Radovan Karaxhiç, akuzuar për urdhërimin e disa prej masakrave më të këqija në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, ende është duke i torutuar viktimat e tij. Më shumë se 160 boshnjakë muslimanë udhëtuan në Hagë për fillimin e gjyqit ndaj krimeve të luftës të kryera nga ish lideri serb boshnjak të hënën, ku do të kishte vetëm procedimet e bojkotit të tij.

Gjyqtarët e Tribunalit Kiminal Ndërkombëtar të ish Jugosllavisë e hapën sesionin dhe premtuan të fillojnë të martën me apo pa Karaxhiçin në bankë. Gjyqi duhet të vazhdojë. Pas kaq vitesh ankthi, të afërmit e mijëra të vrarëve meritojnë një shans për drejtësi.

U deshën 13 vjet dhe një trysni e pamasë për t'i detyruar autoritetet serbe që më në fund ta arrestojnë Karaxhiçin. (Ai ishte duke jetuar në Beograd duke u hequr si mjek i New Age.) Ai përballet me 11 akuza për krime lufte dhe genocid, për rolin e tij në rrethimin 43 mujor të Sarajevës, masakrën e Srebrenicës të 8 000 meshkujve dhe femrave në Srebrenicë dhe fushatën e të ashtuquajturit pastrim etnik kundër boshnjakëve muslimanë dhe kroatëve.

Sllobodan Millosheviçi, lideri vrasës ish jugosllav, luajti lojëra të ngjashme me gjykatën e krimeve të luftës para katër vjetësh, vetëm duke vdekur prej sulmit në zemër përpara se verdikti të ishte dhënë. Karaxhiç duket njëlloj i vendosur të tallet me gjyqin dhe të lërë gjërat të rrjedhin. Ai refizoi dhënien e një avokati në seancën e së hënës, refuzoi të hynte nën betim, kërkoi më shumë kohë të përgatitej dhe pasuksesshëm kërkoi imunitet nga hetimi, duke thënë se kishte arritur një marrëveshje me ish të dërguarin e SHBA, Riçard Hollbruk, më 1996. Z. Hollbruk e ka mohuar këtë. Gjyqi duhet t'ia japë Karaxhiçit të drejtat që i takojnë, por nuk mund ta lejojë atë që ta drejtoi ai procesin.

Gjyqi i Karaxhiçit nuk është e vetmja punë e pambaruar në Ballkan. Shefi ushtarak i tij i kohës së luftës, Gjenerali Ratko Mlladiç, besohet se rri në Serbi 14 vjet pas paditjes së tij.

Ne dyshojmë në thëniet e zyrtarëve të Serbisë se gjoja nuk e dinë ku ndodhet ai. Edhe ai duhet të kapet.

Lufta në Bosnjë famtirësisht ka mbaruar. Por marrëveshja e paqes ka dhënë një sistem politik që vazhdon të prodhojë ndarje më shumë se pajtimin e domosdoshëm. SHBA dhe vendet evropiane kohët e fundit propozuan një plan për ta stabilizuar Bosnjën dhe për t'ia hapur rrugën drejt Bashkimit Evropian përfshirë një dhënie fund të ndarjeve zyrtare etnike dhe përmirësimin e sundimit të ligjit dhe praktikimit të të drejtave. Detyrimi i liderëve të Bosnjës për ta zgjedhur atë rrugë që do të jetë e rëndësishme për përzënien e fantazmave të Ballkanit aq edhe për vënien e drejtësisë ndaj krimeve të luftës./Elida Buçpapaj

--

October 27, 2009

Editorial

Trying Karadzic

Radovan Karadzic, accused of ordering some of the worst atrocities in Europe since World War II, is still tormenting his victims. More than 160 Bosnian Muslims traveled to the Hague for the start of the former Bosnian Serb leader's war crimes trial on Monday only to have him boycott the proceeding.

Judges with the International Criminal Tribunal for the former Yuogoslavia adjourned the session and promised to begin on Tuesday with or without Mr. Karadzic in the dock. The trial must go ahead. After so many years of anguish, the relatives of the thousands of who were killed deserve a chance at justice.

It took 13 years and enormous international pressure to persuade Serbian authorities to finally arrest Mr. Karadzic. (He was living in Belgrade posing as a New Age healer.) He faces 11 charges of war crimes and genocide, for his role in the 43-month siege of Sarajevo, the massacre of 8,000 Muslim men and boys at Srebrenica and the so-called ethnic-cleansing campaign against Bosnian Muslims and Croats.

Slobodan Milosevic, the murderous former Yugoslav leader, played similar games with the war crimes court for four years, only to die of a heart attack before a formal verdict was rendered. Mr. Karadzic seems equally determined to mock the court and draw things out. He refused to send a lawyer to Monday's hearing, refused to enter pleas, demanded more time to prepare for trial and "” unsuccessfully "” claimed immunity from prosecution, asserting that he had cut a deal with the former United States peace envoy, Richard Holbrooke, in 1996. Mr. Holbrooke has denied this. The court must accord Mr. Karadzic appropriate rights, but it cannot let him control the process.

Mr. Karadzic's trial is not the only unfinished business in the Balkans. His wartime military chief, Gen. Ratko Mladic, is believed to be still hiding in Serbia "” 14 years after his indictment. We doubt the claims of Serb officials who say they don't know where he is. He also must be apprehended.

The war in Bosnia is thankfully over. But the peace deal enshrined a political system that continues to promote division rather than much-needed conciliation. The United States and European states recently proposed a comprehensive plan to stabilize Bosnia and clear the way for the country to join the European Union "” including by breaking down official ethnic divisions and improving the rule of law and human rights practices. Persuading Bosnia's leaders to choose that route will be as important to exorcising the Balkan ghosts as bringing war criminals to justice. (http://www.nytimes.com)