Instituti i të përndjekurve politikë dhe Instituti i Dokumentimit të Krimeve të
Komunizmit përkujtuan sot 40 vjetorin e revoltës së të dënuarve politikë në
burgun famëkeq të Spaçit, një nga protestat e hershme ndaj regjimit
diktatorial. Në burgun e Spaçit dje, dhe sot në Muzeun Historik u bashkuan
protagonistë dhe familjarë të të burgosurve politikë, për të nderuar sakrificat
e atyre, që edhe pse të burgosur për motive politike, guxuan në kulmin e
diktaturës të shprehnin bindjet e tyre për një Shqipëri të lirë, demokratike e
hapur me Europën e qytetëruar.
Revolta e Spaçit zgjati 3 ditë; të burgosurit valvitën në tarracën e burgut
famëkeq një flamur të Skënderbeut pa yllin komunist përsipër, duke kënduar dhe
hedhur parrulla kundër diktaturës, derisa u shtyp me gjak; 4 nga të burgosurit
u dënuan me pushkatim, 8 të tjerë u ridënuan me 25 vjet burg 70 të tjerë u
arrestuan dhe u rigjykuan.
Katër të pushkatuarit ishin Skënder Daja, Pal Zefi, Dervish Peka dhe Hajro
Pashai.
Për sakrificat e tyre dhe peshën e revoltës treguan sot disa nga pjesëmarrësit
e saj Bashkim Fishta, Luan Burimi, Demir Pojani.
Revolta nisi më 21 maj 1973 si një kundërshtim i thjeshtë i rregullave, dhe kjo
ishte vetëm një shkas për kundërshtim të thellë e kuptimplotë të regjimit nga
kundërshtarët e regjimit me parrullat "Ja vdekje ja liri!", "Rroftë Shqipëria e
lirë!", "Ju jeni katila!", "Populli është me ne!", "Rroftë Europa e lirë!", që
vazhduan për mbi 3 ditë në taracën e burgut nga 100 të burgosur, që u rrethuan
me shpejtësi nga mbi 4500 trupa ushtarake nga Shkodra e Tirana, të cilët hapnin
zjarr nga të gjitha anët. Revolta e Spaçit i tregoi Shqipërisë dhe botës së
rezistenca e popullit shqiptar vazhdoi të mbijetonte, megjithë dhunën dhe
presionin e diktaturës.