VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - ORGANIZATAT DHE KLUBET E REJA DERI NË KUVENDIN SHQIPTAR NË ZVICËRNga BRAHIM AVDYLI

Autori, Gëzim Ajgeraj dhe Muharrem Blakaj, në një tubim në St.Gallen

Periudhën në të cilën u konstitua pushteti i Kosovës së re ne nuk do ta përfshijmë në këtë shkrim. Ky shkrim do të merret me shqiptarët në Zvicër.

Pas luftës, në bazë të përkatësisë fetare, mërgata shqiptare do të ndahet në dy grupe kryesore. Grupin më të madh e luan komuniteti islamik, që ndahet në dy nëngrupe: sheit dhe sunit, apo siç i thonë: hoxhallarët dhe dervishlerët. Nëngrupi i parë ndahët në xhami të veçanta, nëpër kantonet e Zvicrës, që veprojnë unanimisht, pa e lënë anash faktin se disa imam të veçantë i kundërvihen politikës shtetërore të shtetit apo kantonit në të cilën janë krijuar, ndërsa nëngrupi i dytë në teqe ose përfaqësuesit e teqeve. Këtu janë përfshirë pjesa më madhe e muslimanëve, pa marrë parasysh se prej kah janë ardhur në Zvicër.

Ate e shohim të organizohet në këto xhami: 1) Muslimischer Verein/ Hochfeldstrasse 117/3009 Bern /Imami: Mustafë ef. Memeti; 2) Islamisch-Albanischer Verein (Bashkësia Islame Shqiptare) "Ikre"/ Morgenstr. 148/3018 Bern-BÃ¼mpliz/ Imami: Sali ef. Ibrahimi; 3) Bashkësia Kulturore Islamo-Shqiptare/ Madretschstrasse 64/2503 Biel-Bienne/ Imami: Feran ef. Vaiti; 4) Bashkësia Islame Langental/ BÃ¼tzbergerstr. 101/4900 Langenthal; 5) Albanische Vereinigung/ Gotthelfstrasse 44/3400 Burgdorf; 6) Schweizerische Islamische Glaubensgemein "Ulumoschee"/ Hofmattstr. 21/3360 Herzogenbuchsee; 7) Islamischer Kulturverein IKRE/ Unterdorfstrasse 45/3612 Steffisburg; 8) Islamische Kulturzentrum/ Freiburgstr. 20/3280 Murten/Imami: mr. Shemsedin ef. Ismaili; 9) Association Cult. Islamique Albanais/ Ch. des Rosiers 1/1700 Fribourg; 10) Qendra Islame Shqiptare/ Rue de Vevey 218/1630 Bulle/ Imami: Ramadan Shabani; 11) Islamische Glaubensgemeinshaft/ Langendorfstrasse 2, Postfach 232,/ 4513 Langendorf/ Imami:Ismail ef. Raqipi; 12) Islamischer Verein/ Bleichstrasse 5/4632 Trimbach; 13) Bashkësia Shqiptare Islame/ Mainstrasse 6/2540 Grenchen; 14) Islamischer Verein/ Studaherstrasse 11/5416 Kirchdorf; 15) Islamischer Verein-Brugg/ Aarauerstrasse 96 b/5200 Brugg; 16) Qendra Kulturore Islame "Ardhmëria"/ Niderlenzestr. 29/5600 Lenzburg; 17) Kultur Islamischer Verein/ Im Zinggen 44/5076 BÃ¶zen/Imami: Alit ef. Aliti; 18) Weisse Mosche (Xhamia e Bardhë)/ Untere BrÃ¼hlstrasse 21/4800 Zofingen /Imami: Nehat ef. Ismaili;19) Albanische - Islamische Gemeinschaft/ Hauptstrasse 3/5734 Reinach; 20) Qendra Kulturore Islame "Paqa"/ Alsbachstr. 31/5734 Reinach/Imami: Bekim Bajrami; 21) Albanischer Verein/ Haltingerstrasse 96/ 4058 Basel/Imami: Bunjamin ef. Azizi; 22) Kulturverein "Paqa"/ SchÃ¶naustrasse 65/4058 Basel; 23) Islamische Gebetsraum "Drita"/RÃ¼hrbergweg 7/4133 Pratteln; 24) "Kandil" Verein/ Oristalstr. 85/4410 Liestal; 25) Islamischer Verein/ Pumpwerkstr. 26/8105 Regensdorf/ Imami: Ferit ef. Zekiri; 27) Schweiz.-Islamischer Verein/ Im Werd 6/8952 Schlieren; 28) Albanisch-Islamischer Kulturverein/ Bahnhofstr. 207/8620 Wetzikon/Imami: Fexhri ef. Muhameti; 29) Islamisch-Albanischer Verein/ Mattenbachstr. 