Po Virxhinia, Plaku i Vitit të Ri është ! Nga Francis P.Church, botuar së pari më 1897 në The New York Sun
E Enjte, 12.31.2009, 10:04am (GMT+1)
Po Virxhinia, Plaku i Vitit të Ri është ! - Yes,
Virginia There is a Santa Claus
Nga Francis P.Church, Botuar për së pari më 1897 në The New York Sun
Arriti
Plaku i Vitit të Ri !
The New York Sun më 1897
Një editorial që ka 112 vjet që vazhdon të bëjë histori
Po,Virxhinia, Plaku i Vitit të Ri është - Yes,
Virginia There is a Santa Claus !
Nga Francis P. Church,
Publikuar së pari në The New York Sun më 1897
Me dëshirë të plotë i përgjigjemi letrës së mëposhtëme, duke shprehur në
të njëjtën kohë, kënaqësinë tonë më të lartë se autorja e këtyre rreshtave
rradhitet në numrin e miqve të gazetës The Sun:
Letra
I dashur Botues "”
Unë jam 8 vjeçe. Disa nga shokët e mi të vegjël më thonë se nuk ka Plak
të Vitit të Ri. Babi më tha: "Nëse është tek gazeta The Sun, do të thotë se
është." Të lutem më thuaj të vërtetën, a ekziston Plaku i Vitit të Ri ?
Virginia O'Hanlon
E dashur Virxhinia,
shokët e tu të vegjël e kanë gabim. Ata janë infektuar nga skepticizmi i
erës së skepticizmit. Ata nuk besojnë përveçse kur shohin. Ata mendojnë se nuk
mund të ekzistojë asgjë që nuk është e kuptueshme prej mendjeve të tyre të
vogla. Të gjitha mendjet, Virxhinia, qofshin të njerëzve të rritur apo të
fëmijëve, janë të vogla. Në këtë universin tonë të pakufishëm, njeriu me
intelektin e tij është i vogël sa një milingonë, nëse do ta krahasonim me botën
pa kufi që e rrethon atë, si një masë nga aftësia e inteligjencies e të
kuptuarit të së vërtetës dhe dijeve.
Po, Virxhinia, Plaku i Vitit të Ri ekziston. Ai ekziston aq sigurisht sa
edhe dashuria, mirësia dhe përkushtimi që dihet se ekzistojnë, dhe ti e di se
ato janë me bollëk duke i dhënë jetës suaj bukuri të plotë dhe gëzim. Helas! sa
e zymtë dhe e mërzitëshme do të ishte bota nëse Plaku i Vitit të Ri nuk do të
ishte! Pa Plakun e Vitit të Ri, bota do të ishte aq e zymtë dhe e trishtë sikur
të mos ishte as Virxhinia. Atëhere nuk do të ekzistonte as besimi i pafajshëm
fëmijënor, as poezia, as romanca që e lejon këtë ekzistencë. Ne nuk do ta
njihnim as harenë dhe gëzimin, përveçse kur ta shihnim dhe preknim me shqisat
tona. Drita e përjetëshme me të cilën fëmijëria e mbush botën do të ishte e
fikur dhe e shuar.
Të mos besosh tek Plaku i Vitit të Ri do të ishte njëlloj sikur të mos i
besoje magjisë së përrallave. Ti mund ta bindësh babin tënd gjatë gjithë
periudhës së Krishtlindjeve të pajtojë në punë njerëz që të ruajnë nëpër oxhakë
për të kapur një Plak të Vitit të Ri, por edhe nëse askush nuk sheh një Plak të
Vitit të Ri, e çfarë provon kjo? Askush nuk e shikon Plakun
e Vitit të Ri, por kjo nuk është një provë se Plaku i Vitit të Ri nuk është.
Gjërat më reale në këtë botë janë ato të cilat as fëmijët dhe as njerëzit e
rritur nuk mund t'i shohin.
A i keni parë ju ndonjëherë shtojzavallet e përrallave duke kërcyer mbi
lëndinë? Natyrisht që jo, por kjo përsëri nuk është një provë se ato nuk janë.
Askush nuk mund të çojë në mendje dhe të parafytyrojë të gjitha mrekullitë e
kësaj bote që janë të padukshme dhe të pamundshme për t'u parë.
