Një Tetori 1991 është data e hapjes së Ambasadës së Shteteve të Bashkuara në Tiranë,
ndonëse marrëdhënjet diplomatike midis Shteteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë u
rivendosën disa muaj më parë më 15 Mars, 1991 gjatë një ceremonie në
Uashington. Ambasadën e hapi i Ngarkuari i Përkohëshëm me
Punë, Kris Hill, i cili u pasua nga ambasadori i pare fuqiplotë i
Amerikës në Tiranë, Uilliam Rajërson, pas një ndërprerjeje prej
51-vitesh të marrëdhënjeve zyrtare midis dy vendeve.
Kris Hill, i cili tani
është dekan i Institutitt Xhosef Korbel për marrëdhënje ndërkombëtare në
universitetin Denver të shtetit Kolorado ka qenë në krye të shumë nismave
diplomatike amerikane për pothuaj 30-vjetë. Ka shërbyer në disa nga
vendet më të vështira në botë dhe gjatë karjerës së tij, ai është
marrë me disa prej problemeve dhe sfidave më të mëdha të politikës së
jashtëme amerikane, përfshirë Irakun, Korenë e Veriut, dhe Kosovën.
Emërimi i tij për ambassador të Shteteve të Bashkuara në Irak më 2009 qe
kundërshtuar nga disa senatorë të cilët thane në atë kohë se ai nuk
kishte përvojë në Lindjen e Mesme, por shumica ishin të bindur se ai kishte
përvojën e nevojshme dhe më në fund u aprovua emërimi i tij nga Senati.
Më kujtohet në atë kohë, një mbrojtës i tij qe cituar në njërën prej gazetave
të Uashingtonit të ketë thenë se përvoja e Ambasadorit Hill në Ballkan e
kishte përgatitur atë për çdo sfidë diplomatike kudo në botë, përfshirë
Irakun.
Gjatë karjerës së tij
diplomatike 30-vjeçare, Ambasadori Kris Hill ka marrë pjesë në shumë
përpjekje dhe në negociata për arritjen e disa marrvehsjeve dhe traktateve për
paqë, si përfaqsues i Shteteve të Bashkuara. Në një intervistë me
revistën Bowdoin para disa vitesh, Z. Hill nënvijoi filozofinë e tij për
negociata me kundërshtarët, duke thënë se, "që të zhvillosh bisedime ose
negociata me një shtet, nuk do të thotë se medoemos duhet të jemi dakort
me politikën e atij vendi." Por sipas tij, bisedimet me
një palë kundërshtare janë një mjet për të arritur diçka", dhe sit ë tilla
duhet tu jepet mundësia të dalin me sukses. Ai njihej si një
diplomat me reputacion, por sipas një artikulli në gazetën Uashington Post të
vitit 2009, thuhet se ai ndonjëherë i tejkalonte udhëzimet e marra nga
Uashingtoni për negociata dhe nganjëherë shkelte edhe rregullat për
të realizuar objektivin e misjonit të tij. Por ish-Sekretarja e Shtetit
Hillari Klinton e pat mbrojtur në atë kohë ambasadorin Hill dhe punën e tij
diplomatike, duke thënë se, "Nga pikëpamja ime, Ambasadori Hill ka bërë
limonadë duke shtrydhur disa limona shumë të këqij". Kris Hill ishte
shumë i afërt dhe punoi ngushtë me ish-ambasadorin dhe negociatorin e njohur
amerikan Riçard Holbruk, sidomos gjatë krizës në Kosovë. Holbruk, në librin e
tij e ka cilësuar Ambasadorin Kris Hill si, "mendjemprehtë, i pafrikë dhe
argumentues."
Por, para se të njihej dhe
të bëhej i famshëm në arenën ndërkombëtare, Ambasadori Hill kishte shërbyer në
Ballkan ku 22 vjetë më pare hapi zyrtarisht ambasadën amerikane në
Tiranë, më 1 Tetor, 1991 duke fituar përvojën e tij diplomatike në
Shqipëri, në Kosovë dhe në Maqedoni, përvojë këjo që më vonë ai do e
përdorte në rajone të tjera të botës, përfshirë Irakun dhe si
kryenegociator i Amerikës në bisedimet për çarmatimin bërthamor të Koresë
së Veriut.