8/8400 Winterthur/Imami: Ismail ef. Halili; 30) Islamisch - Albanischer Verein/ Kronaustrasse 6/8404 Winterthur/ Imami: Imran ef. Ahmeti; 31) Albanische- Islamische Gemeinschaft/ Rautistrasse 58/8048 ZÃ¼rich/ Imami: Nebi ef. Rexhepi; 31) Islamisch Albanische Gemeinschaft/ Obfeldenstrasse 39/8910 Affoltern am Albis/Imami: Shefit ef. Beluli; 32) Islamischer Verein/ Almansteistrasse 34/ 8181 HÃ¶ri/Imami: Bilall ef. Tahiri; 33) Islamisch-Albanische Gemeinschaft/ Ifangstr. 1/8603 Schwarzenbach; 34) Islamischer Verein/ Seestr. 159/8820 WÃ¤denswil; 35) Jugendkulturzentrum "Taqwa"/ Schwamendigenstr. 112/8051 ZÃ¼rich/Imami: Faredin ef. Bunjaku; 36) Bashkësia Islame/ Engelwisstr. 8/8180 BÃ¼lach; 37) Stiftung der Islamischen Jugend/ Seebacherstrasse 67/8052 ZÃ¼rich ^{1); 38) Limattaler Verein Suna/ LÃ¶venstr.11/8953
Dietikon;39) Verein Moschee/ Heltswilerstr. 13/9214 Kradolf-SchÃ¶nenberg;
40) Islamische Gemeinschaft/ Rapihard 5/8253 Diessenhofen; 41) Islamische
Gemeinschaft/ Postfach 183/ 8590 Romanshorn/Imami: Taxhedin ef. Misimi; 42)
Islamische Gemeinschaft/ Gewerbestrasse 3/8500 Frauenfeld /Imami: Sami
ef. Misimi; 43) Islamischer Kulturzentrum "EL-NUR- Das Licht"/
Moosweg 11/9470 Buchs; 44) Islamische Gemeinschaft/ Herisauerstrasse
52/9015 St. Gallen 2/Imami: Rrahim ef. Hasani; 45) Islamischer Verein/ Titlistrasse
3 a/ 9500 Wil3 /Imami: mr. Bekim ef. Alimi; 46) Albanisch-Islamischer-Verein/
Schartenstrasse 24/ 9445 Rebstein/ Imami: Nimetullah ef. Beqiri; 47) Xhamia
Rorschach "IKRE-LEXO-LESEN"/ Industriestrasse 40b/9400
Rorschach/Imami: Alivebi ef. Mediu; 48) Islamische Gemeinschaft/ BÃ¼elfuchs
51/9474 Buchs; 49) Islamische Gemeinschaft/ Maltinastrasse/8890 Flums;
50) Islamische Gemeinschaft "Mekka"/ Rheinweg 1/8200
Schaffhausen/Imami: Jusuf ef. Xheladini; 51) Islamisch Albanische
Gemeinschaft/ Molliserstr. 1/8752 NÃ¤fels/Imami: Ali ef. Iljazi; 52) Islamischer
Kulturverein/ Sonneggstr. 16/ 6410 Goldau/Imami: Rexhep ef. Gurgurovci; 53)
Bashkësia Islame Shqiptare/ Breitenstr. 21/ 8852 Alterndorf/Imami: Arben
ef. Kokale; 54) Islamische- Albanische Gemeinschaft/ Sedelstrasse 7/6020
EmmenbrÃ¼cke/Imami: Kerim ef. Sadiku; 55) Shoqata Kulturore
"Mëshira"/ Baselstr.}^{61a/6003 Luzern; 56) Islamischer Verein/ L}^{ettenstr. 11/6343 Rotkreuz; 57) Cultur. Islamique des Balkanaise/ Rue
des Runquoz 10/1950 Sion/Imami: Etem ef. Aliti; 58) Albanisch Islamisches
Kulturzentrum/ Postfach 39/3930 Visp; 59) Qendra Islame në Yverdon/ Rue
de Lausanne 2/1400 Yverdon Les-Bains; 60) Islamique Albanais de Lausanne/ Ch.
de la Colline 7/1007 Lausanne/Imami: Abdullah ef. Thaçi; 61) Centre
Islamique/ Rue Centrale 3/1022 Chavannes-pres Renens/Imami: Llokman ef.
Nebiu; 62) Qendra Islame Kulturore Shqiptare-Centre Culturel Islamique
Albanais "Dituria"/12, rue du Nant-d'Avril/1214 Vernier etj.}

^{Sa i përket misionit katolik të shqiptarëve, mund të
përmendim Misionin katolik Shqiptar në Zvicrën Lindore (Don Franë Kolaj,
Fischingerstrasse 66, 8370 Sirnach), Misionin katolik "Nënë Tereza"
(Dr. Mikel Sopi, Laurenzenvorstadt 85, 5000 Aarau) dhe Misionin katolik
Shqiptar i Lucernit (Rodteggstrasse 6, 6005 Luzern). Me këto vijnë
shoqëritë kulturore, si psh. SHKA "Shqiponja"/LU dhe Ansambli "Arbëresha"/SG4,
ku udhëheqës i saj është Lulëzim Saliquni, në adresën e dhënë më lartë, te
Misioni katolik Shqiptar në Sirnach.}^{Në çdo aktivitet shqiptar ajo e jep
kontributin e saj. Posaçërisht vlejnë të përmenden fëmijët e organizuar.}