Ju e hapni rraketaken e foshnjës dhe shikoni çfarë e bën zhurmën
përbrenda, por është një vel që mbulon botën e paparë të cilin as burri më i
fuqishëm, madje as forca e bashkuar e të gjithë burrave më të fuqishëm që
jetuan ndonjëherë nuk mund ta hapë atë.
Vetëm besimi, poezia, dashuria, romanca mund ta shtyjnë mënjanë atë
perde dhe të shohin e ta pikturojnë bukurinë hyjnore dhe lavdinë përtej. Është
e gjuha reale? Oh, Virginia, në gjithë këtë botë nuk ka asgjë tjetër më reale
dhe më të vërtetë.
Nuk ka Plak Të Vitit të Ri ?! Jo faleminderit Zotit ! Ai jeton dhe do të
jetojë përgjithënjë. Një mijë vjet përpara se tani, Virxhinia, dhe më tepër se
10 herë me nga 10000 (dhjetë mijë) vjet prej tani, ai do të vazhdojë të bëjë të
lumtura zemrat e fëmijërisë.
E
shqipëroi: Elida Buçpapaj
Rreth asaj që e shkroi dhe atij që iu
përgjigj letrës
Editoriali i Francis P. Church "Po, Virxhinia, Plaku i Vitit të Ri
është " "Yes Virginia, There is a Santa Claus" u kthye në një sensacion të
vërtetë, duke u bërë një ndër editorialet më të famshme të botuar ndonjëherë.
Për herë të parë u botua tek The New York Sun në 1897, njëqind e
dymbëdhjetë vite duke u botuar për çdo vit për një gjysmë shekulli deri më
1949, kur gazeta nuk u botua më.
Tridhjetë e gjashtë vjet pas botimit të letrës, vetë Virginia O'Hanlon
do të kujtonte se çfarë e bëri atë që ta shkruante këtë letër:
"Shumë normalisht unë besoja tek Plaku i Vitit të Ri, sepse ai asnjëherë
nuk më kishte zhgënjyer mua. Por kur fëmijë jo aq fatlumë si unë filluan të
thoshin se nuk ekziston ndonjë Plak të Vitit të Ri, unë u mbusha me dyshime.
Unë e pyeta tim atë, dhe ai ishte pak i mjegullt në këtë subjekt.
"Në familjen tonë e kishim për zakon, sa herë që kishim ndonjë dyshim,
edhe kur ishte në pyetje se si shqiptohet një fjalë ose kishim ndonjë dyshim
për ndonjë fakt historik, ne i drejtoheshim rubrikës Pyetje dhe Përgjigje tek
gazeta The Sun. Andaj im atë gjithnjë na thoshte, "˜Nëse ju e
shihni atë tek The Sun, do me thënë se është,' dhe kjo e zgjidhte çështjen.
" "˜Mirë, do t'i shkruaj The Sun për të zbuluar si është e
vërteta reale,' i thashë unë tim eti.
"Ai më tha, "˜Shumë mirë Virxhinia, ashtu bë. Dhe unë jam i bindur se The
Sun do të të japë ty përgjigjen e duhur, ashtu si vepron zakonisht.' "
Dhe kështu
Virxhinia u ul dhe ia drejtoi letrën e saj gazetës së preferuar të prindërve.
Letra e
saj gjatë rrugëtimit ra në duart e veteranit editor, Francis P. Church (22
shkurt1839 11
prill 1906. I biri i një kleriku të lartë Baptist, Church kishte mbuluar për
gazetën The New York Times rubrikën e Luftës Civile dhe kishte punuar për 20
vjet rresht tek The New York Sun, më së fundmi si një editor-shkrimtar
anonim. Church, një njeri sardonik, me një ironi therëse, e kishte moto të tij
personale, "Përpjekja për të qartësuar mendjen tënde nga e pamundura." Kur
subjekte kontraverse botoheshin në faqet e gazetës, veçanërisht kur kishin të
bënin me teologjinë, përgjigjet jepeshin nga Church.
Në rastin tonë, ai mori në duart e tij letrën e vajzës së vogël 8
vjeçare e cila kishte të bënte me një çështje thellësisht kontraverse, dhe ai u
mbush me përgjegjësi për t'i kthyer përgjigje.
