E vërteta ka dishepujt e vet, ka popullin e vet, ka kodet e saj, ka moralin dhe
ruajtësit e saj të përditëshëm. Media dhe mediatarët janë vigjilentët e
palodhur të së vëretës, ata që e duan atë, që e ndërtojnë dhe që e mbrojnë atë.
E tillë është për mua gazetarja Elida (Skënderi) Buçpapaj.
Ky është më shumë se një postulat, është filozofi ekzistenciale që ndryshe
konvertohet në atë që quhet cila është rruga, cilat janë parimet dhe ku fillon
dinjiteti?! Marëdhënia me të vërtetën është më e vështira, aq sa dëshmori i saj
në kryq e mbylli frymën në tokë duke mos u tërhequr nga thënia e tij: "Thuajeni
të vëretën që të ndjeheni të lirë!" Binomi e vërteta-liria, janë themeli i
dinjitetit njerëzor dhe sfida e shoqërisë njerëzore në të gjitha kohërat.
Demokracia në udhëtimin e saj kalvar deri sa mbërriti tek sistemi i sotëm i
demokracisë që në qendër ka liritë dhe të drejtat e njeriut, është dashur që në
frymë të saj të ketë treguar kujdes të thellë për të vërtetën dhe lirinë, për
njeriun dhe individin, për autoritetin dhe mizorinë, për shpresën dhe për
vrasjen e jetës, duke mbajtur në gji të vet gjithçka progresive dhe duke u
ndehur e fituar me gjithçka autoritariste dhe antihumane.
Në këtë hulli kaq të vështirë dhe fisnike ecet edhe në ditët tona, sepse nuk ka
një betejë të fundit që përcakton vijën e gjelbërt përtej së cilës ne themi se
jemi duke mbretëruar në "ruajalitetin" e së vëretës që nuk rrezikohet!
Njeriu jeton edhe me jehonat e thella të brezave që nuk janë me fizikisht. Ai
dhe institucionet qofshin edhe në ditët e sotëme, nuk janë të imunizuara në
"eternita" si të parrezikuara nga gënjeshtra, fallciteti, imoraliteti apo
informaliteti korruptiv! Një shoqëri e tillë sterile është pjellë e fantazisë
fëminore.
E vërteta ka dishepujt e vet, ka popullin e vet, ka kodet e saj, ka moralin dhe
ruajtësit e saj të përditëshëm. Media dhe mediatarët janë vigjilentët e
palodhur të së vëretës, ata që e duan atë, që e ndërtojnë dhe që e mbrojnë atë.
E tillë është për mua gazetarja Elida (Skënderi) Buçpapaj.
Një sy vigjilent që nuk fle! Nje mendje qe punon pa u lodhur, sepse dashuron
njeriun që ushqehet nga e vërteta. Një shpirt kritik që "rebelohet" krenarisht
për të mbrojtur të vërtetat e rëndësishme principiale por edhe ato të voglat e
përditëshme sepse "metri" i saj etik është dinjiteti njerëzor. Tek e lexon
shkrimin e saj në faqet e bardha të jetës por edhe në dritëhijet e ndeshjes së
përditëshme, ke arsye që të kujtosh një thënie të Nënë Terezës, që "në vend që
të mposhtesh nga mërzia, ndiz një dritë të vogël të shpresës!"
E kam ndjekur Elidën në këto dy dekadat e fundit dhe libri që ajo sjell para
lexuesit është një pjesë e jetës së saj të përditëshme në peshoren e
shqetësimit njerëzor, civil dhe atdhetar, ku shtrirja është sa lokale aq edhe
globale, sa institucionale aq edhe njerëzore, sa e ditës aq edhe anticipuese!
Në librin e saj me publicistikë të përzgjedhur ne marrim në dorë si të thuash
një ditar të pulsit të jetës, të fatit dhe sfidës, të shqetësimit dhe
protestës, të oponencës dhe demaskimit, sepse Elida Buçpapaj jeton me
shqetësimin e njeriut në nevojë, me brengën e lodhjes për fatin e shqiptares si
universale, kudo ku ajo ndodhet; ajo është vigjilente për gjithçka që hidhet në
harresën denigruese, dhe për atë që e pret të ardhmen e shoqërisë shqiptare
kudo ku ata jetojnë si unitet kombëtar por edhe si segmente social dhe kulturor
të bashkësive më të gjëra.
