Dëshmori Vezir Ademaj, portret i realizuar nga piktori Nazmi Hoxha-New York
Kam mbështetur gjoksin në parzmën e atdheut dhe marr frymë me
mushkeritë e kësaj toke... Jehona e një pushke m'i shpërndanë mendimet dhe
përmes frangjisë së një kulle, jo shumë larg kufirit në mes të
atdheut, përplaset shkrepave të larta atje ku shqiponjat rrijnë me
diellin... Ishte kohë e pranvertë e vitit '71 e çerekut të fundit të shekullit të
kaluar, kur në Sheremetaj ajo krismë ndjellamirë
ishte lajmëtare e lindjës së një djali në votrën e Hysen Ademajt. Traditës së
trungut familjar iu shtua edhe një krah i fortë pune, ziles së shkollës
edhe një zë i ëmbël fëmije e varganit të gjatë të krushqëve të
lirisë edhe një sy i mprehtë pushke për të mirën e Kosovës,
për nderin e Atdheut... E pagëzuan Vezir që të vezullojë si rrezet e arta
në këto anë ku krenaria e plisave të bardhë thuase prek qiellin. Aty, në
Sheremetaj nisë jetën Vezir Ademaj-në livadhet bleroshe përjeton lojën dhe
aromën e gëzimit fëmijëror e më vonë në shkollën e këtushme fillon
ta thithë nektarin e diturisë. Krahas mësimeve të shkollës, në kullën e vjetër
e cila stoikisht u qëndroi fortunave të kohës, në odën e burrave
pranë oxhakut ku ndizej kuvendi i trimave, ai mësoi; mikpritjen,
bujarinë, respektin dhe dashurinë për njerëzit...Epikat e rapsodëve dhe
legjendat e mbrëmjëve e mbrujtën djalin me ndjenjën e patriotizmës dhe
atdhedashurisë tek shkriheshin n'melosin e folklorit për trimëritë e Oso
Kukës e Mic Sokolit. Dhe, sa herë që fillonte biseda apo kënga, Vezirin e
përshkonte një zjarr krenarie i cili sa vinte e i shtohej për këtë tokë. Shpesh
herë në odën e vjetër kur në oxhak digjej cungu qindvjeçar, mësoi për
sulmet barbare dhe masakrat e kralit të vjetër e të ri të Serbisë, të
atyre hijenave karpatiane, që siç shkruan Fishta: " kur Ilirët dinin
zakone të mbara, ata ushqeheshin me molla të tharta në viset e Uralit". Kur
dëgjonte për masakrat që i ishin bërë shqiptarisë, mbushej mëri, ndërsa
në anën tjetër e ndiente dhimbjen krenare për heronjtë e rënë. Demonstartat e
vitit 1981 ishin platrofrmë e drejt e "rebelimit" të
studentëve shqiptarë, ngase ia lëkunden themelet asaj përbërje gjeografike,
duke ia thyer "mitin" e paprekshmërisë dhe kundërshtimit. Pra, shqipatërt
janë të parët që filluan t'a groposin krijesën artificiale të quajtur
Jugosllavi.. Mirëpo, edhe kjo nismë i kushtoi mjaft shtrenjtë këtij populli
liridashës në trojet e veta...Që nga ky vit fillojnë netët e gjata të golgotës së
përndjekjeve, diferncimeve, largimeve nga puna, burgosjeve dhe vrasjeve...! Dhe,
kjo ishte koha kur shfaqet edhe shëmtia më e madhe që mund të bëhet-vrasja e
ushtarëve shqiptarë dhe sjellja e tyre në arkivole hermetikisht të
mbyllura me të njëjtën diagnozë: "Vetvrasje"!!!
