Nëqoftëse Gjyqin e Parë Moral ndaj komunizmit, organizata shqiptaro amerikane
"Shtëpia e Lirisë"e bëri për librin e zotit Bedri Blloshmi kushtuar dy të
rinjëve poetë, Leka dhe Vilson Blloshmi, të cilët Byroja Politike injorante e
asaj kohe më në krye Ramiz Alinë, "zbuloi", se tek vargjet e tyre për "Natyrën"
dhe "Lulet e Verës", shprehnin edhe mendime "të rrezikëshme", prandaj i
pushkatoi, një të ngjajshëm me të nga tematika, por me nivel shumë më të lartë
artistik dhe fillozofik, kjo organizatë më 18 Shkurt në lokalin e Hotelit Royal
Regency, këtu në New York, organizon një Gjyq të Dytë, këtë herë për dy librat
e fundit të shkrimtarit të madh dhe të njohur, zotit Visar Zhiti; "Rrugët e
Ferrit" dhe "Ferri i Çarë", ku përshkruhen dy nga kampet më çfarosëse të atij
sistemi; "Të Spaçit" dhe "Qafës së Barit" dhe unë si moderator i këtij takimi,
pata kënaqësinë që ta drejtoj.
Pjesmarrja qe tepër e madhe, sa u detyruam që të shtojmë edhe karrike të tjera,
por ajo që ia ngriti edhe më shumë vlerat këtij aktiviteti, ishte prezenca edhe
e mjaft intelektualëve, midis tyre zoti Sami Repishti, zoti Mërgim Korça,
kryetari i organizatës "Vatra", zoti Gjon Buçaj sëbashku me bashkëshorten e
tij, nën kryetari zoti Agim Rexha, familje të persekutuara nga ai regjim si Familja
Selfo, Familja Luzaj, Mirakaj, Omari, Tezha, Çoku, Velaj e mjaft të tjerë;
Bashkëvuejtës të autorit, që me humor ata e thërrisnin njëri tjetrin "Shok
klase", ndërsa për ta zbardhur këtë takim, merrnin pjesë edhe disa nga mediat e
komunitetit këtu, si gazetari dhe editori i gazetës "Dielli", zoti Dalip Greca,
gazetari i "Bota Sot", zoti Beqir Sina, kameramanë nga organizata dhe
shoqata të ndryshme kosovare etj.
Të ftuarit fillimisht u ngritën më këmbë, për të dëgjuar egzekutimin e dy
hymneve; Të Shqipërisë dhe të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe më mbas
aktiviteti u quajt i hapur.
"Nëqoftëse shkrimtari i madh Rus Aleksander Solzhenitsyn me librat e tij ka
përshkruar tmerret e Guljakëve të Siberisë në kohën e Stalinit, një të
ngjajshëm me të edhe nga niveli, ku përshkruhen burgjet dhe kampet e regjimit
komunist të diktaturës së Enverit, e kemi në duar edhe ne sot dhe për këtë
urojmë autorin, zotin Visar Zhiti, i cili me këto dy libra po i jep shoqërisë
sonë një kontribut mjaft të rëndësishëm"
Ky ishte motivacioni me të cilin prezantuesi i këtij aktiviteti bëri hapjen dhe
më mbas fjalën e mori aktivisti i njohur, zoti Zef Bala, i cili ndër të tjera i
uroi autorit mirseardhjen dhe të kalojë ditë gëzuara, për sa kohë do qëndrojë
këtu në Amerikë, ndërsa shkrimtari, publiçisti dhe intelektuali i njohur zoti
Mërgim Korça, që mori mbas tij fjalën, me profesionalizëm u bëri një
analizë të thellë dhe shkencore këtyre dy librave dhe duke e ngritur autorin në
nivelet më të larta, ai u shpreh se është krenari për ne shqiptarët që vargje
nga ky poet, i gjejmë të shkruara sot në "Piazza Navona" të Romës, ndërsa
duke shkëputur episode nga fjalimet dhe shkrimet me kujtime nga dy diktatorët e
komunizmit; Enver Hoxha dhe Ramiz Alija, ai ironizoi ideollogjinë e tyre sa
mafioze, aq dhe fallco. Më mbas fjalën e mori antari i bordit drejtues të
organizatës "Shtëpia a Lirisë" zoti Mustafa Xhepa, i cili me shifra dhe fakte,
i tregoi audiencës krimet dhe masakrat që janë kryer nga ai regjim banditesk.
