Tiranë, 15 prill - Këshilli Ndërakademik i Gjuhës ka në përbërjen e tij 22
anëtarë, akademikë nga fusha e gjuhësisë, profesionistë me karrierë të gjatë.
Në kryesinë e tij janë profesor Jani Thomai dhe profesor Rexhep Smajli. Burime
pranë tij bëjnë me dije për "GSH" se jo të gjithë do të jenë të
pranishëm në mbledhjen e së martës. Disa për shkak të angazhimeve të tjera e
disa për arsye shëndetësore, si për shembull prof. Shaban Demiraj apo prof.
Idriz Ajeti. Tematikën e mbledhjes që bëhet të martën e ka konfirmuar edhe
profesor Ethem Likaj. "Në mbledhjen e së martës do të diskutohen çështje
që kanë të bëjnë me drejtshkrimin e zanores ë të patheksuar dhe togjet
zanore", - deklaroi ai. Ndërkaq, kërkesës sonë për të na dhënë shembuj
konkretë të fjalëve që i përmbajnë këto shkronja, ai iu përgjigj negativisht.
"Në fund ne do të dalim me përfundime që do të jenë publike për të gjithë.
Çdo gjë që ne mund të themi tani, mund të çojë në keqkuptime të
paarsyeshme", - e përfundoi bisedën, Prof. Likaj. Nga ana tjetër, "Gazeta
Shqiptare" ka mundur të sigurojë një listë fjalësh, drejtshkrimi i të
cilave do të rishihet dhe mbase do të ndryshohet, si edhe një listë të
çështjeve që do debatohen. Deri më tani, mund të thuhet se kjo listë iu është
dorëzuar më herët anëtarëve të këtij këshilli dhe të martën do të diskutohet e
ardhmja e formës së tyre të shkruar. Mbledhja
Të martën do të rishihen këto çështje, së paku sipas asaj që është parashikuar
vitin e kaluar.
1. Heqja apo ruajtja e zanores -ë- në fjalët e përbëra që përmbajnë si element
të parë përemrin vetvetor vetë (vetvendosje, vetvrasje, vetveprim etj.), për të
cilin vitin që shkoi nuk është arritur në një përfundim të përgjithshëm.
2. Drejtshkrimi i zanores -ë- në rastet e padiskutuara në mbledhjen e muajit
qershor 2012.
3. Zanoret e tjera dhe bashkëtingëlloret: a) Togjet zanore -ua- / -ue- dhe
-ye-; b) Zanorja -i- dhe sonantja -j-; c) Sonantet -nj-, -j-; d) Sonantet -r-,
-rr-, -n-, -l-, -ll-; e) Bashkëtingëllore të shurdhëta e të zëshme dhe ë)
Bashkëtingëlloret dyshe (dh, th, sh, xh, zh, nj, gj).
4. Drejtshkrimi i toponimeve: shqiptare, të huaja dhe etnikat.
Fjalët
Nga 42.205 fjalë që ka "Fjalori i gjuhës shqipe" (2006), ndryshon
drejtshkrimi i 5296 fjalëve, ose i 12,55% të fjalëve. Kështu, tronditen
shprehitë drejtshkrimore në 1844 fjalë, ose në 4,37% të fjalësit, pasi ka raste
fjalësh në shkrimin e të cilave folësi e ka të vështirë të bëjë dallimin midis
një prapashtese dhe një teme të shkurtër, si p.sh. anëtar është vendosur të
shkruhet antar, por folësi fare lehtë edhe kompozitën anëdet mund ta shkruajë
andet etj.
Në takimet t+h, d+h etj., këto janë rastet ku do ketë ndryshime: shtathedhur -
shtat'hedhur; Ethem, Mithat-Et'hem, Mit'hat; meshollë- mes'hollë; gazhedhëse
bëhet gaz'hedhëse.
Shkrimi i mbaresës së shumësit nj-së j, i rr-së r, lëvizja e ë-së në
prapashtesën -ët dhe -të, duke i shkruar të gjitha fjalët ose me -ët, ose me
-të, i: Shkruhen me nj, do të shkruhen me j, 392 fjalë, si rasti barinj,
ullinj, që do të shkruhen barij dhe ullij. Fjalët me -ët (i, e) (i cekët)
ndryshojnë 169 të tilla, duke u bërë me -të sipas shembullit i cekët në i
cektë.
Do shkruhen jo me i si deri tani, po me j, fjalët me grupet ia, ie, io, iu, me
prejardhje kryesisht nga gjuhët neolatine, si: ia/iá, 520 fjalë, sipas modelit
nga amiant, italian në amjant, italjan; me ie/ié, 177 fjalë, sipas modelit,
janë materie, stallier bëhen materje, stalljer; me io/ió, 493 fjalë, janë
dioqezë, aksion bëhen djoqezë, aksjon dhe me iu/iú, 53 fjalë, nga spiunazh,
akuarium bëhen spjunazh, akuarjum. Nuk do të shkruhet ë-ja në 3786 fjalë, për
një pjesë të të cilave është vendosur në rregullat e miratuara në qershor 2012
dhe një pjesë janë propozuar për miratim në mbledhjet e kësaj jave.
Comments (0)
Dërgoja shokut
Printo
