Për ata që mendojnë se Edward Snowden meriton arrestimin apo më keq, i
inkurajon në vetvete mendimi se Aeroporti Ndërkombëtar Sheremetievo
ndoshta mund të jetë më shpirtrrënuesi, më ankthprurës-shpërndarësi në botë.
Tavanet e ulëta dhe ndriçimi i zbehtë të krijojnë një ndjenjë dënimi të
pashmangshëm, ndërsa orët e tejshtrenjta vezullojnë në terr. Shitëset e
trishtuara shërbejnë sanduiçe të ndenjura; burra në kostume të këqija pijnë të
heshtur në bare. Një erë e turbullt e karburantit dizel mbush ajrin, dhe një
shtresë e hollë zhuli mbulon stolat dhe dyshemenë e përbaltur. Ky nuk është një
vend ku ju do të donit të kalonit dy orë, e lëre më 48.
Megjithatë, ai mbetet aty, një mysafir i qeverisë ruse. Presidenti rus Vladimir
Putin dhe Ministri i Jashtëm, Sergei Lavrov, të dy kanë përsëritur trillimin se
Snowden "nuk e kaloi kufirin rus", sepse ai mbetet në zonën e
tranzitit në Sheremetievo. Por nga e hëna mbrëma, Snowden ishte në shkelje të
ligjit rus, i cili i kërkon kujtdo që qëndron në aeroportin më gjatë se 24 orë,
të ketë një vizë tranzite. Nëse autoritetet ruse i kanë dhënë atij një vizë ose
janë duke e lejuar atë për të thyer ligjin, ata kanë marrë një vendim të
qëllimshëm për ta lënë atë të mbetet atje, duke supozuar se nuk po e mbajnë atë
kundër vullnetit të tij.
Sekretari i Shtetit John F. Kerry ka apeluar për ekstradimin e Snowden mbi
bazën e "respektit për sundimin e ligjit". Edhe pse Shtetet e
Bashkuara nuk kanë traktat ekstradimi me Rusinë, Kerry ka vënë në dukje se ai
ka transferuar shtatë njerëz në Rusi në dy vitet e shkuara për të nderuar
kërkesat ruse. Për momentin, rusët duken të pagatshëm të respektojnë sundimin e
ligjit, çka nuk është e habitshme pasi ata nuk e respektojnë atë në atdhe.
Herën e fundit që një ish agjent i shquar i shërbimit sekret rus u arratis në
Perëndim, agjentët rusë e helmuan me polonium 210, duke lënë një gjurmë të
rrezatimit në Londër dhe Hamburg.
Shumëçka mbetet e errët, ndërsa shumë raportime duken sensacionale, për të
nxjerrë konkluzione se çka thotë kjo çështje në lidhje me Agjencinë e Sigurimit
Kombëtar - përveç se ajo është një e keqe tejet shokuese në mbrojtje të
informacioneve të supozuara sekrete. Por diçka interesante është zbuluar në
lidhje me natyrën e marrëdhënieve bashkëkohore ndërkombëtare. Në këtë kuptim të
ngushtë, Lufta e Ftohtë është kthyer: Ne jemi edhe një herë kemi të bëjmë me
një qeveri ruse që e sheh botën ideologjikisht, në ngjyrë të zezë dhe të
bardhë. Çfarë është e keqe për ne është e mirë për ta, dhe anasjelltas. Nëse
Snowden është çështje e turpshme për Shtetet e Bashkuara, ai duhet të jetë i
mbrojtur për aq kohë sa të jetë e mundur. Nëse ne mendojmë se Bashar al-Assad
është duke e shkatëruar Sirinë mizorisht dhe pamëshirshëm, atëherë Rusia do t'i
japë atij mbështetje. Nëse kemi frikë programin bërthamor të Iranit, atëherë
Rusia do ta ndihmojë për ta ndërtuar atë.
Politika e jashtme ruse gjithashtu ka një logjikë të brendshme: Ajo synon të
mbështesë legjitimitetin e regjimit aktual. Rusia nuk ka interesa të
rëndësishme ekonomike apo gjeostrategjike në Siri, por rënia e një diktatori
tjetër mund të dërgojë një mesazh inkurajimi për popullin e vet. Me Snowden,
rusët po tregtojnë me kujdes. Edhe pse tundimi për ta përdorur atë si një mjet
propagande antiamerikane duhet të jetë shumë i fortë, ata nuk e kanë vlerësuar
atë shumë me zë të lartë, ndoshta nga frika e inkurajimit të rrëmbimit të
dokumenteve të qeverisë së tyre.
Ky incident vë në pah se asnjë botëkuptim i përbashkët nuk mund të gjejë
mbështetje në përballjen me këtë qeveri ruse; nuk ekziston asnjë marrëveshje në
lidhje me rregullat ndërkombëtare të lojës, lëre sundimin e ligjit. Ky është,
natyrisht, një rast me shumë vende, por që nga viti 1990 shumëkush në
Uashington ka ruajtur iluzionin se mund ose duhet të ketë një marrëdhënie të
veçantë midis dy ish superfuqive. Vendimi i Bill Klinton për të lënë që Rusia
të bashkohet me Grupin e Tetëshes ishte rezultat i një pikëpamjeje të tillë.