Diskutimet vazhduan me zotin Muhamet Omari dhe më pas me një poezi të bukur
prej "Një shoku të klasës së autorit", zotit Ilir Spata dhe kur para mikrofonit
doli zoti Visar Zhiti, salla gumëzhiti nga duartrokitjet.
Nëqoftëse gjyqi i detyruar nga diktatura, m'u bë disa dekada më parë, tha ndër
të tjera ky autor, sot jemi mbledhur për t'u bërë atyre "Gjyq Moral". Atyre që
morrën mijra jetë njerzish dhe çfarrosën ajkën më të mirë intelektuale të
kombit; Atyre që "Homerin e Shqipërisë", siç e kanë cilësuar poetin Gjegj
Fishta edhe kufomën mbas vdekjes ia hodhën në lumin "Drin"; Atyre që Et'hem
Haxhiademin e madh, e helmuan vetëm një javë përpara se të lirohej dhe ky gjyq
ka vlerë edhe më të madhe, sepse zhvillohet në Amerikë, në vëndin më demokratik
të botës.
Por është pak e çuditëshme, komentoj unë, autori i këtij shkrimi, se vetëm pak
javë më parë, në një emision të "TV Klanit" një profesor i djeshëm, por
që vazhdon të japë mësim edhe sot, duke folur për kriminelin Mehmet Shehu, u
shpreh se paska qënë, sipas tij, një burrë shteti! Kjo të bën që të pyesësh
veten se si është e mundur që këta njerëz me mentalitete të tilla, jo që
janë ende në aktivitet, por edhe në institucione tepër delikate, sepse kanë të
bëjnë me edukimin e brezit të ri! Pse ndodh kjo? Për mendimin tim, sepse shoqëria
jonë shqiptare vazhdon që të mbetet akoma indiferente si dikur dhe nuk kemi
kurajo dhe shpirt demokratik për të reaguar ndaj këtyre çfaqjeve të tilla kaq
flagrante. Por indiferentizmi i tepruar, ka sigurisht dhe pasoja që ne
shqiptarëve, për fat të keq, gjithmonë na ka kushtuar. Por edhe diçka tjetër, e
cila edhe kjo ka mbetur e trashëguar nga ai sistem;Vazhdojmë që të kemi ende në
farë urrejtje për njerëzit e edukuar, për intelektualët e mirëfilltë apo për
dikë me prejardhje nga shtresat e njohura të shoqërisë sonë dhe preferojmë më
shumë një që e ka origjinën "Nga Baza", siç propogandohej atëhere. Po a nuk e
provuam se duke zgjedhur karrocierë, shoferë, mjelëse lopësh, apo të tjerë si
këta, për të na drejtuar, u degraduam në atë farë feje, sa kur u hapën dyert
dhe dolëm në skenë, lemerisëm botën! A është nevoja që të bëjmë akoma
eksperimente të tilla?
Edhe këtu në komunitetin tonë në Sh.B.A kemi mjaft intelektualë, por që nuk
kemi edhe aq dëshirë për t'ua dëgjuar zërin, në mënyrë që të përfitojmë nga njohuritë
e tyre, nga horizonti dhe bagazhi i gjërë që ata kanë
"Një gjë të mirë pati ai sistem, thotë përsëri zoti Visar Zhiti në librin e tij
"Rugët e Ferrit", sepse veçoi fisnikun nga harbuti", por kjo ndarje e detyruar
minimizoi, siç kërkonte regjimi, influencën e njeriut të mirë, të edukuar dhe
të ndershëm tek pjesa tjetër. Por çfarë solli? Shumfishimin maksimal të se
keqes dhe këtë raport të prishur, që për fat të keq, akoma egziston, duhet
medoemos ndrequr, sepse ndryshe shoqëria do ketë gjithmonë probleme.
(Dielli)