Në gjykimin tim personal Elida Buçpapaj në të gjithë "materien" e librit të saj
ravijëzon një arkitekturë solide dhe me densitet, gati si një manual rrëfyes se
si duhet të sillemi me faktin, me ngjarjen, me dukurinë, me realitetin, me
kundërthënien, me informimin, me dizinformimin, me alternativën, me vijat e
kithta të pseudoinformimit që shpërndajnë mjegull dhe iluzion. Në besë të kësaj
sjelljeje ajo nuk shkon të vizitojë disa të vërteta që njihen dhe janë
certifikuar e më tej të na i sjelli të spërkatura me "erëzat" dhe "salcat"
pikante të "guzhinës" politike të protagonistëve të ditës që "bëjnë orgji" me
disa media që vetëm të tilla nuk janë. Elida është besnike e të vërtetës që
godet, që rrezikon, që shpotit, që rrëfen, që këlthet, që proteston, që
paralajmëron dhe që me kurajo civile dhe me peshë "Sizifiane", akuzon duke vënë
gishtin mbi plagën. Në këtë kuptim ajo është një reportere në frontin e rrezikut
dhe të ndeshjes.
Kjo do të thotë ta duash të vërtetën si veten dhe ta mbrosh atë jo për veten
por për socialen, për publiken, për humanen, për zhvillimin, për dinjitetin. Në
librin e saj ne ndeshemi me dukuri që kanë ndodhur kohë më parë por nëse
arsyetimet e saj në të shumtën e rasteve kanë qenë parashijonjës dhe
paralajmërues, kjo shpreh se analiza e saj, gjykimi dhe drejtpeshimet paskërkan
qenë në ekuilibër dhe në zemër të ciklonit. Ajo ka folur, ka sjellë mesazhin e
saj, si të thuash "ka folur dhe ka shpëtuar shpirtin e saj" - si thoshin
latinët; por se ka dhënë kontributin si një "dishepulle e së vërtetës" që
gjërat të ishin gjykuar dhe projektuar më mirë në kohën e duhur.
Besnikëria me të vërtetën është provë karakteri, është kujdes në vijueshmërinë
që verifikon, është syçelësi në përplasje e papritura, dhe gjetje e peshores
historike për gjithëkohësi. Në këtë gjithëgjykim, Elida ka treguar se nuk bën
kompromise me konjunkturën, nuk lyp strehë alibish si kovalishencë të politikës
së ditës dhe "kuajve të rradhës" mprehur në "karrocën e ekzekutivit" në kohën
konkrete. Larg interesave të tilla ajo është e lirë të takojë lirinë, ajo është
e lirë të na sjelli lirinë e informimit pa censurë dhe pa vetëcensurë, ajo
është e lirë të gjykojë me kokën e saj dhe të peshojë me arsyen e saj pa tabu.
Një mediatare e tillë është e plotësuar me formimin intelektual, dhe adresuar
në mënyrë speciale me kulturën publicistike, ku spikat fjala e gjallë, mendimi
virulent, stili luftarak, forma joshëse, lundrimi me begati i fjalës, dhe
dinamika e shpalosur "katër kanat" ku asgjë nuk fshihet, çdo gjë në dritë të
diellit!
Ndokujt kjo kurajo dhe shpirt proteste nuk i ka pëlqyer, i ka krijuar bezdi dhe
një lloj urrejtje shpagimi, por se ajo nuk është frikësuar nga sulmet e hapura
apo të "ambalazhuara", nuk është mikluar nga joshjet shkurajuese që dhurojnë
"puthje jude", nuk është tronditur në boshtet e saj edhe nga kundërshtimet
arogante që jashtë kostumit zyrtar në pafuqinë e tyre sillen me arrogancën e
(mos)kulturës së rrugës. Si një "skllave" e lirisë e dinjitetit dhe së vërtetës,
ajo ka vijuar punën, duke ndërtuar profilin që ka sot.
Dinjitoze, e vëmendëshme në çdo grimë të kohës, mbajtëse e rregullt e bilanceve
të ngjarjeve dhe një penë kurajoze që flet me zërin, që di të dëgjoj jehonën e
vet por edhe të kombinohet në koralet serioze që media ka sot.
Gjeografia e këtj zëri është globale. Lëvizet në Shqipëri në meridianet dhe
paralelelet gati kapilare të shoqërisë shqiptare. Në institucionet, partitë,
aleancat, intrigat dhe poshtërsitë, në fitoret reale dhe arritjet e atdheut.
