Ndërsa i shkruaj këto rradhë, si sot pesë vjet më parë Bardhyl Ajeti iku nga kjo botë padrejtësisht, kur gëzonte shëndet të plotë e ishte plot energjik, i bindur se do të jetonte deri në përjetësi, pasi një 28 vjeçar kështu mendon dhe vdekja i duket absurditeti më i pabesueshëm i kësaj jete.
Unë nuk e kthej dot kohën pas e nuk e ngjall dot Bardhyl Ajetin, por të paktën nuk e humb kurrë rastin për ta kujtuar Bardhyl Ajetin, duke u talluar ashtu siç do të bënte edhe vetë ai me ata burra që sot heshtin dhe nuk janë në gjendje që të thonë dy fjalë, ndërsa tjerrin tirada fjalimesh për lirinë.
Koha e gjithsecilit prej nesh është e kufizuar, e sotmja është shpejt e djeshmja jonë, dhe e djeshmja vetëm e shkuar. Ne nuk kemi kohë të përjetëshme në duar, por me duart tona kemi mundësi të thurrim kurorën e dafinave për një djalosh të ri 28 vjeç, që ia vranë kohën e tij, në të cilën rridhnin ditët, orët dhe minutat, si një lumë drite që sendërtonte jetën.
Të vrasësh është forma më brutate e censurës, thotë George Bernard Shaw, por të heshtësh është forma më brutale e shpërdorimit të lirisë së fjalës. Të heshtësh dhe të mos gjesh rast për të thënë dy fjalë për Bardhyl Ajetin do të thotë të jesh vetë censura, të cilën e denoncoi Bardhyl Ajeti, duke qenë i bindur se heshtjes dhe gojës së mbyllur prej frikës i kishte ikur koha bashkë me kohën e pushtuesit.
Bardhyl Ajetin e vranë mendjet e ndyra të censurës, kur dihet se liria e shprehjes është test i vetë shtjellës së lirisë dhe demokracisë.
Censorët mund të vrasin një zëdhënës të opinionit publik, siç qe Bardhyl Ajeti, por e kanë të pamundur që të vrasin opinionin publik, i cili sa herë plagoset, sa herë që ia vrasin përfaqësuesit, aq më i vetëdijshëm dhe i dritpashëm bëhet ai. Askush nuk mund të ndalë dot së menduari opinionin publik, qoftë edhe censori që mori jetën e re dhe të pajetuar të Bardhyl Ajetit.
E vërteta mund të deformohet nga servitorët e censorëve, e vërteta mund të plagoset nga mospërfillja e atyre që shpërdorin lirinë e shprehjes, e vërteta mund të zvetënohet nëpër faqet e gazetave, por në ndërgjegjen e opinionit publik, e vërteta mbetet e pacënueshme dhe e kulluar. Sepse mund të vrasësh atë që shqipton të vërtetën, por të vërtetën nuk e vret dot kurrë.
Shteti demokratik është vendi ideal për gazetarët, pasi misioni i tyre është përsosja e demokracisë, ndërsa atje ku ka luftë, atje ku ka regjime mizore, atje ku demokracia është në ndërtim e sipër, jeta e gazetarit është në fije të perit.
Kosova është një shtet i ri i dalë nga errësira e pushtuesit, nga barbaria e luftës drejt rrugëtimit të ndëtimit të shtetit ligjor dhe integrimit që e ka të domosdoshme t'i mbushë mushkëritë me ajrin e pastër të fjalës së lirë dhe të nderojë martirët e pushkës e të penës.
Në historinë e lirisë të një kombi, martirët janë themelet e shëndosha të tij. Historia e një kombi është shumësia e përkohësisë të jetëve të gjithsecilit, duke e bërë kohën të rrjedhë pandalshëm dhe përhershëm.
Historia nuk na tremb nga fatalizmi, sepse për të sfiduar autoritarizmin pseudo populist, "gjithnjë do të ketë një grusht njerëzish, të destinuar për të hapur rrugë të reja", do të thoshte Sharl de Gol. Dhe midis tyre është Bardhyl Ajeti.
Liria e shprehjes është zemra e jetës të jetuar në liri, ndërsa liria nuk është pronë vetëm e një pakice, ku gazetarët të marrin rolin e aparatçikëve dhe demagogëve. Liria është gjithçkaja, është si dielli që ngroh dhe iu takon të gjithëve. Liria është e ndaluar vetëm për censorët, midis të cilëve janë edhe ata që vranë Bardhyl Ajetin. Sepse ata që u mohojnë lirinë të tjrëve, nuk e meritojnë këtë liri për vete, si thotë Abraham Linkoln, burri që këputi prangat e skllavërisë.
Prangat i meritojnë ata që vranë Bardhyl Ajetin, pesë vjet më parë, më 25 qershorin e vitit 2005, duke ia prerë rrugën e jetës në mes, por shpirti i bardhë i Bardhylit fluturon si zog në Kosovën e lirë duke i parë me sytë e ballit edhe censorët edhe ne të gjithëve.
NAUM
PRIFTI, NE DHE PANAIRI I LIBRIT NË BRONX NË NEW YORK
Nga ELIDA
BUÇPAPAJ