VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - DHE UNË KËRKOJ HIJEN MË TË HOLLË, MË TË PAPËRFILLSHMEPoezi argjentinase të pëkthyera nga ANTON PAPLEKA

Jorge Luis Borges, 1899-1986

NJË HIJEJE, 1940

Derri i egër gjerman dhe hiena italike

Mos e përdhosshin, Angli, truallin tënd të shenjtëruar.

Ishull i Shekspirit, bijtë e tu të shpëtofshin,

Të shpëtofshin hijet e tua të lavdishme.

Nga ky skaj i largët i deteve,

Unë u thërras dhe ato vijnë

Nga thellësia e së kaluarës së pallogaritshme,

Me mitra të larta peshkopësh, me kurora të hekurta.

Me bibla, me shpata, me rrema,

Me spiranca dhe me harqe.

Ato më rrinë mbi krye në natën e thellë,

E volitshme për retorikën dhe magjinë

Dhe unë kërkoj hijen më të hollë, më të papërfillshme,

Dhe i jap kushtrimin me këto fjalë: o hije mike,

Kontinenti armiqësor po i bën gati armët

Për të pushtuar Anglinë tënde,

Si në ditët kur ti vuajte dhe këndove.

Nga deti, nga toka dhe nga ajri, po dynden ushtritë.

Ëndërro edhe një herë, De Quincey.

Thur rrjeta makthesh

Që ta rrethojnë si ledhe ishullin tënd.

Nëpër labirintet e tyre prej kohe,

U endshin pambarimisht ata që të urrejnë.

Nata e tyre le të matet me qindëshe, me epoka, me piramida.

Armët e tyre u bëfshin pluhur, pluhur u bëfshin fytyrat e tyre,

Tashti le të na shpëtojnë arkitekturat e padeshifruesheme

Që qenë nderi i ëndrrës sate.

Vëlla i natës, opiumpirës

Atë i frazave të lakadredhuara që tashmë janë

labirinte dhe kulla,

Atë i fjalëve që nuk mund të harrohen,

A më dëgjon, mik që nuk arrij të të shoh,

A më dëgjon përmes këtyre gjërave të paharrueshme,

Siç janë detet dhe vdekja?

Leopoldo Marechal, 1900-1970

KUAJSHILUESIT CELEDONIO BARRAL

Ai i shtroi të gjithë kuajt e pampës,

përveç njërit.

Prandaj këtu prehet Celedonio Barral,

me duar të mbërthyera

pas krifës së barit të gjelbër.

Brymësi, kërcibardhi, qimendrituri

midis këmbëve të tij

qenë makina të furishme.

Nën kyçet e duarve të tij qenë shakullina.

Buka e tij qe mposhtja e një kali përditë,

Një shqotë kuajsh qe tërë muzika që jeta i fali.

Për Zotin dhe për gruan,

ai pati vetëm një parfum:

duhmën e kalit.

Ja përse fle këtu

I mundur, i heshtur:

Ai diti t'i shtronte të gjithë kuajt,

Përveç njërit.

Julio Cortazar, 1914-1984

ZOTAT

Zotat ecin midis gjërash të shkelura, duke mbajtur

Kindat e pelerinës me një gjest që shpreh neveri.

Ecin midis kërmave të maceve, midis larvave gëluese dhe fizarmonikave,

Duke ndier nën sandale ftohtësinë e rreckave të ndotura,

Të vjellat e kohës.

Të flakur nga qielli i tyre, të plaçkitur,

Të xhindosur nga ndonjë dhimbje, nga ndonjë ëndërr e turbullt,

Ka kohë që ata ecin të sfilitur nga makthet e lluca,

Duke u ndalur për të numëruar të vdekurit e tyre,

Retë e rëna përmbys, qentë gjuhëkëputur,

Duke u ndalur për të mbikëqyrur me xhelozi humnerën

Ku minj që ngrihen në majë të gishtave, që cijzin hareshëm,

Çjerrin copëza flamurësh.