^{Populli
shqiptar ka mbetur në mjegull, pa ditur se çka dëshiron të zgjedhë. Lëviz nga
bindjet e veta fetare deri te partitë rajonale, por nuk e gjënë të zgjidhur
mirë çështjen kombëtare. Ai iu shkon prapa partive politike të Kosovës, Maqedonisë
dhe të ish- Jugosllavisë, qofshin ato të Lidhjes Demokratike të Kosovës
(LDK); Partisë Demokratike të Kosovës (PDK); Aleancës për Armërinë e
Kosovës (AAK); të Lidhjes Demokratike të Dardhanisë (LDD); të Aleancës
së Kosovës së Re (AKR) dhe të Lëvizjes për Vetvendosje (LV); deri te
shoqatat fetare. Ka mjaft të pakënaqur me organizimet shqiptare, apo nga
propaganda e mangët dhe e njëanshme, të cilët janë zhgënjyer e nuk veprojnë ose
janë kyqur në rrjedhat politike zviceriane.}

^{Dallim
nga këto rrjedha, si qendër shqiptare pa dallime rajonale, fetare apo partiake
bënë Universiteti Popullor Shqiptar i Gjenevës (Université Populaire
Albanaise, Rue de Lyon 112, Case Postale 593, 1211 GenÃ¨ve 13), i cili, e
bënë përgatitjen jashtëshkollore të shqiptarëve rreth inkuadrimit të tyre.
Përveç Ambasadës së Republikës së Shqipërisë, në Bern (Portalesstrasse
45 A, 3074 Muri b. Bern), tani me Ambasador të Shqipërisë, Mehmet Elezin,
është hapur Misioni i Përhershëm i Republikës së Shqipërisë në Gjenevë (Rue
de Mole, 1201 GenÃ¨ve ); Misioni i OKB-së nga Maqedonia (Rue de
Lausanne 143, 1202) GenÃ¨ve; dhe Ambasada e Republikës së Kosovës,
me Ambasador të saj, z. Naim Malaj (Embassy of the Republik of
Kosovo, Amthausgasse 3, 3011 Bern), me Kosullatën e Republikës së
Kosovës në Cyrih (Consulate of the Republic of Kosovo, Hohlstrasse 610,
8048 ZÃ¼rich), dhe Konsullatën e Republikës së Kosovës në Gjenevë (
Consulate of the Republic of Kosovo, Reu de la Servette 93, 1201 GenÃ¨ve),
të cilat bëjnë punë në organizimin e qytetarëve shqiptarë.}

^{Në
Bern, vlenë të përmendet Bashkimi i Intelektualëve Shqiptarë të Zvicrës
(BISHZ, MÃ¼hledorfstrasse 13, 3018 Bern)5, ndër të cilët shquhet kryetari
i Shoqatës, Abas Fejzullahu. Ajo ka si qëllim bashkimin e intelektualëve
shqiptarë në shërbim të çështjes kombëtare. Bashkëpunimi me përfaqësuesit të
Republikës së Kosovës, të Republikës së Shqipërisë, të shqiptarëve nga trojet
etnike me përfaqësuesit e Qeverisë Zvicërane si dhe subjektet e organizuara në
Zvicër, entet dhe shoqatat profesionale është detyrë e parë e tyre.}

^{Lidhja
e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptar "Naim Frashëri"}^{(LAPSH)6 bën punë të
përgjithshme për mësimin e gjuhës shqipe të fëmijëve tanë në Zvicër.
Koordinator i saj ka qenë Mair Mustafa, mësues dhe këshilltar pranë Pestalozzit.
Tani, si Koordinator i saj paraqitet Hamzë Morina. Degët kantonale të saj janë
të shtrira nëpër kantonet e Zvicës dhe përfshijnë një varg aktivistësh të
këtyre kantoneve apo më gjërë, si psh. Saime Isufin, në Biel-Bienne; Abas
Fejzullahun, në Bern; Riza Demajn dhe Ibish Nezirin, në Aarau; Nexhat Malokun,
në ZÃ¼rich, Safet Sadikun, në Basel; etj. të gjithë shokë të autorit. Në disa
nga bibliotekat e Pestalozzit ka libra për fëmijë në dy gjuhë: shqipe dhe
vendase. Ajo bënë përpjekje të vazhdueshme për të mbajtur gjallë fëmijët tanë
me mësim plotësues në këtë gjuhë.}

^{Ndër
shumë përpjekje ndër shqiptarët në Zvicër dhe përpjekjet e tyre për të qëndruar
përkundër vendimeve të ndryshme të policisë për të huajt, të Entit Federal të
Refugjatëve, ka qindra e mija shqiptarë që kanë kaluar nëpër duart e autorit,
ose pjesërisht ose tërësisht dhe të paktën janë këshilluar për jetën e tyre
private e juridike. Për shkak të luftës kanë qëndruar deri në vitin 1998 rreth
53 000 shqiptarë, ndërsa nga autori i këtij shkrimi kanë pasur ndihmë rreth
2000 shqiptarë. Përpjekjet e tyre janë të vazdueshme nëpër instancat juridike,
prej Kreuzlingenit e deri në Gjenevë, të cilët i kam ndihmuar pa pagesë. I
kujtoj vendet ku kam qenë prej Shaffhausen-it e në Lausanne; prej Bernit e deri
në Chur; prej St. Gallës, Appenzell, Luzern e deri në Lugano. Ndonjëherë ua kam
dhënë apo falur të paktën një vepër timen, për ta lexuar.}

