Astrit Larinasi ne librin "Në valët e jetës" të Vedat Kokonës, prof. Tomori në "Hasta la Vista" të Petro Markos, Prof. Luarasi në veprën "Burgu" të Haki Stërmillit, profesori i letërsisë në filmin "Qortimet e Vjeshtës"...
Të gjitha këto personazhe kane vetëm një emër, Skender Luarasi, i cili njihet si veprimtar demokrat, pedagog, shkrimtar, historian, publiçist, shqipërues.
Krijuesi i monografive të njohura kushtuar I.Qemalit, I.Boletinit, kolonel Thomson etj, shqipëruesi i kryeveprave të Shilerit dhe Shekspirit, i Faustit të Gëtes, Çajld Harold të Bajronit, Skënder Luarasi njihet edhe si antifashisti i parë shqiptar dhe transmetuesi i emisioneve të para radiofonike në gjuhën shqipe në botë.
Ndërsa veprimtaria e tij si publicist dhe dramaturg, linguist- poliglot përmblidhet në mbi 150 artikuj e studime në mbi 50 organe e dhjetra konferenca, si historian ai dallohet për papajtueshmerinë ndaj tezave reaksionare dhe të ideologjizuara që kërkoheshin t'i imponoheshin historiografisë shqiptare.
Shkrimtari Dritero Agolli, duke e konsideruar Luarasin si unaza lidhese e epokes se Rilindjes me atë të demokracisë është shprehur se "ai jetoi në plejadën e atyre intelektualëve që rrallë here i gjejmë në ditët tona si Noli, Moisiu, Migjeni. Ai mori prej tyre, por edhe ju dha atyre".
"Nëse lexon disa prej veprave të tij, qoftë krijimtari e mirëfilltë, qoftë përkthime, do të vesh re disa veçori morale aq të vlefshme sa dhe kontributi i tij në fushën e kulturës", është shprehur Prof. dr Ylli Popa, kryetar i Akademise se Shkencave.
Në fakt kur themi Skender Luarasi, veprimtar i gjithanshëm, ku ndërthuret atdhetari me historianin, mësuesi me shkrimtarin, mendja të shkon te origjina dhe edukata që ka marre ai në fëmijëri.
I biri i Petro Nini Luarasit (Mësues i Popullit), i lindur në Luaras të Kolonjës, Skënder Luarasi që fëmijë u edukua me idealet atdhetare të babait të tij, i cili e lidhi jetën me çështjen kombëtare dhe fatet e popullit shqiptar. Por edhe arsimimi i tij në shkollat më të njohura të botës ndikuan ndjeshëm në formimin e personalitetit të gjithanshëm të Skënder Luarasit.
U arsimua në shkollat shqipe të Korçës dhe Negovan për të vazhduar më pas studimet në SHBA, në Austri ku kreu gjimnazin klasik në Freistadt dhe fakultetin e filozofisë në Vjenë. Gjatë qëndrimit në SHBA ai themeloi Lidhjen e Studentëve Shqiptarë dhe botoi gazeten "Studenti", ku u dallua për artikujt publiçistikë në mbrojtje të indentitetit të trojeve etnike shqiptare.
Ndërsa gjatë qëndrimit në Austri, Skënder Luarasi, u zgjodh kryetar i shoqërisë "Albania" dhe botues i organit të saj "Djaleria", duke u dalluar për veprimtarinë e tij si demokrat, ku për këtë arsye iu pre bursa dhe u burgos nga regjimi monarkist.
Në vitet '31-'36 punoi si mësues i letërsisë në shkollat e mesme në Tiranë, Vlorë, Shkodër, ku dhe edukoi një gjeneratë të rinjsh me idealet progresive të kohes ku permenden Qemal e Veli Stafa, Ali Demi, Arshi Pipa etj.
Skënder Luarasi, i njohur si antifashisti i parë që u nis nga territori shqiptar në fund të vitit '36 në luftën antifashiste të Spanjës, u bë shembull për shqiptarët e tjerë që u bashkuan më vonë me brigadat internacionale. Në Spanjë veprimtaria e tij do të përqëndrohej në organizimin e shqiptarëve në front, botimin e organit "Vullnetari i lirisë" dhe transmetimin e emisioneve radiofonike ne shqip ne radio-Barcelona e radio- Madridi. Këto emsione njihen si transmetimet e para radiofonike në gjuhën shqipe brenda dhe jashtë Shqipërisë.
Pasi u dënua në kampet e përqëndrimit në Francë në vitin '45 kthehet në Shqipëri ku punoi në disa fusha si deputet i Kolonjes, për legjislaturen e parëtë Kuvendit të Shqipërisë, në Kryesinë e Lidhjes së Shkrimtareve dhe Artistëve, në Universitet ku çeli edhe degën e anglishtes etj.
Për Skënder Luarasin dhe veprimtarinë e tij të gjithanshme duhet thënë se nga opinioni zyrtar i regjimit totalitar u mbajt një qëndrim mospërfillës.
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
