VOAL - Online Zëri i Shqiptarëve - KRYEQYTETI I SHQIPTARËVE QË NUK FLET... SHQIPVëzhgim nga NAMIK SELMANI

Rendja drejt Evropës së afërt dhe drejt Amerikës së largët jo thjesht si kureshti, po edhe si barazi qytetërimesh, fort na i ka ndryshuar kahjet tona sociale. E duam s'duam edhe do të pranojmë disa prej riteve që qytetërimi perëndimor na i ka "diktuar" me e pa dëshirën tonë. Pak a shumë njëlloj sikur të themi se Ekonomia e tregut përcakton se çfarë do të mbjellësh e çfarë do tregtosh. Na duhet që përdorim reklamat që nuk i kishim më parë, të provojmë pijet e forta ose atë të përzierat që djemtë tanë para se t'i përdorin në lokalet shqiptare të vendit tonë, i kanë përdorur në Evropë. E kemi parë në gjellët tona. Na kanë dhënë një lloj etike ndryshe nga ajo që kemi pasyr në marrëdhëniet mes njëri- tjetrit në rrugë, në familje, në lokal, në familje, në isntitucione. Pa folur për ndikimin e jashtëzakonshëm që ka dhënë teknika e Internetit e kompjuterit të celularëve, etj. E nëse në këtë vërshim të Evropës shumë gjëra edhe mund të falen madje, edhe të bëhen ashtu si nuk janë bërë më parë në këtë vend duke shtuar në më të mirën e mundshme zakonet tona me ato të Evropës, nuk mund të falet aspak ajo që shohim sot në rrugët tona, në dyqanet tona pa folur edhe për mjediset zyrtare duke nisur që nga shkollat që po bëhet me gjuhën tonë kombëtare.

Nuk duam të lëshojmë këtu sa e sa nene që përdorin kombet e tjera shumë të të kulturuar se në, shumë më afër zbatimit të ligjeve se sa ne. Ligjvëvënësit e këtyre 22 viteve thonë se ne jemi shteti që kemi shumë ligje të mira. Një gjë është e thjeshtë Ajo, gjuha jonë në këto rrugë, në vetrina dyqanesh është goditur si asnjë herë tjetër. Nuk dua që ta shohim problemin si nostalgji për ata rilindas që punuan u gjakosën e sakrifikuan që në tokën e tyre të mësohej shqip të flitej shqip, të shkruhej shqip. Madje duket pak i dalë mode Petro Nini Luarasi që kishte shkruar që moti: "Mblidhmani gjakun tim se do iu duhet fëmijëve të së ardhmes për të shkruar shqipen" Por po të ishin gjallë nuk e dimë se si do ta gjykonin që ende në pjesën më të kulturuar të Tiranës, që quhet " BLLOK" në pjesën më të pasur të Tiranës ku shkruhet me të gjithë gjuhët e botës anglisht, frëngjisht, italisht. Vetëm jo Shqip.