Në vitet e pastajme Vezir Ademaj vijon mësimet në shkollën e mesme
"Vëllezërit Frashëri" të Deçanit ku i përfundon me sukses. Dhe, si çdo
i ri që në thesarin e ëndërrimeve të tij, ka synimet për arritje
arsimore, ai regjistrohet në Universitetin e Prishtinës në
drejtimin e Fizikës. Por, në shtator të vitit 1989, barbarët
serbë ia shuajnë dritën akademike dhe dhunshëm e
dërgojnë në aradhat e ushtrisë jugosllave. Nën peshën e
rëndë të ngjyrës së petkut dhe komandës në gjuhën e huaj, fillon shërbimin
ushtarak dhe atë në Tivar !...I bëhej se bregdeti akoma
erëmonte gjak shqiptarësh të masakruar me 1945, dhe ky qytet ferr për
shqiptarët ia krijonte përshtypjën e urrejtjës dhe të pasigurisë,
andaj në një natë pa yje e hënë arratiset prej andej...Në Sheremetaj e miklon
ngrohtësia e vendlindjes, por njëkohësisht e sëmbonte edhe
njëfarë droje, ngase makineria sllave kishte mobilizuar
lakejt gjurmues, të cilët me tërë arsenalin kërcënues ishin
vënë në ndjekje të bijve dhe bijave më të mira
të këtij trualli. Arrestimet dhe burgosjet e njëpasnjëshme të të
rinjëve shqiptarë, nuk i ngopnin apetitet e këtyre çakejve. Ata u
vërsulën edhe mbi gjeneratën krejtësisht të pa fajshme...helmuan fëmijët në të
gjitha shkollat fillore të Kosovës! Vlen të theksohet ketu, se një kontribut të
veçantë, duke ndihmuar me trajtime mjekësore, ka dhënë edhe
vellai i Vezirit, dr. Hasan Ademaj, student i mjekësisë në atë kohë.
...Kur vrushkujt e gjakut njomin truallin-
thonë liria nuk është larg...
Dy trokëllima përplasën në dyert e shqiptarëve dhe secila në
mënyrën e vet-vret si shpata, therë në damarët e popullit duke
sjellur errësirë mbi këtë dhe. Njëra trokëllimë vinte nga skamja,
pesha e së cilës rëndonte cdo ditë e më shumë, duke vendosur
në të gjitha shtigjet e jetës dyer të hekurta-punëtorët
largohen nga puna e nxënësit dëbohen nga shkollat...! Ndërsa, trokëllima
tjetër vinte nga trokitjet e xhandarmerisë në dyert shqiptare,
natën e ditën në kërkim të armëve, në kërkim të njerëzve.
Nyjët e lidhura vështirë zgjidhën...prapa e para skëterrë, silueta
vertikale barbarësh që endën mëngjeseve e para mbrëmjëve si bisha të etura për
gjak. Në këtë katrahurë shumë të rinjë nisën rrugëve të botës,
rrugëve të pasosura të mërgimit; kush për t'a vrarë skamjën, kush për t'i
shpëtuar vrasjës. Sirenat e trenave dhe autobusëve trishtueshëm
grisin qiellin e Kosovës dhe këtij karvani sa hijerëndë aq enigmatik për
ta marrë botë në sy-i bashkohet edhe Vezir Ademaj. Me lotin e kristaltë
që i krijoi kjasina mbi mollëzat e faqeve, iu thotë mirëmbetshi familjarëve,
kullës së motnuar, fshatit e Kosovës. .. Sikur u thoshte në atë heshtje
me një zë të brëndshëm: n'kohë të ligë poi u lë, por do kthehem
kur t'a ndiej si këngën majekrahut thirrjën tuaj!... Rrugetimi iu duk
i gjatë dhe i pa mbarim kur po ndalonte në satcionin e fundit në
një qytet të ftohtë të Alpeve. Në shtetin e rehatshëm plot qetësi dhe
drita të Zvicrës, krahas punës që sillte përfitime materile, angazhohet edhe në
sportin luftarak të "Kik-boksit" në të cilin arrin suksese rekorde
për pak vite. Dhe shih, edhe përgjatë tërë kësaj përiudhe,
dashurinë për flamur dhe atdhe nuk e kishte të zbehur në
asnjë moment. Çdo herë në paraqitjet e tij në gara sportive,
kërkonte që edhe flamuri i kuq me shqipen e zezë të qëndisur në mes t'i
mbulonte krahët. Ngase, kështu i dukej se merrte zemër e i vinte forcë tek
ngjitej shkallëve të suksesit për t'a prekur olimpin e kampionit të
Europës në këtë discipline sportive.
