Javët e fundit, ka dalë në qarkullim një tjetër vepër e Petro Zhejit me titull
"Libri i Aforizmave"
Në vazhdim të librave të tjerë studimorë mbi lashtësinë e gjuhës shqipe dhe të
rrënjëve të gjuhës në përgjithësi, studiuesi Petro Zheji ka botuar së fundi,
"Librin e Aforizmave".
Vepra merret me problemet e linguistikës dhe jo vetëm, por edhe ato të
filozofisë moderne. Një karakteristikë e veçantë dhe e rëndësishme e këtij
studimi është ideja se fjalët tek e fundit, referojnë tek një simbol dhe jo tek
një koncept, siç mendonin gjuhëtarët më me zë, gjer edhe të kohës sonë (Lacan,
Saussure etj.).
Shqipja është krahasuar sistematikisht, gjer më sot, me gjuhë relativisht të
reja, sikurse Greqishtja, Sllavishtja, Latinishtja etj. dhe asnjëherë me gjuhët
e lashta e të stërlashta sikundër, ndër të tjera, me Sanskritishten, e cila
është vështruar si nëna e të gjitha gjuhëve europiane.
Ky libër sqaron shumë çështje lidhur me marrëdhëniet e thella të Shqipes me
gjuhë të vjetra e të reja dhe afirmon stërlashtësinë zanafillore të Shqipes.
Dhe e bën këtë pa rënë në grackën e konjukturave të ndryshme
politiko-linguistike që kaq shumë kanë falsifikuar gjithçka në Linguistikë dhe
kryesisht rolin themelor të shqipes, por duke i vënë veshin, më tepër se çdo
gjëje tjetër, implikimeve të saj të thella e të rëndësishme në vizionin mistik
e filozofik të universit.
Aforizmat, për të cilat bëhet fjalë në këtë libër, janë të një natyre të
veçantë. Material i tyre parësor janë ato që Autori quan "çiftet ekuivokale" të
fjalëve (si p. sh. "Shka fshihet veç fshihet" apo edhe "Ma parë shlymja, mandej
shlumja"). Të nxjerra nga vetë Ajuha, apo më saktësisht nga fenomeni i
kudogjendur i polisemantizmit, aforizmat vëzhgohen më pas me lentet e
"algoritmit simbolik", të cilin autori e përshkruan si një artikulim logjik të
mendimit mistik e mitik mbizotërues në vetë origjinën e gjuhës.
Ideja qendrore e librit është që fjalët referojnë tek e mbramja tek një simbol
dhe jo tek një koncept.... E pra që procesi i etimiologjizmit nuk mund të
vështrohet si i përfunduar para se fjala të përcillet tek simboli që ajo,
fjala, në mënyrë "të pavetëdijshme", përshkruan...
Duke luajtur rolin e "ndërmjetësuesit" mes fjalës dhe simbolit, shqipja
mundëson kështu, ndër të tjera, përftimin e një "informacioni" të gjithanshëm
filozofik e shkencor të fjetur për shekuj e mijëvjeçarë me radhë në gjuhë.
Sipas përfundimeve të mbërritura nga ky studim, urtia e gjuhës dhe logjika e
saj simbolike bëjnë të mundura e të justifikueshme një sërë kalimesh
interdisiplinare. Aforizmat shërbejnë në këtë mënyrë si një "trampolinë" për
t'u hedhur në fusha e dimensione të ndryshme të dijes dhe realitetit.
Ky studim
i Petro Zhejit ka vlera të shumëfishta, jo vetëm gjuhësore, por edhe
filozofike, teologjike, shkencore etj.