Ambasadori Kris Hill në
të vërtetë, ishte njëri prej atyre diplomatëve amerikanë i cili vuri gur
themelin e marrëdhënjeve amerikano-shqiptare dhe më vonë luajti një rol
kyç përpara dhe gjatë luftës në Kosovë, ku ai shërbeu si përfaqsues i posaçëm i
Shteteteve të Bashkuara për Kosovën gjatë viteve 1998-1990, dhe si bashkpuntor
i ngushtë i ish-Ambasadorit Riçard Holbruk. Gjatë kohës që e kam njohur, Kris Hill
ishte serioz dhe i përkushtuar në punën e tij. Por, ai e shihte me optimizëm të
ardhmen e Shqipërisë dhe të Kosovës. Më kujtohet qendrimi i
tij -- megjithëse në rrethana shumë të vështira pune kishte hapur
ambasadën në Tiranë kur e vizitova në zyën e tij, në një
barake të përkohëshme dërrasash në truallin e ambasadës amerikane.
Pyetjes time se si po kalonte dhe si i dukeshin punët, ai mu
përgjigj: ("Look, it's going to be hard. But this country has a lot of
potential. Albania is going to make it. And we will build an embassy
that is worthy of this country''). Shiko, do të jetë
vështirë. Por ky vend ka një potencial të madh. Shqipëria do t'ia
dalë. Dhe ne do të ndërtojmë një ambasadë që është e denjë e këtij
vendi", më tha ai.
Si përfaqsues amerikan
gjatë krizës në Kosovë, ambasadori Hill u dallua për punën e tij të
palodhur dhe diplomacinë ecejake, Shkup, Prishtinë-Beograd dhe për rolin e tij
në bisedimet e Rambujesë. Për këtë ai u dekorua me çmimin
prestigjioz të Departmentit Amerikan të Shtetit për Negociata
Paqësore, "Robert S. Frasure". Dy vjetë më
parë, Ambasadori Hill u këthye në Ballkan -- dhjetë vjetë pasi ishte
larguar së andejmi me një vizitë në Kosovë, i ftuar nga Fondi Amerikan për
Arsim i Kosovës. Me atë rast ambasadori Kris
Hill mbajti një fjalim ku shfaqi optimizmin e tij edhe për të ardhmen e
Republikës së Kosovës. Ai tha se Kosova kishte bërë përparim të
mrekullueshëm gjatë dekadës së kaluar, duke shtuar se, "Kosova duhet të
jetë e durueshme, por të vazhdojë të shpresojë se ka një të ardhëme të
shkëlqyer, bazuar në një sistem të mbarë arsimi, dhe të shkojë përpara me
vëndosmëri dhe politika të drejta."
Ambasadori Kris
Hill, në këtë përvjetor të hapjes zyrtarisht të ambasadës amerikane
në Tiranë në tetor 1991, dhe shërbimit të tij diplomatik në Shqipëri,
por edhe rolit që ai luajti për zgjidhjen e çështjes së Kosovës,
duket si diplomati i "harruar" nga koha, por në të vërtetë, Kris
Hill ishte personi që së bashku me ambasadorin e parë amerikan, Uilliam
Rajërson filluan nga asgjëja veprimtarinë diplomatike amerikane në
kryeqytetin shqiptar, si dhe fillimin e rivendosjes
së marrëdhënjeve të ngushta midis Uashingtonit dhe
Tiranës, nën rrethana shumë të vështira pune në Shqipërinë e vitit 1991. Kontributi
dhe influenca e ambasadorit Kris Hill në marrëdhënjet
diplomatike shqiptaro-amerikane si dhe në zhvillimet, që më në fund çuan në
krijimin e shtetit të pavarur të Kosovës, e që sot janë ndër marrëdhënjet
më të ngushta shtet me shtet në botë, janë të konsiderueshme dhe meritojnë
vlerësimin e duhur.
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