^{Në
mesin e tyre, më vinë në kujtesë disa krijues dhe veprimtarë shqiptarë, si psh.
Have Shala, Nexhbedin Gërguri, Nexhat Maloku, Mehmet Breznica, Nezir Myrta,
Bujar Salihu, Valdet Avdiu, Halit Naxhaku, Shemsi Makolli, Shaqir Ahmeti, Agron
Godanci, Agim Dauti, etj. apo edhe refugjatë shqiptarë, si psh. Mirjam Kapo,
nipi i vetëm i Hysni Kapos në Shqipëri, për të cilin kam ngrënë në atdhe një
hidhërim të madh pa dijen time, nga Prof. Sami Gllogjani, sepse xhaxhai i tij
ishte Sekretar shteti i Shqipërisë. Bëra çmos për të mbrojtur në Zvicër nipin
dhe familjen e tij, por u ndanë. Kështu, djali tij, Enis Kapo, shkoi në Itali të
studiojë; ndërsa bija e tij, Ani Kapo, qëndroi në Zvicër me nënën e saj, Liri
Lushin. Ajo arriti të studiojë gazetarinë dhe qëndron në Winterthur.}

^{Ndër të
tjerë, shok timin nga Hasi e kisha Nuhi Muhadrin dhe bëra përpjekje që ta
mbroja, por ai nuk qëndroi gjatë në Zvicër. Shok të fëmijërisë e kisha Zymer
Kurtin, që ndodhej në Rapperswil/SG dhe tani në Uster/ZH, ndonëse më shok e
kisha Mr. Bajram Kurtin, tani i ndjerë, axhën e tij në Prizren të Kosovës, të
organizuar në lëvizjen ilegale të Kosovës.}

^{Lidhjet
e mia bien kryq e tërthor nëpër të gjitha organizimet tona, prej moshës
20-vjeçare e këndej. Në mesin e tyre, fillova të organizoj një ndihmesë për
themelimin e Shtëpisë Kulturore "Shtëpia e librit shqip" apo Shtëpia
Shqiptare Interkulturore e Bashkëpunimit, ku kyqen e japin ndihmesën e tyre
Kadri Rexhaj, Kudret Isaji, Gëzim Ajgeraj, Murat Avdiu, Isuf Sherifi, Nuriman
Hasani, Sadeke Pajaziti dhe Xhemail Maliqi, etj. Ajo nuk arritit të themelohet,
sepse nuk kishte mjete të nevojshme. Prandaj, në vitin 2004 i bashkohem
shoqatës Studio e Teatrit dhe Filmit "Aleksandër Moisiu" në Cyrih
të Zvicrës, me Liri Lushin, Adem Kicajn, Ivan Sigenthaler, Skënder Tafajn,
Viktor Zeithamer, Meriona Telo, Llukman Halili dhe Arsim Berisha. U bëra mësim
pa pagesë rreth 6 muaj në lëminë e Teorisë së Artit dhe të Letërsisë. Me
nxënësit mësoi djali im i dytë, Skender Avdyli. Një pjesë e tyre mësoi dhe u bë
gazetar, si psh. Ani Kapo dhe Fitore Aliu. Në këtë periudhë e ndihmova Teatrin
Shqiptar/Albanisches Theater/ "Antika", (Postfach 970, 9501 Wil ),
i cili, pas aventurave të Valton Jakupit me skenarin e filmit të shkrimtarit
shqiptar Femi Bektashi, "Plumbi i fundit", ka arritur të xhirojë
pjesën e parë, ndërsa pjesa e dytë po kryhet këtë vit, nën udhëheqjen e Femi
Bektashit, me një organizim profesional, pa Valton Jakupin.}

^{Në
ndërkohë, më goditi fatkeqësia e papritur në Shqipërinë e veriut dhe më nxorri
nga veprimtaria e filluar. Studioja e Teatrit dhe Filmit "Aleksandër
Moissiu" është shndërruar në Qendër të Integrimit Kulturor/ Zentrum fÃ¼r
Kulturelle Integration/ "Aleksander Moissi",7 me adresën e saj të
përkohshme në RÃ¼etlistrasse 6, 8400 Winterthur/ZH. Krahas saj është
themeluar Bashkësia Shqiptare në Zvicër, me një këshillimore të shoqatës
në Romanshornerstrasse 100, 9320 Arbon /TG,8 ku Ahmet Asani i bën
përpjekjet e veta për mbajtjen e saj në rregull së bashku me Qendrën për
Kulturë dhe Integrim, Sonnenwiesenstrasse 26, Seepark, 8280
Kreuzlingen/TG. Ai ia ka përgaditur faqet e internetit kësaj shoqërie, në
të cilën kontribuon Rrustem Selca, aktor i Teatrit Kombëtar në Prishtinë,
këngëtar dhe vallëtar i njohur i Ansamblit "Vatra" në
Glatfelden/ZH. Në Romanshorn/TG. Është e njohur për të mirë Shoqata Kuturore
Shqiptare/Albanischer Kulturverein/ "Sharri"9 (Postfach 305,
Bachweg 9, 8590 Romanshorn), ku, drejtuesi i saj, Jeton Krasniqi, bën çmos
për të begatuar jetën kulturore të shqiptarëve në këtë anë.}

