmimin e
UNICEF-it për librin "Eh, more Bubulino!". Mban disa urdhëra e medalje dhe ka
marrë "Mirenjohje" e vlerësime të tjera, si në Shqipëri e jashtë saj.
3.
Po të shihen në skedarët e Bibliotekës Kombëtare, në Tiranë, titujt e mbi 30
veprave letrare e publicistike, që kanë autorësinë e Viron Konës, pa përmendur
ata, ku ai është bashkautor, recensionues ose që ka bërë hyrjen në to, bie në
sy se libri i parë i tij e ka titullin "Pëllumbat". Lehtë kuptohet se ai është
simbolika e tërë krijimtarisë së tij, që kryesisht u kushtohet të vegjëlve. Kur
bisedon me atë, sidomos kur je duke pirë kafe ose një gotë raki, jo vetëm me
shaka, ai shprehet: "Po punoj me frymëzim e ngulm, që numri i librave të mi te
jetë me tri shifra...".
Ky shkrim modest mban emrin tim. Por, në krye, mund të ishin emrat e sa e sa
kolegëve e miqëve të shumtë të tij. Ndër ta, janë edhe krijuesit: Bardhyl Xhama
(Tiranë), Fatmir Terziu (Londër); Ullmar Kvik, Sadulla Zendeli-Daja, Hysen
Ibrahimi, Sokol Demak, Qibrije Hoxha, Rizah Sheqiri, Hamit Gurguri e Bahtir
Latifi (Suedi); nga Shqipëria: Fran Gjoka, Sejdo Harka, Pajtim Bejtja, Gjovalin
Shkurtaj, Nuri Dragoj, Andon Andoni, Vjollca Spaho, Ibrahim Hajdarmataj, Kadri
Tarelli, Kozeta Hoxha, Bashkim Saliasi, Hektor Veshi, Dava Marku, Petrit Xhaja
e Muharrem Dardha; Xheladin Mjeku (Prishtinë)...Kërkoj ndjesë, që nuk po shënoj
mjaft emra të tjerë!
Në këtë përvjetor të shënuar të jetës, edhe pse nuk është "i rrumbullakosur",
por i mbushur me arritje mjaft të vlefshme e të çmuara, kolegun dhe mikun e
dashur Viron Kona, e urojmë që ta realizojë synimin e tij të bukur në fushën e
krijimtarisë, të cilin e përmendëm pak më lart, duke patur shëndet të plotë,
mbarësi e begati dhe gëzime e lumturi, vetjake e familjare!
Tiranë, 23 qershor 2013