...Thirrja e Atdheut
Ndër grushta shtrëngon mallin e viteve për të afërmit dhe atdheun. I
duket se dielli i perëndimit ka filluar të lindë pritueshem e të
përëndoj pa meshirë. Dritat e qytetit, rrugët, sheshet, jeta komode dhe
medaljet sportive nuk po e tërheqin më. Fasadat e ndërtesave i
dukën të huaja e të ftohta si gurë varresh. Po perëndon jeta
në mëgrim... Lajmet nga vendlindja nuk janë të mira...Zingjirët e tankeve
sllave kanë filluar t'a shkyejnë hartën e atdheut. Televizionet dhe
gazetat në përgjithësi thonë se toka e Kosovës po
njomet me gjakun e bijve të vet. Në radhët e UÇK-së kanë
filluar të rreshtohen shtatë e shtatëdhjetë dhe krismat e para të
pushkëve të lirisë ndihen anëmbanë Kosovës.
Si e rrahura e daullës po i kumbon në ndërgjegje kushtrimi i Rilindasve:
Kush në gjak e ka lirinë
Dhe kush nënë e thërret Shqipërinë
Kush është burrë e don mëmëdhenë
Don shqiponjën dykrenare
Të shtrëngojë pushkë e penë
E t' lidhë besën shqipëtare
Dhe, përsëri hapësiren e mbulon heshtja...mirëpo, thonë se gjëmimet
më të fuqishme janë ato që fshihen nën vellon e heshtjës dhe
si rrufe nga mali vjen një vendim i prerë...pritëm nënë Kosovë, se tek
ti po vij. Si shqiponjë krahëhapur në një buzëmbrëmje vere hyn në oborrin
e shkollës dhe për një çast rreth kokës i sillet e tërë e kaluara e
përvuajtur e njerëzve dhe vendit... Thekshëm u degjua breshëria e
automatikut në muzgun e asaj stine, kur e plandosi për
tokë bustin e Perkoviqit-emrin e të cilit vite më parë
mbante shkolla e fshatit Sheremetaj. Reliket e pushtuesve as
të gurëzuara nuk mund të qëndrojnë në këtë vend,
ngase hijet e errëta të tyre nuk po i lënë rrezet e
lirisë të agojnë mbi korën e kësaj toke. Ky ishte lajmi
se nga mërgimi po i kthehen djemtë vatanit...Pushka e Vezirit filloi
të jehonte kudo, në Junik, Smolicë e Rahovec. Me nofkën "Alfredi"
inkuadrohet në radhët e UÇK-së. Angazhimi dhe guximi i tij u
bënë shëmbull për shumë luftëtarë të asaj zone, sidomos për dy vëllezërit e tij
më të rinj: Shaqirit dhe Rasimit që tashmë ishin ushtarë të rregullt në
njesitet ushtarake. Atyre iu shtua edhe më tepër vullneti për luftë kur
mbështetnin shpinën për vëllain e drejtonin grykat kah armiku. Morali dhe
strategjia e tij luftarake u jepte kurajo edhe udhëheqësve të tjerë
të luftës nëpër zonat e Rrafshit të Dukagjinit. Ai tani
vepronte si komandant "Komando" në rajonin e Rekës së Keqe dhe kudo që e
kërkonte nevoja pa iu trembur syri në asnjë moment. Afërsia, dinjiteti dhe
sjellja njerëzore e bënin që t'ishte i dashur prej të gjithëve. Nga
dita në ditë luftimet ashpërsoheshin, mirëpo këtë trim të paepur kjo
ashpërsi nuk e trembte, vetëm sa ia shtonte elanin dhe kalitjen nga
fronti në front. Ishte korriku i vitit 1998. Dielli përcëllonte fushat që kësaj
vere kishin mbetur djerrë. Fushat e etura për ujë po ujiteshin me gjakun e
bijve dhe bijave më të mira të popullit... Shqiponjat një ditë frikshëm fluturuan
andej kreshtave të Gjeravicës. Rrezet e diellit ftohtë shëndrisnin
Junikun dhe fshatrat për rreth. Në Kallavaj në përpjekje ballë për ballë
me forcat sllave, bie heriokisht Vezir Ademaj. Trupi i përgjakur i
ngjante shtizës së flamurit. Ra në fushën e betejës për ta prekur dheun e tokës
amë-për të mos vdekur kurrë, por për t'u përmendur përjetësisht në
kujtimet krenare të brezave në kalim...
Sot, shkolla fillore në Sheremetaj i mban të gravuar në
obelisk, emrat e dy heronjëve të kësaj ane, që jetën e dhanë për Lirinë e
Kosovës: VEZIR ADEMAJ e HYSEN ARIFI.
Shkruar me 17 shkurt 2013 (DIELLI)