^{Ishte
themeluar Biblioteka Shqiptare në Zvicër, me drejtuesin e saj Skender
Rexhepi, në Karstlernstrasse 14, 8048 ZÃ¼rich, me 3000 copë libra, por
ajo e ka humbur lokalin. Agron Krasniqi e vazhdon më tutje aktivitetin e dendur
me vallëzime pranë Shkollës Shqiptare të Vallëzimit/ Albanische
Tanzschule/ "Shota", Dammweg 31, 5000 Aarau10, krahas
valltarëve të shumtë e të talentuar. Më tepër se 16 vite e jep kontributin e
saj në aktivitetet kulturore për festat kombëtare dhe të Kosovës, në baza
vullnetare, SHKA "Dardania",11 në Winterthur, ku kryesues i saj
është Shefqet Cakolli (Oberstrasse 33, 8400 Wintethur), e cila mbanë një
radio lokale që dëgjohet një herë në muaj. Vallëtarët dhe këngëtarët e tyre të
befasojnë për të mirë. Në Uster/ZH jep kontribut Shoqata
Shqiptare/Albanischer Verein/ "Bashkimi", e cila ndihmohet nga Komuna
e Usterit.}

^{Shoqata
Kulturore "Drita"}^{ka një vistër të gjatë të këngëtarëve dhe
vallëtarëve shqiptar të Kreuzlingenit të Thurgaut. Voglushet me vallëzime të
bukura e ngjallin një pjesë të rëndësishme të traditës në mërgatë. Valbona
Gashi dhe Dardan Kryeziu janë valltarë më të dalluar të Shoqatës Kulturore "Drita".
Koreograf aktual është Arsim Berisha, i cili e vazhdoi punën e lënë të
përgaditur nga koreografi i parë Mehmet Kajtazi. Udhëheqës i tyre është Pal
Berisha. Këngatë që vlejnë të përmenden janë Xhemile Kryeziu, Dardane Rufati,
Kaltrina Kryeziu, Valentina Gashi, Ariola Kastrati dhe Dafina Bytyqi. Tani i ka
mbushur dhjetë vjetë të veprimtarisë dhe plotëson disa kushte të shëndrohet në
Ansambël Muzikor.}

^{Janë të
veçantë këngëtarët dhe valltarët e Shoqatës Kulturore Artistike (Association
Culturelle Artistique) "Teuta",12 në Lozanë (chm. Des Rosier 1,
1004 Lausanne/ VD), të rinj e të vjetër, vajza dhe djem. Zoti Gani Fazliu e
udhëheq këtë shoqatë. Në Lozanë lidhet në aktivitetin e saj kulturor Shoqata
Kulturore dhe Artistike/ Association Culturelle et Artistique/ "Ilirët" (Case
Postale 5184, 1004 Lausanne/VD). Kantonet e Vaudit, Valisit dhe Gjenevës
janë të gjalla. Në Nyon, Teatri Shqiptar i Nyon-it /Théatre albanaise de
Nyon/ "Kurora",13 me shfaqjet e veta pranë publikut zviceran luan
pjesë të shkrimtarëve botëror. Regjisor dhe kryesues i saj është Visar Qusaj (Rte
de l`Etraz 54, 1260 Nyon). Pjesa e saj "Vue du pont" e Arthur
Miller-it paraqet pasqyrimin e jetës, alegorikisht jetën e emigrantëve. Ky projekt
mbështet nga Instituti Zvicëran i Studimeve Shqiptare (ISEAL) dhe i
kantonit Vaud.}

^{Gjyle
Krasniqi, nga Luzerni, që ka studiuar në Zvicër, e kryeson Teatrin e Luzernit,
në Secondo-festival14/Postfach 7075, 6000 Luzern, nëpër Zvicër,
si managjere e kulturës.}

^{Ndër
shoqatat private dhe gjysmë private, e tërhjekin vëmendjen Klubet Futbollistike
"Iliria", "Dardania", "Kosova", "Bashkimi",
"Shqiponja", "Prishtina", "Rinia", "Besa", etj. të cilat i
gjëjmë në faqet e internetit, si psh.}^{www.fciliria.ch}^,^{www.fcdardania.ch}^,^{www.kfbashkimi.ch}^,^{www.fckosova.ch}^,^{www.fcbesa.ch}^{, etj. Vlenë të përmendet Shoqata e Mërgimtarëve Shqiptar "Atdheu",
që është në të njëjtin lokol e statut që ka pasur prej fillimit; SHKA "Drita"15
në Soloturn, me "tupan dhe zurla". Afrim Muja dhe Enis Tahiri e kanë
ndihmuar autorin. Enis Tahiri është Kryetar i Klubit Shqiptar "Liqeni i
Bardhë", që vepron në Cyrih (Planzschulstrasse 99/8004 ZÃ¼rich).}