"Ripërtëritja" fatkeq e e marrëdhënieve ruso-amerikane nga
administrata Obama ishte një tjetër zhvillim i tillë.
Kjo nuk do të thotë se nuk mund të ketë zgjidhje: është krejtësisht e mundur
që, ashtu si në ditët e Luftës së Ftohtë, autoritetet ruse do të kërkojnë
tregtimin e Snowden për diçka apo dikë tjetër që ata duan, një spiun qoftë apo
një kriminel. Është e mundur që ata ta burgosin atë për një kohë për të parë
nëse ai mund të jetë i dobishëm. Në kohën që ju lexoni këtë tekst, ata mund ta
kenë lënë të shkojë diku tjetër, si bënë kinezët, për ta shpëtuar veten nga
problemet. Por ata nuk do të dërgojë atë në atdhe si një gjest vullneti të mirë
apo si një çështje e parimit, si Kerry duket se shpreson. Këtë ne mund ta
presim vetëm nga disa nga aleatët tanë, dhe Rusia nuk është një rast i tillë./Përktheu: SKËNDER BUÇPAPAJ
--
The Cold War returns
Edward Snowden adds to U.S., Russia chill
By Anne Applebaum, Published: June 26
For those who think that Edward Snowden deserves arrest or worse, cheer
yourselves with the thought that Sheremetyevo International Airport might
possibly be the most soul-destroying, most angst-inducing transport hub in the
world. Low ceilings and dim lighting create a sense of impending doom, while
overpriced wristwatches glitter in the murk. Sullen salesgirls peddle stale
sandwiches; men in bad suits drink silently at the bars. A vague scent of
diesel fuel fills the air, and a thin layer of grime covers the backless
benches and sticky floor. It's
not a place you'd want to spend two hours, let alone 48.
Yet there he remains, a guest of the Russian government. Russian President
Vladimir Putin and Foreign Minister Sergei Lavrov both have repeated the
fiction that Snowden "did not cross the Russian border" because he remains in
the transit zone at Sheremetyevo. But as of Monday evening, Snowden was in
violation of Russian law, which requires anyone staying in the airport longer
than 24 hours to have a valid transit visa. Whether Russian authorities have
given him a visa or are allowing him to break the law, they have made a
deliberate decision to let him remain there, assuming they are not holding him
against his will.
Secretary of State John F. Kerry has appealed for Snowden's extradition on
grounds of "respect for the rule of law." Although the United States has no
extradition treaty with Russia, Kerry has pointed out that it has transferred
seven people to Russia in the past two years to honor Russian requests. For the
moment, the Russians seem disinclined to respect the rule of law, which is not
surprising as they don't respect it at home. The last time a prominent former
Russian secret service agent escaped to the West, Russian agents poisoned him
with polonium 210, leaving a trail of radiation all over London and Hamburg.
Too much remains opaque, and too much reporting seems sensationalized, to draw
conclusions of what this affair says about the National Security Agency "”
except that it is shockingly bad at protecting supposedly secret information.
But something interesting has been revealed about the nature of contemporary
international relations. In this narrow sense, the Cold War is back: We are
once again dealing with a Russian government that sees the world ideologically,
in black and white. What's bad for us is good for them, and vice
versa. If Snowden is
embarrassing to the United States, he should be protected as long as possible.
If we think Bashar al-Assad is cruelly and recklessly destroying Syria, then
Russia will lend him support. If we fear Iran's nuclear program, then
Russia will help build it.
Russian foreign policy also has an internal logic: It is intended to support
the legitimacy of the current regime. Russia has no important economic or
geostrategic interests in Syria, but the fall of another dictator might send a
message of encouragement to its own people. With Snowden, the Russians are
treading carefully. Although the temptation to use him as an anti-American
propaganda tool must be very strong, they haven't praised him too loudly,
perhaps for fear of encouraging the hacking of their own government's
documents.
This incident underscores that no common worldview can be relied upon in
dealing with this Russian government; there is no agreement about international
rules of the game, let alone the rule of law. That is, of course, the case with
many countries, but since the 1990s many in Washington have maintained the
illusion that there can or should be a special relationship between the two
former superpowers. Bill Clinton's decision to let Russia join the Group of
Eight was the result of one such outreach. The Obama administration's ill-fated
"reset" of Russian-American relations was another.
That doesn't mean there can be no resolution: It is perfectly possible that, as
in Cold War days, Russian authorities will seek to trade Snowden for something
or someone else they want, whether a spy or a criminal. It is possible that
they will detain him for a while to see if he can be useful. By the time you
read this, they might have just let him go elsewhere, as the Chinese did, to
rid themselves of the problem. But they won't send him home as a gesture of
goodwill or a matter of principle, as Kerry seems to hope. We can expect that
only from some of our allies, and Russia isn't one at all.