VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - MAQEDONI - STATUSI I GJUHËS SHQIPE ËSHTË I PAPËRCAKTUAR QARTË NË KUSHTETUTËN E VENDIT

Përdorimi i gjuhës shqipe, jo vetëm nuk ka arritur nivelin e gjuhës zyrtare në Maqedoni, por ajo nuk zbatohet as sipas normave të përcaktuara me Ligjin për përdorimin e gjuhëve, vlerësojnë njohësit e çështjeve juridike, duke komentuar debatet e fundit pas aktualizimin të këtij problemi të debatueshëm me vite të tëra.

Në fakt, nënkryetarja e Kuvendit nga radhët e BDI-së në pushtet, Suzana Saliu, ishte e para, e cila kërkoi që t'i mundësohet udhëheqja e seancave plenare të Kuvendit në gjuhën shqipe.

Ajo tha se tani kur në Kuvend po diskutohet për ndryshimet në rregulloren e punës së Kuvendit, me qëllim evitimin e incidenteve sikur ai i dhjetorit të vitit të kaluar, është momenti që të shtrohet për zgjidhje edhe çështja e gjuhës shqipe.

"Është biseduar, por nuk është çështja se një person është problem për këtë, por në përgjithësi nuk ka vullnet politik nga elitat politike maqedonase për përdorimin e gjuhës shqipe gjatë udhëheqjes së seancave plenare. Mendoj se ka bazë kushtetuese, ka bazë ligjore për përdorimin e gjuhës shqipe në udhëheqjen e seancave plenare, por nevojitet vetëm një pikë vullnet politik i elitave politike maqedonase", deklaroi Saliu.

Ajo, që nga marrja e këtij posti, para dy vjetësh, asnjëherë nuk ka drejtuar seancat e Kuvendit në gjuhën shqipe, pasi nuk i mundësohet me rregulloren mbi punën e Kuvendit, edhe pse gjuha shqipe përdoret nga deputetët gjatë fjalimeve të tyre, nga kryetarët e Komisioneve parlamentare, por edhe nga ministrat shqiptarë gjatë komunikimit në Kuvend, si dhe në takime tjera, përveçse në mbledhjet e Qeverisë.

Pos kufizimeve në Kuvend, përdorimi i gjuhës shqipe ka hasur në pengesa edhe në tabelat informative nëpër rrugë, ku inspektorate të ndryshme kanë kërkuar largimin e tabelave të tilla.

Dervish Halimi, profesor universitar dhe njohës i çështjeve juridike, por edhe përkthyes gjyqësor, thotë se e gjithë kjo është pasojë e mosdefinimit të qartë të përdorimit të gjuhës shqipe dhe fajin për këtë, sipas tij, e kanë edhe subjektet politike shqiptare.

"Partitë politike, për nevoja ditore, e interpretojnë ligjin si diçka e arritur, por kjo nuk mjafton, pse duhet të ketë pazarllëqe, se mund të flasë deputeti, ministri, kryetari e kështu me radhë. Vlerësoj se çdo qytetar i këtij vendi që i përket popullatës mbi 20 për qind, gjegjësisht shqiptare, ka të drejtë ligjore që të përdorë gjuhën shqipe", vlerëson Halimi, duke shtuar se ligji nuk zbatohet edhe me të gjitha mangësitë që ka.

Ai thotë se është absurde që shqiptarët të marrin dokumente personale në gjuhën shqipe, por jo edhe dokumente tjera, si certifikatat e lindjes, e kështu me radhë.

"Momentalisht, në zyrën time jam duke përkthyer një certifikatë të lindjes nga gjuha shqipe në maqedonase. Mua më vjen keq se pala është e detyruar ta përkthejë këtë dokument ashtu siç e përkthen nga gjuha angleze apo cilado gjuhë tjetër e botës. Pra, me këtë rast gjuha shqipe bie në nivelin e gjuhës së huaj derisa organi nuk e pranon dokumentin si të tillë", shprehet Halimi.

Sikurse Halimi, edhe ekspertë të tjerë të çështjeve juridike thonë se forma me të cilën tani është rregulluar çështja e përdorimit të gjuhës shqipe, lë hapësirë për interpretime të ndryshme.

Që kjo të mos ndodhë, ata thonë se nevojitet ndërhyrje në Kushtetutë që qartë të përcaktohet se në Maqedoni, përveç maqedonishtes, gjuhë zyrtare është edhe gjuha shqipe.