^{Kuvendi Shqiptar në Zvicër}^{është rifilluar në bazë të aktiviteteve të mëparëshme të të gjithë
shqiptarëve, si psh. Kuvendi i Klubeve dhe Shoqatave Shqiptare apo Federata
Gjithëshqiptare e Klubeve dhe Shoqatave, Kuvendi Gjithëshqiptar, etj. ndër të
cilat autori i këtij shkrimi ka bërë një përvojë tepër të hidhur. Ajo nuk e zë
në gojë këtë aktivitet prej vitit 1991 dhe thot se e ka filluar aktivitetin e
saj qe tri vjetë. Këtu janë të kyqur njerëz të veçantë, të UNIA-s, nga
instancat zvicërane, etj. Përveç autoriteteve zvicërane, ajo u (ri)inicua nga
Albana Krasniqi-Malaj dhe Naim Malaj, Ambasador i Republikës së Kosovës, duke
gëzuar mbështetjen e përfaqësive diplomatike shqiptare në Zvicër dhe krijoj një
grupë koordinuese të këtij kuvendi, në përbërje të disa tubimeve të mbajtura,
që prej Universitetit Popullor Shqiptar në Gjenevë, ku koordinatore dhe
përfaqësuese e UPSH është Albana Krasniqi-Malaj, deri te tubimet e 30 majit
2010, në ZÃ¼rich; 5 qershorit 2010 në Luzern, 13 qershor 2010 në Lausanne. Në
këto tubime dhanë kontribut "grupi i ekspertëve", që nuk ishin
ekspertë, i përbërë nga Albana Krasniqit-Malaj, Arben Gecaj, Barbara
Burri-Sharani, Dr. Bashkim Iseni, Bedri Krasniqi, Nazmi Jakurti, Osman Osmani,
Sarah Barbara Gretler, Shqipe Bajrami, Valentina Smajli, deri te Ylfete Fanaj.}

^{Aktivitetin
e oranizuar të tyre e ka ndihmuar edhe autori i këtij shkrimi. Kuvendi
Themelues, i udhëhequr nga Grupi Kordinues, apo Gupi i Ekspertëve, nga Afërdita
Krasniqi-Malaj; Bashkim Iseni; Bedri Krasniqi; Nazmi Jakurti; Osman Osmani;
Orhan Spahiu; Sarah B. Gretler; Shqipe Bajrami; Valentina Smajli dhe Ylfete
Fanaj është mbajtur me datën 29.05.2011 në Hotel Bern, Zeughausgasse
9, 3011 Bern. Në këtë Kuvend morën pjesë përfaqësues të lartë të Drejtorisë
Zvicërane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (DEZA) dhe të Komisionit Federal për
Migracion (EKM). Hapjen e Kuvendit e bënë Ylfete Fanaj dhe Orhan Spahiu. Fjalë
përshëndetëse mbajtën shkelqësia e tyre, z. Mehmet Elezi, ambasador i
Shqipërisë; z. Aziz Pollozhani, ambasador i Maqedonisë në OKB; z. Nazif
Ramadani, ambasador i Maqedonisë dhe z. Naim Malaj, ambasador i Kosovës. Fjalë
përshëndetëse mbajtën shefi i divizionit për Ballkanin Përëndimor, z. Alfred
Fritschi (DEZA); shefja e sekretariatit të EKM-së, Simone Prodoillet dhe
bashkëpunëtorja profesionale e EKM-së, z. Pascale Streiner. Paraqitjen e
statuteve e bëri Nazmi Jakurti, i cili pati disa vërejtje. Disa nga këto u
shënuan në proces nga Afërdita Krasniqi-Malaj, që do të shiqohen më vonë.}

^{Ndër të
tjera u vërejtën edhe gabimet gjuhësore nga Abas Fejzullahu. Anëtarit të
pezulluar nga Kryesia, veçoi autori i këtij shkrimi, nuk është e drejtë të
ndërmarrë Kryesia, por Këshilli Mbikëqyrës, sepse ai do ti drejtohet Kuvendit
Shqiptar dhe është instancë më e madhe se Kryesia.}

^{Paraqitjen
e organigramës e bëri Valentina Smajli, ndërsa një fjalë rasti e mbajti Bedri
Krasniqi. Këshillin Mbikëqyrës dhe Kryesinë i nxorri të "zgjedhet" kryesia
e punës me anëtarët e zgjedhur paraprakisht. Kjo pati konfrontime të rrebta.
Autori i këtij shkrimi tha se nuk ishte e denjë zgjedhja që e bënte kryesia e
punës. Anëtarët e Kryesisë siç po paraqiten nuk janë ekspertë. Vota e lirë
kështu po shndërrohet në një vote të zgjedhjeve autokratike. Kështu vota e lirë
dhe demokratike nuk vie në shprehje. Ne duhet të propozojmë dhe të zgjedhim
këtu. Një pjesë e tyre do të ndërrohen, sepse për herë të parë po i shohim.}

^{Por,
fjala e tij nuk u përkrah nga shumica e pjesëmarësve. Kryesia u zgjodh
menjëherë në këtë përbërje: Avni Binaku; Hamit Zeqiri; Orhan Spahiu; Valentina
Smajli; Mirash Hajdaraj; Fatmir Thaqi; Sarah Gretler; Smail Tahiraj; Samir
Zeneli; Shpëtime Kamberi; Jeton Kryeziu; Mimoza Sejdiu; ndërsa nga publiku u
kërkua një femër dhe u zgjodh Meriona Telo. Kryetar i Kryesisë u zgjodh Orhan
Spahiu.}