Le të marrim njërën prej tyre TABACCO SHOP. Në gjuhë respektive duhe të ketë cigare prodhime duhani brenda tij dhe pije të ndryshme. A nuk ka një emërtim respektiv në gjuhën shqipe për këtë lloj dyqani? Një dyqan dyshekesh ka emrin Vorld Flex. Të gjithë klubet e kanë "harruar" shqipen dhe shkruajnë Club. Të gjithë kafenetë e kanë "harruar" emrin shqip dhe e shkruajnë "Cafee" Jo më pak këto "lajthitje" gjuhësore i sheh edhe te rruga që të dërgon te 21 Dhjetori përballë shkollës "Sabaudin Gabrani" tek Rruga e Durrësit, te "Rruga e Kavajës" etj. Po në një shkalllë më të ulët këtë e sheh edhe te qytete të tjera të Shqipërisë sidomos në qendrat turistike të vendit tonë. Natyrisht atje ka më pak lokale e më pak banorë dhe jo se ka më shumë rregull të tillë që është shkelur me të dy këmbët kudo. Kudo. Duket se gjuhët e huaja na "kanë pushtuar" edhe mjediset tona. Një sy i thjeshtë qytetari pale i një pushtetari qendror apo i një bashkie të caktuar që shumë herë për të mos thënë se çdo natë pinë kafe në mjediset e ish Bllokut dhe nuk shohin se çfarë emërtimesh ka në hyrje të këtyre lokaleve.!!!!! Le të marrim një prej tyre Tabacco Shop Pas këtyre fjalëve shumë të hidhura për një shtet, për identitetin tonë kombëtar, për ligjin tonë që nuk funksionin në të gjithë qelizat e tij e për të folur edhe për moralin shumë të ulët kombëtar, do të pyesnim pak edhe Akademinë e Shkencavë të shtetit shqiptar: "A nuk është edhe ky problem një nga ato që duhet të ngrejë Akademi përpara shtetit, përpara shoqërisë për të realizuar në praktikën e përditshme vënien në jetë të nenit të Kushtetutës sonë që thotë "Në Republikën e Shqipërisë gjuha zyrtare është gjuha shqipe". Çdo individ qoftë tregtar, qoftë shef, qoftë diplomat mund të bëjë ç'të dojë në shtëpinë e tij , po në mjediset publike, duhet të respektojë ligjet publike që shoqëria e një vendi të caktuar i ka nxjerrë me ligjet e aq më tepër që nuk kundërshtohen në parim për zbatimin e tyre. A i ka shkuar ndonjëherë në mendje Policisë Bashkiake të një qyteti të caktuar, një këshilli bashkiak duke nisur që nga kryeqyteti, që të bëjë edhe kontrolle të tilla ashtu si bëjnë edhe për tatimet, për mjediset e paligjshme që zënë lokalet me vendosjen e karrikeve, të luleve në tortuare para dyqaneve të tyre????? Jo më pak i dëmshëm edhe edhe në planin pedagogjik. Me gjithë mangësitë që ka sot mësimdhënia e gjuhës antare në të gjithë nivelet për shumë e shumë arsye, ajo punë e mirë që bëhet shkërmoqet krejt kur nxënësi i shkollës 9-vjeçare apo edhe i shkollës së mesme sapo lë pragun e shkollës përballet me "vrasjen " e gjuhës së tyre amtare në çdo qoshe në çdo rrugë, në mjedise të ndryshme, duke nisur që në dalje të portës së shkollës. Si do vepronin në Francë po qe se rrugët e Parisit do të "pushtoheshin" nga fjalët e një gjuhe të huaj spanjolle, angleze, pse jo dhe shqiptare????. Me sa dimë ende nuk është e qartë se si mund të ndëshkoheshin për këtë " faj" . Po kur mendon se në ato qindra e mijëra libra që dalin gati çdo ditë në tregun shkronjor, në shkresat që dalin ga zyrat e shëetit të të gjithë sektorëe që ka shteti që nga komuna më e largët deri te kryeministria, gjuha është e goditur në të gjithë rregullat gramtikore të leksikut, të morfologjisë të sintaksës, atëherë, vetëm atëherë, mund të qetësohesh për pak sekonda për këtë faj kolektiv dhe institucional që ia kemi bërë vetes.

Për fat të keq, edhe këtu forca e shoqërisë civile është e topitur, e butë, gati e padukshme fare. Ne shqetësohemi me të drejtë për fatin e romëve, të bujqve, të shoferëve taksistë, për të pastrehët, për të papunët, po nuk flasim për këtë pasuri që po na humbet në sytë tanë. Edhe shtypi por edhe televizionet pak e trajtojnë në rubrikat e tyre të përditshme as tek "Zëri i Popullit" (rubrikë televizive) me inervista të rastësishme në rrugë. Nuk është e vështirë që të gjesh një ekip gjuhtarësh që të ndryshojnë gjendjen. PO duhet dëshrë, duhet pak shqiptarizëm. Ndoshta duhet një bashkëpunim edhe ndërshtetëror me shtetin e Kosovës ku në të dy shtetet gjuha shqipe është gjuhë zyrtare Mes kësaj tollovie që është edhe një test i kulturës sonë kombëtare që po shkelet me 10 këmbë, ne duhet të thërrasim, të shqetësohemi që "një qytet duhet që në mjediset e tij të flasë shqip"