Zgjerohte kjo gjeografi në Kosovë, dhe kudo ku janë shqiptarët. Elida është në
Bruksel, në Strasburg, në Hagë apo në Paris, në Londër apo në New York, në
Beograd apo Athinë, ajo është kudo me syrin e saj vigjilent ku globi përpiqet
të çajë me kalimin e vështirësive drejt së ardhmes dhe paqes. Është atje ku
institucionet ndërkomëbëtare rrahin mendimet, përballin versionet, dhe ndeshen
pro dhe kundër në sitsteme ku" gijotina" e vetos ndal rrjedhat historike! Ky puls
shqetësimi dhe ky kujdes qelibar e shembullor, e ka bërë punën e përditëshme të
gazetares Elida Buçpapa një arkiv të çmuar të historisë së dy-tre dekadave të
fundit. Në këtë këndëvështrim librin që kemi në duar dhe që do ta kemi si një
alamanak në gjithëkohësin e pasme, do duhet ta çmojmë edhe si një lloj
biografie të historisë sonë Brenda asaj 100 vjeçare të Shqipërisë si shtet i
pavarur!
Vlerësoj tek Elida edhe kuptimin mbi kujtesën historike. Ajo e kombinon atë me
qëndrimin kritik ndaj adresës historike. Elida është kundër amnezisë historike,
jo në udhë dhe frymëzim të shpagimit për kalvarin e saj dhe të familjes gjatë
rregjimit komunist! Kurrsesi jo në atë kahje! Ajo ka një bindje të thellë
civile dhe formim intelektual që e mbajnë larg dallgëve të tilla turbullonjëse.
Për Elidën të mos harrosh do të thotë të njohësh rrethanat, subjektet,
individët, protagonistët, xhelatët, spiunët, mashtruesit, "shumëfytyrësit" të
cilët nuk kanë humbur, por se kanë ndryshuar kostumet dhe llojin e humorit. Nga
ai i ziu tek ai rozi, nga ai gri tek ai laramani! Në këtë gjendje ajo nuk e
fsheh neverinë e përligjur. E mbron me forcë të drejtën sepse ndryshe ne jemi
në gënjeshtër të plotë me veten, me demokracinë, me të ardhmen.
Në lirinë e gjykimit secili ka në posedim të plotë veten dhe përjetimet e tij.
Edhe kur të lexojë librin është i lirë të thotë me këtë jam në një mendje, me
këtë nuk jam dakord, kjo më duket e motivuar, kjo nuk më bind.
Vetëm kështu jemi në ujërat e rrjedhave plurale dhe të diversitetit. Argument i
autores është udhërëfyes, argumentet tanë janë komplementarë. Ne jemi të lirë
të gjykojmë me mendjen tonë, por nëse jemi në sinergji me mesazhet që përcjell
autorja Elida Buçpapaj, qoftë edhe si ndryshim qëndrimi dhe argument, edhe në
këtë rast ne jemi në demokracinë e mendimit, të barabartë si të ndryshëm. Këtë
kontrastim ia kemi për mirënjohje autores Elida Buçpapa dhe librit të saj.
* * *
Të sjellësh një libër në jetë është ngjarje për autorin/autoren. Në të gjen
shqetësimin dhe jetën e saj në puls të shqetësimit qytetar dhe intelektual.
Bashkë me të ne si lexues marrim me vete edhe një pjesë të vet autorit që si
peng respekti dhe miqësie na vjen për të nyjëzuar lidhjen reciproke.
Për ata që e kanë njohur me kohë Elidën (ky është rasti im) janë në gjendje të
thellojnë miqësinë përmes prurjeve të reja të ndërsjellta dhe miqësi të tilla
vjetrohen si vera. Për ata që njohjen e kanë të kohëfundit ky libër është një
shans më shumë për komunikim që thellojnë njohjen sepse kështu bëhet e mundur
që të bashkohen kontributet.
Për lexuesin që e takon autoren për here të parë, është e thjeshtë, nga dita që
ai merr në dorë librin e saj ka mundësinë që të zgjerojë njohjen për
problematikën e rrokur dhe të celebrojë një miqësi të re, sepse Elida është një
personalitet mendjehapur, që i shton humanizmit nga humanizmi i saj bujar. Nga
sot ne kemi një libër më shumë në qarkullim, pra një doracak më shumë në
udhëtimin që për fatin tonë të mirë është i përbashkët.
Libri dhe shqetësimi i Elida Buçpapajt e ka brënda natyrshëm edhe këtë
shqetësim apo mesazh, si do të jetë udhëtimi ynë i ardhshëm, le të mendojmë që
sot në mënyrë që nesër të mos themi të zënë në përgjegjësinë e fajit të
mosveprimit, përse nuk e bëmë dje këtë gjë!
Të faleminderit Elida!
Tiranë më 07.12.2012
PËRPARIM KABO