^{Këshilli
Mbikëqyrës u zgjodh në këtë përbërje: Albana Krasniqi-Malaj, Drejtoreshë e
UPSH-se, në Gjenevë; Dr. Bashkim Iseni, Drejtor i portalit}^{www.albinfo.ch}^{dhe hulumtues
shkencor në Universitetin e Neuchatelit; Dr. Hans-Peter von Aarburg, etnolog;
Sarah Gretler, studiuse dhe përkthyese; Osman Osmani, Nazmi Jakurti dhe Hilmi
Gashi, funksionar të sindikatës së UNIA-s; Ylfete Fanaj, deputete në
Parlamentin e Kantonit dhe ate të qytetit të Luzernit; Bedri Krasniqi,
kryeredaktor i revistës "Albusuisse"; Liri Lushi, aktore dhe
drejtuese e QIK "A.Moisiu"; Samedin Asllani, piktor; Shqipe
Bajrami, filologe dhe juriste dhe Fehmi Fetahu, afarist i njohur. Kësaj radhe
iu shtua një femër shqiptare, që e kritikoi rreptë, Elida Buçpapaj, shkrimtare
dhe gazetare.}

^{Si
rrjedhjë e kësaj iniciative në Zvicër, në tetor 2009, me qëllim që ti vë
individët, ekspertët dhe vullnetarët e tjerë në këtë lidhje, "pa qëllime
fitimprurëse", por me pagesa të mira të personelit, u organizua në
Zvicër platforma e aktualitetit shqiptar në këtë vend, Albinfo-ja,16
me seli në 1001 Lausanne, Avenue de la Gare 33, me një strukturë të
veçantë organizative. Në radhë të parë vie financimi i kësaj iniciative nga
Konfederata e Zvicrës; Drejtoria për Kooperim dhe Zhvillim (DEZA-DDC) dhe
kredia e Konfederatës në favor të integrimit (EKM-CFM).}

^{Ajo
është stërmullari i "Kuvendi Shqiptar në Zvicër" dhe përfshinë
personalitete zvicërane dhe nga viset e ndryshme të Ballkanit në Zvicër. Qarqet
e ndryshme profesionale nga mediat, nga politike, sociokultura, politika,
ekonomia, etj. kontribuojnë në realizimin e objektivave të Albinfo-së. Ofron
informata dhe shërbime të ndryshme, pa diskriminuar askend, që u është dedikuar
të gjithë personave të popullatës shqiptare, duke përfshirë në radhë të parë
migruesit, por edhe ato zvicërane. Ajo synon të krijojë një hapësirë të veçantë
për gruan tonë në mërgatën zvicërane, që të mund të luaj një rol të rëndësishëm
në procesin e integrimit.}

^{Komiteti
Drejtues}^{përbëhet nga znj. Sarah Barbara Gretler, nga Cyrihu, Kryetare e shoqatës
albinfo; z. Léonard Bender, nga Martigny, nënkryetar i shoqatës albinfo; znj.
Denise Efionayi-MÃ¤der, nga Neuchatel, Forumi zvicëran për studimin e migrimeve
dhe popullatave (FSM); z. Hilmi Gashi, Bernë, përgjegjës i programit për
migrime, UNIA; z. Oliver Glassey, nga Lozana, profesor për mediat dhe
internetit pranë Universitetit të Lozanës; z. Eric Hoesli, nga Lozana,
Edipresse dhe znj. Albana Krasniqi-Malaj, nga Gjeneva, Universiteti Populllor
Shqiptar. Ndërsa Këshilli Redaktues përbëhet nga Bashkim Iseni, Drejtor
(Lozanë); znj. Vjosa Gërvalla, Zëvendës-përgjegjëse (Lozanë); z. Blerim
Shabani, Gazetar-korrespodent në Zvicrrën gjermanofolëse (Cyrih); dhe Sevdail
Tahiri, Gazetarë-korrespodent në Zvicrën gjermanofolëse (Cyrih); si dhe
korrespodentët e rregullt në Zvicër: z.Léonard Bender (Martigny); znj. Barbara
Burri-Sharani (Cyrih); z. Fitim Dalipi (Montreux); znj. Ylfete Fanaj (Luzern);
z. Etrit Hasler (Sant Gallë); znj. Ermira Islami (Friburg); z. Jeton Kryeziu
(Lozanë); znj.Mimoza Kryeziu (Cyrih); z. Nicolas Verdan (Lozanë) dhe z. Rromir
Imami (Friburg). Këshilli Strategjik vjen pas këtyre dy instancave. Ajo
ka si objektiv kryesor integrimin harmonik të personave dhe popullatës
shqiptare në Zvicër.}

^{Studentët
shqiptarë, rreth 2500-3000 veta në të gjitha kantonet, janë mbledhur rreth
shoqatave të tyre në Cyrih, në Luzern, në Bern, në Lozanë, në Gjenevë, etj. Në
internet mund ta gjëjmë Shoqatën e Studentëve Shqiptarë-Studenti17 në
Cyrih, e cila ka tendenca të organizimit për të gjithë studentët shqiptar në
Zvicër faqen e vetme të internetit.}

