AS ME KUSHTIN E njohjes së menjëhershme të pavarësisë së Kosovës nga Serbia nuk
do të ishte mençuri që kryeministri Thaçi të pranojë të lëshojë pe edhe më
tepër në ofertën që është tash në tavolinën e baroneshës Ashton.
U bë çfarë u bë, u lejua që Beogradi të mund të pranojë vetëm atë që mund t'i
shkojë për shtati nga Pakoja e Ahtisaarit, që i bie Kushtetuta e Kosovës, dhe
të mos e pranojë vetë dokumentin, pasi që nuk e pranon pavarësinë.
Mirëpo, me refuzimin e palës serbe të pranimit të propozim- marrëveshjes, pa u
futur edhe elementet që u japin kompetenca ekzekutive komunave me shumicë serbe
të përfshira në asociacion, rrjedhimisht mund të pritet që të kërkohet edhe
ndonjë lëshim "i vockël" pe nga Prishtina.
Çështja është se është bërë lëshimi më i madh që është mundur të bëhej, i cili
edhe kështu si është mund të shkaktojë shumë telashe në funksionimin e shtetit.
Së këndejmi, çfarëdo ndryshimi i mëtejmë që çon në ndonjë gjysmëplotësim të
kushteve serbe për kompetenca në gjyqësi, polici etj. do të mund t'i hakmerrej
jashtëzakonisht shumë në të ardhmen shtetit të ri.
BESOJ SE TË gjitha palët tashmë e kanë të qartë se Serbia dhe Kosova i kanë
rrugët e ndara si dy shtete të pavarura.
Edhe në Kosovë të gjithë e dinë se është e paimagjinueshme jetesa në një shtet
të përbashkët me Serbinë në çfarëdo forme. Edhe në Serbi e dinë se Kosovën nuk
mund ta bëjnë pjesë të veten. Kurse edhe Bashkimi Evropian në tërësi e edhe
anëtaret e përhershme të Këshillit të Sigurimit të OKB-së e dinë se Kosova
shtet është fakt i kryer.
Beteja e Beogradit sot është e drejtuar në dy drejtime kryesore.
E para, është lufta për të fituar pjesë të territorit të Kosovës, të cilat ose
menjëherë do t'i bashkoheshin Serbisë, ose kjo do të ndodhte në një të ardhme
të parashikueshme. Me këtë skenar Beogradi synon që përfundimisht të rishkruhen
kufijtë në Ballkan, kur do të mund të përfitonte edhe Republikën Serbe të
Bosnjës, e ndoshta edhe diçka nga Maqedonia.
E dyta, është arritja e një niveli të veçantë të pushtetit brenda Kosovës, me komunat
e bashkuara me shumicë serbe, të cilat do të kenë kompetenca ekzekutive për
territorin e caktuar saktë me kufijtë komunalë. E sado që mund të ngjajë në një
situatë normale si një ide fine për të krijuar siguri, mirëqenie e besim për
komunitetin serb në Kosovë - në mënyrë që të garantojë fuqi vendimmarrëse dhe
jo mbivotuese nga shumica shqiptare për organizim të pavarur të jetës së tyre
kjo do ta bënte shtetin krejtësisht jofunksional. Me këto kompetenca të mëdha
që kërkohen dhe me ndikimin e drejtpërdrejtë të Beogradit, ky asociacion në çdo
rrethanë e momentum politik do të mund të pengonte proceset zhvillimore në
Kosovë.
THJESHT, KOSOVËS NUK do t'i hynte fare në punë as njohja nga Serbia, e as
anëtarësimi në OKB, në qoftë se nuk do të mund të funksiononte si një shtet
normal.
Në një situatë të këtillë të mundshme Beogradi, duke e quajtur si të mbyllur
kapitullin e Kosovës, e edhe në kontekstin e lidhjes së marrëdhënieve
diplomatike me Prishtinën, do të kishte kompetenca të një shteti autonomia qeverisëse
e Asociacionit - brenda një shteti të cilin e pranon edhe de jure.
Në këtë frymë Serbia do të mund të ecte pa barrën e Kosovës drejt integrimit të
saj në Bashkimin Evropian, duke i përmbushur kriteret e Brukselit për aderim,
teksa do të kishte mundësi ta pengonte Prishtinën në rrugën e njëjtë.
Me pushtetin ekzekutiv në komunat me shumicë serbe, Beogradi gjithnjë do të
mund ta ketë të hapur mundësinë që të sabotojë çfarëdo reforme në Kosovë dhe
kështu ta kthejë atë në një shtet të dështuar.
Dështimi i Kosovës gjithsesi do t'i shkojë për shtati politikës në Beograd,
meqë kështu do të mund të propagandonte në sytë e bashkësisë ndërkombëtare se
kauza e tyre gjithnjë ka qenë e drejtë, pra, që shqiptarët nuk mund të
ndërtojnë shtet të pavarur të zhvilluar.
Dhe kështu të mbaheshin gjallë apetitet se një ditë sërish duhet rishqyrtuar
shtetin e Kosovës në kufijtë e njohur ndërkombëtarisht.
Së këndejmi, asnjë presje më shumë.
adriatik@kohavision.net
Twitter: @adriatikk