Shqiptari që pas Zotit dhe Atdheut i jep prioritet fjalës
Poezitë e Jeton Kelmendit janë përkthyer në 22 gjuhë të botës, dhe ai është poeti i parë shqiptar që u nderua me një shpërblim të lartë francez. Vargjet e tij burojnë nga shpirti i një shqiptari që pas Zotit dhe Atdheut i jep prioritet fjalës. Fjala e tij e frymëzuar reflekton "dëshirat e shekullit që kalon i çalë
në kohën kur në anën tjetër shkruhet historia" (Neki Lulaj). Sipas shtypit, autori është vlerësuar për arritjet në fushën e poezisë dhe për gjuhën e bukur të përdorur në poezi, duke triumfuar në mesin e 70 poetëve nga vende të ndryshme të botës që ishin nominuar nga juria e udhëhequr nga akademik Athanase Anchev de Thracy. Sipas autorit, "Konsideroj se është një sukses imi dhe duhet të them se ndihem shumë i kënaqur dhe i lumtur sidomos meqë përfaqësoj poezinë shqiptare. Është një lloj afirmimi i poetëve shqiptarë në botë. Është një çmim i akorduar për personalitetet që kanë shënuar një gjuhë të veçantë në poezi dhe për vepër jetësore, i cili është i themeluar nga Akademia e Shkencave dhe Arteve të Francës në bashkëpunim me Universitetin e Sorbonës". Kushtrim Hajdini thekson në një koment të tij se duhet të mburren gjithë shqiptarët me këtë njeri vlerash të jashtëzakoshme letrare, që na nderon në botë, duke i ururar suksese të reja për t'u ngjitur sa më lart majave të artit të fjalës, që një ditë të na nderojë edhe me Çmimin e Nobelit për poezi.
Për Jeton Kelmendin kanë shkruar Visar Zhiti, Ali Podrimja, Prend Buzhala, Irena Gjoni, Mihai Antonescu, Fatmir Terziu, Xhelku Maksuti, Agim Gjakova, Florentin Popescu, Richar Brosio Thomas A. Fridrich dhe shumë të tjerë. Në vzahdën e refleksioneve rreth poezisë së Kelmendit, ai paraqitet i njëmë në moshë dhe i pjekur në art. "Çfarë mund të jetë më efikase për të shprehur ndjenja të forta sesa shkurtësia e një poezie, forma e saj e krasitur. A nuk shfaqet kështu fërgëllima e bishës së egër, a nuk parapërgatit trupin e tij për të përmbledhur të gjithë forcën? Poezia e Jeton Kelmendit shfaq këtë imazh, gjithnjë duke shpërthyer brendësinë e saj. Ajo përmban brenda vetes kuptimin lakonik të masës së duhur. Dendësia e lirikës shënjon mirë deri në thellësi lexuesin. Strofat e tij eliptike, përftojnë thelbin e ndjenjave më të mira dhe më fisnike të shpirtit njerëzor. Kelmendi është një prej figurave poetike më të mëdha të kohës sonë. Vepra e këtij poeti kosovar nderon jo vetëm letërsinë e shprehur shqip, por krejt letërsinë e mirfilltë."
Për te është theksuar se është "një pagëzues i mrekullueshëm poezishë të cilat na shtangin me aftësinë e tij të rralë të përdorimit të simoleve, që bëjnë të vibrojë imagjinata dhe të vijnë në jetë metafora krejtësisht origjinale me një rrjedhshmëri plot delikatesë. Aftësi kjo e krijuesve me talent të madh. Na bën tërindjejmë plotësinë e fjalëve, plagët e tyre, trupin e heshtjes, butësinë e lirizmit. Antologjia e tij personale është një breg ku marrin fund të gjitha robëritë, kryesisht të burrit modern që ikën nga vetvetja, po ashtu dhe të njeriut qëështë i detyruar të largohet nga vendi i lindjes. Breg ku rrallëherë mbërrijnë letra nga mëmëdheu. E gjitha kjo shpjegon veçantitë sekrete e magjike të poezisë së Jetonit." Poezia e Jeton Kelmendit, sipas të tjerëve, është e pashoqe në një kopsht shumë sekret, e mbushur me lule të bukura, të mbrojtura me xhelozi nga mure të lartë. "Në këtë kopsht ku shpërthen kudo dashuria, shëtit gjithkund zemra rrahëse e poetit. Zemra tepër e kursyer në fjalë. Gjithçka kjo zemër thotë, është trefish e filtruar nga një inteligjence në zgjim të pandërprerë. Nën erën e artë dhe trëndafilin e rallë si guri i çmuar xhad, poeti thotë veç thelbin. E dendësuar, e ngjizur mirë dhe e qëndrueshme, poezia e tij shmang me këmbëngulje zbukurimet e tepërta, të gjithë bishtnajat. Pika përrethjesh të panevojshme, pika dëgjimheshtjeje që çlodhin. Këto vargje fshehin brenda vetes një muzikë të përmbajtur, të kthjellët, të butë. Nën mbulesën e mëndafshtë të frazës së thjeshtë e të qartë, fshihen trishtime të fshehura, plagë të thella, foleza dashurie , hi ashpërsie, dhe urrejtje të shuara tashmë."