^{Krahas
kësaj, është organizuar krijimi i Institutit Zvicëran të Studimeve Shqiptare
(ISEAL)18 e cila prezentohet nga Driton Kajtazi, kryetar, me të cilin ka
bashkëpunim edhe autori i kësaj libre. Në Solothurn/SO, u mbajt takimi Miqtë
e Institutit Zvicëran të Studimeve Shqiptare (aAâ—ŠISEAL), në
bashkëpunim me Bashkimin e Intelektualëve Shqiptarë në Zvicër19 (BISHZ),
i prezentur nga Abaz Fejzullahu. U realizuan objektivat e vitit 2010 dhe u
përcaktuan ato të vitit 2011. Tubimi u kryesua nga Visar Qusaj.}

^{Instituti
Zvicëran të Studimeve Shqiptare (ISEAL) u ngatërrua në themelimin e Shoqatës
së Krijuesve Shqiptar në Zvicër, në të cilën ishte kyqur autori i këtij
studimi pas një ripërsëritje të përpjekjes 3 vjeçare të themelimit, ndër të
cilët ishte edhe në Këshillin Iniciator, krahas Gani Bytyqit, Bardhec
Berishës, Besnik Camajt dhe Driton Kajtazit, i cili, ndërroi veten në çështjen
e statutit me Muharrem Blakaj, duke dhënë Arsim Ferizin në Këshillin Inicues.
Kordinator ishte Besnik Camaj. Më në fund u zgjodh kryesia prej pesë vetave:
Besnik Camaj, Bardhec Berisha, Skender Buçpapaj, Muharrem Blakaj dhe Arsim
Ferizi...}

^{Në
vargun e organizimeve të gjithëmbarshme shqiptare tërhjek vëmendjen tribuna e
30 vjetorit të Demostratave të vitit 1981, e cila, si tribunë e gjithëmbarshme
organizative festoi me kumtesa shkencore nga Zvicra, Gjermania, Kosova etj. të
cilët shfrytëzuan rastin që të evokuojnë kujtimet nga plejada udhëheqëse e
organizatorëve të parë, Jusuf dhe Bardhosh Gërvalla e Kadri Zeka, deri të
karakteri i tyre gjithëpopullor. Si Këshill Organizativ, me disa mbledhje, qenë
organizuar këta anëtarë: si Kryetare, Saime Isufi-Bulja; si Nënkryetar, Riza
Demaj; si Sekretar, Bejtullah Tahiri; si Arkatar, Sejdi Gega; si Anëtar: Hasan
Malaj, Jashar Aliu, Brahim Avdyli, Xhevat Zeka, Ismet Rashiti, Salih Sefa, Ilmi
Cakolli, Rasim Blakaj, Xun Çetta, etj. Në këtë manifestim ka patur si logo një
emblemë të bërë me flamurin kombëtar shqiptar, flamurin shqiptar dhe asgjë
tjetër. Hapjen e tribunës e bënë Saime Isufi dhe Jashar Alia. Saime Isufi, në
fjalën e saj të hapjes shprehu ndenjën e krenarisë së pjesëmarrjes. Ajo po e
hapte 30 vjetorin e tyre, ndërsa për rëndësinë e paraqitjes së kësaj tribune, e
cila u mbajt për herë të parë me 6.3.2011, e paraqiti Sejdi Gega. Simpoziumin e
përshëndeti Sali Sefa, si zëvëndëskonsull i Kosovës në Cyrih.}

^{Kumtesat
shkencore i lexuan gjatë tërë ditës Saime Isufi, Faridin Tafallari, Abaz
Fejzullahu, Asllan Dibrani, Agim Sylejmani, Trëndëlina Labënishti-Jaha, Avni
Lumnica, Bejtullah Tahiri, Brahim Avdyli, Dashnim Hebibi, Gani Bala, Gani
Vlahna, Hamëz Morina, Hamdi Hajdini, Ibish Neziri, Idriz Mehmeti, Ilmi Cakolli,
Ismet Rashiti, Jashar Alia, Kadri Rexha, Llukman Halili, Metush Sadiku, Metush
Zenuni, Musli Kosumi, Naser Berisha, Nikë Gjeloshi, Ramadan Pllana, Ramiz Daku,
Resmije Berisha, Riza Demaj, Salih Sefa, Sejdi Gega, Shefqet Cakiqi, Sylë Muja,
Tefik Ramadani, Xhevat Hasani, Xhevat Zeka, etj. deri te lexuesi i fundit Xun
Çeta.}

^{Duke i
vlesësuar këto ngjarje të bëra në Zvicër 30 vjet më parë, duke folur për
karakterin e tyre gjithëpopullor, nxorën si konkluzë të tribunës aspekte të
riorganizimit gjithëshqiptar. Ata bënë përpjekje të ndriçimit sfondin historik
të demostatave të vitit 1981. Ato nuk ishin spontane dhe as aksidetale, të
cilat i dhanë shtytje vendimtare zhvillimit të proceseve historike.}

^{Kjo
është me pak fjalë pasqyra e organizimit të shqiptarëve në Zvicër. Me gjithë
baticat-zbaticat, rënien dhe ngritjen, shpërdarjen dhe bashkimin nën një
flamur: shqiponjën me dy krerë, në një cohë të kuqe-si gjaku i rënë
shekuj me radhë nëpër luftërat e pashterrshme për liri e mbijetesë, është
bashkuar kështu emigracioni shqiptar.}

^--

^{Teatri
Antika e Wil-it, me 2002}

^--