"A
ekziston Plaku i Vitit të Ri ?" një zhgarravinë fëmijënore pyet në një letër.
Menjëherë, Church e diti se nuk kishte asnjë rrugëdalje për t"˜iu shmangur
kësaj pyetjeje. Ai duhej të përgjigjej, dhe duhej të jepte një përgjigje të
besueshme për fëmijën. Dhe kështu bëri. U ul në tavolinën e tij të punës dhe
filloi të jepte përgjigjen, e cila do të bëhej njëri prej editorialëve më të
paharrueshëm në historinë e gazetarisë.
Pak pas
botimit të editorialit, Church u martua, por vdiq shpejt, në prillin e 1906,
duke mos lënë pas fëmijë.
Virginia O'Hanlon mbaroi Hunter
College duke u diplomuar në Arte (Bachelor of Arts) në moshën 21 vjeç. Në vitet
e mëpastajme ajo mori një Master në Universitetin Columbia, dhe më 1912 filloi
të jepte mësim në një shkollë të New York City. Më vonë u bë drejtuese. Pas 47 vjet
pune, ajo doli në pension. Përgjatë gjithë jetës ajo pati një korrespondencë të
pafund në lidhje me letrën e saj për Plakun e Vitit të Ri, dhe çdo përgjigjeje
që shkruante ajo i bashkangjiste kopjen e editorialit të Church.Virginia
O'Hanlon Douglas vdiq më 13 maj të vitit 1971, në moshën 81 vjeçare, në një
klinikë në Valatie, N.Y./ Elida Buçpapaj
Në foto: Virxhinia e vogël,
editori Francis P. Church dhe faksimile e gazetës The Sun ku u botua editoriali
Plaku
i Vitit të Ri nuk na harron kurrë !
Në foto:
Virxhinia e vogël, editori Francis P. Church dhe faksimile e gazetës The Sun ku
u botua editoriali
Yes,
Virginia, There is a Santa Claus
By
Francis P. Church, first published in The New York Sun in 1897. [See The
People's Almanac, pp. 13589.]
We take
pleasure in answering thus prominently the communication below, expressing at
the same time our great gratification that its faithful author is numbered
among the friends of The Sun:
Dear
Editor"”
I am 8
years old. Some of my little friends say there is no Santa Claus. Papa says,
"If you see it in The Sun, it's so." Please tell me the truth, is there a Santa
Claus?
Virginia
O'Hanlon
Virginia,
your little friends are wrong. They have been affected by the skepticism of a
skeptical age. They do not believe except they see. They think that nothing can
be which is not comprehensible by their little minds. All minds, Virginia,
whether they be men's or children's, are little. In this great universe of
ours, man is a mere insect, an ant, in his intellect as compared with the
boundless world about him, as measured by the intelligence capable of grasping
the whole of truth and knowledge.
Yes,
Virginia, there is a Santa Claus. He exists as certainly as love and generosity
and devotion exist, and you know that they abound and give to your life its highest
beauty and joy. Alas! how dreary would be the world if there were no Santa
Claus! It would be as dreary as if there were no Virginias. There would be no
childlike faith then, no poetry, no romance to make tolerable this existence.
We should have no enjoyment, except in sense and sight. The eternal light with
which childhood fills the world would be extinguished.
Not
believe in Santa Claus! You might as well not believe in fairies. You might get
your papa to hire men to watch in all the chimneys on Christmas eve to catch
Santa Claus, but even if you did not see Santa Claus coming down, what would
that prove? Nobody sees Santa Claus, but that is no sign that there is no Santa
Claus. The most real things in the world are those that neither children nor men
can see. Did you ever see fairies dancing on the lawn? Of course not, but
that's no proof that they are not there. Nobody can conceive or imagine all the
wonders there are unseen and unseeable in the world.
You tear
apart the baby's rattle and see what makes the noise inside, but there is a
veil covering the unseen world which not the strongest man, nor even the united
strength of all the strongest men that ever lived could tear apart. Only faith,
poetry, love, romance, can push aside that curtain and view and picture the
supernal beauty and glory beyond. Is it all real? Ah, Virginia, in all this
world there is nothing else real and abiding.
No Santa
Claus! Thank God! he lives and lives forever. A thousand years from now,
Virginia, nay 10 times 10,000 years from now, he will continue to make glad the
heart of childhood.