Poashtu është theksuar se Kelmendi "është i mahnitur nga elipsi, kjo figurë tepër ilirike, që dëshiron të shmangë një ose më shumë elementë të nevojshëm, për të kuptuar ligjërimin, për të prodhuar një efekt shkurtimi, tronditjeje, goditjeje me shuplakë. E detyron lexuesit të vonohet në leximin e vargjeve për të kuptuar atë që poeti me një qëllim të fshehtë e ka lënë të kuptohet në heshtje. Gjejmë variantet më të shpejta të elipseve, brachylogjinë (ligjërimin e përmbledhur), figura retorike të cilat përjashtojnë përsëritjen e një fjale të përdorur më parë në poezi, mbi të gjitha kur kjo fjalë është një varg i vetëm. Eklipsi poetik tek Kelmendi, shkon gjer në agramatizëm për të prodhuar një efekt të veçantë më pas. Fraza e reduktuar në leksemë, jep kuptimin e vet të vërtetë, falë intonacionit, si në monologje të brendshme ose në të shprehurin arratisës .Poezia botërore, duhet të merret me këtë të ri entuziast me burimet e tij poetike që ngjajnë të pashtershme. Vetëm 32 vjeç, Kelmendi ka publikuar një numër të kënaqshëm përmbledhjesh poetike pa harruar esse-të, përkthyer në shumë gjuhë, dhe është shpërblyer me çmime ndërkombëtare të një rëndësie të lartë."
Sipas Akademikut Athanase Vantchev de Thracy, brenda poezisë së Kelmendit fshihet gjeniu i vendeve, atdheu i dashur që kënaq pa kursim kujtimet e bukurisë fëminore. Jetoni nuk pret nuk pret gjë tjetër veçse Zoti t'i dëgjojë lutjet, lartëson me guxim ndërtesat shumëkatëshe të porzisë së tij. Kelmendi eviton të bëjë qenien e ngrirë, ti nënshtrohet ligjit të një qenie të zakonshme, sipas të cilit trupi është një produkt kënaqësie. Ai e di se pas dëshpërimit psikologjik qëndron një shpresë e thellë qënësore. Ja përse Jetoni i jepet një lumi përjetimesh të brendshme me një lloj entuziazmi alarmues. Mjeshtëria e tij, aspak e e rreme, gjithë ëmbëlsi shpreh thjeshtësi. Dashuritë e tij janë gjithmonë të ndërthurura me të tashmen. Kanë brenda vetes bukuri të njomë dhe marramendëse. Poeti, në esencë ndriçon anën njerëzore me anë të një drite të shkrirë brenda vargjeve të gdhendura më së miri, të cilat nuk përmbajnë as mbylljen në vetvete, as shpërthimin e pa përmbajtshëm. Kjo poezi shfaq një qenësi, një gjuhë, një botë në përmasa shndërrimesh dhe përjetësie. Preferon të shtegtojë më mirë brenda zemrës së tij, sesa në botën e jashtme ekzotike, filtron intuitën i dhënë pas personazheve të tij. E përsëris, arti i tij i çastit është i mahnitshëm në mjeshtërinë që përdor. Poezitë e tij, jo rrallë janë përmbledhur disa herë në pak fjalë. Kjo është prekëse, për shkak të shqetësimeve dhe mungesave të tij.
--
　
Poetry by Jeton Kelmendy
How To Reach Yourself
Passing through countries
Crossing fields, mountains and seas
Everything that
The World has
As a traveler accompanied by night and day
Which are our friends
I visit the minutes in my life
Until I meet you
Hey
What are you doing here
Every time I enter inside
Myself
I see you
At every cross road
From one of your scars
From a green light
Of mine
Your eyes are shining in the sky
My trip
Was very long
Through these roads
In which only I had to step on them
I pass them quickly
While being oriented
With your signs
Hey
Strange man
What time is it
What is the date today
Do you know the month
The year
It is a good year
When I passed the road named
EGNATIA
Two ladies sat on the grass
Were waiting for me
One appeared to me
Like the sun
The other as the moon
When I came close to
Them again you were
The first lady
The second
Was Love
The guidance of eternity
We talked for long hours
For the things that matter
And not for nothingness
How much we emptied
The creeks of the words
Until I thought that
This is for sure
A magic world
And I departed to return again
To myself
Through those signs guiding myself
Right in the middle of the road
Of return
I was invited by a mountain fairy
As we were nearing
Each other
I was scared
I begged her
Not to look at me
I am a traveler
And I am returning to myself
She is soft
And blessed me from the earth
And the sky
Indeed appeared as a familiar voice
Hey miracle
Even here you appeared to me
It is late
Now I am continuing my trip
I may be arriving tomorrow
Who
Had the possibility to travel this far
I was asking the poet who appeared
as I was looking for
What I did not know
And with the softness of the morning
I arrived
At the door of the spirit
Two rays were waiting for me
Hey man
We are meeting again
You and me and my princess
Now I have to accept
That you inside myself
Are only myself
All this voyage
To arrive in yourself
Paris, March 28, 2009
　
Living Beyond Herself
"To have faith means to live... Faith is the only thing that is ours by any means."