Roberto Juarroz, 1925-1995

POEZI VERTIKALE

Midis emrit tënd dhe emrit tim

Ka një buzë që e ka humbur zakonin për të përmendur një emër.

Midis vetmisë dhe shoqërimit me të tjerët

Ka një gjest që nuk fillon tek askush

dhe sos te të gjithë.

Midis jetës dhe vdekjes

Ka ca bimë të shkelura

Aty ku asnjëherë nuk ka ecur ndokush.

Midis zërit që ke dhe atij që do të vijë

Ka një trajtë të heshtur të zërit

Ku gjithçka qëndron në këmbë.

Midis tryezës dhe zbrazëtisë

Ka një vijë që është tryeza dhe zbrazëtia

Ku mezi mund të udhëtojë poema.

Midis mendimit dhe gjakut

Ka një vetëtimë të shkurtër

Ku dashuria mbështetet në një pikë.

Në këto brigje

Askush nuk mund të rrojë për një kohë të gjatë,

Por as zoti që është një tjetër breg,

Nuk mund të jetë zot për një kohë të gjatë. (I, 12)

Raul Gustavo Aguirre, 1927

GURI

Të shkosh deri në fund të botës e të gjesh një gur.

Kjo gjë të zhgënjen, por le të mendohemi mirë,

Para se të nxjerrim nga goja ndonjë sharje të rëndë,

Ai gur që shohim, a mos është rastësisht guri

Filozofal, ai gur a mos është një perëndi

Apo diçka më shumë: thjesht një gur,

Një ekzemplar i zakonshëm i gurit, gur,

Gur themeli kundër hiçit.

Juan Guelman, 1930

SHTETRRETHIM

Urdhra, çizme, kangjella.

Përjashta është mëngjes.

Brenda është dashuria e madhe

Që lëviz dhe ngre krye.

Shpresa është një fëmijë ilegal, i pafajshëm

Që shpërndan trakte, shkel hijen.

Alberto Spunzberg, 1940

LETËR MOZARTIT

Nganjëherë, sidomos natën më ndodh të mendoj se,

po të mos kishe vdekur ti, duhej të kisha vdekur unë,

Por gjithnjë koha, kjo rrëke kujtimesh apo ky oqean midis nesh,

Na pengojnë të ulemi në të njëjtën tryezë, të shohim të njëjtin mëngjes,

Të shëtitim bashkë ndanë një lumi, ndanë këtij lumi, ndanë cilitdo lumë,

Qoftë ky Rini që nuk e njoh apo lumi La Plata, lumi më i gjerë i botës

Ku hedh grepin për të nxjerrë lundra të murrme e mjerane

si gjithçka që kemi brenda nesh.

Besoj se midis nesh ka dallime që më mirë të mos i zëmë ngoje:

Ti nuk do ta kishe pasur të gjatë në këtë klimë,

Sidomos në verën e këtushme,

Dhe lagështia që këtu është vrastare, nuk do të të frymëzonte

as më të voglin divertimento.

Ndonëse më mallëngjejnë oboet e tua më të mira, flautët dhe violinat,

Më thotë mendja se qetësinë e domosdoshme për të dëgjuar,

për t'u kollitur, për të bërë fllad pa zhurmë,

Kontët dhe markezat e tua nuk do ta gjenin në rrjedhën e lumit,

por në fund të tij.

Kurse ne nga fundi i lumit nxjerrim vetëm lundra të fundosura dhe kufoma,

Ndonjëherë, le ta themi, kufomat janë me duar të lidhura pas shpine

dhe me sy të zgurdulluar nga tmerri.

Për këtë arsye, ndoshta për këtë arsye, miqtë e mi dhe unë

jemi të egër si bisha,

Aq sa simfonitë e tua të pafundme as që na zbutin fare.

Plot mëri e kam shpirtin, Herr Volfagang, dhe asnjëri prej nesh

nuk mund të ta falë

Që në moshën dhjetë vjeç vendose për jetën tënde

duke u ulur përgjithmonë në piano