Mother Teresa
Presently has arrived in herself and is living with the Angels
For those many years
From the great past
A marvel named Albanica was living beyond herself
With two spirits
One for God and the other for humanity
She was somewhat a blossoming flower- Gonxhe and a small Calcutta
Was more Albanica and even more light
For humanity
She prayed and was part of
Prayers
She prayed and was
Illyricum
In prayers
Our mother Teresa
In 1978 Peace called upon you
Mother, in that year
I came into this world
Today
When I need pride
I depart for Kruja, the home of the Kastriots
And call upon Gjergj
When I need a star
From the Universe
Walk towards the ridge of the Sun
Call upon Rugova.
Our Mother Teresa
With your blessing I have fallen and
Wake up
As a Dardanian
The angels living in the sky
Smiled and waited
Your great disappearance
Huge disappearance
In all these many years
The fatherland is getting ready
For another day
Called AlbanicaContinue to pray for humanity
For your homeless children
For your sacred Soil
Named
ILLYRIA
Many years went by
Since you have been away
And other people are coming
Beautiful flower, Gonxhe
Learned it in Shkrel
Kadare Said:
"I know a word from the stone"
Learned it in Shkrel
I have somewhere a palace of dreams
And now
You may bless the traces of Prekaz
And of the city of Gllogjan
We can see those anti-dreams in their eyes
Our father in the skyIs looking at us with Sympathy
Say another word
Albanian
God Bless Arberia
Light a candle
Brighten the Fatherland
OF Illyria
This is the first time
Mother you are the light itself
everyone knows this
The past is not enviedFor everyone
Only when he can be gone there, like you mother
Is a marvelous arrival in the past
Even Jesus knew the AlbaniansBut the storm took us away
What can you do to the evil fate
Neighbors happen to be this way
You have lived beyond yourself
You have arrived now and
Living with your self foreverTogether with the angels
our future of tomorrow
Bring us todayPray for us mother once more
because December is scary for me
And I don't know what I am seeing
I suspect that Dardanian Spring is delaying its arrival
In order to overwhelm the cold of Dardania
Dardanika
Don't forget four pieces
Separated
Mother you are our name shining in the sky
and in the Earth.
Brussels, December, 2007
The Days Will Depart One Time
How to say a word to you
My word, soft and so warm
Always towards the good
We should speak beautifullyWhy it is important to our age
The opinions that don't help usBelow the hair, over the eyebrows
Is appearing a love
Under the quietness of the tree shades
I hit the veins of thought
The days will depart at one point
From the beginning
The Beauty Of Beautifulness
To whom other than the girl
The beauty fits best
In her eyes
Love of freedom is flowing
What a beautiful girl
What a beautiful Verse
How lucky is beauty
Your Face With Golden Eyes Is Appearing
Today autumn can get full with the night
The moon fell in the window
The best
Verses
I will write for youMaybe you are asleep
My best lady friend
Before you reached
Ten and ten
I sing for the verse
The word has plenty of night
The clock
Passed midnight
The sky descended on verses
And in the sparseness of the stars
Your face is appearing
With Golden Eyes
Just like in ancient times
"From that ridge I threw my eyes to you"
Tirana, November, 2004
I Dream About Her Falling Asleep With Me
As much as you want to
Escape from my winterYou, antisaga that doesn't understand my spring
In you was growing the curiosity of waiting
Which scared the nightThe sleep did a marvelous thing
It dreamed
For her sleep with me
Freely
Let's say she departed
To be silenced with anxietyWithout the smallest
Worry
Water, took water from her thirst
The events descended on earthArrived as they were not conceived
Suddenly
With eyes they brought her towards me
Your Distant Dawns
It is not important to me
NeverThe letters of solitude
Your distant dawns
In order to arrive in me
Seven days ago
You have been taken by good weather
One night
Together
To spend
Without Silence
Comments (2)
Dërgoja shokut
Printo
